اهمیت هوش هیجانی

آیا احساسی را که با آن درگیر هستید، به درستی تشخیص می‌دهید؟

آیا می‌توانید بدون اینکه اجازه دهید این احساسات شما را در باتلاقی گرفتار کنند، آن‌ها را مدیریت کنید؟

اگر به این سوالات پاسخ مثبت داده باشید، احتمالاً مهارت‌هایی در وجود شماست که اساس هوش هیجانی را تشکیل می‌دهند.

در هر مرحله از زندگی خود هستید کمی بایستید و به این موضوع فکر کنید: به اهمیت هوش هیجانی.

چرا هوش هیجانی مهم است؟ در یک جمله باید بگویم چون می‌تواند زندگی شما را دگرگون کند!

در این مطلب با شما از اهمیت و عوامل موثر بر هوش هیجانی خواهم گفت و با توضیح عناوین زیر در درک بهتر جایگاه این هوش به شما کمک خواهم کرد.

• هوش هیجانی چیست؟
  
• پنج مزیت هوش هیجانی و چگونگی تقویت آن‌ها
  
• آیا هوش هیجانی بیش از ضریب هوشی اهمیت دارد؟
  
• چهار حوزه‌ی تاثیرگذار هوش هیجانی
  
• اهمیت هوش هیجانی در زندگی
  
• هوش هیجانی و مفهوم خوشبختی
  
• معرفی کتاب

«مرا با موفقیّت‌هایم قضاوت نکن، مرا قضاوت کن بر اساس اینکه چند بار زمین خورده و دوباره برخاسته‌ام.»

نلسون ماندلا

هوش هیجانی چیست؟

اصطلاح هوش هیجانی، برای اولین بار توسط مایر و سالووی (1990) ابداع شد.

منظور از هوش هیجانی ظرفیت فرد برای درک، پردازش و تنظیم دقیق و موثر اطلاعات عاطفی چه در درون خود و چه در دیگران است.

استفاده از این اطلاعات برای هدایت تفکر، رفتار و تأثیرگذاری بر دیگران است.

به عبارتی،

این هوش حاکی از همدلی یعنی آگاهی‌یافتن از احساسات افراد پیرامون ماست.

هوش هیجانی، برخلاف پسرعموی نسبتاً ثابت آن، یعنی ضریب هوشی، جنبه‌ای پویا از روان فرد است.

 این هوش شامل ویژگی‌های رفتاری است که اگر روی آن‌ها کار شود، می‌تواند از شادی و رفاه شخصی تا موفقیت‌های بالاتر در یک زمینه حرفه‌ای، مزایای قابل‌توجهی به همراه داشته‌ باشد.

گولمن پنج دسته مهارت متمایز را شناسایی كرد كه خصوصیات اصلی هوش هیجانی را تشكیل می‌دهد.

او پیشنهاد كرد كه برخلاف ضریب هوشی فرد، این مهارت‌های طبقه‌ای را می‌توان در صورت عدم وجود آموخت و بهبود بخشید!

پس اگر تمایل دارید از سطح هوش هیجانی خود مطلع شوید، تست هوش هیجانی دانیل گلمن را از دست ندهید!

البته تست‌های دیگری نیز وجود دارند که هر کدام خصوصیات منحصر به فرد خود را دارند و معیارهای متفاوت و در عین حال علمی و دقیقی را در نظر می‌گیرند. مانند تست‌های زیر:

• آزمون هوش هیجانی Bar-on که با هدف سنجش هوش عاطفی و هوش اجتماعی، توسط بار-آن ارائه شده است. در این مدل، پنج مقیاس اساسی برای هوش اجتماعی در نظر گرفته شده که هر مقیاس هم شامل چند زیر مولفه است.

• تست هوش هیجانی شات که به آن شاته یا شوت هم گفته می‌شود، روشی است که هوش هیجانی عمومی را می‌سنجد. این تست هوش توسط شات و همکاراش در سال 1998 و براساس الگوی اوليه‌ی هوش هيجانی ماير و سالووی (1990) طراحی شده است.

