اگر رشتۀ ریاضی را انتخاب کنم، چه درس‌هایی را باید بگذرانم؟

یادم می‌آید سالی که باید انتخاب رشته می‌کردم، مدام به من توصیه می‌شد :«برو دنبال علاقه‌ات.» خب من در مدرسه به دروس رشته ریاضی فیزیک علاقه‌مند بودم. اما نگران بودم دوست داشتن کافی نباشد.

با خودم فکر می‌کردم که آیا واقعا رشتۀ ریاضی را دوست دارم؟ آیا می‌توانم از پس درس های ریاضی فیزیک بر بیایم؟ آیا شغل مهندسی برای من مناسب است؟

حالا بگذریم از نظرات فلانی که اصرار داشت رشته‌ای را انتخاب کنم که دوست نداشتم و اصلاً با روحیات من هم‌خوانی نداشت و فقط تصویری که در ذهن افراد دارد، آیندۀ تضمین است. (حالا اگر حقیقت داشته باشد.)

یا کم نبودند افرادی که می‌گفتند :«رشتۀ ریاضی برای دخترها مناسب نیست!»

یکی از کارهایی که می‌شد انجام داد، بررسی درس های رشته ریاضی فیزیک بود. ولی خب نمی‌توانستم جایی پیدا کنم که به خوبی آن‌ها را توضیح بدهد. یک جدول با عنوان دروس رشته ریاضی قرار داشت و تمام!

اما خب این دیگر برای شما مشکلی نخواهد بود. چون در این متن علاوه بر اینکه جدول دروس رشته ریاضی فیزیک را کامل از سایت آموزش و پرورش آورده‌ام، (PDF کتاب‌ها هم قرار داده شده است.😁)

توضیح داده‌ام که هرکدام به چه دردی می‌خورند؟ و اصلاً چرا باید این درس‌ها را بخوانم؟ چه شرایطی را برای پذیرفته شدن در رشتۀ ریاضی فیزیک باید داشته باشم؟ اهمیت و ضرایب آن‌ها در کارنامه و کنکور را بررسی کرده‌ام و تازه بودجه بندی هرکدام از دروس رشته ریاضی را هم برایتان آورده‌ام!

خب ببینیم راجع به چی قرار است صحبت کنیم؟

بخش اول: اصلاً رشتۀ ریاضی فیزیک چیست؟

رشتۀ ریاضی فیزیک، یکی از رشته‌های شاخۀ علوم نظری است.

یعنی شما در انتهای سال نهم که رشتۀ خود را انتخاب می‌کنید، (اگر شاخۀ علوم نظری را در سال نهم انتخاب کرده باشید)، می‌توانید از بین رشته‌های ریاضی فیزیک، علوم تجربی‌، ادبیات و علوم انسانی، علوم و معارف اسلامی یکی را انتخاب کنید.

دانش‌آموزان با انتخاب این رشته و گذراندن دروس رشته ریاضی، برای شغل‌های مربوط به آن آماده می‌شوند.

البته این درس‌ها فقط برای مهندس شدن نیستند!

فواید دروس رشته ریاضی فیزیک

درس‌های رشته ریاضی جوری در نظر گرفته شده‌اند که مهارت‌های مختلفی را به دانش‌آموزان یاد می‌دهند و ذهن آن‌ها را به گونه‌ای پرورش می‌دهند که دارای مهارت‌های

• حل مسئله
• خلاقیت
• تصمیم‎‌گیری
• قدرت تجزیه و تحلیل
• استدلال منطقی و تفکر الگوریتمی
• بررسی داده‌ها
• تجسم اشکال و اجسام
• مدل‌سازی
• و … باشند.

اگر شرایط پذیرش را نداشته باشید، باز هم می‌توانید این رشته را انتخاب کنید، ولی اگر بخواهید در مدارس سمپاد، نمونه دولتی و یا هر مدرسۀ دیگری که آزمون ورودی داشته باشد، ادامه تحصیل دهید، داشتن شرایط بالا الزامی است.

