اگر ذهنی فعال و چندبعدی دارید و علاقه‌مند به تحصیل در رشته‌های فنی و مهندسی هستید، احتمالاً رشته معماری انتخاب مناسبی برای شما خواهد بود.
برای بررسی این موضوع از شما دعوت می‌کنیم تا پایان این مقاله با ما همراه باشید چراکه سعی کردیم اطلاعات کاملی در این‌باره از جمله راه‌های ورود به این رشته و گرایش‌های مختلف آن، بازار کار، میزان درآمد، امکان ادامه تحصیل در خارج و … را در اختیارتان قرار دهیم.
در این مقاله می‌خوانید:
- رشته معماری چیست
- معماری در دبیرستان
- رشته معماری در هنرستان
- رشته معماری داخلی در هنرستان
- رشته معماری چند واحد است
- درس های رشته معماری
- گرایش های رشته معماری
- بازار کار رشته معماری ، آیا رشته معماری خوب است
- نرم افزارهای معماری
- بهترین دانشگاه برای رشته معماری در ایران
- معماری در خارج از کشور
- معایب رشته معماری
- تفاوت معماری با عمران
- رشته معماری مناسب چه کسانی است
رشته معماری چیست
معماری یکی از پرطرفدارترین و محبوب‌ترین رشته‌های گروه فنی و مهندسی است. در این رشته دانشجویان یاد می‌گیرند که چگونه محیط داخلی و خارجی ساختمان‌های مسکونی، اداری، تجاری و حتی فضاهای شهری را طراحی کنند. در رشته مهندسی معماری تمرکز زیادی بر روی طراحی وجود دارد و سازه‌ها از نظر زیبایی‌شناسی و بهینه‌سازی بررسی می‌شوند.
بنابراین می‌توان این‌گونه نتیجه‌گیری کرد که رشته معماری در ساخت بناها، ساختمان‌ها و طراحی و مرمت سازه‌ها کاربرد دارد.
معماری در دبیرستان
رشته مهندسی معماری تا قبل از کنکور 1402 در زیرگروه رشته ریاضی قرار داشت. امّا در کنکور 1402 و سال‌های آینده معماری در هیچ زیرگروهی قرار ندارد.
یکی از مهم‌ترین تغییراتی که بر کنکور سراسری اعمال شده حذف زیرگروه‌ها از این آزمون است. به این معنی که در کنکور سراسری دیگر مفهومی به نام زیرگروه وجود ندارد و داوطلبان گروه ریاضی باید با توجه به ضرایب جدید دروس تخصصی به سؤالاتِ کنکور پاسخ دهند.
همه رشته‌ها در یک گروه قرار دارند و هر رشته دارای ضرایب خاصی است و درس‌های تخصصی گروه ریاضی عبارت هستند از دروس ریاضی، فیزیک و شیمی.
ضرایب دروس تخصصی در کنکور ریاضی و فنی
| نام درس | ضریب |
| ریاضی | 12 |
| فیزیک | 9 |
| شیمی | 7 |
دروس دوره دبیرستان که داشتن پایه قوی در آن‌ها در موفقیت داوطلبان در رشته‌های مهندسی مؤثر خواهد بود، عبارتند از:
مباحث مربوط به درس ریاضی و حسابان، برای این‌که بتوان محاسبات اولیه مهندسی را انجام داد.
دروس مربوط به هندسه و ترسیمات فنی. این درس‌ها توانایی انجامِ انواعِ ترسیماتِ هندسی را برای دانشجو ایجاد می‌کند.
زبان انگلیسی در سطح متوسط به طوری که بتوان به مراجعِ زبان اصلی معماری مراجعه و آن‌ها را مطالعه کرد.
دروس مربوط به تاریخ ایران و جهان. به این دلیل که در دانشگاه، دوره‌های مختلف سبک‌های معماری تدریس می‌شود و داشتن اطلاعات عمومی در زمینه تاریخ به درک ارتباط بین دوره‌های تاریخی و سبک‌های معماری کمک می‌کند.
و دروس عمومیِ دبیرستان که در دانشگاه نیز واحدهای مشابه آن ارائه می‌شود.