این تست با استفاده از 4 مقیاس فرعی، این سنجش را انجام می‌دهد، که عبارت‌اند از:

1. درک احساسات
2. به‌کارگیری احساسات
3. مدیریت احساسات خود
4. مدیریت احساسات دیگران

پنج مزیت هوش هیجانی و چگونگی تقویت آن‌ها

1-خودآگاهی

توانایی شناخت و درک احساسات خود و تأثیر آن‌ها بر دیگران است.

خودآگاهی و تشخیص هر احساسی همان‌گونه که بروز می‌نماید و توانایی نظارت بر احساسات در هر لحظه برای به‌دست‌آوردن بینش و ادراک، محور هوش هیجانی است.

این توانایی در واقع درک این نکته است که اعمال شما نتیجه احساسات شماست و دانستن این مولفه‌های هوش هیجانی در درک احساساتی که دارید به شما کمک بسیار زیادی می‌کند.

بدون خودآگاهی، نمی‌توانید با احساسات خود ارتباط برقرار کنید!

یک پیشنهاد:

برای رشد خودآگاهی، اقدامات خود را مشاهده کنید و علت آن‌ها را شناسایی کنید.

هنگامی که شروع به تجزیه و تحلیل خود کردید، باید بتوانید نقاط قوت و ضعف خود را درک کنید.

2-خود نظم‌دهی (به‌کارگیری درست هیجانات)

توانایی مدیریت احساسات منفی و سازگاری با تغییرات شرایط است.

کنترل هیجانات به شیوه‌ای مناسب، مهارتی است که به دنبال خودآگاهی ایجاد می‌شود.

افراد کارآمد دراین حیطه می‌توانند از احساسات منفی مانند ناامیدی، اضطراب و پریشانی به راحتی عبور کنند و در فراز و نشیب‌های زندگی با مشکلات کمتری روبه‌رو می‌شوند.

حتماًدقت کنیم:

اگر موقعیتی باعث عصبانیت شما می‌شود، به جای شلاق‌زدن، از این خشم برای ایجاد انگیزه در خود استفاده کنید.

این بدان معنا است که شما مسئولیت احساسات خود را بر‌عهده می‌گیرید.

اگر می‌فهمید که فقط خود شما مسئول احساساتتان هستید، این باعث می‌شود قبل از اقدام فکر کنید!

3-انگیزه

توانایی ایجاد انگیزه در خود، با تمرکز بر دستیابی به ارضای درونی خواسته‌ها در مقابل ستایش یا پاداش بیرونی است.

افرادی که می‌توانند از این طریق به خود انگیزه دهند، تمایل بیشتری به متعهد‌ بودن و هدف‌گذاری دارند. این افراد در هر کاری که به‌ عهده می‌گیرند، بسیار مولد و اثربخش خواهند‌ بود.

به طور کلی خود‌انگیختگی از صفات مهم انسانی برای پیشرفت اوست.

تمرین کنیم:

به خودتان برای تعیین اهداف و تلاش در جهت رسیدن به آن‌ها انگیزه دهید.

اجازه ندهید چالش‌ها شما را بی‌انگیزه کنند

یک عزت‌ نفس سالم ایجاد کنید و نگرش مثبت داشته باشید.

4-همدلی

توانایی شناخت و درک احساس دیگران و در نظر گرفتن آن احساسات قبل از پاسخ‌دادن در موقعیت‌های اجتماعی است.

همدلی هم‌چنین به فرد این امکان را می‌دهد تا پویایی‌ تأثیر‌گذار بر روابط، چه شخصی و چه در محیط کار را درک کند.

همدلی بر پایه‌ی خودآگاهی بنا می‌شود. هرقدر نسبت به احساسات خود گشاده‌تر باشیم در دریافت احساسات دیگران ماهرتر خواهیم‌ بود!

باز هم تمرین :

قرار‌دادن خود در جای دیگران کلید تمرین همدلی است.

وقتی درگیری دارید، سعی کنید مسائل را از دید دیگران درک کنید.

حتی وقتی درگیری وجود ندارد، به دیگران و اعمال آن‌ها توجه کنید.

دقیقاً همان چیزی را که باعث حرکت شما می‌شود، شناسایی کنید.

تمرین همدلی نه تنها به ایجاد هوش هیجانی کمک می‌کند، بلکه روابط شما را نیز تقویت می‌کند.

