بازی هایی برای تقویت هوش فضایی؟ بله درست است! آن هم نه از آن دسته بازیها که به اندازه یک فروشگاه وسایل مورد نیاز میخواهند، یا آنهایی که خواندن نحوه انجامشان یک هفته زمان میبرد!
اول به من بگویید که کدام یک از موارد زیر در مورد شما صدق میکند؟
- حس میکنم هوش پایینی دارم.
- بدون نرمافزار مسیریاب تا سر خیابان هم نمیتوانم بروم.
- هنوز نتوانستهام بفهمم که در چه کاری استعداد دارم .
- نمرههای درس ریاضی و هندسه من پایین است.
- فرزندم هیچ درکی از جهتهای چپ و راست ندارد.
- یکی از چالشهای زندگی من جا دادن وسایل در کشوها و کمد است.
- احساس میکنم هر چه تدریس میکنم، دانشآموزان یاد نمیگیرند.
اگر حتی یکی از موارد بالا حرف دلتان است، به شما تبریک میگویم.
اگر هیچ کدام راجع به شما صدق نمیکند، باز هم به شما تبریک میگویم!
چون در هر دو حالت، شما به جای درستی سر زدهاید!
مطلبی که در ادامه میخوانید، حاصل مطالعات من در زمینه تقویت پردازش دیداری فضایی و تقویت هوش فضایی دانش آموزان است. روشهای گفته شده در این قسمت را به سختی میتوانید در سایتهای دیگر پیدا کنید، چرا که حاصل تجربه عملی من و البته تست شده (با گارانتی!) هستند.
در این مطلب راجع به استدلال فضایی و اهمیت آن صحبت میکنم. سپس راهکارها و بازیهای ساده و عملی برای همه گروههای سنی را معرفی میکنم. لابهلای متن از تجربه خودم به عنوان مربی و مدرس کودکان 4 تا 12 سال برایتان میگویم و در نهایت ادامه مسیر را با معرفی مطالب مناسب به شما نشان میدهم.
با هر سطح هوش فضایی که وارد این صفحه شدهاید، مطمئن باشید که در پایان دست خالی بیرون نمیروید!
پس این شما و این هم :
فهرست عناوین مطالب
بخش اول: هوش فضایی چیست؟
بخش دوم: چرا باید هوش فضایی را تقویت کرد؟
بخش سوم: هوش فضایی من چقدر است؟
بخش چهارم: بازی هایی برای تقویت هوش فضایی
بخش پنجم: تقویت هوش فضایی دانش آموزان
بخش ششم: خلاصه کلام و ادامه مسیر
بخش هفتم: سوال و جواب
بخش اول: هوش فضایی چیست؟
همه ما در طول روز بارها از هوش فضایی استفاده میکنیم.
پس اجازه دهید قبل از تعریف دقیق و علمی هوش فضایی، چند مثال را در زندگی روزمره بررسی کنیم.
- فرض کنید میخواهید برای یک سفر 10 روزه آماده شوید. اگر تنها یک ساک کوچک در خانه داشته باشید چطور وسایل ضروری را در آن جا میدهید؟
- حتما پیش آمده که بخواهید یک بسته پستی ارسال کنید. تعدادی وسیله با شکلهای عجیب را چطور در بسته قرار میدهید که بدون آسیب به مقصد برسند؟
- اگر همین حالا از شما بخواهم مدرسه دوران کودکی خود را به خاطر بیاورید، چه مواردی را هنوز فراموش نکردهاید؟ آیا میتوانید راه رسیدن به کلاس را در ذهنتان پیدا کنید؟
- چهارراهی شلوغ را تصور کنید که چراغهای راهنمایی آن دچار اختلال شدهاند. شما باید در حالی که در مسیر خود حرکت میکنید، حواستان به موانع و ماشینهای دیگر هم باشد. آیا این کار برای شما آسان است؟
در موقعیتهای بالا، این هوش فضایی است که به کمک ما میآید.
هوش فضایی، توانایی تولید، به خاطر سپردن، یادآوری و تغییر تصاویر بصری در ذهن است.
این هوش همان چیزی است که برای تجسم اشکال با “چشمِ ذهن” به آن نیاز داریم.
مفهوم هوش فضایی در ابتدا توسط هوارد گاردنر معرفی شد. او مخالف این باور سنتی بود که منظور از هوش، تنها هوش ریاضی و شناختی است. سپس 8 هوش مختلف را تحت عنوان هوشهای چندگانه معرفی کرد که هوش فضایی یکی از آنها است.
