علوم پایه بهتره یا مهندسی ؟ نظرت رو مهندسیه؟
چی؟! می‌خوای علوم پایه بخونی؟ نه نه این اشتباهُ نکنیا! برو مهندسی بخون پس‌فردا بهت بگن آقا مهندس یا خانم مهندس.😎
آخه این چه حرفیه که بعضیا میزنند! بدون توجه به این حرفا با علاقه‌تون تصمیم بگیرید و متوجه بشید به چه شغلی علاقه دارید.
قراره تو این مطلب علوم پایه و مهندسی رو خوب بشناسیم. خصوصیات دانشمندان و مهندسان رو بررسی کنیم، رشته‌های میان‌رشته‌ای رو معرفی کنیم و یک سری اطلاعات تکمیلی بهتون بدیم.
تا آخر مطلب با ما همراه باشید. می‌تونید با کلیک بر روی هر کدوم از موارد فهرست، مستقیماً به مطلب همون بخش برید.
آنچه در ادامه خواهید خواند:
- علوم پایه
- مهندسی
- بالاخره مهندسی یا علوم پایه ؟
- رشته مهندسی یا علوم پایه یا هر دو؟
- برای اپلای، مهندسی بهتره یا علوم پایه ؟
علوم پایه
از اسم علوم پایه مشخصه که اساس و پایۀ بقیۀ علومه. قواعدی که در این علوم به دست میان، در سایر رشته‌ها استفاده می‌شن.
در واقع رشته‌های علوم پایه وظیفۀ توسعۀ مرز‌های دانش رو بر عهده دارن. علم سعی می‌کنه چیزهای اطراف ما رو کشف کنه و قوانین طبیعت رو توضیح بده.
علم محدودۀ درک انسان رو گسترش می‌ده و دائماً چیزهایی که معتقدیم درسته رو به چالش می‌کشه.
دانشمندان
اگه به موضوعات علمی علاقه دارید و تصمیم دارید در این رشته‌ها تحصیل کنید. یک قدم به دانشمند شدن نزدیک می‌شید.
دانشمندان، جهان موجود رو کشف می‌کنن. دانشمندان نگران درک طبیعت و کشف نظریه‌ها، اصول، گونه‌ها، ذرات، رفتارها، الگوها و… هستند.
دانشمندان به حقایقی دربارۀ جهان علاقه‌مندند، به این فکر نمی‌کنند چیزی که کشف کردند الان کارایی داره یا نه! لذت برای یک دانشمند در درک و فهم از یک موضوعه.
دانشمندان با مشاهده، درک و استخراج فرمول، قوانین طبیعت رو کشف میکنند. وقتی به این نتیجه برسند که ایده‌ای درست نیست، ایده‌ی جدیدی رو آزمایش میکنند.
محل کار دانش‌آموختگان علوم پایه یکی از موارد زیره. البته انسان خلاق شاید کارآفرینی هم انجام بده.
- شرکت‌های دانش‌بنیان
- موزه‌های تاریخ طبیعی صنایع شیلات
- مراکز علمی و تحقیقاتی
- سازمان‌های محافظت از محیط‌زیست
- مراکز کشاورزی
- کارخانه‌های داروسازی و پتروشیمی
- در دانشگاه‌ها به‌عنوان مدرس
خصوصیات دانشمندان
1) کنجکاوی
دانشمندان دربارۀ دنیای خود کنجکاوند. اون‌ها همواره در پی سوالِ چرا چیزی اتفاق می‌افته یا چگونه کار می‌کنه هستند.
2) صبر
دانشمندان صبورند. آزمایش‌ها رو چندین بار برای تأیید نتایج تکرار میکنند.
3) جسارت
یک دانشمند سال‌ها تلاش می‌کنه تا تئوری که بارها شکست‌خورده رو اثبات کنه. دانشمندان بر این باورند که آزمایش‌های شکست‌خورده به اندازه آزمایش‌های موفق نتیجه می‌دن.
4) جزئی‌نگر
در علم، بر اساس مشاهدات و داده‌های جمع‌آوری‌شده نتیجه‌گیری می‌شه. توجه دقیق به جزئیات در نظریه‌های علمی مهمه.