حالا بیایید یک نگاهی به جدول دروس رشته ریاضی فیزیک که در زیر آمده است، بیندازیم. البته نگاه نکنید که یک جدول خشک و خالی است. بعد از آن حسابی توضیح می‌دهم که در درس‌های رشته ریاضی چه خبر است.

بخش دوم: جدول دروس رشته ریاضی فیزیک

جدول دروس رشته ریاضی فیزیک و ضرایب هریک از آن‌ها را در کارنامه می‌بینیم.

یک دانش‌آموز رشتۀ ریاضی اصولاً این درس‌ها را در دورۀ دوم متوسطه می‌گذراند.

پایه دهم	ضریب	پایه یازدهم	ضریب	پایه دوازدهم	ضریب
ریاضی1	4	حسابان1	3	حسابان2	3
هندسه1	2	هندسه2	2	هندسه3	2
—–	—-	آمار و احتمال	2	ریاضیات گسسته	2
فیزیک1	4	فیزیک2	4	فیزیک3	4
شیمی1	3	شیمی2	3	شیمی3	4
آزمایشگاه علوم تجربی1	2	آزمایشگاه علوم‌ تجربی2	1	—–	—-
—–	—–	زمین‌شناسی	2	—–	—-
دین و زندگی1	2	دین و زندگی2	2	دین و زندگی3	2
عربی1	2	عربی2	2	عربی3	2
فارسی1	2	فارسی2	2	فارسی3	2
نگارش1	2	نگارش2	1	نگارش3	2
انگلیسی1	3	انگلیسی2	3	انگلیسی3	4
جغرافیای ایران	2	تاریخ معاصر	2	هویت اجتماعی	2
تربیت بدنی1	2	تربیت بدنی2	2	تربیت بدنی3	2
آمادگی دفاعی	3	انسان و محیط زیست	2	سلامت و بهداشت	2
هنر یا تفکر و سواد رسانه‌ای یا کارگاه کارآفرینی و تولید	2	هنر	2	مدیریت خانواده و سبک زندگی	2

*برای دانلود فایل PDF هر کدام از کتاب‌های درسی، روی نام آن کلیک کنید.

حالا از بین درس‌های دوازدهم که در جدول دروس رشته ریاضی دیدیم، موارد زیر به صورت نهایی برگزار می‌شوند:

تفاوت دروس رشته‌ ریاضی با تجربی

خب با مشاهدۀ دروس رشته ریاضی، تقریباً می‌توانیم بفهمیم تفاوت آن با دیگر رشته‌‌های شاخۀ نظری، تعداد زیاد درس‌های مربوط به ریاضی و فیزیک است.

البته این نکته را با دیدن اسم رشته‌ هم می‌توانستیم حدس بزنیم. 🙂

در بین تمام رشته‌های شاخۀ نظری، رشتۀ تجربی بیشترین شباهت را به رشتۀ ریاضی دارد.

به طوری‌که تمام عمومی‌های این دو رشته یکسان هستند (البته در کنکور) و تفاوت آن‌ها در دروس تخصصی‎‌ می‌باشد.

این را بگویم که در رشتۀ تجربی هم ریاضی داریم، (خبر بد برای کسانی که رابطۀ خوبی با ریاضی ندارند) و سرفصل‌ها با دروس رشته ریاضی فیزیک تقریبا یکسان هستند.

اما تفاوت درس‌های این دو رشته، در عمق مباحث و ریزه‌کاری‌ها است و سوال‌ها، محاسبات بیشتری نسبت به رشتۀ تجربی دارند.

مثلاً شیمی هر دو رشته، کاملا مشابه به هم است ولی سوالات محاسباتی در امتحانات و کنکور رشتۀ ریاضی بیشتر است.

همان طور که در جدول دروس رشته ریاضی فیزیک دیدیم، اصلاً زیست نداریم.

از طرفی در رشتۀ تجربی، هر سال فقط یک درس ریاضی داریم و خبری از هندسه و گسسته در دروس رشتۀ تجربی نیست. صد حیف!

