می‌خواستم از بین چند موضوع یکی را انتخاب کرده و در موردش بنویسم. انتخاب بین چند گزینه چندان سخت نبود؛ اما زندگی نامه دکتر حسابی ، ذهنم را به‌شدت مشغول کرده بود.
کمی در انتخابش تردید داشتم. اما بالاخره تصمیمم را گرفتم و شروع به مطالعه زندگي نامه دکتر حسابي کردم.
این همه درد و بی‌مهری از طرف یک پدر، اصلاً برایم قابل هضم نبود!
کم‌کم که پیش رفتم از دل این همه سیاهی یک نور دیدم. و آن قدرت یک مادر بود برای تبدیل سیاهی‌ها به روشنایی. و پسری که ققنوس‌وار از دل این خاکستر بیرون می‌آمد.
دکتر محمود حسابی، اعجوبه‌ای که از مشکلات، پله‌ای ساخت برای پیشرفت.
کتاب ای کاش وقتی 20 ساله بودم می دانستم، کتابی است که راه‌های تبدیل مشکلات به پله‌های موفقیت را به‌خوبی نشان می‌دهد.
فهرست
آثار به‌جا مانده از دکتر حسابی
معرفی کتاب زندگی نامه دکتر حسابی
دکتر حسابی که بود؟
مطمئناً این اولین بار نیست که نام این دانشمند بزرگ را می‌شنوید.
با وجود اینکه 30 سال از وفات دکتر حسابی می‌گذرد، اما نام ایشان همواره بر زبان جاری بوده است.
زندگی نامه دکتر حسابی مملوء از سختی‌ها و ناملایمات است. اما ایشان با اراده آهنین خود بر تمامی آن‌ها فائق آمده و توانسته به موفقیتی بزرگ دست پیدا کند.
پروفسور محمود حسابی یکی از دانشمندان بزرگ ایران‌زمین است که در مدت حیات خود خدمات بسیاری در این مرزوبوم انجام داده است.
ایشان فیزیکدان، سناتور و وزیر فرهنگ در زمان حکومت پهلوی بوده که به مدت یک‌سال (بین سال‌های 1330 تا 1331) به‌عنوان وزیر در کابینه دکتر محمد مصدق مشغول به خدمت بوده است.
از او به‌عنوان پدر علم فیزیک هم نام برده می‌شود.
وی از جمله دانشجویان آلبرت اینشتین بوده که از بین 15 هزار داوطلب انتخاب شده است. و با دانشمندانی همچون برتراند راسل، شرویدر، بورن، فرمی و آندره ژید تبادلات علمی داشته است.
از جمله معروف‌ترین تئوری‌هایی که ایشان ارائه داده‌اند می‌توان به تئوری «نظریه بی‌نهایت بودن ذرات» اشاره کرد که کسب بالاترین نشان کشور فرانسه را برای دکتر حسابی به‌همراه داشت.
دکتر حسابی علاوه‌بر امور علمی و تحصیلی، به ادبیات فارسی هم علاقه‌مند بود و بر تعدادی از کتاب‌های شعر و ادبیات فارسی از جمله مثنوی و دیوان حافظ تسلط داشت.
این استعداد شگرف، در موسیقی هم دستی بر آتش داشت و ویولن و پیانو می‌نواخت و نی زدن را نیز از مادر آموخت.
ویژگی اخلاقی پروفسور حسابی
بر اساس آن‌چه گفته شده، پروفسور حسابی انسانی متواضع و کم‌سخن، خوش‌صحبت، باوقار و قانع بوده است.
و هر آن‌چه را که داشته به‌عنوان نعمتی از سوی خدا می‌دیده و شکرگزار بوده است.
تا پایان عمر به کسب علم و موضوعات جدید می‌پرداخته و هیچ‌گاه دست از مطالعه و علم‌اندوزی برنداشته است.
کتابخانه ایشان شامل حدود 27 هزار جلد کتاب در زمینه‌های گوناگون از جمله ادبیات، پزشکی، ریاضی، نجوم، هنر و چند دایرة‌المعارف است.
علاوه بر مطالعه و علم‌آموزی، به باغبانی، آهنگری و نجاری نیز علاقه داشت.
بسیار خانواده‌‌دوست بود و در هر موقعیتی با وجود تمام مشغله‌ها سعی می‌کرد، زمانی را برای معاشرت با خانواده در نظر بگیرد.
از لحاظ مذهبی، ایشان فردی معتقد و دین‌دار بوده و در کودکی قرآن را فراگرفته و تقوا را دلیل برتری انسان‌ها می‌دانسته است.
زندگی نامه دکتر حسابی
دکتر حسابی با نام کامل «محمود خان میرزا حسابی» در اسفندماه سال 1281 در تفرش متولد شد.
