رشته علوم انسانی از جمله رشتههای پرطرفداری است که امروزه بیشتر از پیش به آن بها داده شده و بازارکار قابل قبولی نیز دارد. در این مطلب قصد داریم درباره دروس رشته انسانی صحبت کنیم.
نکته قابل توجه درباره این رشته این است که دروس اختصاصی رشته انسانی، بیشتر از سایر رشته‌هاست است.
اما دروس تخصصی رشته علوم انسانی در دبیرستان شامل چه درسهایی است؟
ما در این مطلب به معرفی موردی دروس رشته انسانی در دو هر دو بخش عمومی و اختصاصی می‌پردازیم. همچنین درمورد بازار کار رشته انسانی و شغل‌های مربوط به آن نیز توضیحاتی را ارائه خواهیم داد.
مباحثی که در این مقاله به بررسی آنها خواهیم پرداخت عبارتند از:
دروس تخصصی علوم انسانی
در ادامه به معرفی کامل درسهای تخصصی رشته انسانی و کتاب‌های تخصصی رشته انسانی می‌پردازیم:
منطق
درس منطق به‌منظور ارائه روش‌های صحیح اندیشیدن و تقویت مهارت فکر کردن، برای مقابله با خطاهای فکری تالیف شده است.
این کتاب، که یکی از کتاب‌های تخصصی رشته انسانی است، در پایه دهم، به‌صورت فعالیت‌محور طراحی شده است. به همین خاطر نیز در مواردی تعریف برخی از اصطلاحات ذکر نشده و یا در پاورقی ذکر شده است تا از حفظ کردن اصطلاحات، بدون فهم مطالب، جلوگیری شود.
در این درس با پرسش‌هایی روبرو خواهید شد که با تفکر و مشارکت دانش‌آموزان در آن مبحث، راه‌حل منطق‌دانان برای پرهیز از خطای اندیشه آموزش داده شود.
سرفصل‌های مطرح شده در کتاب منطق:
- درس اول: منطق، ترازوی اندیشه
- درس دوم: لفظ و معنا
- درس سوم: مفهوم و مصداق
- درس چهارم: اقسام و شرایط تعریف
- درس پنجم: اقسام استدلال استقرایی
- درس ششم: قضیه حملی
- درس هفتم: احکام قضایا
- درس هشتم: قیاس اقترانی
- درس نهم: قضیه شرطی و قیاس استثنایی
- درس دهم: سنجش‌گری در تفکر
می‌خواهم با ادامه دادن رشته‌ی انسانی، چه کاره شوم؟
اگر برای این سوال یک جواب قاطع و مطمئن نداشته باشید، خواندن دروس تخصصی رشته‌ی انسانی دیر یا زود برایتان طاقت‌فرسا خواهد شد.
اما چطور بدانیم قرار است چه کاره شویم، که بر اساس آن درس بخوانیم؟ چطور بدانیم کدام دروس برای شغل آینده‌ی ما اهمیت بیشتری دارند؟
در دوره‌ی طراحی مسیر شغلی، هدف ما پیدا کردن جواب همین سوالات است. در این دوره تکلیفتان با خودتان و زندگی‌تان مشخص میشود و با خیال راحت می‌توانید مسیر رسیدن به موفقیت را طی کنید.
جغرافیا
جغرافیا از قدیمی‌ترین دانش‌های بشری است که به اعتقاد جغرافی‌دانان، به انسان کمک می‌کند با ویژگی‌های طبیعی و انسانی و روابط بین آنها در محیط آشنا شده و و در جهت بهبود زندگی خود از آنان کمک بگیرد.
در سه سال تحصیلی دبیرستان، دانش‌آموز رشته‌ی انسانی در این درس اطلاعات جامع و مفیدی درباره‌ی جغرافیای ایران و جهان به دست می‌آورد.
لازم به ذکر است که دانش‌آموزان رشتههای تجربی و ریاضی هم درس جغرافیا را به‌عنوان یکی از درسهای غیرکنکوری در سال دهم می‌خوانند.
اما این درس یکی از درسهای تخصصی رشته انسانی برای محصّلان این رشته محسوب میشود.