بخش سوم: معرفی درس های رشته ریاضی فیزیک

تا به اینجا متوجه شدیم که با انتخاب رشتۀ ریاضی قرار است چه درس‌هایی را بگذرانیم.

حالا بهتر است بدانیم؛

• هریک از درس‌های رشته ریاضی فیزیک راجع به چه چیزی صحبت می‌کنند؟
• کدام‌یک از دروس رشته ریاضی اهمیت بالاتری دارند؟
• معمولاً از کدام مباحث درس های رشته ریاضی سوالات بیشتری طرح می‌شوند؟

1- حسابان1 و 2، مهم‌ترین درس‌ های ریاضی فیزیک هستند؟

مهم‌ترین شاخۀ ریاضیات درس حسابان یا همان حساب دیفرانسیل و انتگرال است.

این شاخه برای پاسخ دادن به نیاز دانشمندان قرن 17 ابداع شد؛ ولی می‌توان گفت مهندسی، اقتصاد، علوم پایه و … بدون حسابان اصلاً معنی ندارند.

در این شاخه از ریاضیات یاد می‌گیرید که چگونه پدیده‌های اطراف خود را بررسی کنید. یعنی در واقع یک جوری پدیده‌های اطراف‌تان را به زبان ریاضی ترجمه کنید و نتایج بیشتری از آن‌ها به دست آورید.

مثلاً شما مسئول اندازه‌گیری قد دانش‌آموزان کلاس هفتم تا نهم مدرسۀ خودتان شده‌اید. بعد از اندازه‌گیری‌ها به این نتیجه رسیدید که میانگین قد هم‌مدرسه‌ای‌هایتان با سن آن‌ها رابطۀ مستقیم دارد. پس می‌توانید قد آن‌ها را به سن‌شان ربط دهید. این یک نمونۀ ساده از چیزی است که در این درس یاد می‌گیرید.

در کارنامۀ هر سال، این درس‌ها ضرایب بالایی (4 و 3) دارند و مشخص است که تاثیر بیشتری بر روی معدل شما می‌گذارند.

و اهمیت این درس‌ فقط به خاطر ضرایب آن‌ها در کارنامه نیست. این دروس یکی از مهم‌ترین شاخه‌های ریاضیات هستند و در همۀ علوم کمی کاربرد دارند.

بودجه بندی درس ریاضی پایه، حسابان1 و حسابان2 در کنکور

در کنکور ریاضی فیزیک، بیشترین تعداد سوالات مربوط به درس ریاضیات است که در مجموع 55 سوال را در بر می‌گیرد.

البته این را هم بدانید ضریب این درس در مقایسه با دیگر دروس تخصصی در بیشترین مقدار خودش (4) است.

یعنی اگر شما یک سوال ریاضی را درست جواب بدهید، تاثیر بهتری در نتایج شما دارد تا یک سوال فیزیک. (اگر تاثیر جواب دیگران را در نظر نگیریم.)

توان‌های گویا	الگو و دنباله	لگاریتم	مشتق و کاربرد	حد و پیوستگی	معادلات	تابع	مثلثات
2	1	2	6	4	3	2	4

حالا از بین این 55 سوال، 24 سوال از سه کتاب ریاضی1، حسابان1 و حسابان2 می‌آید! باز هم به اهمیت این درس پی بردید؟

البته 6 سوال هم از مباحث شمارش و احتمال است که در کتاب ریاضی دهم به آن اشاره شده است.

از نظر بچه‌های این رشته، ریاضی پایه و حسابان جزو بخش‌های جذاب و لذت‌بخش دروس رشته‌ ریاضی فیزیک می‌باشند. پس نترسید. :)))

2- فیزیک دبیرستان چگونه درسی‌ است؟

این درس‌ از چنان اهمیت بالایی برخوردار است که ضریب فیزیک1، فیزیک2 و فیزیک3 در کارنامه برابر 4 است.

