مدیریت بدهی در واقع همان فرآیند برنامه‌ریزی برای بازپرداخت بدهی‌هاست. بدهی انواع مختلفی دارد که برای هرکدام اصول مدیریتی متفاوتی وجود دارد.
- اگر گرفتار هر کدام از انواع بدهی شده‌اید،
- از مشکلات آینده بدهی‌های فعلی خود آگاهی دارید و درصدد رفع آن‌ها هستید،
- و به‌دنبال برنامه مدیریت بدهی متناسب با توان بازپرداختی خود می‌گردید،
این صفحه را نبندید. ما در اینجا به سوال مدیریت بدهی چیست پاسخ می‌دهیم و سپس ۸ مرحله از برنامه مدیریت بدهی جاری را با هم بررسی می‌کنیم.
برای دسترسی سریع به سرفصل‌های مقاله، کلیک کنید:
مدیریت بدهی چیست؟
در مدیریت بدهی شما به‌دنبال سازماندهی و کنترل بدهی به شرط پائین آوردن ریسک مالی و بالا بردن توانایی دستیابی به اهداف مالی هستید. برای مدیریت بدهی جاری باید از ۸ مرحله عبور کنید که در ادامه به آن‌ها خواهیم‌پرداخت.
ضرورت اجرای این ۸ مرحله و ترسیم یک نقشه کامل برای رهایی از بدهی، برای تمام بدهکاران وجود دارد. با مدیریت بدهی صحیح:
- ثبات مالی حفظ می‌شود.
- از پیامدهای منفی بدهی پیشگیری می‌شود.
- آرامش روان به برنامه‌ریزی‌های مالی برمی‌گردد.
- در پرداخت نرخ بهره صرفه‌جویی می‌شود.
- اهداف مالی محقق می‌شوند.
در بازپرداخت بدهی، یکی از نکاتی که از دید بیشتر مردم پنهان می‌ماند، اهمیت رفتارها و عادات مالی شخصی ماست. شما اگر درکی از رفتار خودتان در برابر پول نداشته‌باشید، ریسک شکست برنامه‌های مدیریت بدهی خود را بالا می‌برید.
بنابراین در قدم اول، باید عادت‌های مالی خودتان را بشناسید و سپس یک سیستم شخصی برای اصلاح عادت‌های بد طراحی کنید. به طور مثال اگر عادت به ولخرجی دارید، چگونه می‌توانید از برنامه‌های مدیریت بدهی خود انتظار معجزه داشته‌باشید؟
طراحی سیستم شخصی عادت‌های مالی، آشنایی با مفاهیم مالی، تدوین برنامه بودجه‌بندی، آشنایی با انواع مختلف بدهی و تمرین عملی استراتژی‌های حذف آن‌ها تنها بخشی از سرفصل‌های دوره مدیریت مالی شخصی کارنکن هستند.
ما در این دوره، مثل بقیه دوره‌ها مطالب کاربردی و مفید حوزه مدیریت مالی را برای شما جمع‌آوری کرده‌ایم تا از هر سطح درآمد و سن و موقعیتی در طی ۸ هفته (البته به شرط تعهد خودتان) بتوانید به کنترل قابل‌توجهی روی امور مالی خود برسید. برای اطلاعات بیشتر روی لینک زیر کلیک کنید.
منظور از بدهی خوب و بد چیست؟
در این بخش، به طور مختصر با فرآیندی آشنا می‌شویم به نام اهرم کردن بدهی.
موقعیتی را در نظر بگیرید که برای خرید منزل بودجه کافی ندارید و وادار به گرفتن وام از بانک می‌شوید. در این شرایط مبلغی که هرماه برای اجاره خانه کنار می‌گذاشتید، صرف بازپرداخت بدهی شما می‌شود، با این تفاوت که شما اکنون به یک دارایی جدید رسیده‌اید.
به وام‌هایی مثل وام خرید مسکن، بدهی خوب می‌گویند. بدهی خوب در جهت ایجاد ثروت برای فرد بدهکار عمل می‌کند و اثرات منفی آن به نوبه‌ای با تأثیرات مثبت زیاد خنثی می‌شود.