شاید برایتان سوال باشد چرا این درس از دروس تخصصی رشته انسانی است؟ در پاسخ به این سوال باید بگوییم فهم موضوعات مرتبط با جغرافیا اهمیت زیادی دارد؛ زیرا جغرافیا و ژئوپولوتیک یک کشور یا منطقه می‌تواند بر مسائل سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی آن ناحیه نیز تاثیرگذار باشد.
تاریخ
همان‌طور که می‌دانید، یکی از مهم‌ترین و الزامی‌ترین مباحث موردمطالعه‌ی بشر، تاریخ است و نباید در معرفی دروس رشته‌ی علوم انسانی در دبیرستان آن‌را فراموش کنیم.
در کتاب تاریخ 1 و 2 و 3 رشته‌ی انسانی به موارد مفصلی از تاریخ ایران و جهان از دوره‌ی باستان تا معاصر اشاره شده است. ازمباحث تاریخ‌شناسی گرفته تا وقایع مهم تاریخی در این کتاب‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرد.
رشتههای ریاضی و تجربی هم در سال یازدهم تاریخ معاصر ایران را مطالعه می‌کنند و با مفاهیم و وقایع تاریخی مهمی آشنا میشوند. اما بدیهی است که کتاب‌های تاریخ رشته‌ی انسانی بسیار مفصل‌ترند.
ریاضی و آمار
متاسفانه یا خوشبختانه در رشته‌ی انسانی هم به مسائل و موضوعات ریاضی برمی‌خورید.
احتمالا این سوال برای شما هم پیش می‌آید که چرا در رشته انسانی هم نمی‌توان از ریاضی فرار کرد و در کنار سایر دروس تخصصی باید به مطالعه آن نیز پرداخت. در مطلب زیر می‌توانید پاسخ این سوال را پیدا کنید.
مباحث کتاب ریاضی و آمار:
- مجموعه و توابع
- خواص محاسباتی رادیکال‌ها
- معادلات درجه 2
- استدلال ریاضی
- دنباله
- توابع نمایی و لگاریتمی
- ترکیبات و احتمالات
- آمار و کاربردها
- عبارت‌های جبری
- علم آمار
- داده‌ها
- پیش‌بینی
و …
اقتصاد
اگر بخواهیم یک تعریف ساده از اقتصاد ارائه دهیم، باید بگوییم اقتصاد یعنی برنامه‌ریزی برای استفاده از منابع محدود، به‌منظور انجام خواسته‌ها و امور نامحدود جوامع.
به دور از هر مبالغه‌ای می‌توان گفت که درس اقتصاد در رشته‌ی انسانی، یکی از پرکاربردترین موضوعات روزمره‌ی آدم‌هاست.
در رشته‌ی علوم انسانی، کلیات دانش اقتصاد در قالب یک درس تخصصی آموزش داده میشود.
در این درس درباره مفاهیم اقتصادی مانند تورم، بودجه، مالیات، رشد، توسعه و پیشرفت و … توضیحاتی داده میشود.
علوم و فنون ادبی
درس علوم و فنون ادبی در واقع کتاب‌های علوم و فنون ادبی 1 و 2 و 3، که از کتاب‌های تخصصی رشته انسانی است، ادبیات اختصاصی این رشته‌ی محسوب میشود.
این درس به تفسیر و توضیح مباحث تخصصی مرتبط با ادبیات، همچون تاریخ ادبیات، سبک‌شناسی ادبی، عروض و قافیه، آرایه‌های ادبی و … می‌پردازد.
هدف اصلی مولفان کتاب‌های علوم و فنون ادبی در نظام جدید این است که دانش‌آموز از تحلیل ادبی به درک ادبی و از این دو، به لذت ادبی برسد.
جامعه‌شناسی
جامعه‌شناسی، از درسهای تخصصی رشته انسانی و بخش مهمی از علوم اجتماعی است که می‌توان آن‌را با عنوان “دانش بررسی جامعه” تعریف کرد.
اما چه مباحثی از جامعه‌شناسی در این درس در رشته‌ی علوم انسانی مورد بررسی قرار می‌گیرد؟
همان گونه که گفته شد، جامعه‌شناسی دانش بررسی جامعه است؛ بنابراین هر موضوعی در رابطه با جامعه، اعم از هویت اجتماعی، تحولات هویت جهان اجتماعی، هویت ایرانی، فرهنگ جهانی و همچنین کنش و قدرت اجتماعی در کتاب‌های جامعه‌شناسی در رشته‌ی انسانی مورد بررسی می‌گیرد.