یعنی ضریب بیشتری نسبت به حسابان1 در یازدهم و حسابان2 در دوازدهم! این نکته به خوبی اهمیت این درس را نشان می‌دهد.

بودجه‌ بندی فیزیک کنکور

حالا اگر بخواهیم یک نگاهی به فیزیک کنکور بیندازیم، می‌بینیم که دارای ضریب 3 در کنکور دروس رشته‌ ریاضی است.

و 45 سوال را به خود اختصاص داده‌ است، که باز هم به اهمیت این درس در کنکور پی می‌بریم.

شماره فصل	فیزیک دهم	تعداد سوالات	فیزیک یازدهم	تعداد سوالات	فیزیک دوازدهم	تعداد سوالات
1	فیزیک و اندازه‌گیری	0	الکتریسیته‌ی ساکن	5	حرکت بر خط راست	4
2	ویژگی‌های فیزیکی مواد (فشار)	2	جریان الکتریکی و مدار‌های جریان مستقیم	4	دینامیک و حرکت دایره‌ای	6
3	کار، انرژی و توان	3	مغناطیس	2	نوسان و موج	4
4	دما و گرما	3	القای الکترومغناطیسی	2	برهم‌‌کنش‌های موج	2
5	ترمودینامیک	4	—-	—-	آشنایی با فیزیک اتمی	2
6	—-	—-	—-	—-	آشنایی با فیزیک هسته‌ای	2

باتوجه به تعداد سوالات، می‌توانیم بفهمیم که مباحث دینامیک، الکتریسیته‌ ساکن، جریان، ترمودینامیک، نوسان و موج و حرکت از قسمت‌های مهم و سوال‌خیز کنکور هستند.

به‌طوری‌که بیشتر از نیمی از سوالات فیزیک از این فصل‌ها طرح می‌شوند. از طرفی دو فصل آخر فیزیک دوازدهم به قدری ساده هستند، که به راحتی از پس سوالات آن بر می‌آیید.

من به شخصه عاشق فیزیک بودم و به نظرم جزو زیباترین درس های ریاضی فیزیک است.

3- هندسه، علم مطالعۀ اشکال

برای مثال، فرض کنید مهدی جزو پسرهای قد‌بلندِ اطراف شما باشد. شما می‌دانید که مهدی یک برادر به نام احسان دارد، اما تابه‌حال او را از نزدیک ندیده‌اید. با اطلاعاتی که دارید (فرض)، می‌توانید حدس بزنید احسان هم قدبلند است.

این یک نمونۀ ساده از استدلال است. 😉 به نظرم تا حدی متوجه شدید که در هندسۀ رشته‌ ریاضی چه خبر است؟

حالا ببینیم ضریب این درس در کارنامه به چه شکل است؟

این درس در هر سه سال، ضریب 2 را در کارنامه دارد. و به‌نسبت درس ریاضی دهم و حسابان یازدهم و دوازدهم تاثیر کمتری دارد. اما یادتان نرود که این درس، از جهت پرورش نحوۀ فکر کردن و استدلال ذهن‌تان اهمیت زیادی دارد.

بودجه بندی هندسه‌، از دروس رشته ریاضی در کنکور

خب حالا ببینیم که درس هندسه چند سوال را در بین دروس رشته ریاضی کنکور به خود اختصاص می‌دهد؟

تبدیلات هندسی	دایره	تجسم فضایی	چندضلعی‌ها	قضیۀ تالس و تشابه	ترسیم‌های هندسی و استدلال	بردارها	مقاطع مخروطی	ماتریس	روابط طولی در مثلث
2	3	2	1	2	0	1	3	3	1

4- آمار و احتمال و گسسته

اول بیاید با درس آمار و احتمال آشنا شویم، تا تفاوت‌ها را آرام آرام درک کنیم.