هزینه‌های تحصیل، شروع کسب‌وکار و خرید دارایی باارزش اگر با وام پرداخت شوند، به آن بدهی خوب می‌گوییم.
در مقابل، بدهی بد برای جبران کسریات در خرید یک دارایی مستهلک به زندگی شما وارد می‌شود. از ویژگی‌های یک بدهی بد می‌توانیم موارد زیر را نام ببریم:
- سلامت امور مالی را خدشه‌دار می‌کند.
- معمولاً نرخ‌های بهره بالا دارد.
- خرج دارایی‌های مستهلک مثل ماشین، لباس و غذا، مسافرت و… می‌شود.
طبق یک قانون کلی اگر یک دارایی در طی زمان به ارزش آن افزوده نشود و درآمدی همراه خود نداشته‌باشد، برای خرید آن نباید بدهکار شوید.
۸ مرحله از مدیریت بدهی
بدهی‌های زیاد همیشه به همراه خود مشکلات مالی را نیز دعوت میکنند. اگر بدهی‌های کنترل‌نشده زیادی داشته‌باشید، احتمالاً دخل و خرج شما هیچ تعادلی نسبت بهم ندارند و قبض‌های پرداخت‌نشده زیادی هرماه روی میز شما تلنبار می‌شوند.
برای پایان دادن به این وضعیت، با ما در مرور ۸ مرحله از مدیریت بدهی جاری همراه باشید.
۱- در قدم اول، بدهی‌های خود را بشناسید.
تمام صورتحساب‌های خود را مرور کنید و میزان دقیق بدهی‌های خود به همراه بهره‌های آن‌ها را دربیاورید.
تعهدات ماهانه به‌همراه هزینه‌های ضروری زندگی باید از درآمد کمتر باشند. اگر حجم بدهی‌های شما به‌حدی بالا رفته که توانایی پرداخت هزینه‌های اصلی را ندارید، باید یا به‌دنبال افزایش درآمد باشید یا در هزینه‌های خود صرفه‌جویی کنید. در مورد ۴۲ روش راحت و کاربردی برای صرفه‌جویی در هزینه‌های زندگی که دقیقاً در چنین مواقعی به کمک شما می‌‌آیند، در اینجا بخوانید.
۲- به‌دنبال استراتژی مناسب برای بازپرداخت بگردید.
تمام هدفی که استراتژی‌های بازپرداخت به‌صورت مشترک دنبال میکنند، این است که شما از بین بدهی‌های خود یکی را برای تسویه سریع‌تر انتخاب کنید. در ادامه ۳ استراتژی پرطرفدار بازپرداخت بدهی را با هم مرور می‌کنیم.
روش بهمن
روش بهمن یکی از سریع‌ترین روش‌های حذف بدهی است. ابتدا باید مقداری پول را کنار بگذارید و حداقل بازپرداخت‌های تمام بدهی‌های خود را انجام دهید. سپس اولویت تسویه شما، بدهی با بیشترین نرخ بهره است. بنابراین، بدهی‌ها به‌ترتیب نرخ بهره مرتب می‌شوند و از بزرگ به کوچک یکی یکی حذف می‌شوند.
با این روش، در انتها بهره‌های کمتری پرداخت می‌کنید و سریع‌تر به حالت ثبات برمی‌گردید.
روش گلوله‌برفی
در این استراتژی مدیریت بدهی، ابتدا از بدهی‌های کوچک شروع می‌کنید و کم‌کم به‌سراغ بدهی‌های بزرگ می‌روید. در این روش، از پرداخت بهره‌ها جلوگیری نمی‌شود اما تعهد به آن نسبت به روش بهمن راحت‌تر است.
چرا که وقتی بدهی‌ها هرچقدر کوچک به طور کامل پرداخت می‌شوند، انگیزه شما برای پاک‌کردن لیست بدهی‌های خود بیشتر می‌شود. روش گلوله برفی در مقایسه با روش قبلی، به زمان بیشتری برای تسویه کامل نیاز دارد.