در صورتی که تمایل دارید راجع به سایر هوشهای چندگانه بدانید، روی دکمه زیر کلیک کنید. به علاوه از طریق همین دکمه میتوانید تست هوش گاردنر را به صورت رایگان انجام دهید.
بخش دوم: چرا باید هوش فضایی را تقویت کرد؟
اصلا چه دلیلی دارد که زمانی را به تمرینات ادراک فضایی اختصاص دهیم؟
تقویت پردازش دیداری فضایی چه تغییری در زندگی ما ایجاد میکند؟
در ادامه همراه ما باشید تا نقش هوش فضایی را در زندگی، تحصیل و کار بررسی کنیم.
تأثیر هوش فضایی بر زندگی موفقتر
با داشتن هوش فضایی بالا، به خودتان خواهید گفت: “زندگی آنقدرها که فکر میکردم سخت نیست!”
اما چرا؟
متاسفانه در بیشتر مواقع این نوع هوش دست کم گرفته میشود. در حالیکه به کمک آن:
- نیازی به GPS نخواهید داشت، چرا که با کمک حافظه تصویری یا مشاهده نقشه مسیر را پیدا میکنید.
- لازم نیست دفترچه کسالتآور سر هم کردن وسایل را بخوانید. کافی است عکس محصول را روی جلد آن ببینید، و بقیه دفترچه را با چشم ذهن خود بخوانید!
- خلاقتر میشوید. مسائل مختلف را از جنبههای مختلف میبینید و با راهحلهای ابتکاری مشکلات را حل میکنید.
و البته موارد دیگری که ترجیح میدهم به جای گفتن آنها، سریعتر به اصل مطلب برسیم.
چرا که قصد داریم به زودی بازی هایی برای تقویت هوش فضایی به شما معرفی کنیم که به کمک آنها، مزایای این هوش را خودتان لمس کنید.
تأثیر هوش فضایی بر موفقیت تحصیلی
جالب است بدانید بر خلاف تصور عموم، این IQ یا هوش عمومی نیست که باعث موفقیت در ریاضی میشود.
بله! اگر نقش هوش فضایی در یادگیری ریاضیات بیشتر از IQ نباشد، کمتر هم نیست.
به همین دلیل است که دبیران امروزه از روشهای مختلفی مانند کاربرگ هوش فضایی و تمرینهای ذهنی برای تقویت هوش ریاضی دانش آموزان استفاده میکنند.
هوش دیداری فضایی همچنین اهمیت زیادی در رشتههای دانشگاهی کامپیوتر، علوم، تکنولوژی، مهندسی و ریاضیات (STEM) دارد.
پیشنهاد میکنم برای اینکه چند پژوهش جالب و نتیجه آنها را زمینه یادگیری و هوش فضایی ببینید، روی دکمه زیر کلیک کنید.
تأثیر هوش فضایی بر آینده شغلی
یکی از نقاط اشتراک ورزشکاران حرفهای، معماران مشهور، نقاشان بزرگ و… قدرت تجسم فضایی بالای آنها است.
اجازه بدهید این مورد را هم با نمونههایی از افراد موفق با هوش دیداری فضایی بالا نشان دهیم:
- لئوناردو داوینچی: نقاش، مجسمهساز، معمار، موسیقیدان و مهندس ایتالیایی. آیا میدانستید او اختلال یادگیری داشت؟
- ونسان ون گوگ: نقاش با استعداد هلندی. او در تمام سالهای زندگی خود از بیماری روانی و صرع رنج میبرد.
- مارک شاگال: تصویرگر و نقاش روسی-فرانسوی. او موفقیتهای زیادی داشت؛ اما در طول زندگی از اختلال ارتباطی رنج میبرد.
بیشتر بخوانید: مشکلات روانی افراد باهوش | 5 نابغه مشهور با اختلالات روانی
اما چطور متوجه میشویم که عامل موفقیت این افراد هوش دیداری فضایی بالا بوده است؟
مانند سایر هوشها، روشهایی برای ارزیابی و تشخیص هوش فضایی وجود دارد، که در ادامه آنها را بررسی میکنیم.
بخش سوم: هوش فضایی من چقدر است؟
ابتدا با گفتن دو نکته خیالتان را از بابت تقویت پردازش دیداری فضایی راحت میکنم:
- اول اینکه هوش فضایی چیزی نیست که افراد با آن به دنیا بیایند. بله، نمونههای نادری از افراد هستند که از زمان تولد نشانههای نبوغ در زمینه هوش دیداری فضایی داشتهاند. اما در حالت کلی، این هوش از والدین به ارث نمیرسد.