آمار و احتمال چه درسی است؟

فکر می‌کنم با کلمات آمار و احتمال تا حدودی آشنا هستید. آمار را می‌‌توان گفت نوعی کار با اطلاعاتی است که جمع‌آوری کردیم؛

مثلاً آمار دانش‌آموزان پایۀ نهم، آمار متولدین شهر تهران، تعداد قطعات خراب در یک سفارش و … .

چرا ریاضیات گسسته را یاد می‌گیریم؟

حالا شاید این سوال برایتان پیش بیاید که گسسته چه کاربردی دارد؟

باید بگویم که علم گسسته یکی دیگر از شاخه‌های مهم ریاضیات است که فقط در درس‌ های رشته ریاضی فیزیک وجود دارد و رشته‌های دیگر از این درس شیرین بی‌بهره هستند!

در واقع این درس، یک پایۀ مهم برای رشتۀ کامپیوتر و برنامه‌نویسی به حساب می‌آید و ذهن شما را برای تفکر منطقی و الگوریتمی آماده می‌کند.

شاید تا الآن فکر می‌کردید، برنامه‌نویسی فقط یادگیری چند نرم‌افزار مثل پایتون باشد، اما باید بگویم تفاوت برنامه‌نویس‌ها در تفکر الگوریتمی آن‌هاست.

این نکته را هم بگویم که ضرایب هر دو درس آمار و احتمال و ریاضیات گسسته در کارنامه 2 است. ولی خب این دروس برای پرورش یک دانش‌آموز ریاضی، لازم و ضروری هستند.

بودجه‌بندی درس آمار و احتمال و گسسته در کنکور

احتمال	مبانی ریاضیات	ترکیبیات	گراف	نظریه اعداد	آمار استنباطی	آمار توصیفی
2	3	4	2	4	0	2

خب البته، همۀ این عددها ثابت نیستند و بستگی به سلیقۀ طراحان می‌توانند کم یا زیاد شوند.

5- شیمی، علم بررسی ذرات بسیار بسیار ریز!

این درس، در کارنامه اهمیت بالایی دارد، به طوری که شیمی1 و شیمی2 ضریب 3 را در کارنامه و شیمی3 ضریب 4 را در کارنامه دارد!

بودجه بندی شیمی کنکور

شمارۀ فصل	سال دهم	سال یازدهم	سال دوازدهم
1	2	4	3
2	3	5	3
3	6	4	2
4	—-	—-	3

در کنکور 35 سوال از این سه کتاب طرح می‌شود و طی چند سال اخیر به یکی از دروس چالش‌انگیز کنکور در رشتۀ ریاضی و تجربی تبدیل شده‌است.

مثلاً در کنکور تعداد سوالات محاسباتی یا سوالاتی که باید تعداد جمله‌های درست را بشماریم افزایش یافته است.

همین ویژگی باعث شده تا درس شیمی علی‌رغم ضریب کم در کنکور (2)، تاثیر زیادی بر نتایج داشته باشد.

بخش چهارم: درس‌های عمومی رشته ریاضی فیزیک

خب تا اینجا با درس‌ های تخصصی رشته ریاضی آشنا شدیم و فهمیدیم:

• هرکدام از دروس رشته ریاضی به چه دردی می‌خورند؟
• این دروس شامل چه سرفصل‌هایی می‌شوند؟
• ضریب آن‌ها در کارنامه و کنکور به چه شکل است؟
• از هر بخش‌ درس‌های رشته ریاضی، چند سوال در کنکور طرح می‌شود؟

اما به نظر من لازم نیست که همۀ این‌ها را برای دروس عمومی تکرار کنیم.

چون مثلاً شما می‌دانید که در درس عربی قرار است چه چیزی را یاد بگیرید. پس فقط به ضرایب این دروس و بودجه بندی دروس عمومی کنکور بسنده می‌کنيم.

1- ضرایب دروس عمومی کنکور رشته ریاضی فیزیک

اول از همه این را بدانید که با وجود عمومی‌های زیادی که در مدرسه می‌گذرانید؛ فقط درس‌های

• ادبیات فارسی با ضریب 4؛
• عربی با ضریب 2؛
• دینی با ضریب 3؛
• و زبان خارجه با ضریب 2

در کنکور مورد سوال قرار می‌گیرند و هر یک از این دروس در دفترچۀ کنکور، 25 سوال دارد.

