علم بهتر است یا ثروت ؟ پول مهم است یا تحصیل ؟ بال چپ پرنده مهم‌تر است یا بال راست؟ اول مرغ بوده یا تخم مرغ؟ دست بهتر است یا پا؟ استعداد یا مهارت؟ و… .
من و همکارانم از طرف «سازمان رسیدگی به سوالات افراد متفکر» که به اختصار «سرسام» نامیده می‌شود، هر روز باید در جلسات متعدد حاضر شویم و به این سوالات رسیدگی کنیم.
موضوع این هفته ما علم بهتر است یا ثروت است که در منزل آقای پولی‌منش و خانم علم‌زاده برگزار می‌شود.
پس دوست عزیز اگر شما هم بین انتخاب درس یا پول مانده‌اید. یا اگر سوال علم بهتر است یا ثروت برای شما هم بی‌جواب مانده، این مقاله دقیقاً برای شما است.
این هم مهم‌ترین عناوینی که درباره سوال مهم و حیاتی علم بهتر است یا ثروت بررسی خواهیم کرد:
بخش اول: دیدگاه‌های مختلف درباره علم بهتر است یا ثروت
- چه کسانی این نوع سوالات را می‌پرسند؟
- شروع طوفانی جلسه علم بهتر است یا ثروت
- دفاعیات آقای پولی‌منش درباره علم بهتر است یا ثروت
- دفاعیات خانم علم‌زاده درباره علم بهتر است یا ثروت
- جمع‌بندی دفاعیات حامیان علم و ثروت
بخش دوم: همه چیز درباره سوال علم بهتر است یا ثروت
- آیا همه ما تعریف یکسانی از علم یا ثروت داریم؟
- چرا جواب افراد به سوال علم بهتر است یا ثروت متفاوت است؟
- چند علت خودمانی دیگر برای انتخاب پول یا تحصیل
- آیا سوال علم بهتر است یا ثروت جواب قطعی دارد؟
- چرا این روزها بین درس یا پول ، پول بیشتر از گذشته انتخاب می‌شود؟
- آیا از طریق علم می‌توان به ثروت رسید؟ مثل چه کسانی؟
- آیا تحصیلات دانشگاهی ما بی‌فایده است؟
- با مقایسه پول یا درس به چه جوابی برسیم؟
- چرا پول مهم است؟
- بی‌پولی با ما چه می‌کند؟
- علم بدتر است یا ثروت؟
- هشدارهایی درباره پول یا تحصیل
- سخن پایانی (معرفی کتاب، فیلم، تست و مطالب کاربردی)
بخش اول: دیدگاه‌های مختلف درباره علم بهتر است یا ثروت
چه کسانی این نوع سوالات را می‌پرسند؟
یک وقت فکر نکنید آدم‌های ناحسابی از این سوالات می‌پرسند. اصلاً و ابداً.
ما گاهی باید به سوالاتی رسیدگی کنیم که تا همین لحظه‌ی عزیز (که شما در حال خواندن این سوال بی‌نهایت مهم هستید) پیدا کردن جوابش، تلفات بسیاری داده است.
یعنی چند قرن زمان و چندین تن انسان بی‌گناه و باگناه، به مرحله فنا رفته‌اند و هنوز نه تنها جوابی برای سوالات آن‌ها پیدا نشده بلکه ابهامات بیشتری به آن اضافه شده است.
مثلاً سوال آزادی بهتر است یا عدالت یا اصلاً همین علم بهتر است یا ثروت خودمان، از آن سوالاتی هستند که کرک‌وپرهای عالمان و ثروتمندان زیادی را ریخته و هنوز بی جواب مانده‌اند.
شروع طوفانی جلسه علم بهتر است یا ثروت
همگی سر میز جلسه نشستیم. جلسه که چه عرض کنم بیشتر یک مهمانی تمام عیار بود که آقای پولی‌منش و همسرش خانم علم‌زاده ترتیب داده بودند. روی میز پر بود از خوراکی‌های رنگارنگ.
آقای پولی‌منش قبل از آن‌که نوشیدنی‌اش را سر بکشد رو به من و همکارم کرد و گفت: من حتی حاضرم همه دار و ندارم رو خرج کنم تا یک‌بار برای همیشه ببینیم بالاخره علم بهتره یا ثروت؟
خانم علم‌نژاد هم با لحنی جدی رو به ما گفت: من هم هر چی بلدم رو به کار می‌برم تا ثابت کنم علم بهتر از ثروته.
بعد بادی به غبغب انداخت و رو به آقای پولی‌منش ادامه داد: با این تفاوت که اگه تو برای اثبات حرفت همه دار و ندارت رو خرج کنی بعدش دیگه پولی برات باقی نمی‌مونه. اما من چه ببرم چه ببازم از علمم هیچی کم نمی‌شه.
و این شد که بدون هیچ مقدمه‌ای جلسه ما خیلی طوفانی شروع شد. از آن‌ها خواستم تا از علت انتخابشان بین پول یا تحصیل یکی یکی صحبت کنند.