مشاهدات دقیق در یک آزمایش می‌تونه به نتایج آزمایش‌های دیگر هم کمک کنه.
5) خلاق
برخلاف تصور عموم، دانشمندان باید خلاق باشن تا بتونن خارج از چهارچوب فکر کنند و چیزهایی که دیده نمی‌شه رو تصور کنند.
6) مداومت
دانشمندان می‌دونند که کار اون‌ها شاید چند دهه طول بکشه یا ممکنه رویکردشون اشتباه باشه. اصلاً شاید فرضیه‌شون در آینده توسط دانشمند دیگری ثابت بشه.
7) ارتباط
دانشمندان به مهارت‌های ارتباطی خوب نیاز دارن. اون‌ها ممکنه به‌عنوان بخشی از یک تیم کار کنند، اطلاعات رو با مردم به اشتراک بذارن یا با همکاران خود در سراسر جهان همکاری کنند.
8) منطق و عدم‌تعصب
دانشمندان با یک فرضیه کار میکنند، اما باید به یاد داشته باشند که فرضیه‌های زیادی وجود داره.
گاهی مشاهدات می‌تونند بسیار پیچیده باشند و فقط تفکر منطقی می‌تونه به درک اون‌ها کمک کنه.
تحقیق در مورد یک موضوع و جمع‌آوری داده‌ها می‌تونه گاهی اوقات خسته‌کننده باشه. در آخر ممکنه این تحقیقات اشتباه باشه.
هنگامی که این اتفاق می‌افته، یک ذهن منطقی لازمه تا احساسات خودش رو به نفع علم کنار بذاره.
9) تجزیه‌و‌تحلیل
دانشمندان نیاز به تجزیه‌و‌تحلیل اطلاعات و تصمیم‌گیری‌های مهم برای حل مشکلات تجربی یا مشکلات جهان دارن.
رشته‌های علوم پایه
به‌طور کلی علم به چهار دستۀ علوم رسمی، طبیعی، اجتماعی و کاربردی تقسیم می‌شه. در شکل زیر این تقسیم‌بندی رو می‌بینید:
در بعضی از شاخه‌ها تقسیم‌بندی تخصصی‌تر هم وجود داره؛ مانند فیزیک نانو، فیزیک هسته‌ای و… .
مهندسی
اگه علوم پایه شما رو جذب نکرد، شاید مهندسی براتون جذاب باشه. رشته‌های مهندسی از اطلاعات علوم پایه برای حل مشکلات استفاده میکنند.
مهندسی، کاربرد واقعی علمه. مهندسی، در مورد طراحی و ساخت چیزهایی برای بهبود وضعیت زندگی انسان‌هاست.
مهندسان
مهندسان مشکلات رو با استفاده از اصول علمی حل میکنند. مهندس دوست داره به نتیجه برسه. یک مهندس همین که روش و استاندارد‌ها رو بدونه می‌تونه چیزهای قابل‌اعتماد بسازه.
لذت برای یک مهندس یعنی چیزهایی بسازه که به اون‌ها افتخار کنه، چیزهایی که به مردم کمک کنه، مثل ماشین‌ها، ساختارها و سیستم‌ها.
محل کار مهندسان محدود به مکان خاصی نیست. دغدغه‌ی ذهنی یک مهندس سؤالِ چگونه این کار رو انجام بدمه؟
خصوصیات مهندسان
1) کار تیمی
کار گروهی باعث موفقیت یک پروژه می‌شه. یک مهندس بخشی از یک تیم بزرگ‌تره و باید بتونه علاوه بر وظایف خودش در گروه هم به خوبی عمل کنه.
2) یادگیری مداوم
تکنولوژی دائماً در حال تغییره. بنابراین یادگیری مداوم و به‌روز بودن بسیار مهمه. یک مهندس موفق باید از آخرین تکنولوژی‌ها مطلع باشه تا بتونه کاری باکیفیت ارائه بده.
3) خلاقیت
خلاقیت در هر کاری مهمه. یک مهندس برای اینکه کارایی سسیتم رو بهبود بده یا برای یک مشکل راه‌حل مؤثر ارائه بده باید خلاق باشه.