5-مهارت‌های اجتماعی

توانایی مدیریت احساسات دیگران از طریق درک عاطفی و استفاده از این روابط برای ایجاد ارتباط با مردم از طریق مهارت‌هایی مانند گوش‌دادن فعال، ارتباط کلامی و غیرکلامی است.

داشتن رابطه‌ی موثر:

به نظر گولمن، افرادی که می‌خواهند در ایجاد رابطه با دیگران موثر واقع‌ شوند،
باید توانایی تشخیص، تفکیک و کنترل احساسات خود را داشته باشند.
سپس از طریق همدلی رابطه‌ای مناسب برقرار‌ کنند.
تحقیقات بسیاری نشان داده‌ است که اهمیت هوش هیجانی نقش خود را در موفقیت تحصیلی، سلامت روحی و جسمی و هم‌چنین دستیابی به حوزه‌های حرفه‌ای نشان داده‌ است.

یافته‌های بار-آن در سال 1997 نشان می‌دهد که افراد با هوش هیجانی بالاتر، عملکرد بهتری نسبت به افراد، باهوش هیجانی پایین‌تردارند.

اگر توانایی‌های عاطفی شما در دست نیست، اگر خودآگاهی ندارید، اگر قادر به مدیریت احساسات ناراحت‌کننده خود نیستید، اگر نمی‌توانید همدلی و درنتیجه روابط موثری داشته باشید، مهم نیست که چقدر باهوش باشید، شما نمی توانید مسیر رشد را طی کنید.

گولمن

بیشتر بخوانید: نشانه‌‌های هوش هیجانی پایین چیست؟

آیا هوش هیجانی بیش از ضریب هوشی اهمیت دارد؟

وقتی روانشناسان بحث در مورد هوش را شروع کردند، بیشتر روی جنبه‌های شناختی مربوط به حافظه و حل مسئله متمرکز شدند.

در واقع ضریب هوشی بالا هیچ تضمینی برای موفقیت نیست. بله نیست!

اینکه چقدر در زندگی موفق هستیم، هم توسط هوش هیجانی و هم از طریق ضریب هوشی تعیین می‌شود، اگرچه عقل وقتی با هوش هیجانی بالا همراه باشد، بهترین عملکرد را دارد.

اینجاست که اهمیت هوش هیجانی خود را نشان می‌دهد!

گولمن پیشنهاد می‌کند که این مسئله صرفاً در مورد تقابل ضریب هوشی و هوش هیجانی نیست، بلکه هر دو از ارزش قابل‌توجهی برخوردار هستند.

 در مواردی که ضریب هوشی به ما میزان پیچیدگی شناختی فرد را می گوید و ممکن است تا حدی، سطح پیشرفت تحصیلی را از قبل تعیین کند، هوش هیجانی به ما می گوید کدام افراد بهترین رهبران را در پست‌های مدیریت عالی خواهند داشت.

در واقع ضریب هوشی در حدود 20٪ از عوامل تعیین‌کننده‌ی موفقیت در زندگی ماست.

همه‌ی ما افرادی را می‌شناسیم که ضریب هوشی بالایی دارند اما در تلاش برای انجام کارها صرفاً “خوب” عمل می‌کنند.

 یک سوال!

چه چیزی 80٪ دیگر را به خود اختصاص می‌دهد؟

عواملی مانند طبقه اجتماعی و شانس! گولمن استدلال کرد که موفقیت در زندگی بیشتر تحت‌تأثیر توانایی فرد در درگیرکردن پنج جنبه‌ی هوش هیجانی است.

درحالی‌که بحث‌های زیادی در مورد توانایی افراد در بهبود ضریب هوشی وجود دارد، اما می‌دانیم که می‌توان با گذشت زمان نمره هوش هیجانی را بهبود بخشید و چه بسا آن را اصلاح کرد!

تجربه‌ی جالب زیسته‌ی من در بهبود هوش هیجانی 🙂

من به عنوان کارشناس بازرگانی در یک شرکت خصوصی مشغول‌به‌کار بودم و همان زمان، در دوره‌های هوش هیجانی که توسط یکی از اساتید مشاوره برگزار می‌شد، ثبت‌نام کردم.

در طول چند ماه به شکل عجیبی روش برخورد من با همه‌ی مشتریان تغییر کرد و من هیچ استرسی، تاکید می‌کنم هیچ استرسی، برای برقرای ارتباط با هیچ کدام از مشتریان خود نداشتم.