رشته معماری در هنرستان
دانش‌آموزان علاقه‌مند به این رشته پس از گذراندن سال نهم می‌توانند مدرک دیپلم معماری را از هنرستان اخذ کنند. دروس تخصصی این رشته که در طی دوره دو‌ساله‌ی هنرستان ارائه می‌شود به شرح زیر است:
- طراحی
- ترسیم فنی و نقشه‌کشی
- مبانی هنرهای تجسمی
- شناخت مواد و مصالح
- مبانی و کاربرد رایانه
- نقشه‌کشی معماری
- متره و برآورد
- بناهای تاریخی
- کارگاه حجم و ماکت‌سازی
- تأسیسات ساختمان
- نقشهبرداری
- مبانی طراحی معماری
- کارآموزی
دانش‌آموزان بعد از کسب مدرک دیپلم می‌توانند بدون کنکور در مقطع کاردانی ادامه تحصیل دهند و پس از اخذ این مدرک در دانشگاه‌های دولتی و آزاد برای دریافت مدارک کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری اقدام کنند.
رشته معماری داخلی در هنرستان
رشته معماری داخلی از رشته‌های هنرستان و زیر مجموعه گروه هنر شاخه فنی و حرفه‌ای است. رشته معماری در گروه هنر شاخه فنی و حرفه‌ای دارای دو گرایش است:
- معماری داخلی
- نقشه‌کشی معماری
دانش‌آموزان فارغ‌التحصیل از فنی و حرفه‌ای می‌توانند در رشته و مقاطع زیر ادامه تحصیل دهند:
- کارشناسی ناپیوسته علمی و کاربردی معماری
- کارشناسی ناپیوسته معماری سنتی
- کارشناسی ناپیوسته نقشه‌کشی معماری
رشته معماری چند واحد است
دانشجویان در مقطع کارشناسی معماری طی 4 سال (8 ترم)، در مجموع 140 واحد درسی را می‌گذرانند.
- دروس عمومی: 20 واحد
- دروس پایه: 29 واحد
- دروس اصلی: 60 واحد
- دروس تخصصی: 27 واحد
- دروس اختیاری: 4 واحد
درس‌های رشته معماری
عمومی (20 واحد):
- مبانی نظری اسلام
- اخلاق اسلامی
- انقلاب اسلامی
- تاریخ و تمدن اسلامی
- منابع اسلامی
- ادبیات فارسی
- زبان عمومی
- تربیت بدنی ۱
- تربیت بدنی ۲
پایه (29 واحد):
- هندسه کاربردی
- کارگاه مصالح
- درک و بیان محیط
- بیان معماری ۱
- بیان معماری 2
- هندسه مناظر
- ریاضیات و آمار
- انسان طبیعت معماری
- مقدمات طراحی معماری ۱
- مقدمات طراحی معماری 2
اصلی (60 واحد):
- مبانی نظری معماری
- آشنایی با معماری جهان
- برداشت از بناهای تاریخی
- آشنایی با معماری معاصر
- نقشهبرداری
- تنظیم شرایط محیطی
- تأسیسات الکتریکی
- مقاومت مصالح و سازه‌های فلزی
- تأسیسات مکانیکی
- سازه‌های بتنی
- ایستایی
- متره و برآورد
- مدیریت و تشکیلات کارگاه
- مصالح ساختمانی
- ساختمان ۱
- ساختمان 2
- روستا 1
- روستا 2
- طرح معماری ۱
- طرح معماری 2
- طرح معماری 3
تخصصی (27 واحد):
- آشنایی با مبانی برنامه‌ریزی کالبدی
- تحلیل فضاهای شهری
- آشنایی با مرمت ابنیه
- طرح معماری 4
- طرح معماری 5
- طراحی فنی طرح نهایی
اختیاری (4 واحد):
- حقوق معماری
- اخلاق معماری
- تعمیر و نگهداری ساختمان
- روش تحقیق
- زبان تخصصی
- ایران‌شناسی
- معماری جهان اسلام
- تاریخ شهرهای ایران
- آشنایی با سایر هنرها
- سازه‌های نو