بیشتر بخوانید: وراثت هوش چیست؟ | همه چیز دربارهٔ تاثیر وراثت و محیط بر هوش
- دوم اینکه هوش فضایی مقداری ثابت نیست. فارغ از سن و جنسیت خود همیشه راهکارهایی برای تقویت هوش دیداری فضایی وجود دارد.
برای آن که هوش فضایی فعلی خود را ارزیابی کرده و راحتتر بتوانید آن را تقویت کنید، در ادامه همراه ما باشید.
تستهای هوش دیداری فضایی
انواع مختلفی از تستهای هوش دیداری فضایی (SVT) برای تمام گروههای سنی وجود دارد.
مقاله منتشر شده در وبسایت کارنکن، روشهای متداول SVT را معرفی کرده است. همچنین میتوانید تست تجسم فضایی مخصوص بزرگسالان را در همین مقاله انجام داده و نتایج آن را دریافت کنید. برای مشاهده این مطلب، روی دکمه زیر کلیک کنید.
اگر صاحب فرزند هستید و میخواهید از هوش فضایی ذاتی و سایر هوشهای چندگانه او مطلع شوید، روی دکمه زیر کلیک کنید.
البته تشخیص هوش فضایی بالا در کودکان راههای راحتتری هم دارد. علامتهایی که نشان میدهند کودک هوش فضایی بالایی دارد در ادامه آمده است.
نشانههای هوش فضایی بالا در سنین کودکی
کودکان با هوش فضایی بالا معمولاً رفتارهای مشترکی نشان میدهند.
برخی از این رفتارها ممکن است برای ما بزرگترها آزاردهنده باشند. اما اینجاست که باید گفت: “چشمها را باید شست، جور دیگر باید دید!”
این بار اگر نشانههای زیر را در فرزند خود دیدید، به جای سرزنش آنها به سراغ بخش بازی هایی برای تقویت هوش فضایی کودکان رفته و به شکوفایی استعداد فرزند خود کمک کنید.
- خط خطی کردن کتاب و دفتر
- لذت بردن از نقاشی و فعالیتهای هنری
- توجه به تصاویر کتاب و نه متن آن
- تغییر دادن تصاویر کتاب (مثلا گذاشتن عینک یا سبیل برای شخصیتهای داخل تصویر)
- ترجیح بازیهای کامپیوتری به سایر بازیها
- حدس زدن پایان داستانهایی که برایشان تعریف میکنید
- تمایل به بازی با اسباببازیهای ساختنی، مثل لگو، خمیربازی و…
- خیالپردازی و لذت بردن از هر چیز خیالی (داستان، استعاره و…)
- خلق اشکال جالب سه بعدی (حتی اگر به نظر شما بیمعنی باشند!)
- کشیدن طرح روی بخار شیشه، غبار میز و هر کجای ممکن!
بخش چهارم: بازی هایی برای تقویت هوش فضایی
تا به اینجا هوش فضایی را تعریف کردیم، اهمیت آن را توضیح دادیم و آزمونهایی را برای سنجش این هوش معرفی کردیم.
اما همانطور که هم من و هم شما خوب میدانیم، صرف خواندن تعاریف و مزایا تغییری در هوش ما ایجاد نمیکند.
بنابراین سراغ اصل مطلب رفته و راهکارها و بازی هایی برای تقویت هوش فضایی به شما معرفی میکنیم.
به دلیل اهمیت سنین کودکی در تقویت هوش دیداری فضایی، بخشی جدا را به کاربرگها و تمرینات ادراک فضایی برای این گروه اختصاص میدهم.
راهکارهای ساده، مناسب همه گروههای سنی
1- “اینجا” و “آنجا”، دشمنان تقویت پردازش دیداری فضایی
اگر میخواهید هوش فضایی خود را افزایش دهید، اول از همه دو کلمه “اینجا” و “آنجا” را کنار بگذارید.
توصیف محل قرار گرفتن اجسام یا آدرس دادن با کلمات مناسب یکی از تمرینات ادراک فضایی است. به دو نمونه زیر توجه کنید:
نگویید:
بستنی فروشی آنجا است.
بگویید:
یک بستنی فروشی در ضلع شمالی میدان ونک، سمت راست گلفروشی قرار دارد.
نگویید:
کتابت همینجا است.