اینجاست که ضرورت اهمیت هوش هیجانی را درک می‌کنیم و می‌بینیم که موقعیت‌ها می‌توانند در مشت شما باشند و دلتان قرص باشد که از پس همه‌ی امور برمی‌آیید!

چهار حوزه‌ی تاثیرگذار هوش هیجانی

در پاسخ به این سوال که چرا هوش هیجانی مهم است، باید دید اثرات آن بر جنبه‌های مختلف زندگی ما چیست؟

در این قسمت چهار حوزه‌ی مهم را بیان می‌کنم.

1- عملکرد شما در محل کار

اگر دغدغه‌ی این را دارید که چه محیط کاری می‌تواند برای شما مناسب باشد، مطالعه‌ی مطلب تست هوش انتخاب شغل را به شما پیشنهاد می‌کنم!

2- سلامت جسمی شما

3- سلامت روان شما

4-روابط شما

اهمیت هوش هیجانی در زندگی

اینکه چرا هوش هیجانی مهم است و اهمیت هوش هیجانی در زندگی چیست، ابعاد گسترده‌ای از زندگی ما را در برمی‌گیرد.

شاید به خود می‌گویید این هوش مختص افراد برونگراست!

نه! فرقی نمی‌کند برونگرا باشید یا درونگرا

همه‌ی ما می‌توانیم به بهبود و ارتقاء این هوش بپردازیم!

در این قسمت از مطلب تنها به چند مورد از این مزایا اشاره می‌کنم:

•  این یک مزیت اصلی در بسیاری از مشاغل اس.، می‌تواند از پیشرفت در موفقیت علمی و حرفه‌ای پشتیبانی کند، روابط را بهبود بخشد و مهارت‌های ارتباطی را تقویت کند.
  
•  هوش هیجانی دروازه‌ای برای زندگی کامل‌تر و شادتر است، اجازه دهید نور این موهبت بر زندگی شما نیز بتابد!
  
• هوش هیجانی به شما امکان می‌دهد احساسات خود را درک کنید و به منظور ایجاد انگیزه در خود و ایجاد تعاملات اجتماعی مثبت، احساسات خود را مدیریت کنید.
  
• اغراق نیست اگر بگویم این اولین قدم برای تحقق‌بخشیدن به پتانسیل واقعی شماست! پس کاربرد هوش هیجانی در زندگی روزمره را به هیچ عنوان دست کم نگیرید.
  
• افرادی که از هوش هیجانی بالاتری برخوردار هستند، کمتر در معرض تأثیرات منفی عوامل استرس‌زا قرار می‌گیرند؛ درحالی‌که به‌طور موثر به افراد کمک می‌کنند تا با احساسات منفی کنار بیایند و احساسات مثبت بیشتری را در وجود و شخصیت خود ارتقا دهند.
  
• عقل وقتی با هوش هیجانی بالا همراه باشد بهترین عملکرد را دارد.
  
• استفاده و توسعه‌ی هوش هیجانی در محل کار می‌تواند عملکرد شغلی و توانایی‌های اجتماعی افراد در آن محل را تا حد زیادی بهبود بخشد. هوش هیجانی مهارت مفیدی برای جلوگیری از تصمیم‌گیری براساس تعصبات عاطفی است.

بیشتر بخوانید: بازی‌های مناسب برای تقویت هوش هیجانی

هوش هیجانی و مفهوم خوشبختی

به نظر می‌رسد خوشبختی یک مفهوم ساده‌ است؛ اما آیا تا به حال سعی کرده‌اید آن‌را تعریف کنید؟

اکنون امتحان کنید. خوشبختی چیست؟

این دشوارتر از آن است که به نظر می‌رسد زیرا برای هر یک از ما خوشبختی معنی متفاوتی دارد.

 اگرچه درست است که خوشبختی برای افراد مختلف معنای کاملاً متفاوتی دارد، اما آنچه واضح است این است که هوش هیجانی صرف‌نظر از تفسیر شما برای خوشبختی بسیار مهم است.

تسهیل‌کننده‌های هوش هیجانی، مانند خوشبختی، به خود‌سازی و تحقق خود کمک می‌کنند وبه نوبه خود در یک حلقه‌ی بازخورد مثبت به خوشبختی ما کمک می‌کنند.