دفاعیات آقای پولی‌منش درباره علم بهتر است یا ثروت
یادش بخیر علم خوبه یاثروت !
آقای پولی‌منش حرفش را با این جمله شروع کرد و بعد ادامه داد:
منم مثل خیلیا این موضوع انشا رو داشتم. معلممون خواسته بود بنویسیم علم خوبه یا ثروت و البته طبق یه تفاهم نانوشته همه انگار باید می‌نوشتیم علم.
البته اون موقع‌ها خودم هم علم رو بیشتر مهم می‌دونستم. بابام یه عالمه دلیل و منطق آورده بود که علم بهتره و منم یاد گرفته بودم بین پول بهتر است یا تحصیل اصلاً اسمی از پول نبرم. یادمه یه سال تحصیلی ِدیگه یه معلم دیگه باز ازمون خواست بنویسیم پول خوبه یا علم .
اون سال دلم می‌خواست وقتی ازم می‌پرسیدن درس بهتر است یا پول دومی رو انتخاب می‌کردم. چون بزرگتر شده بودم و چیزای زیادی می‌خواستم که به خاطر بی‌پولی نمی‌تونستم بخرمشون.
دلم می‌خواست یه بارم که شده روی بچه پولدار کلاسمون رو کم کنم. اما اون هر روز با یه وسیله تازه قدرتشو بیشتر به رخ ما می‌کشید و تعداد زیردستاش زیادتر می‌شد.
ولی مگه جرات داشتم بین درس یا پول ، درس رو انتخاب نکنم؟ اگه به گوش بابام می‌رسید معرکه به پا می‌کرد. آبروش رو می‌بردم.
حتی اون بچه پولداره هم همیشه واسه انشاهاش بین پول بهتر است یا تحصیل دومی رو انتخاب می‌کرد.
خلاصش کنم. بعدها از بس درس خوندم و پشت کنکور موندم و استرس کشیدم، توی بیست سالگی کچلِ کچل شدم. زخم معده گرفتم. یه آدم لاغر و استخونی شدم که همه فکر می‌کردن معتادم.
تا اینکه بعد از سومین نتیجه ناموفق کنکور قید تحصیل رو زدم و وارد بازار کار شدم. آرزو داشتم اونقدر ثروت داشته باشم که نیازی نباشه از سلامتیم برای تحصیل یا پول مایه بذارم.
الانم همین شده و یکی از ثروتمندای کسبوکار خودمون شدم. هم مو کاشتم و یه باشگاه ورزشی اختصاصی دارم و هم با یه تلفن تمام کارهام رو راه می‌ندازم.
دفاعیات خانم علم‌زاده درباره علم بهتر است یا ثروت
آقای پولی‌منش که ساکت شد از خانم علم‌زاده خواستم دفاعیاتش از علم را شروع کند. او رو کرد به سمت همسرش و گفت:
به قول ایشون یادش بخیر علم خوبه یاثروت . من هم این موضوع انشا رو داشتم. باید انتخاب می‌کردم که پول خوبه یا علم ولی از اون زمان تا الان سر حرفم موندم و علم رو انتخاب کردم. برای همین هم سه تا فوق‌لیسانس و سه تا دکترا گرفتم.
من از اونجایی فهمیدم عاشق علمم که دیدم باهاش می‌تونم خیلی چیزها رو به دست بیارم. مثلاً اون زمان استقلال یه دختر مجرد، برای خانواده ثروتمند و سنتیِ ما دست‌نیافتنی بود مگر با تحصیلات.
اینجا بود که فهمیدم از بین تحصیلات یا پول باید تحصیلات رو انتخاب کنم.
خداروشکر بچه‌هامونم مثل من فکر می‌کنن. اگه از پسرم بپرسین پول خوبه یا علم قطعاً علم رو انتخاب می‌کنه. چون تا الان توی بیست سالگیش صدها اختراع به‌دردبخور ثبت کرده و هدفش فقط علمه.
دخترم هم با مقالات علمی معتبرش تونست توی بهترین دانشگاه دنیا پذیرش بشه. با اینکه پدرش مخالف بود و تهدید کرد که از ارث محرومش می‌کنه اما دانشگاه رو به ثروت ایشون ترجیح داد.
جمع‌بندی دفاعیات حامیان علم و ثروت
بخشی از ماجرای آقای پولی‌منش و خانم علم‌زاده را خواندیم. این گفتگوها تقریباً برای افرادی که سر انتخاب تحصیلات یا پول تفاهم ندارند، آشنا به نظر می‌آید. علت‌های دیگری نیز هستند که افراد برای دفاع از دیدگاه خود بیان میکنند.
علت‌های احتمالی دیگر برای دفاع از علم یا ثروت
- با پول دستاوردهای علمی دیگران را می‌توان خرید.
- علم ماندگارتر است ولی ثروت می‌تواند ناگهان از دست برود.
- قابلیت تبدیل به محصول موردنیاز، با ثروت سریع‌تر انجام می‌شود.
- با تحصیل می‌توان علم به دست آورد و صاحب شغل‌های پردرآمد شد.