هم‌زمان، یک مهندس موفق باید هنگام ارائۀ راه‌حل خلاقانه به عملی بودنش هم توجه داشته باشه.
4) منطق
یک مهندس باید تمام جنبه‌های سیستم رو درک کنه. یک مهندس باید بدونه سیستم چگونه کار می‌کنه، چه‌چیزی اشتباهه و چگونه اون رو برطرف کنه.
برای همین، مهندس باید توانایی تفکر منطقی، ارزیابی و درک اجزاء تشکیل دهندۀ سیستم رو داشته باشه.
5) حل مسئله
هر پروژه‌ای، چه بزرگ و چه کوچک، با مشکل مواجه خواهد شد. یک مهندس باید بتونه در صورت بروز مشکل، بهش رسیدگی کنه.
باید علت رو دقیق تجزیه‌و‌تحلیل کنه، تأثیرش رو بر پروژه کاملاً درک کنه و بعد با مهارت‌های تحلیلی حلش کنه.
مهندسان باید این توانایی رو داشته باشند تا یک محصول باکیفیت ارائه بدن.
6) ارتباط
مهندسان با افراد مختلف، از کارگر غیر‌ماهر گرفته تا مدیر در ارتباط‌اند. توانایی برقراری ارتباط محترمانه، واضح و مختصر برای اینکه پیام اصلی به‌طور مؤثر منتقل بشه بسیار مهمه.
7) توجه به جزئیات
در مهندسی کوچک‌ترین خطا ممکنه باعث خرابی یک ساختار، سیستم یا نرم‌افزار بشه. میگن فلفل نبین چه ریزه بشکن ببین چه تیزه!
کوچک‌ترین خطا می‌تونه مقدار قابل‌توجهی هزینه داشته باشه یا در برخی موارد کُشنده باشه. مهندسان موفق، به کوچک‌ترین جزئیات توجه دارند.
8) رهبری
مهارت‌های بین فردی عالی، توانایی الهام‌بخش بودن و ایجاد انگیزه در دیگران برای هدایت تیم مهمه. افرادی که کاریزماتیک، دقیق و دوستانه رفتار میکنند رهبران بهتری هستند.
رشته‌های مهندسی
رشته‌های اصلی مهندسی رو در شکل زیر می‌بینید.
برای اینکه به‌طور کامل با رشته‌های مهندسی آشنا بشید، می‌تونید مطالب زیر رو بخونید:
بالاخره مهندسی یا علوم پایه ؟
یک دانشمند، مثل نیوتن، قوانین و نظریه‌هایی رو در مورد رفتار مکانیکی مواد و اجسام ایجاد می‌کنه. یک مهندس یا شرکت مهندسی، مثل تویوتا، موتورها و خودروها رو بر اساس قوانین نیوتن طراحی میکنند.
در دو دهۀ اخیر، لامپ‌های LED ساخته شدن که بازدهی و عمر مفید بیشتری نسبت به لامپ‌های تنگستن دارند.
در روند توسعۀ این لامپ‌ها، مهندسان و دانشمندان برای تولید هزاران نمونۀ اولیه، با هم همکاری کردند. از استدلال‌های مطالعات بینایی انسان تا عملکرد مولکولی فسفرها استفاده کردند.
خیلی از محققین و اساتید حوزۀ مهندسی به‌گونه‌ای درگیر پروژه‌های علوم پایه‌اند. مثلاً وقتی شما روی داده یا سیگنال کار می‌کنی، برای مدل‌سازی نیاز به ریاضی داری.
یا وقتی روی مواد نیمه‌هادی یا لیزر کار می‌کنی، فیزیک حالت جامد رو باید بدونی. همچنین خیلی از تحقیقات فیزیک یا ریاضی در حوزۀ مهندسی هستند.
نمی‌تونیم بگیم علوم پایه بهتره یا مهندسی . واضحه که ارتباط یکی بدون دیگری وجود نداره.
برای شما که می‌خواین بین رشته مهندسی یا علوم پایه یکی رو انتخاب کنید، سؤال درست اینه که کدوم رشته برای شما مناسبه؟
مهندسی همه چیز در مورد یک ایده و کار روی اونه، تا وقتی به یک شئ واقعی تبدیل بشه. نتیجۀ کار مهندسی مورد توجه قرار می‌گیره. حتی در بین افراد عادی هم مورد بحث قرار می‌گیره.