بگویید:
کتابت در سمت چپ قفسه دوم کتابخانه، پایین کتابهای انگلیسی است.
مدتی این تمرین ساده را انجام دهید، تضمین میکنم معجزه را خواهید دید! به طوری که درک آدرسها و خواندن نقشه برای شما آسان شده و حافظه تصویری شما به صورت ناخودآگاه زیاد میشود.
2- از Tetris تا Call of Duty
آیا شما هم هنگام بازی کردن، احساس اتلاف وقت و عذاب وجدان دارید؟
خبر خوبی برایتان دارم! از این به بعد به بازیهای ساختنی یا سوم شخص به چشم تمرینی برای تقویت تجسم فضایی نگاه کنید.
باورش سخت است؟ بله، حق با شماست. من هم در ابتدا این سوال را داشتم که چطور ممکن است یک بازی کامپیوتری اکشن بتواند روی هوش فضایی تأثیر بگذارد؟
مطلب زیر با دلیل و مدرک این موضوع را نشان داده است. پیشنهاد میکنم روی دکمه کلیک کرده و آن را بخوانید.
به علاوه، اگر دقت کرده باشید هیچ کس از ابتدا در بازیهای کامپیوتری قوی عمل نمیکند. اما پس از مدتی بازی کردن، مهارت شخص زیاد شده و مراحلی که قبلاً نمیتوانست رد کند را به آسانی انجام میدهد.
در ادامه 3 بازی محبوب را معرفی میکنم که میتوانید آنها را روی موبایل خود نصب کرده و در زمانهای استراحت بازی کنید. ( البته فراموش نکنید که هر کاری، اندازه دارد و بازی زیاد از حد نتایج معکوسی روی شما خواهد گذاشت.)
ماینکرافت (MineCraft)
- گروه سنی: مناسب برای همه گروههای سنی
ماینکرافت یک بازی جهان باز است که دنیایی سه بعدی و تقریبا نامحدود دارد. شما در این جهان گشت و گذار کرده و منابع مورد نیاز برای ساخت و ساز یا محافظت از خودتان را جمعآوری میکنید. برای آشنا شدن با انواع مختلف بازی و دیدن تصاویر آن روی دکمه زیر کلیک کنید.
ندای وظیفه (Call of Duty)
- گروه سنی: بزرگسال
ندای وظیفه، و بازیهای مشابه آن مانند Pubg، از سری بازیهای شوتر اول شخص هستند که به حالات مختلف داستانی، چندنفره و بتل رویال انجام میشوند. لطفاً در نظر داشته باشید که این بازیها به دلیل خشونت بالا به هیچ عنوان برای کودکان مناسب نیستند.
خانه سازی (Tetris)
- گروه سنی: مناسب برای همه گروههای سنی
یک بازی معمایی مصور که مانند یک پازل بی انتها است. وظیفه شما در بازی قرار دادن هر قطعه در جای مناسب است، به طوری که صفحه پر نشده و وقتتان هم تمام نشود.
3- خداحافظی با مسیریابها
در زمانی نه چندان دور، یکی از مهارتهای لازم برای راننده خوب بودن، شناخت خیابانها و مسیریابی درست بود.
به لطف مسیریابها و نقشههای آنلاین گویا، حتی میشود به یک شهر کاملاً ناآشنا رفت و با چشمان بسته آدرسها را پیدا کرد!
احتمالاً الآن با خودتان میگویید: “خب این که عالی است! چه اشکالی دارد؟”
مشکل مهمی که مسیریابها به وجود میآورند، وابسته کردن ما به آدرسدهی آنها و در نتیجه محدود کردن فضای ذهن است.
پس دفعه بعد که از خانه خارج میشوید، بر اساس حافظه خود راهها را پیدا کنید، یا از نقشهها استفاده کنید.
تقویت پردازش دیداری فضایی ارزشش را دارد که یک یا دو بار مسیر را اشتباه بروید!
4- یک تیر و دو نشان با قصر حافظه
ارتباط مستقیمی بین تقویت حافظه و بهبود هوش فضایی وجود دارد.
به عنوان مثال اگر بازی هایی برای تقویت هوش فضایی خود انجام بدهید، روی حافظه شما هم تأثیر میگذارد و برعکس.
یک راه برای یک تیر و دو نشان کردن تقویت حافظه و هوش فضایی، ساختن قصر حافظه است.