- فرآیند و روش‌های معماری
- کاربرد کامپیوتر در معماری
بیشتر بخوانید: زیر و بَم رشته عکاسی
مهم‌ترین دروس معماری کدام است؟
برخی از مهم‌ترین دروس دانشگاهی این رشته عبارت است از:
- طراحی معماری
- آشنایی با مصالح ساختمانی
- عناصر و جزئیات اجرایی ساختمان
- طراحی فنی ساختمان
- ترسیم فنی و نقشه‌کشی
- ساخت و ارائه (بیان معماری)
- مبانی نظری معماری
- تاریخ معماری ایران و جهان
- هندسه ترسیمی
- انسان طبیعت معماری
- مباحث سازه‌ای
- روستا
- آموزش تهیه طرح هادی روستایی
- آموزش مبحث 13 مقررات ملی ساختمان
- مدیریت تشکیلات کارگاهی
- متره و برآورد
- آموزش تحلیل خطر لرزه‌ای ساختگاه برای برآورد آثار زلزله با اکسل
- تنظیم شرایط محیطی
- تأسیسات ساختمانی
- آموزش آشنایی با مصالح ساختمانی
- فیلم آموزش برق و کنترل‌های تأسیسات
- آموزش تأسیسات الکتریکی – نور و صدا
- مرمت ابنیه تاریخی
- آموزش آشنایی با اصول حفاظت و مرمت
- آموزش بیان معماری – اسکیس و راندو – مقدماتی
- تحلیل فضاهای شهری
- آموزش بررسی و تحلیل توسعه نظام شهری در ایران
- آموزش طراحی پیاده‌راه شهری با رعایت اصول امنیت محیطی
- فیلم آموزش مبانی نظری و فرآیند طراحی شهری
رشته معماری چند ترم است؟
معماری مانند سایر رشته‌های گروه ریاضی و فنی در مدت زمان 4 سال و 8 ترم تحصیلی ارائه می‌شود. البته باید این نکته را نیز در نظر داشت که قبل از شروع درس‌های اصلی، لازم است تا دانشجویان یک نیم‌سال را به مطالعه دروس پیش‌نیاز بپردازند که جزو سنوات تحصیل‌شان محسوب نمی‌شود.
گرایش‌های رشته معماری
گرایش‌ها یا شاخه‌های معماری به ترتیب مقطع عبارت هستند از:
مقطع کارشناسی:
- گرایش مهندسی معماری
- گرایش معماری داخلی
مقطع کارشناسی ارشد:
تحصیل در این رشته در مقطع کارشناسی ارشد بین 2 تا 3 سال طول می‌کشد. دانشجویان بسته به گرایشی که در آن پذیرفته شده‌اند باید بین 32 تا 40 واحد درسی را بگذرانند. رشته مهندسی معماری در این مقطع دارای 3 مجموعه گرایش است که هر مجموعه زیرگروه‌های مختلفی به شرح زیر دارد:
مجموعه معماری
- گرایش معماری – معماری: این گرایش به طراحی فضاهایی برای انسان و مطالعه روی ارتقای کیفیت معماری‌ِ سازه‌هایی که در حال ساخت است، می‌پردازد.
- گرایش معماری منظر: این گرایش به طراحی فضاهای بیرونی مانند پارک‌ها، باغ‌ها و … می‌پردازد.
- گرایش معماری اسلامی: این گرایش به مطالعه تخصصی روی معماری ایران و جهان در دوره اسلام می‌پردازد.
- گرایش معماری داخلی: به طراحی فضای داخلی ساختمان‌ها اطلاق می‌شود.
- گرایش مطالعات معماری ایران: به مطالعه در مورد پیشینه و تاریخ معماری و شهرسازی ایران می‌پردازد.
- گرایش بازسازی پس از سانحه: به مقابله با سوانح و بلایای طبیعی و خسارات ناشی از وقوع آن‌ها می‌پردازد.
- گرایش مرمت و احیای ابنیه و بافت‌های تاریخی: به مرمت، حفظ و نگهداری بناهای تاریخی می‌پردازد.