- ثروت در برابر علم به امنیت بیشتری نیاز دارد و بیشتر در معرض نابودی است.
- با علم می‌توان در حوزه‌های مختلف صاحب‌نظر و جایگاه اجتماعیِ مطلوبی شد.
- بدون علم می‌توان زندگی کرد اما بدون ثروت حتی ابتدایی‌ترین نیازها را نمی‌توان تامین کرد.
همه چیز درباره سوال علم بهتر است یا ثروت
آیا همه ما تعریف یکسانی از علم یا ثروت داریم؟
وقتی از علم و ثروت حرف می‌زنیم دقیقاً از چه حرف می‌زنیم؟ تکلیف ثروت تقریباً مشخص‌تر است و تعریف واضح تری نسبت به علم دارد.
اگرچه افراد معمولاً آن را با سرمایه و پول جابه‌جا به کار می‌برند اما پاسخ به سوال علم بهتر است یا ثروت را چندان به بیراهه نمی‌کشاند.
زیرا به نظر می‌رسد بیشتر افرادی که به سراغ سوال درس بهتر است یا ثروت می‌روند عمدتاً به دنبال کسب درآمد جهت رفع راحت‌تر نیازها و رفاه مالی بیشتر هستند.
اما عموماً وقتی می‌خواهیم به سوال علم بهتر است یا ثروت جواب بدهیم هر کداممان با دیدگاه خودمان علم را به چیزی نسبت می‌دهیم.
یعنی تصویر مشترکی از علم در ذهن همه ما نیست و علم را توسط مفاهیم دیگر تعریف می‌کنیم و یا هم‌معنی می‌دانیم.
چه کلماتی را به جای علم به کار می‌بریم؟
تکنولوژی
مثلاً برای برتری علم نسبت به ثروت تاکید می‌کنیم که اگر علم نبود هوش مصنوعی نبود و علم پزشکی جان انسان‌های کمتری را نجات می‌داد.
تحصیلات آکادمیک
مثلاً معتقدیم شخصی که مدرک دکترای ریاضیات خود را گرفته و استاد دانشگاه و عضو هیئت علمی است، علم زیادی دارد. یا حتی خیلی ساده‌تر؛ معتقدیم شخصی که دروس مدرسه یا دانشگاهش را می‌خواند کاری علمی انجام داده است.
تجربه
گاهی حتی ساده‌ترین تجربیاتمان را مثل تجربه اولین باری که دستمان با آتش سوخت، علم می‌دانیم چرا که بر اثر تجربه یاد گرفته‌ایم دیگر به آتش دست نزنیم.
تخصص
مثلاً به شخصی که تحصیلات دانشگاهی و مدرسه ندارد اما سال‌ها در تعمیر ابزار الکترونیکی تخصص پیدا کرده است دارد، می‌گوییم علم خوبی در زمینه الکترونیک دارد.
مهارت، هوش، دانش، آگاهی و مفاهیمی مانندِ این‌ها موارد دیگری هستند که تعریف روشنی ندارند و عموماً در دفاعیاتمان از علم یا ثروت به جای علم به‌کار برده می‌شوند.
پس تعریف علم چیست؟
علم نیز تعریف واحدی ندارد ولی برای اینکه کاری به روش علمی انجام شود باید استانداردهای مشخصی مانند قابلیت اندازه‌گیری، تکرارپذیری، قابلیت آزمایش در محیط کنترل‌شده، در انجام آن رعایت شود.
بااین‌حال در یک تعریف خیلی کلی می‌توان گفت علم ابزاری است که با ثبت و تحلیل مشاهدات و تجربیاتمان، سعی دارد جهان را برای ما توصیف و قابل‌فهم کند.
مثل علوم کامپیوتر، علوم فضایی، علم ژنتیک، علوم پزشکی، علوم مهندسی و… که هر کدام در مسیر پیشرفت خود دستاوردهای مهمی برایمان داشته‌اند.
وقتی ما ندانیم دقیقاً درباره چه چیزی صحبت می‌کنیم، اختلاف در دیدگاه‌هایمان نیز بیشتر می‌شود.
چرا جواب افراد به سوال علم بهتر است یا ثروت متفاوت است؟
در نگاهی دقیق‌تر عموماً 4 علت زیر باعث می‌شود افراد پاسخ‌های متفاوتی برای علم بهتر است یا ثروت داشته باشند:
ادراک و احساس ما متفاوت است
دیدیم که برداشت آقای پولی‌منش و خانم علم‌زاده هر کدام برداشت متفاوتی از پول یا تحصیل دارند. یا برداشت هر کدام از ما از علم یا ثروت متفاوت است.
اطلاعات ما متفاوت است
مثل کارمندان وظیفه‌شناس سرسام که اطلاعات بیشتری در ذهنشان داشتند وگرنه افراد متفکر از آن‌ها برای حل سوالات مهم و حیاتیشان کمک نمی‌گرفتند.
نیازهای ما متفاوت است
خواندیم که دختر خانواده بین درس یا پول تحصیلاتِ باکیفیت در دانشگاه درجه یک دنیا را انتخاب کرد و قید اموال پدرش را زد. یا پسر خانواده عاشق این بود که با اختراعاتش زندگی بشر را متحول کند.