علم در مورد کشف قوانین طبیعته که نیاز به مشاهده، درک و استخراج فرمول داره. علم می‌تونه از نظر ذهنی خسته‌کننده باشه.
اکتشافاتش برای همه قابل درک نیست. تنها تعداد کمی از افراد باهوش می‌تونن ارزش چیز کشف شده رو بفهمند.
کدوم برای شما مناسب‌تره؟ علوم پایه یا فنی مهندسی ؟
یک آزمایش برای انتخاب علوم پایه یا مهندسی
یک کامپیوتر رو در نظر بگیرید. می‌تونید کامپیوتر رو جدا کنید، قطعات و نحوه کار اون‌ها رو بفهمید. اکتشاف کنید و چیزهای زیادی یاد بگیرید. شاید به چیزهایی برسید که قبلاً کسی به اون‌ها توجه نکرده!
حالا آیا کامپیوتر رو دوباره کنار هم قرار می‌دید و مطمئن می‌شید که به‌خوبی کار می‌کنه؟ شما عذاب وجدان دارید که اون رو جدا کردید؟
پس، به مهندسی برید!
یا آیا بخش‌های جدا شده رو عمیق‌تر بررسی می‌کنید؟ اون‌ها رو از هم جدا می‌کنید و ممکنه برای همیشه خرابش کنید. اما خوشحالید که این اطلاعات رو فهمیدید و به کشف چیزها علاقه‌مند شدید.
پس، به سراغ علم برید!
المپیاد
المپیاد‌ها فرصت مناسبیه برای اینه که بفهمید به علوم پایه علاقه دارید یا نه! با شرکت در المپیاد می‌تونید بدون اینکه ضرری کنید علوم پایه رو امتحان کنید. اگه مقام بیارید که به نفعتون هم شده.😉
یک مقایسه کلی
در جدول زیر خلاصه‌ای از مقایسۀ رشته‌های مهندسی و علوم پایه، برای فهمیدن اینکه برای شما علوم پایه بهتره یا مهندسی بیان شده. بعضی از مقایسه‌ها کاملاً به علایق و استعداد فرد بستگی داره، مثل اینه که بگیم درس‌های علوم پایه سخت‌تر از مهندسی‌ان یا برعکس.
برخی مقایسه‌ها هم به خاطر فرهنگ اشتباهیه که جا افتاده، مثل اینکه بعضی‌ها میگن برو مهندسی، به هر حال اسم‌و‌رسم داره بعدش بهت میگن مهندس!🙁
خلاصه که ما از این مقایسه‌ها در جدول زیر نداریم:
علوم پایه |
مهندسی |
|---|---|
|
1) تمایل کم |
1) تقاضای زیاد برای رشته‌های مهندسی |
|
2) دبیری و استادی |
2) کار در شرکت‌ها |
|
3) اهمیت کمتر مسؤلان به این رشته‌ها |
3) بیکاری زیاد فارغ‌التحصیلان |
|
4) نیاز به تحصیلات تکمیلی |
4) با لیسانس می‌توان کار کرد |
|
5) کارهای پژوهشی |
5) کارآفرینی و استارت‌آپ |
|
6) هنگامی که به نتیجه برسد درآمدی بیشتر از مهندسی دارد |
6) درآمد مستمر |
|
7) فرصت‌های شغلی محدود در ایران |
7) فرصت‌های شغلی بیشتر |
رشته مهندسی یا علوم پایه یا هر دو؟
اگه نمی‌تونید انتخاب کنید که براتون مهندسی بهتره یا علوم پایه و به هر دو حوزه علاقه‌مندید می‌تونید به رشته‌های جذاب میان‌رشته‌ای فکر کنید. هرچند در کشور ما زیاد رونق ندارند ولی اگه علاقه‌مندید انتخاب خوبیه.
دانشجویان این رشته‌ها در انتها می‌تونند هم نقش یک مهندس و هم نقش یک دانشمند رو ایفا کنند.