فلسفه
فلسفه، مطالعه پرسش‌های عمومی و اساسی است. برای مثال پرسش‌هایی مربوط به عقل، وجودیت، دانش، ارزش‌ها، ذهن و زبان.
عناوین مطرح‌شده در کتب فلسفه دهم و یازدهم:
- فلسفه و ابعاد آن
- معرفت و شناخت
- انسان
- پیرامون واقعیت و هستی
- پیرامون خدا و عقل
- نگاهی اجمالی به سیر فلسفه در جهان اسلام
روان‌شناسی
قطعاً یکی دیگر از موضوعات مهم مرتبط به علوم اجتماعی، موضوع روان‌شناسی است.
روان‌شناسی، که از دروس تخصصی رشته انسانی محسوب میشود، معمولاً جزو محبوب‌ترین دروس تخصصی برای دانش‌آموزان این رشته است و همیشه در لیست دروس رشته انسانی جایگاهی ویژه دارد.
در تعریف کلی روان‌شناسی به مطالعه‌ی رفتار و ذهن و جنبه‌ی روحی و روانی انسان می‌پردازد.
مباحث درس روان‌شناسی:
- روان‌شناسی: تعریف و روش مورد مطالعه
- روان‌شناسی رشد
- احساس، توجه، ادراک
- حافظه و علل فراموشی
- تفکر (1) حل مسئله
- تفکر (2) تصمیم‌گیری
- انگیزه و نگرش
- روان‌شناسی سلامت
زبان عربی
زبان تخصصی عربی در بین دروس رشته انسانی دبیرستان ، به‌صورتی گسترده‌تر و تخصصی‌تر نسبت به زبان عربی رشتههای دیگر تالیف شده و تدریس میشود. می‌تواند یکی از دروس جذاب رشته‌ی انسانی برای علاقه‌مندان به زبان عربی باشد.
دروس عمومی رشته انسانی
دروس عمومی شامل دروس زیر است:
- زبان و ادبیات فارسی
- عربی زبان قرآن
- زبان انگلیسی
- فرهنگ و معارف اسلامی
این دروس، در هر سه سال دبیرستان، بین تمام رشته‌ها مشترک هستند.
دروس رشته انسانی بر اساس سال تحصیلی
حالا که با دروس علوم انسانی دبیرستان بهطور کامل آشنا شدید، شاید دوست داشته باشید بدانید در هر پایه‌ای چه درسهایی ارائه میشود.
برای پاسخ به این سوال، لیستی از دروس عمومی و تخصصی رشته انسانی در هر سه سال را برایتان به تفکیک آورده‌ایم.
دروس پایه دهم
- منطق
- جغرافیای ایران 1
- تاریخ 1
- علوم و فنون ادبی 1
- کارگاه کارآفرینی و تولید
- جامعه‌شناسی 1
- ریاضی و آمار 1
- اقتصاد
- تعلیمات ادیان الهی و اخلاق 1
- فارسی 1
- عربی، زبان قرآن 1
- زبان انگلیسی 1
- تفکر و سواد رسانه‌ای
- نگارش 1
- هنر
- دین و زندگی 1
- آمادگی دفاعی
دروس پایه یازدهم
- فلسفه 1
- جغرافیا 2
- تاریخ اسلام
- علوم و فنون ادبی 2
- جامعه‌شناسی 2
- تعلیمات ادیان الهی و اخلاق 2
- روان‌شناسی
- ریاضی و آمار 2
- فارسی 2
- عربی، زبان قرآن 2
- زبان انگلیسی 2
- انسان و محیط‌زیست
- نگارش 2
- دین و زندگی 2
دروس پایه دوازدهم
- فلسفه 2
- جغرافیا 3
- تاریخ 3 _ ایران و جهان معاصر
- جامعه‌شناسی 3
- ریاضی و آمار 3
- تعلیمات ادیان الهی و اخلاق (3) – ویژه اقلیت‌های دینی
- فارسی 3
- عربی، زبان قرآن 3
- زبان انگلیسی 3
- مدیریت خانواده و سبک زندگی (ویژه دختران و پسران)
- تحلیل فرهنگی
- دین و زندگی 3
- سلامت و بهداشت
ضرایب درسهای علوم انسانی