اما قصر حافظه چیست و چطور باید آن را ساخت؟
اگر اهل فیلم و سریال باشید، با تکنیک قصر حافظه آشنا هستید. این همان روشی است که شرلوک هولمز را به شخصیتی فوقالعاده زیرک تبدیل کرده است.
قصر حافظه مکانی خیالی است که در ذهن میسازیم، تا اطلاعاتی که نیاز داریم را درون آن بگذاریم.
این اطلاعات میتواند تعدادی لغت انگلیسی باشد، یا اسم همکاران، یا حتی لیست خرید میوه برای خانه.
ساخت این قصر نه مصالح میخواهد و نه حتی زمان زیاد. کافیست روزی 15 دقیقه قبل خواب در قصری که ساختهاید قدم بزنید و سپس منتظر دیدن نتیجه باشید.
پیج زیر تکنیک قصر حافظه را با تصویرسازیهای جالب و متن روان توضیح داده است. برای ساختن قصر حافظه و شرلوک هلمز شدن، روی دکمه زیر کلیک کنید.
و اما راهکار پنجم احتمالاً همان چیزی است که به خاطرش تا الآن صبر کردهاید. پس این شما و این هم لیست بازی هایی برای تقویت هوش فضایی:
5- اصل مطلب
در این مطلب به اشاره به نام بازی و توضیح مختصری از آن بسنده میکنم. این بازیها همگی معروف هستند و احتمالاً تعداد زیادی از آنها را بشناسید. در هر صورت میتوانید نحوه انجام بازی را در گوگل جستجو کنید، یا در قسمت نظرات از من بپرسید.
لگو یا بلوکهای ساختنی
انواع مختلفی از لگوها در سایزهای متفاوت وجود دارند. فرقی نمیکند که از دفترچه راهنما کمک بگیرید یا از خلاقیتتان استفاده کنید. در هر دو صورت، لگو یکی از بهترین تمرینات ادراک فضایی است.
شطرنج
برای موفقیت در بازی شطرنج، باید بتوانید در ذهن خود حرکات رقیبتان را پیشبینی کرده و بر اساس آن بهترین حرکت را انجام دهید. همه این کارها بدون دست زدن به مهرهها انجام شده و باعث تقویت تجسم فضایی میشود
پازل
هنگام درست کردن پازل، تصویری از طرحی که باید ساخته شود دائماً در ذهن شماست و بر اساس آن انتخاب میکنید که کدام تکه کجا قرار بگیرد. بنابراین تجسم فضایی شما تقویت میشود.
اریگامی (کاغذ و تا)
کاردستی محبوب ژاپنی که تنها وسیله مورد نیاز آن کاغذ است. از اریگامی نه فقط برای تقویت پردازش دیداری فضایی، بلکه در علوم مختلفی مانند بیولوژی، ریاضیات، کیهانشناسی، مهندسی و … استفاده میشود.
هامپوئیل
در بازی هامپوئیل شما تعدادی شش ضلعی کوچک دارید که باید با کمک هوش فضایی و قدرت تصمیمگیری خود، بلندترین مسیر را با آنها بسازید.
معمای تانگو (تنگرام)
تنگرام شبیه پازل است، با این تفاوت که قطعات آن اشکالی مانند لوزی، مثلث و … هستند. شما باید با استفاده از تصاویر راهنما، طرحهای مختلفی را با این قطعات ایجاد کنید.
مکعب روبیک
این مکعب جادویی به دلیل اینکه نیاز به کار با شی سه بعدی و درک و تجسم الگوریتم درست دارد، برای تقویت هوش فضایی مفید است.
جت ست
جت ست یک بازی دو نفره است که در آن یک الگوی مشابه بین شما و رقیبتان قرار میگیرد. برنده کسی است که بتواند سریعتر الگو را با قطعات رنگی بسازد. این بازی باعث تقویت تمرکز و حافظه هم میشود.
بازی با خاک رس، خمیربازی و …
یادم هست که این بخش درباره بازی هایی برای تقویت هوش فضایی همه سنین است! با این حال بازی با خمیر و سفالگری سن و سال نمیشناسد و با هر سنی ساخت احجام میتواند باعث تقویت هوش دیداری فضایی شما شود.
کاپوچین
یک بازی سرعتی و جالب که بدون نوبت بازی میشود. در کاپوچین شما تعدادی تصویر و لیوان کوچک دارید و باید قبل از بقیه طرح مورد نظر را با لیوانکها بسازید.