ادارک و احساسات، اطلاعات و نیازهای ما دائماً در حال تغییر است
درد دل آقای پولی‌منش را شنیدیم که اوایل عاشق تحصیل بود. اما پس از اتفاقاتی و در گذر زمان نظرش عوض شد به قول خودش مجبور شد بین پول یا تحصیل پول را انتخاب کند.
چند علت خودمانی دیگر برای انتخاب پول یا تحصیل
البته هر آن ممکن است ده‌ها علت ریز و درشت دیگر هم بر روی دیدگاه ما درباره انتخاب تحصیلات یا پول تاثیر بگذارد.
پس این 3 علت دیگر را هم یواشکی از من بشنوید و سعی کنید بقیه را شمادر وجود خودتان پیدا کنید.
1- آقای پولی‌منش به خاطر حفظ آبروی خانواده، برای انشایش علم را انتخاب کرد. البته چون دیگران هم گفته بودند علم ارزشمندتر است او علم را انتخاب کرد. این یک علت فرهنگی است.
2- خانم علم‌زاده برای اینکه مستقل زندگی کند فقط با مجوز درس خواندن می‌توانست در نقطه دیگری از دنیا زندگی کند وگرنه در خانواده سنتی آن‌ها زن رو چه به استقلال و آزادی. این یک علت جنسیتی است.
3- یا آقای پولی‌منش از استرس زیاد کنکور و درس تمام موهای سرش ریخت، خواب و خوراکش به هم ریخت و دستگاه گوارشی‌اش مرتباً خطا می‌داد و پول درمان خود را نداشت. او آرزو داشت بدنش دائم در حال استراحت باشد. این یک علت جسمی است.
آیا سوال علم بهتر است یا ثروت جواب قطعی دارد؟
اگر بخواهیم دو چیز را با هم مقایسه کنیم آن دو چیز حداقل شرایط یکسانی داشته باشند یا شبیه به هم و از یک جنس باشند.
اگر این شباهت وجود نداشته باشد جواب‌ها بسیار پراکنده و متفاوت خواهند شد. چون هر نفر با ذهنیات خودش دست به مقایسه می‌زند.
به نظر شما الان در این برهه از زمان، جواب اکثر افراد به این سوال چیست؟
درس بهتر است یا پول ؟ کدام یک اهمیت بیشتری برای آن‌ها دارد؟
به نظر می‌رسد در گذشته جامعه و رسانه‌ها به همان شدتی که برای پاسخ به سوال علم بهتر است یا ثروت ما را تشویق به انتخاب علم می‌کرد، اکنون انتخاب ثروت را رواج می‌دهد. مثال زیر را در یکی از سریال‌های کمدی ایرانی ببینید:
مثال دیگر انشای طنزی است که جواب علم بهتر است یا ثروت را برخلاف کلیشه‌های قدیمی داده است:
با همه این‌ها به نظر می‌رسد این بار یک تفاوت اساسی با گذشته وجود دارد و خوشبختانه اصطلاحاً مارگزیده از ریسمان سیاه و سفید می‌ترسد.
یعنی دیگر لازم نیست افراد سال‌های زیادی را در بی‌خبری طی کنند تا به این پاسخِ جدید، یعنی ترجیح ثروت در برابر علم نیز شک کنند.
چنان‌که می‌بینیم با اینکه سوال علم بهتر است یا ثروت برچسب کلیشه‌ای بودن خورده است، اما هنوز افرادی مثل شما هستند که دنبال پاسخ کامل‌تری برای این سوال می‌گردند.
احتمالاً این سوال تا روزی که جوانب مبهمش نیز ناشناخته بماند برقرار است. پس بهتر است برای یافتن بهترین جواب برای درس بهتر است یا ثروت تا جایی که می‌توانیم این ابعاد مبهم را شناسایی کنیم. کاری که ما سعی می‌کنیم در این مقاله انجام دهیم.
چرا این روزها بین پول یا درس ، پول بیشتر از گذشته انتخاب می‌شود؟
اگر بخواهیم تاثیر محیط زندگی کشورمان را در این انتخاب بررسی کنیم موارد زیر از مهم‌ترین علت‌های انتخاب پول در سال‌های اخیر است:
- کمبود شغل برای نیروی کار جوان
- انتظارِ یافتن شغل از طریق رشته تحصیلی
- بی‌ثباتی وضعیت اقتصادی در سال‌های اخیر
- متنوع‌تر شدن نیاز افراد به منظور کسب به رفاه بیشتر
در این لینک می‌توانید مقاله‌ای را بخوانید که مشخص می‌کند نمرات و معدل بالا در مدرسه یا دانشگاه، هرگز تضمینی برای موفقیت در مسیر شغلی نیست.
آیا از طریق علم می‌توان به ثروت رسید؟ مثل چه کسانی؟
قطعاً می‌توان با فعالیت‌های علمی نیز کسب درآمد کرد. اگر علوم مختلف مانند علوم کامپیوتر، مهندسی، ژنتیک، هواوفضا و هر علم دیگر را یاد بگیریم و در آن حوزه مشغول‌به‌کار شویم درآمد نیز خواهیم داشت.