2- بودجه بندی دفترچۀ عمومی دروس رشته ریاضی فیزیک در کنکور

خب حالا ببینیم هر بخش چند سوال در کنکور داشته است تا بتوانیم به بخش‌های پرتکرار اهمیت بیشتری بدهیم.

بودجه بندی ادبیات کنکور ریاضی فیزیک نظام‌ جدید

معنی لغت	املاء	حفظ شعر	دستور زبان	آرایۀ ادبی	قرابت معنایی
3	3	1	5	4	9

بودجه بندی عربی کنکور ریاضی فیزیک نظام جدید

ترجمه و تعریب	درک مطلب	تحلیل صرفی	اعراب گذاری	لغت	قواعد
10	4	3	1	2	5

بودجه بندی دینی کنکور ریاضی فیزیک نظام جدید

آیات و روایات	متن	متن اشعار و حدیث
10	4	3

بودجه بندی زبان خارجه کنکور ریاضی فیزیک نظام جدید

گرامر	واژگان	درک مطلب	Cloze Test
4	8	8	5

آخرش که چی؟ (بخش پایانی)

خب شاید سوال بالا برای شما هم پیش آمده باشد. مثلاً بگویید:

• من فهمیدم درس‌ های رشته ریاضی در دبیرستان کدام اند؟
• و حتی می‌دانم هر کدام به چه دردی می‌خورند؟
• چه مباحث دارندی دارند؟
• و چرا جزو دروس رشته ریاضی هستند؟

ولی خب مشکل هنوز حل نشده است. سوال‌های زیادی هنوز بی‌جواب مانده‌ است.

مطالب مرتبط

آیا رشتۀ ریاضی به درد من می‌خورد؟

خب راستش من نمی‌توانم به شما بگویم که این رشته را بخوانید یا نه؟ ولی می‌دانم چون این قسمت را می‌خوانید پس حتماً دغدغه‌ای در این مورد دارید. چند مطلب دیگر هم به شما معرفی می‌کنم که آگاهی بیشتری پیدا کنید و راحت‌تر تصمیم بگیرید.

• ریاضی بخوانم یا تجربی؟ آیا فقط همین دو گزینه را داریم؟
• کدام شغل برای من مناسب است؟
• رشتۀ ریاضی برای چه کسانی مناسب است؟

اطلاعات بیشتر در مورد رشتۀ ریاضی فیزیک

• می‌خواهم بیشتر راجع به رشتۀ ریاضی فیزیک بدانم.
• آیا رشتۀ ریاضی مناسب خانم‌ها نیست؟

راجع به رشته‌های دانشگاهی چیزی نمی‌دانم

• معرفی انواع رشته‌های مهندسی
• رشته‌های دانشگاهی ریاضی فیزیک چه چیزهایی هستند؟

نگران بازار کار رشته ریاضی هستی؟ این نکات روحتما جدی بگیر!

• شغل‌های جدید رشتۀ ریاضی که به این زودی‌ها اشباع نمی‌شوند.
• بعضی‌ها می‌گویند بازار کار رشتۀ تجربی بهتر است.
• من واقعاً ریاضی فیزیک را دوست دارم، ولی نمی‌خواهم در آینده بیکار باشم.

به انتهای مطلب رسیدیم.
من در این‌جا سعی کردم تا حد امکان ابهام شما را برای درس های رشته ریاضی از بین ببرم.
شاید سوالات زیادی هنوز بی‌جواب باقی مانده باشد.
درک می‌کنم که این اولین تصمیم بزرگ زندگی شماست.
من هم با این مسائل بسیار درگیر بودم.
پس اگر هنوز سوالی در گوشه ذهنت باقی مانده است، از من بپرس. سعی می‌کنم تا حد توان کمک کننده باشم. 🙂