کاتامینو
یک مزیت کاتامینو این است که میتوانید آن را به صورت یک نفره انجام دهید. شما باید در مراحل مختلف، بخش مشخص شده از فضای بازی را با مهرههایی که در اختیار دارید پر کنید. این بازی دقت و تمرکز را هم بالا میبرد.
دوز فضایی (پنتاگو)
بازی دوز را در نظر بگیرید، با این تفاوت که حریفتان بتواند با چرخاندن بخشهای مختلف صفحه مانع برنده شدن شما بشود. در این شرایط، باید برای برنده شدن 5 مهره را به صورت افقی، عمودی یا قطری قرار دهید.
تا اینجا با هوش فضایی آشنا شدیم و حالا میدانیم که این هوش چقدر در زندگی کاری، تحصیلی و روزمره ما اثرگذار است.
سپس لیست راهکارها و بازی هایی برای تقویت هوش فضایی را با هم بررسی کردیم که برای هر سنی مناسب بودند.
اما به دو دلیل تصمیم گرفتم یک بخش از مطلب را به کودکان اختصاص بدهم:
- اول اینکه تقویت تجسم فضایی در بین سنین 4 تا 12 سال با سرعت و کیفیت بالاتری اتفاق میافتد.
- دوم اینکه به واسطه شغلم با کودکان در ارتباط هستم و میخواهم تجربهای که در این زمینه دارم را با شما به اشتراک بگذارم.
ادامه این مطلب مناسب کسانی است که:
- فرزند دبستانی یا پیش دبستانی دارند.
- مربی یا معلم دبستان یا پیش از دبستان هستند.
- و یا همه کسانی که به نحوی با کودکان در ارتباط هستند.
بخش پنجم: تقویت هوش فضایی دانش آموزان
تقویت تجسم فضایی پیش دبستانی
پیش دبستانی دورهای است که در آن هوش و خلاقیت کودک به مرحله بهرهوری میرسد.
در این دوره کودک از جنبههای مختلف ذهنی، آموزشی، اجتماعی و … آماده ورود به دبستان میشود.
تقویت تجسم فضایی پیش دبستانی برای این است که کودک بتواند دروس دبستان ( به خصوص ریاضی) و دورههای بعد آن را به راحتی آب خوردن یاد بگیرد.
در زمینه تجسم فضایی پیش دبستانی، کتاب کارها و فعالیتهای مختلفی وجود دارد که در ادامه به آنها اشاره میکنم.
کتابهای تقویت تجسم فضایی پیش دبستانی
- کتاب ریاضی و هوش پیش دبستانی سری شاهکار انتشارات کلاغ سپید
- کتاب 340 بازی موثر در پرورش هوش منطقی انتشارات شهر قلم
- کتاب با آهنربا شکلک بسازید شکل های بازی انتشارات شهر قلم
- کتاب دوختنی اشکال هندسی انتشارات کاردستی
- کتاب ادراک دیداری فضایی 1 نشر نردبان
- کتاب ادراک دیداری فضایی 2 نشر نردبان
- مجموعه کتابهای قاصدک دانایی نشر ذکر
- کتاب کار ریاضی و هوش پیش دبستانی انتشارات خیلی سبز
- کتاب ریاضی و هوش پیش دبستانی سری کارپوچینو انتشارات گاج
- کتاب بازی های آموزشی برای پرورش هوش فضایی دیداری نشر یارمانا
راهکارهای تقویت هوش دیداری فضایی کودکان 4 تا 6 سال
1- ایما و اشاره را کنار بگذارید!
یکی از ابزارهای قدرتمند تقویت هوش فضایی، استفاده از زبان فضایی است.
زبان فضایی دیگر چیست؟ با مثال برایتان توضیح میدهم:
مثالها | نوع کلمه |
---|---|
مربع، مثلث، کره، استوانه، شش ضلعی | اشکال هندسی |
کوتاه، بلند، باریک، کوچک، بزرگ | صفتها |
خمیده، مستقیم، پیچ در پیچ، تا خورده، لبهدار | ویژگیهای فضایی |
داخل، خارج، پشت، جلو، زیر، رو، افقی، عمودی، قطری | روابط فضایی |
سعی کنید در صحبتهای روزمره با کودکان از این کلمات استفاده کنید.
از آنها بخواهید برای توصیف اشیأ یا بازی مورد علاقه خود این کلمات را به کار ببرند.
2– نقشه گنج بسازید
یک فعالیت هیجانانگیز برای کودکان، پیدا کردن گنج است.
البته منظور من از گنج، سکه طلا نیست!