روش سونامی
برخی از انواع بدهی، بار روانی سنگین‌تری را به همراه دارند. مثلاً بدهی که به یکی از اعضای خانواده خود دارید، معمولاً استرس زیادی را به برنامه‌های روزمره شما وارد نمی‌کند. بنابراین می‌توانید بازپرداخت آن را به بعد از بدهی‌های استرس‌آور خود موکول کنید.
به این روش پرداخت بدهی که به شما در رهایی از فشار روانی کمک می‌کند، روش سونامی می‌گویند.
نگاهی کلی به استراتژی‌های مدیریت بدهی
| مزایا | معایب | |
|---|---|---|
| روش بهمن | نرخ بهره کلی پائین | محاسبه تک به تک نرخ بهره‌ها |
| اثربخشی بالا در زمان کم | نیازمندی شدید به تعهد و نظم | |
| روش گلوله برفی | انگیزه‌بخش | نرخ بهره کلی بالا |
| مراحل آسان | زمان‌بر | |
| روش سونامی | آرامش‌بخش | نرخ بهره کلی بالا |
| تسکین‌دهنده روابط خانوادگی | زمان‌بر |
۳- سابقه خودتان در بازپرداخت بدهی را چک کنید.
گاهی اوقات، این مرحله را باید قبل از انتخاب استراتژی انجام دهید. شناخت سوابق خودتان و رفتار قبلی در برابر بدهی‌های قدیمی می‌تواند در انتخاب استراتژی بازپرداخت شما نقش مستقیمی داشته‌باشد.
اگر متعهد و بانظم و مسئولیت‌پذیر هستید، می‌توانید در کوتاه‌ترین زمان با روش بهمن پیش بروید. اما اگر انگیزه کافی ندارید و وسط راه ناامید می‌شوید، با روش گلوله برفی شروع کنید.
۴- بدهی‌های خود را تعدیل کنید.
اگر بودجه‌بندی شما اجازه می‌دهد، تقاضای وام با نرخ بهره پائین کنید و شیب بازپرداخت بدهی‌ها را به تعادل نسبی برسانید. در این روش هم از نرخ بهره کاسته می‌شود و هم سرعت بازپرداخت بالاتر می‌رود.
۵- نرخ بازپرداخت‌ها را زیاد کنید.
درصورت امکان و بعد از بررسی بودجه‌بندی، میزان بازپرداخت‌ها را زیادتر کنید. اولویت شما برای افزایش حتماً باید بدهی‌هایی با نرخ بهره بالاتر باشد.
بازپرداخت بیش از حداقل، زمان بدهی را نصف می‌کند و همچنین نرخ بهره را کاهش می‌دهد. به این صورت که، وقتی مبلغ بازپرداخت ماهانه شما بالا برود، نرخ کلی بهره در درازمدت کمتر می‌شود.
۶- هزینه‌های غیرضروری را کم کنید.
یکی از شروط اصلی مدیریت بدهی، بریدن هزینه‌های غیرضروری است. در مبحث آموزش بودجه‌بندی، گفتیم که هزینه‌ها به دو دسته ضروری و غیرضروری یا نیازها و خواسته‌ها تقسیم می‌شوند. مواردی مانند تفریحات، پوشاک و… جزء موارد غیرضروری هستند.
کاهش و یا حذف این هزینه‌ها برای ماه‌های کوتاه، بودجه‌بندی شما را نجات می‌دهد و بدهی‌ها را در زمان کمتری از بین می‌برد.
اگر در مورد روش‌های بودجه‌بندی ماهانه و مراحل انجام آن سوال دارید، مقاله زیر را مطالعه بفرمائید.
۷- راه مذاکره با طلبکاران را یاد بگیرید.
در صورتی‌که بدهی‌ها شما بسیار بزرگ‌تر از درآمد شما باشند و تا مدت طولانی توان بازپرداخت آن‌ها را نداشته‌باشید، می‌توانید روش‌های مذاکره را امتحان کنید.