مثال‌های زیادی وجود دارد که محققان توانسته‌اند با آزمایش‌ها و دستاوردهای علمی خود، هم خودشان را ثروتمند کنند هم ثروتمندان را ثروتمندتر.
مثلاً همین تازگی‌ها اوگور شاهین مدیرعامل شرکت بیون‌تک به همکاری شرکت فایزر، پس از کشف واکسن کووید 19 توانست به جمع 500 ثروتمند برتر دنیا اضافه شود. جزییات بیشتر درباره افزایش سهام شرکت بیون‌تک را در مجله بلومبرگ می‌توانید بخوانید.
اما اگر هدف از کسب علم و تحصیل این رشته‌ها، کسب ثروت باشد پس چرا باید به دنبال جواب علم بهتر است یا ثروت باشیم؟ چه اجباری وجود دارد که از میان تحصیلات یا پول یکی را انتخاب کنیم؟
بااین‌حال افرادی نیز هستند که فارغ از دغدغه پول‌دارشدن از طریق علم توانسته‌اند ثروتمند شوند.
به نظر می‌رسد این افراد، بیشتر یک میل درونی برای ایجاد تحولات بزرگ دارند و حتی پس از کسب ثروت‌های بزرگ از کشف و ابداعاتشان دست بر نمی‌دارند.
ایلان ماسک و استیو جابز نمونه‌های شناخته شده این افراد هستند. در این لینک می‌توانید لیست ده نفر از افرادی را که از طریق علم صاحب ثروت شدند بخوانید.
آیا تحصیلات دانشگاهی ما بی‌فایده است؟
احتمالاً افرادی که تحصیلاتشان برای آن‌ها منجر به کسب درآمد نشده است، فکر کنند بیهوده به دانشگاه رفته‌اند. یا به دیگرانی که از خود می‌پرسند آیا دانشگاه بروم یا نه توصیه میکنند بین پول یا درس قید درس و دانشگاه را بزنند.
اما تحصیلات دانشگاهی حتی در بدترین حالت نیز مزایایی دارد:
- بالاتر رفتن جایگاه اجتماعی
- گسترده شدن شبکه ارتباطی
- آشنا شدن با فرهنگ افراد مختلف
- یادگیری دروس تخصصی یک رشته
- کسب مدرک برای مهاجرت یا سایر امور
تجربه روابط جدید با دانشجویان و اساتید متفاوت و اجتماعی شدن در یک محیط آکادمیک، از مزایای منحصربه‌فرد تحصیل در دانشگاه است.
به خصوص در جامعه‌ای که بعضی محدودیت‌های عرفی و قانونی برای اجتماع زنان و مردان در کنار یکدیگر وجود دارد.
در ویدیوی زیر نظر آقای فرهنگ هلاکویی را درباره انتخاب میان پول یا تحصیل ببینید:
با مقایسه پول یا درس به چه جوابی برسیم؟
اصلاً از خودتان پرسیده‌اید چرا از بین تحصیلات یا پول یکی را باید انتخاب کنیم؟ پول یا درس یا به بیان دیگر علم و ثروت را برای چه چیزی می‌خواهیم؟
بیایید فرض کنیم حامیان ثروت و حامیان علم هر دو درست می‌گویند.
یعنی اگر علمی‌ها گفتند علم بهتر است ما بگوییم بله حق با شماست و اگر پولی‌ها هم بگویند ثروت بهتر است باز هم بگوییم بله حق با شماست.
اما مسئله اصلی این است:
بهتر بودن علم یا ثروت و یا پول یا تحصیل را برای چه چیزی می‌خواهیم؟
احتمالاً وجه مشترک جواب همه ما «بهتر شدن کیفیت زندگی» باشد.
بهتر شدن کیفیت زندگی را بر چه اساسی می‌سنجند؟
علاوه بر نیازها و انتخاب‌های شخصی افراد، شاخص‌هایی در سطح بین‌المللی تعیین شده‌اند که بر اساس آن‌ها شرایط کلی زندگی چه در سطح فردی و چه در سطح اجتماعی ارزیابی می‌شود.
این شاخص‌ها زمانی تعریف شدند که مشخص شد رشد اقتصادی به تنهایی تعیین‌کننده کیفیت بهتر زندگی افراد نیست. یعنی بهتر شدن کیفیت زندگی چیزی فراتر از انتخاب میان تحصیلات یا پول است.
شاخص‌هایی مانند جمعیت‌شناسی (مثل تولد، مرگ و مهاجرت)، رفاه مادی، بهداشت و محیط‌زیست از مواردی هستند که کیفیت زندگی را بر اساس آن می‌سنجند.
اخیراً موارد دیگری به این شاخص‌ها اضافه شده است که در ویکی‌پدیا (شاخص‌های کیفیت زندگی) می‌توانید آن‌ها را ببینید.