مادرش گوهرشاد حسابی بود. در خاطرات دکتر حسابی، مادر، زنی فداکار، قانع و با گذشت معرفی شده است که در تربیت و آموزش پروفسور حسابی، با وجود مشکل جسمانی نقش به‌سزایی داشته است. دکتر حسابی در قسمتی از خاطرات خود می‌گوید:
من تمام زندگی‌ام را مدیون دو زن هستم؛ مادرم و همسرم.
پدرش سید عباس معزالسلطنه منصب دولتی داشت. و به‌گفته وی فردی پول‌دوست بوده و دائم در حال جمع مال و خرید ملک بوده است.
همسر دکتر محمود حسابی، صدیقه حائری است و حاصل این ازدواج، دو فرزند به‌نام‌های ایرج و انوشه است.
کودکی؛ دوران سخت زندگی نامه دکتر حسابی
محمود حسابی در سن 4 سالگی به دلیل شغل پدر راهی لبنان شد.
پدر در آن زمان سفیر ایران در لبنان بود. و به‌ناچار همه اعضای خانواده، همراه پدر راهی این سفر طولانی شدند.
بعد از مدتی پدر خواهان بازگشت به ایران شد.
قرار بر این شد که محمود و برادرش محمد در لبنان در یک مدرسه شبانه‌روزی بمانند و تحصیل‌شان را ادامه دهند و پدر و مادر به ایران بازگردند. اما مادر این غم را تاب نیاورد و از کشتی پیاده شد و به فرزندان پیوست.
بعد از مدتی پدر در ایران با همدم‌الدوله، یکی از اعضای خاندان قاجار ازدواج می‌کند. شرط همدم‌الدوله برای اعطای مقام بالاتر در دربار به معزالسلطنه، رها کردن همسر اول و فرزندان و قطع مبلغی بوده که ماهیانه به آن‌ها پرداخت می‌کرده است.
در اقدامی دیگر پدر، همسر اول و پسرانش را از خانه‌ای که در لبنان در آن زندگی می‌کردند، بیرون کرد. و در مدتی اندک تمامی اثاثیه منزل، همراه مادر و پسران در پشت در سفارت رها می‌شوند.
اما بنابر حکم الهی، مستخدم سفارت به‌نام حاج علی به کمک آن‌ها می‌آید و به آن‌ها پناه می‌دهد و ماهیانه قسمتی از حقوق خود را در اختیار آن‌ها می‌گذارد.
بعد از مدتی زیر بار فشارهای روانی و اقتصادی موجود، مادر سکته کرده و فلج می‌شود. اما باز هم دست از حمایت فرزندان خود برنداشته و با تمام توان از آن‌ها مراقبت می‌کرده و حامی بزرگی برای پسران بوده است.
تحصیلات دکتر محمود حسابی
پروفسور محمود حسابی تحصیلات خود را در سن 7 سالگی، در مدرسه فرانسوی بیروت آغاز کرد.
در ابتدا تفاوت فرهنگ، مذهب و زبان برای یک کودک 7 ساله بسیار دشوار بود اما، پس از مدتی توانست زبان عربی و فرانسوی را به‌خوبی بیاموزد و در سال دوم ابتدایی، با استعداد فراوانی که داشت، شاگرد اول شود.
زبان فارسی، قرآن، غزلیات حافظ، گلستان و بوستان سعدی و منشات قائم مقام از جمله دروسی بود که مادر در خانه به او آموخت.
زمانی که می‌خواست وارد دوره متوسطه شود، جنگ جهانی اول آغاز شد. اکثر مدارس از جمله مدرسه‌ای که محمود در آن تحصیل می‌کرد، تعطیل شد. وی به‌ناچار به مدت دو سال در منزل به فراگیری علم پرداخت.
پس از آن و در سن 13 سالگی وارد یک مدرسه آمریکایی در بیروت شد و به دلیل آشنا نبودن به زبان انگلیسی، در سال اول ابتدایی مشغولبهتحصیل شد. اما خیلی زود زبان انگلیسی را فراگرفت.
پس از قبولی در امتحانات مدرسه از سال اول به سال پنجم ابتدایی راه یافت و در آن مقطع نیز مانند سایر مقاطع تحصیلی‌اش، شاگرد اول کلاس شد.
بعد از آن وارد کالج امریکایی بیروت شد و در آنجا مشغولبهتحصیل شد.
مدارک پروفسور محمود حسابی به شرح زیر است:
- لیسانس ادبیات در 17 سالگی
- لیسانس بیولوژی در 19 سالگی
- مهندسی راه‌وساختمان
- پزشکی
- ریاضیات
- ستاره‌شناسی
- معدن
- راه‌آهن برقی
- برق
- دکتری فیزیک
- ادبیات
- زیست‌شناسی
زبان‌هایی که مسلط بودند و یا با آن آشنایی داشتند، عبارتند از:
- عربی
- انگلیس
- آلمانی
- فرانسه
- اوستا
- پهلوی
- سانسکریت
- لاتین
- یونانی
- ترکی
- ایتالیایی
- روسی
وفات پدر علم فیزیک ایران
پروفسور حسابی، در شهریورماه 1371 به‌علت بیماری قلبی در بیمارستان ژنو درگذشت و در آرامگاه خانوادگی‌اش در شهر تفرش به خاک سپرده شد.