به‌طور مثال با وام‌دهندگان مذاکره می‌کنید تا در ازای پرداخت بخشی از موجودی خود، از مقدار بدهی کم کنند. به این روش تسویه آنی بدهی می‌گویند که به جز در موارد خاص به طور کلی توصیه نمی‌شود. چرا که روی سوابق شما تأثیر منفی می‌گذارد.
۸- برنامه مدیریت بدهی خود را پیاده کنید.
تنها مطالعه و یاد گرفتن نکات مراحل قبلی گره‌ای را از مشکلات شما باز نمی‌کند. شما باید یک برنامه کامل و جامع برای مدیریت بدهی‌های خود تدوین کنید. برنامه‌ای که سازگار با بودجه‌بندی، نوع و تعداد بدهی‌های شما باشد و انگیزه ادامه دادن آن در شما وجود داشته‌باشد، بهترین روش برای حذف بدهی است.
در انتها، اگر هرکدام از مراحل معرفی‌شده، سازگار با شرایط مالی شما نبودند، می‌توانید اعلام ورشکستگی کنید. برای آشنایی با تعریف قانونی ورشکستگی و شرایط آن، اینجا کلیک کنید.
سخن پایانی
در انتخاب برنامه مدیریت بدهی مناسب، باید به عوامل مختلفی از جمله: وضعیت مالی، نیازهای شخصی، انتظارات خانوادگی و اجتماعی، اهداف مالی و… توجه کنید. برنامه‌ای که در نهایت برگزیده می‌شود، اگر با تمامی عوامل بالا خوانایی داشت، بهترین نتیجه را در کمترین زمان ممکن به ارمغان می‌آورد.
در این مقاله به سوال مدیریت بدهی چیست پاسخ دادیم، نوع خوب و بد آن را از یکدیگر مشخص کردیم و نقشه انجام آن را در ۸ مرحله ترسیم کردیم. در ادامه توجه شما را به مطالب مرتبط این حوزه دعوت می‌کنیم.
مطالب مرتبط
سواد مالی مجموعه دانش و مهارت‌هایی است که برای باز کردن گره‌های مالی به آن نیاز داریم. در مورد ۸ راهکار تقویت آن در مقاله زیر بخوانید.
هوش مالی مثل بقیه مقوله‌های هوش، با انجام یک‌سری تمرینات و کسب آگاهی و دانش، قابلیت رشد دارد. یکی از راه‌های کسب سواد مالی نیز، همین تقویت هوش مالی می‌باشد. برای مطالعه مقاله و آشنایی با ۱۲ روش افزایش هوش مالی روی لینک زیر کلیک کنید.
حذف بدهی به عنوان یکی از انواع اهداف مالی هر بودجه‌بندی، نیاز به بررسی کامل در قالب یک برنامه‌ریزی مالی دارد. در واقع هر هدف مالی که برای یک بودجه‌بندی تعریف می‌شود، باید مراحل مختلفی را طی کند و ویژگی‌های خاصی را داشته‌باشد. در مورد انواع اهداف مالی و ۵ مرحله شناسایی آن‌ها در اینجا بخوانید.
در مورد ویژگی‌های برنامه‌ریزی‌های مالی و تکنیک‌های به سرانجام رساندن آن‌ها نیز در مقاله زیر بخوانید.
بدهی می‌تواند وام خرید مسکن، وام دانشجویی، قرض پول از فامیل و خانواده، خسارت به اموال دیگران و… باشد. زمانی که مقدار و تعداد این بدهی‌ها از کنترل شما فراتر برود، انواع مشکلات به سمت زندگی سرازیر می‌شوند و رفاه مالی شما را مختل میکنند. با این اوصاف، آیا بهترین روش مدیریت بدهی نمی‌تواند پرهیز از آن باشد؟ با توجه به مطالبی که در این مقاله آموختید، پاسخ بدهید.
محصولات آموزشی