چرا پول مهم است؟
واقعیت این است که اگر همین الان بخواهیم ابتدایی‌ترین نیازهایمان را برطرف کنیم نیاز به پول داریم. و نام ابتدایی‌ترین نیازها تقریباً در ذهن همه ما ماندگار است:
- خوراک
- پوشاک
- مسکن
آبراهام مزلو روان‌شناس معروف انسان‌گرا نیازهای انسان را به در شش رده دسته‌بندی می‌کند. مزلو این سه نیاز را که در سطح اول هرم او قرار دارد، اولین نیازهای هر انسانی می‌داند که باید برآورده شود.
نگاهی به هرم نیازهای معروف او بیندازید:
احتمالاً شما هم با نظر او موافق باشید. به نظر می‌رسد اگر پول نداشته باشیم که نیازهای سطح اول را برآورده کنیم در انتخاب و تصمیم‌های ما تاثیر خواهد گذاشت.
بی‌پولی با ما چه می‌کند؟
1- خرید خانه یا پرداخت اجاره خانه برایمان دشوار می‌شود. یا قدرت خرید غذاهای متنوع و موردنیاز بدن را نخواهیم داشت. (نیاز زیستی)
2- کمبود دو مورد بالا سلامتی جسمی و روانی ما را به خطر می‌اندازد و توان پرداخت هزینه درمان را نخواهیم داشت. (نیاز به امنیت)
3- پرداخت قبوض، اجاره خانه، تحصیل فرزندان و حتی خرید هدیه برای ایجاد صمیمیت و قدردانی پول می‌خواهد. ساده‌انگاری است اگر فکر کنیم کمبود پول در خانواده، روابط زناشویی و رابطه با فرزندان را تحت‌تاثیر قرار نمی‌دهد. (نیاز به عشق و وابستگی)
4- کمتر فردی پیدا می‌شود که از بابت موارد بالا تحت فشار مالی باشد و ذهن بی‌دغدغه‌ای داشته باشد.
مقایسه خود با افراد پولدار، احساس گناه و سرزنش خود بابت بی‌پولی، کمبود اعتمادبه‌نفس و… ذهن را اشغال می‌کند و سلامت روان را تهدید می‌کند. (نیاز به احترام و ارزش)
5- بی‌پولی می‌تواند استفاده از ظرفیت‌ها و استعدادهای ما را تا حد زیادی تحت‌تاثیر قرار دهد.
مثلاً برای کشف و پرورش استعدادمان، یادگیری مهارت‌ها، پرداخت شهریه آموزش، تهیه ملزومات اولیه کسبوکار به پول نیاز داریم. (نیاز به خودشکوفایی)
اما مثال‌های زیادی وجود دارند که نشان می‌دهد برآورده نیاز به خودشکوفایی بدون پول هم امکان‌پذیر است و یا اتفاقاً بی‌پولی انگیزه ما را برای پرداختن به این نیاز داده است و در نهایت موجب کسب درآمد می‌شود.
6- به قول شاعر (شاملو) غم نان اگر بگذارد. افراد زیادی هستند که بی‌پولی و غم نان اجازه پرداختن به کسب دانایی در حوزه‌های مختلف به خصوص فلسفه و هنر را نمی‌دهد.
یعنی فرد انگیزه، مجال و رغبتی برای پرداختن به این امور ندارد. (نیازهای متعالی)
اما عکس این مورد هم صادق است و حتی در بی‌پول‌ترین حالت ممکن هم می‌توان به برآورده‌کردن این نیاز پرداخت و الزامی بر وجود پول نیست.
آیا همه نیازهای ما با پول برآورده می‌شود؟
خیر. اگر بخواهیم با عینک پول به مورد 5 و 6 نگاه کنیم برای انتخاب تحصیلات یا پول تحصیل را هم می‌توان انتخاب کرد.
زیرا برآورده کردن این نیازها بدون پول هم ممکن است و اتفاقاً می‌تواند انگیزه زیادی در ما ایجاد کند تا از طریق آن‌ها به پول نیز برسیم.
اما اگر بابت سایر نیازها تحت فشار مالی باشیم به قول شاعر دیگر (سهراب سپهری) دل خوش سیری چند؟
حالا بین خودمان بماند که یکی از معنوی‌ترین و مرفه‌ترین شاعران پارسی زبانمان هم حتی دل خوش را با پول و واحد اندازه‌گیری سیر می‌سنجد.
می‌توانید نظر صریح دکتر هلاکویی درباره اهمیت پول در زندگی زناشویی را در ویدیوی زیر نیز ببینید:
علم بدتر است یا ثروت؟
ضرورت وجود علم و ثروت در این دوران تقریباً برای همه تا حد زیادی روشن است. اما آیا تحصیل یا پول روی دیگری هم دارد؟ منظورمان دقیقاً یک روی مخوف و ترسناک است.
حالا بیایید کمی هم آن قیافه ظاهراً مظلوم و مورد احترام علم را کنار بگذاریم. قیافه جذاب و دلربای ثروت را هم بگذاریم به گوشه دیگری.