میتوانید خوراکی مورد علاقه یا اسباببازی جدید کودک را در جایی قایم کنید و با دادن یک نقشه به او، بخواهید که بگردد و آن را پیدا کند.
برای جذابتر شدن بازی میتوانید چند مرحله تعریف کنید. به عنوان مثال:
نقطه شروع: درب اتاق کودک
مرحله 1: به اتاق کناری برو
مرحله 2: زیر تخت را نگاه کن ( یک نقشه دیگر از قبل زیر تخت بگذارید)
مرحله 3: حالا سه قدم به سمت جلو و دو قدم به سمت چپ برو
مرحله 4: سمت راست را نگاه کن. هدیهات را میبینی؟
3- بشین، پاشو را پیشرفته بازی کنید
این بازی ساده را میتوانید به روشهای مختلفی انجام بدهید.
روشی که من استفاده میکنم به این صورت است:
در ابتدا کلمات بشین و پاشو را به صورت مستقیم (و نه برعکس) به کار میبرم.
بعد تعدادی فرمان جدید اضافه میکنم. مثلا: بچرخ، بیا جلو، برو عقب، سه قدم به راست و …
و در مرحله آخر، همین فرمانها را به صورت برعکس میپرسم. مثلا وقتی میگویم سه قدم به راست، کودکان باید سه قدم به چپ بروند.
باید اعتراف کنم که مرحله آخر واقعا سخت و در عین حال مفرح است! کافی است آن را امتحان کنید تا متوجه منظورم بشوید.
4- جای اشیا را عوض کنید
با این کار دقت کودک را افزایش میدهید و توجهاش را به محیط اطراف جلب میکنید.
مثلا جای یک وسیله را عوض کنید و از کودک بپرسید:
“اگر گفتی آشپزخانه امروز چه تغییری کرده؟”
یا در کلاس از بچهها بپرسید:
“سمت چپ تخته جای یک کتاب عوض شده. چه کسی میتواند به من بگوید کدام کتاب؟”
با این کار به مرور کودک در ذهنش جای اشیأ را به خاطر میسپارد.
و دیگر میدانیم که کلید اصلی تقویت تجسم فضایی، ساخت فضای سهبعدی در ذهن است.
5- به داستانهای خیالی کودک گوش بدهید
پدر و مادر بودن کار راحتی نیست.
تصور کنید که بعد از یک روز طولانی کاری به خانه آمدهاید و کودک شما یک دقیقه دست از صحبت راجع به شخصیتهای خیالی فیلم نکشد. عکسالعمل شما چیست؟
والدین میدانند که اگر از کودک بخواهند صحبت نکند، کاملاً اثر عکس خواهد گذاشت.
بنابراین سعی میکنند تا زمانی که داستان تمام شود سکوت کنند یا با حرکات سر کودک را تأیید کنند.
اما کودکان متوجه میشوند که شما گوش میدهید، یا نه.
اجازه دهید تجربه خودم را با یکی از پرحرفترین دانشآموزانم برای شما تعریف کنم.
پسر شش سالهای که به هیچ عنوان بیخیال صحبت از مرد عنکبوتی و ابر قهرمانان نمیشد.
تکنیکی که من برای افزایش تمرکز و البته تقویت پردازش دیداری فضایی او استفاده کردم، پرسیدن سوال بود.
مثلا در حین صحبت میپرسیدم:
“ساختمانی که مرد عنکبوتی از آن پرید بلندتر بود یا ساختمان ما؟”
“مرد عنکبوتی تا چه اندازه میتواند تار بسازد؟ آیا میتواند با استفاده از تار از کلاس درس به خانه شما برود؟”
نتیجه باور کردنی نیست!
علاوه بر کمتر و سنجیدهتر صحبت کردن، نشانههای افزایش ادراک فضایی را به خوبی در این کودک میبینم.
و اما نوبتی هم باشد، نوبت به کاربرگهایی برای تقویت هوش فضایی دانش آموزان رسیده است.
کاربرگ هوش فضایی
در این بخش میتوانید به صورت رایگان کاربرگهایی که من درست کردم را استفاده کنید (این لیست به مرور زمان بهروزرسانی میشود.)
بخش ششم: خلاصه کلام و ادامه مسیر
هوش فضایی را جدی بگیرید. چه معلم باشید، چه دانشآموز. چه کودک و چه بزرگسال، این هوش در زندگی و کار و تحصیل نجاتتان خواهد داد.