خودتون رو محدود به یک رشته نکنید. انتخاب رشته بستگی به شخصیت شما داره، پس اگه دنبال خلاقیت به‌همراه تحقیق هستید، میان‌رشته‌ای‌ها فرصت خوبیه.
مخصوصاً رشته‌های علوم پایه که اکثراً کارشون پژوهشیه با ترکیب رشته‌های دیگه کارهای جذاب‌تری می‌شه انجام داد.
کار هوشمندانه اینه که رابطۀ رشته‌ها رو با حوزه‌های رو به رشد جهان پیدا کنید.
البته بازم تأکید می‌کنیم که این خلاقیت‌ها و نوآوری‌ها چون در کشور ما نوپا هستن مشکلاتی هم دارند.
لیست رشته‌های میان‌رشته‌ای ریاضی
- مهندسی داده
- مهندسی رباتیک
- مهندسی خودرو
- مهندسی سیستم
- علوم کامپیوتر
- مهندسی لیزر
- مهندسی مکاترونیک
- مهندسی موسیقی
- علوم و مهندسی آب
- بازی‌سازی و فیزیک بازی‌ها
- مطالعات ارتباطی و فناوری اطلاعات
- رشته آماد
- نانو تکنولوژی
- علوم مهندسی
- علوم مهندسی محاسباتی
- ریاضی مهندسی
- فیزیک مهندسی
- علوم مهندسی زیست‌محیطی
برای اپلای، مهندسی بهتره یا علوم پایه ؟
کشورهای پیشرفته هزینۀ زیادی رو در حوزۀ علوم پایه انجام می‌دن، چون می‌دونند توسعه و تعالی علمی بدون پیشرفت علوم بنیادین امکان‌پذیر نیست.
از جمله بهترین رشته‌ها برای مهاجرت، رشته‌های علوم پایه هستند. علوم پایه مثل آمار و ریاضی در خارج از کشور بسیار پردرآمدند.
متأسفانه رشته‌های علوم پایه بازارکار مناسبی در ایران ندارند ولی از پردرآمدترین رشته‌ها در جهان به شمار می‌رن.
البته رشته‌های مهندسی هم برای ادامۀ تحصیل در خارج کشور مفیدند. در مطالب زیر می‌تونید اطلاعات دراین‌باره بیشتری کسب کنید:
همه چیز دربارۀ اپلای برای رشته ریاضی
سخن پایانی
همین طور که گفتیم نمی‌تونیم بگیم علوم پایه بهتره یا مهندسی ! ابتدا علاقه و استعداد شما مهمه. علایقتون رو بشناسید، رشته‌ها رو بررسی کنید و نیاز بازارکار رو هم در نظر بگیرید.
با آگاهی کامل ببینید واقعاً براتون علوم پایه بهتره یا مهندسی ؟
هر جا فکر کردید اشتباه انتخاب کردید، برگردید و با علایقتون پیش برید. مهم نیست دیگران چی فکر می‌کنن، مهم اینه شما در شغل مورد علاقه‌تون هم لذت می‌برید و هم بیشتر به درد جامعه می‌خورید.
مطالب بیشتر
انتخاب شغل هوشمندانه
هر چی بیشتر راجع‌به رشته‌ها و شغل‌ها تحقیق کنید، راحت‌تر می‌تونید انتخاب کنید. در ادامه مطالبی رو پیشنهاد می‌دم که بتونه بهتون کمک کنه:
بررسی چند رشتۀ ریاضی
در سایت کارنکن دربارۀ بیشتر رشته‌ها در مطلبی جداگانه به طور کامل صحبت شده.
بد نیست یک نگاه هم به مطلب مربوط به رشتۀ موردعلاقه خودتون بندازید. در اینجا چند تا از رشته‌های مرتبط رو براتون قرار دادم:
امیدواریم این مطالب براتون مفید باشه و با بررسی کامل رشته‌ها، انتخاب درست داشته باشید.
اگه خودتون یا اطرافیانتون تجربه‌ای از رشته مهندسی یا علوم پایه دارید؛
می‌تونید همین جا، در کامنت با ما و دوستانتون به اشتراک بذارید تا بهرمند بشیم.
شاد و موفق باشید.
محصولات آموزشی