به زمانی فکر کنیم که علم برو و بیای امروزه را نداشت و سلاح بشر در حد شمشیر و نیزه بود. مبادلات اقتصادی نیز با پول انجام نمی‌شد.
شاید بتوان گفت آن زمان که علم به معنای امروزی رشد نیافته بود اما ثروتمندان و فقرا وجود داشتند. البته به این معنی نیست که علم و عالِمی وجود نداشت.
اما واضح است علم در حد این سال‌ها تخصصی و شاخه شاخه نشده بود و عالمان هر دوره به شکل سنتیِ زمان خودشان به طبابت، فلسفه، ستاره‌شناسی و مواردی از این قبیل می‌پرداختند.
از طرف دیگر علم یا ثروت به اندازه الان، رُودررُو و کنار هم قرار داده نمی‌شدند.
معصومیت ازدست‌رفته‌ی علم و ثروت در این تصویر به خوبی آشکار است.
یادآوری بمباران اتمی هیروشیما و ناگازاکی در 26 شهریور 1324 در زمان جنگ جهانی دوم به راحتی می‌تواند سوال علم بهتر است یا ثروت را به سوال علم بدتر است یا ثروت تبدیل کند.
زیرا صراحتاً می‌گوید دانشمندان بمب را اختراع و کشف کردند و ثروتمندان به تولید آن پرداختند.
پیوند علم و ثروت مبارک است یا نحس
به نظر می‌رسد علم غالباً آفریننده است و ثروت پرورش‌دهنده. به تعبیر دیگر علم می‌زاید و خرجش را ثروت می‌دهد. اما فرزند این دو می‌تواند خلف باشد یا ناخلف.
تلفن، اینترنت، واکسن، کارت اعتباری، هواپیما و مواردی از این قبیل فرزندان خلف علم و ثروت هستند. علم کشف و اختراع کرد و پول آن‌ها را به تولید انبوه رساند تا در اختیار ما قرار گیرد. پس بشر مدیون ساخته‌های دست خود است.
وگرنه احتمالاً برای برقراری ارتباط باید دست‌به‌دامن دود و دهل می‌شدیم. یا سلامتیمان را از روغن بنفشه و فال ورق می‌خواستیم و یا با الاغ و شتر به سفر می‌رفتیم.
بمب، آلودگی محیط زیست، بیماری‌های جهش‌یافته و رصد شدن اطلاعات شخصی ما توسط هوش مصنوعی گوگل و شبکه‌های اجتماعی نیز فرزندان ناخلف علم و ثروت این دوره هستند. پس هراس از این دو گاهی اجتناب‌ناپذیر است.
انیمیشن کوتاه زیر را درباره بلاهایی که انسان عالم و ثروتمند بر سر کره زمین می‌آورد ببینید:
هشدارهایی درباره پول یا تحصیل
یادمان باشد:
1- به خاطر فشار مالی نمک‌نشناسی نکنیم و دستاوردهای علم را زیر سوال نبریم.
2- اگر با بغض و کینه بین پول یا تحصیل پول را انتخاب می‌کنیم حتماً نگرش پولی خود را اصلاح کنیم و از مدل ذهنی افراد ثروتمند یاد بگیریم.
3- اگر بین علم بهتر است یا ثروت علم را انتخاب می‌کنیم علت ناکامی‌های مالی خود در جاهایی به دور از منطق جست‌وجو نکنیم. یا افرادی که ثروت را انتخاب میکنند سرزنش نکنیم.
4- کارآفرینانی که به ثروت‌های کلان می‌رسند ویژگی‌ها و مهارت‌های مثبت زیادی مثل نظم، قاطعیت، مدیریت ریسک، مدیریت روابط در خود پرورش داده‌اند.
5- اگر تمام پول جهان را در اختیار داشته باشیم باز هم برای بهتر شدن کیفیت زندگیمان به روابط خوب، محیط‌زیست سالم، هنرهای زیبا و مطالعه نیاز داریم.
6- کسب علم را جدی بگیریم و آگاه شویم تا بعضی از دانشمندان و سرمایه‌داران پشتِ رسانه‌های فیک، بلاهایی چون کم آبی، گرم‌شدن زمین، انتشار ویروس و… را یک‌تنه گردن ما معمولی‌ها نیندازند.
7- اگر بین انتخاب پول یا درس ماندیم سری به این مقاله بزنیم و حداقل با نمودار مزلو هم که شده از سر نیازِ آن لحظه یکی را انتخاب کنیم تا ذهنمان بیش از حد درگیر این سوال‌های سرسام‌آور نشود.😉
سخن پایانی (معرفی کتاب، فیلم، تست و مطالب کاربردی)
در پایان از دانشمندانی چون پاستور، فلیمینگ، ابن سینا، ماری کوری، آلن ماتیسون تورینگ و ثروتمندانی چون هنری فورد، استیوجابز و ایلان ماسک که با علم و ثروتشان در بهبود کیفیت زندگیمان تاثیر خوب گذاشتند تشکر می‌کنم.
همچنین از شما که وقت ارزشمندتان را برای خواندن مقاله علم بهتر است یا ثروت صرف کردید. ممنون که تا اینجا با من همراه بودید.