تا اینجا با درسهای عمومی و اختصاصی رشته انسانی و همچنین کتاب‌های تخصصی رشته انسانی آشنا شدید. در ادامه به بررسی ضرایب درسهای علوم انسانی در کنکور، به تفیکیک هر زیرگروه می‌پردازیم:
- زبان و ادبیات فارسی، ضریب 4
- زبان عربی، ضریب 2
- دین و زندگی، ضریب 3
- زبان خارجی، ضریب 2
| زیرگروه اول | زیرگروه دوم | زیرگروه سوم | زیرگروه چهارم | زیرگروه پنجم | |
| ریاضی و آمار | 2 | 4 | 4 | 3 | 3 |
| اقتصاد | 1 | 2 | 3 | 2 | 2 |
| ادبیات اختصاصی | 4 | 2 | 2 | 2 | 2 |
| عربی اختصاصی | 4 | 1 | 1 | 1 | 1 |
| تاریخ و جغرافیا | 1 | 2 | 3 | 2 | 2 |
| جامعه‌شناسی | 1 | 3 | 2 | 2 | 3 |
| منطق و فلسفه | 3 | 1 | 1 | 2 | 2 |
| روان‌شناسی | 1 | 2 | 1 | 3 | 3 |
سخن پایانی
در این مطلب لیست دروس رشته علوم انسانی دبیرستان را به تفکیک بیان کردیم.
همچنین درباره‌ی درسهای تخصصی و عمومی علوم انسانی نیز توضیحات مختصری داده شد.
در ادامه هم اطلاعات مرتبطی در رابطه با رشته انسانی در اختیارتان قرار خواهد گرفت،که امیدواریم برایتان مفید باشد.
مطالبی که نباید از دست بدهید!
هر آنچه که لازم است درباره رشته‌ی انسانی بدانید:
برای آگاهی از رشتههای انسانی در دانشگاه و انتخاب رشته مطلب زیر مفید به شما کمک خواهد کرد:
اگر درمورد بهترین رشتههای دانشگاهی رشته‌ی انسانی هم کنجکاو هستید می‌توانید با دنبال کردن مطلب زیر به کنجکاویتان پاسخ دهید.
قطعاً بعد از آگاهی از بهترین رشتههای انسانی، آشنایی با بهترین مشاغل رشته انسانی هم حائز اهمیت است.
دو مطلب زیر به شما کمک می‌کنند تا با شغل‌های مختلف علوم انسانی بیشتر آشنا شوید:
بسیار خب! برویم سراغ پردرآمدترین‌ها.
قطعاً بعد از شناخت رشتههای دانشگاهی رشته‌ی انسانی، درآمد می‌تواند معیار مهمی برای انتخاب‌کنندگان باشد. مطلب زیر در این باره به شما کمک زیادی خواهد کرد.
احتمالاً این سوال برای بعضی از افراد پیش بیاید که شغل‌های مناسب خانم‌ها در رشتههای انسانی کدام‌اند؟
صحبت کردن در مورد مهاجرت احساس دوگانه‌ای دارد، بعضاً غم‌انگیز بوده و خوشایند نیست و گاهی هم بسیار وسوسه‌کننده است، اما اگر می‌خواهید درباره بهترین رشتههای انسانی برای مهاجرت بدانید، می‌توانید مطلب زیر را دنبال کنید:
آیا پاسخ سوالات خود درباره‌ی درسهای رشته علوم انسانی دبیرستان را دریافت کردید؟
به‌نظر شما کدام یک از دروس رشته انسانی هیجان‌انگیزتر است؟
خوش‌حال می‌شویم اگر پیشنهاد و سوالی دارید با ما در قسمت نظرات در میان بگذارید.
محصولات آموزشی
الان زبان عربی و فارسی چرا هم تو تخصصی هست هم تو عمومی بلاخره کدوم؟
خیلی ممنون از مطلب خوبتون
یه سوال داشتم
کتاب های نظام قدیم و جدید رشته انسانی با هم فرقی هم دارن؟
بله، در برخی مباحث، کتاب‌های نطام قدیم و جدید رشته انسانی باهم تفاوتهایی دارند.