گروه مدیریت پروژه و ساخت
- گرایش تکنولوژی معماری: این گرایش به بحث درباره تکنولوژی‌های نوین ساختمانی و ارتباط میان سازه و معماری مربوط می‌شود.
- گرایش انرژی معماری: به بررسی آلودگی‌های زیست محیطی و تأثیر آن بر صنعت ساختمان و ساخت ساختمان‌هایی با حداقل مصرف انرژی می‌پردازد.
گروه شهرسازی
- گرایش طراحی شهری: این گرایش به طراحی شهرک‌ها و فضاهای شهری می‌پردازد.
- گرایش برنامه‌ریزی شهری، منطقه‌ای و مدیریت شهری: به سیاست‌گذاری‌های شهری و ارزیابی طرح‌های کلان منطقه‌ای می‌پردازد.
مقطع دکتری:
فارغ‌التحصیلان رشته معماری پس از مقطع کارشناسی ارشد می‌توانند در گرایش‌های مختلف مقطع دکتری ادامه تحصیل دهند. دانشجویان در مقطع دکتریِ این رشته 36 واحد درسی را مطالعه می‌کنند. طول دوره تحصیل در مقطع دکتریِ معماری بین 6 تا 8 نیم‌سال تحصیلی است. گرایش‌های این رشته در مقطع دکتری عبارت هستند از:
- گرایش مهندسی معماری
- گرایش معماری اسلامی
- گرایش معماری منظر
بهترین گرایش رشته معماری
از آنجا که برای انتخاب بهترین گرایش در هر رشته‌ای لازم است که کاربردی بودن و وجود بازار کار برای آن رشته را در نظر گرفت، به‌نظر می‌رسد که معماری-معماری بهترین گرایش این رشته است.
آیا بازار کار رشته معماری خوب است؟
لازم است که پیش از انتخاب هر رشته، بازار کار آن را هم در نظر داشته باشید.
در مورد آینده شغلی رشته معماری می‌توان گفت افرادی که از این رشته فارغ‌التحصیل می‌شوند بسته به توانایی‌ها وعلاقه‌ای که دارند، می‌توانند در بازه گسترده‌ای از تأسیسِ دفترِ طراحیِ شخصی گرفته تا همکاری با معماران و شرکت‌های مهندسی مشغول به کار شوند.
تعدادی از زمینه‌های شغلی رشته مهندسی معماری عبارتند از:
- طراحی معماری ساختمان‌های مختلف به‌صورت پروژه‌های شخصی
- طراحی داخلی ساختمان‌های مختلف از قبیل مسکونی، اداری، تجاری و …
- طراحی نمای ساختمان‌های مختلف از جمله مسکونی، اداری، تجاری و …
- تأسیس دفتر طراحی معماری شخصی
- تأسیس شرکت‌های مختلف مهندسی در زمینه ساخت و ساز
- تأسیس کلینیک‌های ساختمانی و ارائه خدمات مربوط به مصالح ساختمانی
- کسب پروانه اشتغال به کار مهندسی از وزارت راه، مسکن و شهرسازی
- همکاری به‌عنوان طراح معمار در شرکت‌های معماری
- نظارت بر اجرای پروژه‌های ساختمانی به‌صورت همکاری با دفاتر معماری
- نظارت بر اجرای پروژه‌های شخصی
- اجرای ساختمان‌های گوناگون به‌صورت همکاری با طراحان و سرمایه‌گذاران
- استخدام به‌عنوان نقشه‌کش معماری در دفاتر مهندسی
- مدل‌ساز و طراح سه‌بعدی پروژه‌های معماری
- متره و برآورد پروژه‌های ساختمانی
- خدمات مشاوره‌ی ساخت و ساز
- تدریس به‌عنوان مدرس دانشگاه یا مؤسسات آموزشی
درآمد معماری در ایران
آیا رشته معماری درآمد دارد؟ این یکی از سؤالات پرتکرار افرادی است که می‌خواهند معماری را به‌عنوان رشته تحصیلی خود انتخاب کنند. در پاسخ به این سؤال می‌توان گفت دستمزدی که یک مهندس معمار در ازای ارائه خدمات طراحی، اجرا، مشاوره و … دریافت می‌کند نسبت به خیلی از مشاغل دیگر بهتر است.