به نظر من این موضوع تحصیلات یا پول هنوز جا دارد کامل‌تر بررسی شود. نمی‌دانم شاید هم دیگر جایی نداشته باشد! به‌هرحال می‌توانیم این کار را در کامنت‌ها انجام بدهیم. خوشحال می‌شوم دیدگاه ارزشمندتان را بخوانم.
معرفی کتاب
1- کتاب انسان خردمند از یوال نوح هراری
تاریخ بشر از ابتدا تا دوره مدرن در این کتاب بررسی می‌شود. یک فصل درباره انقلاب علمی و نظام سرمایه‌داری در کتاب وجود دارد که نثر روان و خوش‌خوانی دارد.
اگر سوال علم خوبه یا ثروت برایتان مهم است حدس می‌زنم از این کتاب و به‌خصوص فصل انقلاب علمی خیلی خوشتان بیاید.
2- کتاب پول از یوال نوح هراری
هراری در این کتاب بررسی می‌کند که پول چطور اختراع شد و چرا نقش مهمی در زندگی ما ایفا می‌کند؟
آینده پول چه می‌شود و آیا واقعاً پول موجب شادی ما می‌شود؟ این کتاب را بخوانید تا بهتر بتوانید سوالاتی مثل پول بهتر است یا تحصیل را بررسی کنید.
3- کتاب تاریخ علم: تبیین جهان هستی از استیون واینبرگ
این برنده جایزه نوبل فیزیک، تاریخ علم و دانشمندان و متفکران دنیا را نقد و بررسی می‌کند. نثر این کتاب داستان‌گونه و روان است.
اگر به پیشینه علم و فلسفه علاقه‌مند باشید این کتاب انتخاب مناسبی برای شماست.
4- کتاب پدر پولدار، پدر بی‌پول از رابرت کیوساکی
اگه دنبال کتابی هستید که دقیقاً به موضوع درس یا پول بپردازد این کتاب مناسب شماست.
کیوساکی به افرادی اشاره می‌کند که سال‌ها درس می‌خوانند اما از پول چیزی نمی‌دانند و یا افرادی که نمی‌دانند چه کاری انجام دهند تا پول برای آن‌ها کار کند.
معرفی فیلم
1- انیمیشن کمدی ریک و مورتی
برای درک بهتر این سریال بامزه و خوش‌ساخت بهتر است که نظریه‌های معروف علمی و شبه‌علمی را تا حدی بدانید.
ریک یک دانشمند نابغه است که با اختراعاتش به ابعاد مختلف جهان سفر می‌کند و مورتی هم نوه ریک است و در سفرهای پرهیجان ریک با او همراه می‌شود.
2- انیمیشن وال- ای / WALL-E
ما آدم ها کره زمین را ترک کردیم و وال ای یک ربات است که باید آشغال‌های پشت سرمان را جمع کند! این انیمیشن در سال 2009 برنده جایزه اسکار شد.
3- فیلم‌هایی درباره واقعیت زندگی انسان‌ها
اگر عاشق چالش‌های ذهنی هستید و دوست دارید نگرش‌های متفاوت به زندگی انسان را بدانید یک لیست اینجاست که 23 فیلم درباره واقعیت زندگی انسان‌ها را به شما معرفی می‌کند.
معرفی آزمون
یک تست آنلاین به نام نگرش نسبت به پول یا تست MBBS وجود دارد که نگرش شما را به پول از زوایای زیر می‌سنجد:
- وسواس پولی
- نگهداری و حفظ پول
- ناکافی بودن پول
- کسب قدرت از طریق هزینه کردن
- محافظه‌کاری و امنیت
- تلاش و توانایی
مطالب تکمیلی مرتبط با تحصیلات یا پول که نباید از دست داد
افراد پولدار چگونه پولدار شدند
خوشبختانه این سوال به اندازه سوال علم بهتر است یا ثروت مبهم نیست و می‌شود جواب‌های قانع‌کننده و صریح‌تری برایش پیدا کرد. پس مطلب زیر را از دست ندهید.
افرادی که بدون تحصیلات ثروتمند شدند
هستند افرادی که بلافاصله بین تحصیل یا پول کسب ثروت را انتخاب میکنند و اعتقاد دارند بدون تحصیلات هم می‌شود وارد بازارکار شد و به ثروت رسید. با خواندن این مطلب ثروتمندان بدون تحصیل ایران و جهان را بشناسید:
۱۸ شغل جدید و پردرآمد در دنیا
دنیا و نیازهای افراد دائماً در حال به‌روزرسانی است. پس شما هم از مشاغل جدید دنیا باخبر بشوید تا نیازهای جدید افراد را برطرف کنید و کسب درآمد داشته باشید.
حالا به نظر شما علم بهتر است یا ثروت یا هر دو یا هیچ‌کدوم یا چی؟
آیا تا حالا مجبور به انتخاب بین پول یا درس شدید؟
شما فکر می‌کنید چه علت‌هایی باعث می‌شود دیدگاه‌های ما درباره پول یا تحصیل متفاوت شود؟
محصولات آموزشی