پس از مرگ وی خانه‌اش به موزه‌ای تبدیل شد و در آن وسایل شخصی، عکس‌ها، مدارک تحصیلی، نشان‌ها و دست‌نوشته‌های ایشان در معرض دید علاقه‌مندان قرار گرفت.
آثار به‌جا مانده از دکتر حسابی
آثار بسیاری از دکتر محمود حسابی به‌جا مانده است. که می‌توان به کتاب‌ها، مقالات و مراکزی که توسط ایشان تأسیس شده، اشاره کرد.
کتاب‌ها
کتاب‌های بسیاری در زمینه فیزیک و زبان فارسی و سایر پژوهش‌های فرهنگی از ایشان به‌جا مانده که از مهمترین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کتاب قانون تأسیس دانشگاه تهران (1312)
- کتاب‌های فیزیک دبیرستان (1318)
- نام‌های ایرانی (1319)
- تفسیر امواج دوبر در 6 رساله، دانشگاه تهران (1325)
- آیین‌نامه امور مالی دانشگاه تهران (1333)
- فیزیک دانشگاه تهران (1340)
مقالات
از جمله مقالات دکتر حسابی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ذرات پیوسته، نشریه آکادمی علوم آمریکا، 1947
- اثبات نظری بیشتر بودن جرم ذرات شارژ شده به‌وسیله نور نسبت به الکترون، گزارش نشریه انجمن فیزیک امریکا، 1948
- مدل ذرات بی‌نهایت گسترده، نشریه فیزیک فرانسه، 1957
- فرهنگ حسابی، 1372
تأسیس مراکزی که در زندگی نامه دکتر حسابی نام برده شده‌اند
دکتر حسابی خدمات زیادی به این خاک کرد که از جمله آن می‌توان به تأسیس مراکز زیر اشاره کرد:
- مدرسه مهندسی وزارت راه
- ساخت اولین رادیوی ایران
- پایه‌گذار اولین رصدخانه نوین در ایران
- نصب و راه‌اندازی اولین دستگاه رادیولوژی ایران
- تأسیس دانشسرای عالی
- پایه‌گذار مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران
- ساخت اولین بیمارستان خصوصی به‌نام مادرش گوهرشاد
- راه‌اندازی پایگاه هواشناسی
- پایه‌گذار مدارس عشایری
- و بسیاری دیگر
معرفی کتاب زندگی نامه دکتر حسابی
در اینجا مختصری از زندگي نامه دکتر حسابي شرح داده شد، برای مطالعه بیشتر در این زمینه می‌توانید به لینک‌های زیر مراجعه و کتاب مورد نظر را خریداری کنید.
کتاب مرد نخستین نوشته محمود اکبرزاده:
کتاب استاد عشق نوشته ایرج حسابی:
درسی از زندگی نامه دکتر حسابی
زندگی تک‌تک انسان‌های دنیا، پر از فرازونشیب است.
در هر مسیر هم ویرانی هست و هم آبادانی. اینکه ما تصمیم بگیریم از کدام جاده حرکت کنیم و از چه مسیرهایی عبور کنیم، مسیر زندگی ما را تعیین می‌کند.
تصمیم‌ها، انتخاب‌ها و در نهایت هدف ماست که نقشه راه زندگی ما را شکل می‌دهد.
پس بهتر آن است که ابتدا هدف و نظام ارزشی زندگی‌مان را تعیین کنیم و بر اساس آن پای در مسیر گذاریم. و چه بهتر که از رویارویی با مشکلات نهراسیم. این مشکلات در نهایت ما را ورزیده‌تر خواهد کرد.
مطالب مرتبط
زندگی نامه انسان‌های موفق پر از نکات و مسائل آموزنده است که می‌تواند راهنمای فوق‌العاده‌ای برای ادامه مسیر ما باشد.
زندگی عبدالزهرا وطن‌دوست، مؤسس شرکت پنبه ریز:
زندگی سعید و حمید محمدی، بنیانگذاران دیجی کالا:
زندگینامه ورزشکاران موفق نیز بسیار جذاب و آموزنده می‌باشد که از جمله آنان می‌تون به محمدعلی کلی اشاره کرد.
داستان موفقیت یک انسان با وجود محدودیت‌های جسمانی که دارد نیز بسیار پندآموز است.
اگر شما به جای دکتر حسابی بودید چگونه عمل می‌کردید؟
چه مسئله‌ای باعث قوی‌تر شدن شما در زندگی شده است؟
علت پیشرفت انسان‌های موفق را چه می‌دانید؟
محصولات آموزشی