اگر فارغ‌التحصیلان معماری پروانه اشتغال به کار از سازمان نظام مهندسی داشته باشند، برای هر تأییدیه‌ی نقشه مبلغ مناسبی دریافت می‌کنند.
اگر این افراد در بخش دولتی مشغول به کار شوند حقوق‌شان مطابق قانون مدیریت خدمات کشوری است و اگر در شرکت‌های خصوصی استخدام شوند، دریافتی‌شان طبق سابقه کار و سطح تحصیلات‌شان متغیر خواهد بود.
در نهایت باید گفت افرادی که اهل یادگیری باشند و تلاش و پشتکار داشته باشند، می‌توانند جایگاه خود را در هر زمینه شغلی پیدا کنند.
نرم‌افزارهای معماری
تعدادی از پرکاربردترین نرم‌افزارهای معماری عبارت است از:
- نرم‌افزار SketchUp (اسکچاپ)
- نرم‌افزار 3D Max (تری دی مکس)
- نرم‌افزار Autocad (اتوکد)
- نرم‌افزار Revit (رویت)
- نرم‌افزار Photoshop (فتوشاپ)
- نرم‌افزار InDesign (ایندیزاین)
- نرم‌افزار CorelDraw (کورل دراو)
- نرم‌افزار Tekla Structures (تکلا استراکچرز)
- نرم‌افزار Graphisoft ArchiCAD (آرشیکد)
بیشتر بخوانید: رشته گرافیک کامپیوتری | از ایده تا اجرای طرح‌های خلاقانه
بهترین دانشگاه برای رشته معماری در ایران
در ادامه لیستی از بهترین دانشگاه‌هایی که از دیرباز تاکنون معماران برجسته‌ای را به بازار کار ایران معرفی کرده‌اند، تهیه کرده‌ایم. نکته مهمی که باید به آن توجه داشته باشید این است که دانشگاه‌های مطرح شده اولویت و ارجحیتی بر یکدیگر ندارند و صرفاً استادان و معماران صاحب‌نام و صاحب‌سبکی که در این دانشگاه‌ها تدریس می‌کنند ملاک برتری‌شان هستند.
- دانشگاه هنر تهران
- دانشگاه هنرهای اسلامی تبریز
- دانشگاه شهید بهشتی
- دانشگاه امیرکبیر تهران
- دانشگاه هنر اصفهان
- دانشگاه ارومیه
آیا رشته معماری بدون کنکور است؟
پذیرش در رشته مهندسی معماری در دانشگاه سراسری بدون کنکور امکان‌پذیر نیست، امّا دانشگاه‌های آزاد و علمی و کاربردی با توجه به سابقه تحصیلی داوطلبان بدون کنکور هم دانشجو می‌پذیرند.
بیشتر بخوانید: 4 رشته پرطرفدار هنر بدون کنکور
معماری در خارج از کشور
با توجه به این‌که معماری در سراسر دنیا کاربرد دارد بنابراین چنانچه قصد مهاجرت داشته باشید، می‌توانید در خارج از کشور نیز تحصیلات خود را در این رشته ادامه دهید.
کشورهایی مانند آمریکا، کانادا، استرالیا، آلمان، انگلیس، فرانسه، ایتالیا، سوئد، دانمارک، سنگاپور و ترکیه به‌صورت بورسیه و آزاد اقدام به جذب دانشجو در رشته مهندسی معماری می‌کنند. البته هریک شرایط منحصر‌به‌فرد خود را برای پذیرش دانشجو دارند.
برای کسب اطلاعات بیشتر دراین‌باره می‌توانید به سایت دانشگاه‌های مربوط به کشورهای مذکور مراجعه نمایید.
توجه داشته باشید که برای ادامه تحصیل در کشورهای خارجی داشتن آشنایی کافی به زبان انگلیسی و دارا بودن مدارک معتبری چون آیلتس، تافل و یا دولینگو الزامی است.