در مطلب بالا نتیجه بررسیهایم در زمینه بازی هایی برای تقویت هوش فضایی را با شما به اشتراک گذاشتم.
امیدوارم که این مطلب برای شما مفید بوده باشد و با انجام تمرینات ادراک فضایی بتوانید از هوش فضایی بالا لذت ببرید.
مطالبی بیشتر در رابطه با هوش
در این مطلب انواع مختلف تستهای هوش تصویری به همراه استراتژی حل آنها آمده است. فرصت مناسبی است که ذهن خود را به چالش بکشید. برای مشاهده این صفحه روی دکمه زیر کلیک کنید.
در مطلب زیر سؤالات تست هوش مکعبهای باز شده به همراه جواب آنها آمده است. این تست برای بررسی توانایی دیدن اجسام دوبعدی به شکل سهبعدی و برعکس طراحی شده است.
به علاوه در مطلب چند باری اسم هوش عمومی و هوش چندگانه به گوشتان خورد. اما این دو تنها هوشهای موجود نیستند. لیستی کامل از انواع هوشها را میتوانید در لینک زیر ببینید:
و در نهایت اگر معلم هستید یا به هر نحو با تدریس سر و کار دارید، مطلب زیر برای شماست. دانستنیهای این صفحه راجع به هوشهای چندگانه به شما کمک میکند که معلم یا مدرس بهتری شوید.
بخش هفتم: سوال و جواب
ممکن است سوالات زیر پس از خواندن مطلب برای شما هم پیش آمده باشند:
برای کودک با هوش فضایی پایین پیدا کردن وسایل یا توصیف چیزها سخت است. معمولاً فاصله مناسب را با وسایل رعایت نمیکنند و ممکن است به اشیا برخورد کنند. مسیر رفتن به مدرسه حتی اگر کوتاه و سر راست باشد را فراموش میکنند. بسیاری تصور میکنند که این کودکان سر به هوا هستند. البته خیالتان راحت باشد چرا که هوش فضایی را میتوان تقویت کرد.
بله! بازیها و فعالیتهای مختلفی برای تقویت هوش دیداری فضایی در بزرگسالی وجود دارد. برای شروع میتوانید مسیریابها را کنار بگذارید، قصر خیالی در حافظه خود بسازید و بازیهای استراتژیک را شروع کنید.
بهترین روش یادگیری افراد با هوش فضایی بالا، استفاده از نمودارها، تصاویر، نوشتهها و دادههای بصری است. همچنین حل مسائل ریاضی که به صورت داستانی هستند، برای این افراد سادهتر از حل معادلات است.
به طور خلاصه، بله! تمرینهای افزایش هوش بیشمار است. هوارد گاردنر معتقد است که افراد بسیار کمی با هوش فضایی به دنیا میآیند. بنابراین این هوش چیزی است که برای تقویت آن باید خودمان دست به کار شویم.
این بود حاصل مطالعه و تجربه من درباره تقویت پردازش دیداری فضایی.
خوشحال میشوم نظر و تجربیات شما را راجع به این موضوع بدانم.
آیا روش بهتری برای تقویت هوش فضایی دانش آموزان سراغ دارید؟
چه بازی هایی برای تقویت هوش فضایی میشناسید که در لیست نیامده است؟
آیا شما هم موافقید که بازیهای کامپیوتری برای تقویت تجسم فضایی مفید هستند؟ اگر نه، چرا؟
اینا که بازی نبود
عالی و جالب نوشتید
بسیار استفاده کردم
فردا با پسر 7 ساله و دختر 3 ساله ام بازی میکنم
بازی های جدید، بازی کردن با کودکانم را برایم جذاب تر می کند
با سپاس فراوا
سلام
مطلبتون خیلی کامل بود و خیلی به من کمک کرد که دید بازتری نسبت به این موضوع داشته باشم امیدوارم با انجام راهکارهاتون نتیجه مطلوب رو با تقوزت هوش فضایی بگیرم
سلام تابان عزیز
ممنونم و خیلی خوشحالم که مطلب براتون مفید بوده
بسیار مباحثعالی و کاربردی ایی بود ؛ سپاسگزارم
تازه فهمیدم چه قدر هوش فضایی بالایی داشتم خودم خبر نداشتم.
مریم جان خوشحالم که این مطلب براتون مفید بوده.
دقیقاً حق با شماست
هوش فضایی خیلی مظلومه!
با اینکه همیشه و همه جا به کمک ما میاد، اما اسمش رو کمتر میشنویم.