به گفته وکسلر خوشبختی عامل اصلی است که تأثیر مثبتی بر رفتار هوشمندانه دارد.

تحقیق انجام‌شده توسط فورنهام در سال 2003 نشان داد که مقدار زیادی از واریانس موجود در شادی و رفاه، با توجه به درک و احساسات مربوط به افراد، مانند توانایی تنظیم احساسات، مهارت‌های رابطه و شایستگی اجتماعی تعیین می‌شود.

در حالی که این مهارت‌های هوش هیجانی تنها کمک‌کننده به سطوح شادی نیستند، شناختن تأثیر آن‌ها بسیار مهم است، زیرا بیش از 50٪ از کل واریانس‌های شادی به شایستگی‌های هوش هیجانی نسبت داده می‌شود.

امیدوارم مطالعه‌ی این مطلب تا اینجا اهمیت هوش هیجانی را بع شما نشان داده باشد و پاسخ به این سوال که چرا هوش هیجانی مهم است برایتان مشخص شده باشد.

معرفی کتاب

اگر علاقمند به مطالعه‌ی بیشتر در این حوزه هستید و اهمیت و ضرورت هوش هیجانی دغدغه‌ شماست، مطالعه‌ی کتاب‌های زیر را به شما پیشنهاد می‌کنم.

1-قدرت هوش هیجانی (دانیل گلمن)

2-هوش هیجانی (دنیل گلمن)

3-هوش هیجانی (دیوید کلارک) 

4-رازهای هوش هیجانی (کریستال جوناس)

جان کلام

در تمام این مطلب سعی من بر این بود تا از اهمیت هوش هیجانی در زندگی برای شما بگویم.

شبیه به یک شاخه گل روی میز زندگی شما، هوش هیجانی می‌تواند منظره‌ای دیگری به روزهایتان بخشد!

باز هم اصرار من بر این است که هر کجای راه هستید، کمی بایستید!

به خود و مهارت‌های هوش هیجانی‌تان بیندیشید! اگر این مهارت‌ها برای شما به بهبود و اصلاح نیاز دارد، حتی برای لحظه‌ای درنگ نکنید!

ما با درک اهمیت هوش هیجانی در زندگی و بهبود این مهارت، بی‌تردید روی دیگری از زندگی را خواهیم دید!

به ناامیدی از این در مرو بزن فالی / بود که قرعه‌ دولت به‌نام ما افتد…

مطالب مرتبط با کاربردهای هوش هیجانی

همچنین بد نیست حالا که اهمیت هوش هیجانی را متوجه شدید، با برخی از کاربردهای آن نیز آشنا شوید.

شاید برای شما جالب باشد بدانید که دانش‌آموزان نیز از سطوح متفاوتی از هوش هیحانی برخوردارند! دانش‌آموزانی که دارای هوش هیجانی بالایی هستند، می‌توانند احساسات خود را بهتر بررسی کرده و نسبت به اطرافیان خود همدل باشند.

در مطلب زیر به توضیح اهمیت هوش هیجانی در پیشرفت تحصیلی کودکان و نوجوانان پرداخته‌ایم.اگر این موضوع دغدغه‌ی شما است، مطالعه‌ی این مطلب را به شما پیشنهاد می‌کنم.

مذاکره یکی دیگر از عواملی است که زندگی کاری و شخصی ما را تحت تأثیر قرار می‌دهد. تصمیمات نهایی را در مذاکرات، احساسات می‌گیرند و هوش هیجانی دقیقاً یعنی شناخت و کنترل همین احساسات.

مطلب زیر عوامل مذاکره موفقیت‌آمیز را ذکر می‌کنید و می‌گوید که مدیران موفق در مذاکرات خود، چگونه احساسات را کنترل می‌کنند.

در مقاله زیر از هوش هیجانی و کاربرد آن در مدیریت صحبت می‌شود و اینکه چگونه شما به عنوان یک مدیر، می‌توانید قدرت خود را بهبود ببخشید!

سوالات متداول

شما نیز با تاثیرات شگرف هوش هیجانی روبه‌رو شده‌اید؟

اگر پاسختان مثبت است با ما از اهمیت هوش هیجانی و تجربه‌ی خود بگویید!