در ادامه چند دانشگاه خارجی که جزو بهترین ارائه‌دهندگان این رشته هستند را برایتان لیست کرده‌ایم.
بهترین دانشگاه برای رشته معماری در دنیا
- دانشگاه MIT
- دانشگاه بریتیش کلمبیا
- دانشگاه معماری بارتلت در لندن
- دانشگاه لایبنیتس در هانوفر
- دانشگاه برکلی کالیفرنیا
- دانشگاه صنعتی دلفت
- دانشگاه پلی‌تکنیک میلان
- دانشگاه پلی‌تکنیک تورین
- دانشگاه ملی سنگاپور (NUS)
- دانشگاه سیدنی
- دانشگاه کیپ‌تاون (UCT)
معایب رشته معماری
آیا رشته معماری پرخرج است؟ این رشته یکی از رشته‌های پرهزینه دانشگاهی محسوب می‌شود. متأسفانه داوطلبان ناچار به صرف هزینه‌های زیادی برای تهیه وسایل معماری هستند. حتی اگر داوطلبان در دانشگاه‌های سراسری هم پذیرفته شوند لازم است تا هزینه‌های مربوط به خرید وسایل را بپردازند.
الزام به پرداخت هزینه‌های زیاد یکی از معایب این رشته است که بد نیست تا داوطلبان این نکته را در زمان انتخاب رشته در نظر داشته باشند.
مورد دیگری که در هنگام انتخاب رشته معماری باید در نظر داشته باشید این است که اگر به دنبال پذیرفته شدن در این رشته و در بهترین دانشگاه‌های کشور هستید، باید رتبه بسیار مناسبی داشته باشید چراکه رقابت سنگینی برای ورود به رشته مهندسی معماری در دانشگاه‌های تراز اول کشور وجود دارد.
تفاوت معماری با عمران
تفاوت معماری و عمران این است که رشته معماری تلفیقی از مسائل فنی و درس‌های هنری است و می‌توان گفت جنبه‌های هنری در این رشته بسیار پررنگ‌تر است و نقش اساسی دارند. این در حالی است که در رشته عمران بیشتر بر مسائل فنی تأکید می‌شود و زیبایی سازه‌ها در اولویت قرار ندارد.
رشته معماری مناسب چه کسانی است؟
افرادی که علاقه‌مند به تحصیل در رشته‌های فنی و مهندسی هستند و از طرفی نیز ذهنی خلاق و قدرت تخیل و تجسم خوبی دارند، می‌توانند این رشته را برای ادامه تحصیل انتخاب کنند. تسلط بر درس‌هایی مثل ریاضی، هندسه و آمار برای موفقیت در رشته مهندسی معماری ضروری است.
مقالات مرتبط
از طریق تغییر رشته به هنر می‌توانید با آموختن تکنیک‌ها و راه‌های خلاقانه‌ی ارائه‌ی هنر، به یک هنرمند حرفه‌ای تبدیل شوید.
اگر دخترخانم هستید با توجه به خلاقیت ذاتی‌تان می‌توانید با انتخاب رشته‌های هنری، دنیای هنر را به شکلی جدیدتر و جذاب‌تر درآورید.
آیا به دنبال یادگیری هنری جذاب و فوق‌العاده مثل مجسمهسازی هستید؟ اگر بله، پس حتماً برای کسب اطلاعات بیشتر اینجا کلیک کنید!
آیا دوست دارید جواهراتِ زیبا و منحصر‌به‌فردی را برای خود طراحی کنید؟ با شروع دوره‌های آموزشی، تکنیک‌های حرفه‌ای و خلاقانه‌ای را برای ساخت جواهرات فرا خواهید گرفت.
اگر به دنبال دانشگاهی برای پیوستن به صنعت بازیگری هستید، حتماً این مقاله را بخوانید و فرصت را برای شروع یک زندگی شغلی جذاب از دست ندهید!
دوستان عزیز؛
اگر دانشجو یا فارغ‌التحصیل رشته معماری هستید، لطفاً تجربیات خود در رابطه با تحصیل در این رشته را با ما به اشتراک بگذارید.
محصولات آموزشی