فرق روانشناسی و روانپزشکی چیست؟
این سوالی است که ممکن است ذهن گستره وسیعی از افراد را به خود درگیر کند. گروهی به واسطه انتخاب رشته تحصیلی درگیر این سوال هستند و عده‌ای هم برای انتخاب درست متخصص سلامت روان.
به عنوان یک دانشجوی روانشناسی در این مطلب سعی کردم به دقیق‌ترین شکل ممکن فرق روانشناس و روانپزشک را توضیح دهم. طوری که به تمام ابهامات موجود در این زمینه پاسخ دهد.
در این متن ابتدا تفاوت روانشناس و روانپزشک از ابعاد مختلف را بررسی می‌کنیم و سپس به این سوال می‌پردازیم که روانشناسی بهتر است یا روانپزشکی؟ آیا برتری‌ای میان هر یک از این موارد نسبت به دیگری وجود دارد؟ در انتها نیز به این سوال پاسخ می‌دهیم که آیا روانشناس میتواند روانپزشک شود؟ و درباره ادامه تحصیل از روانشناسی به روانپزشکی بحث می‌کنیم.
با این برنامه همراه باشید!
فهرست مطالب
• فرق روانشناسی و روانپزشکی از نظر محیط کار
• فرق روانشناس و روانپزشک از نظر درآمد
• فرق روانشناس و روانپزشک از نظر روش درمان
• تفاوتهای روانشناس و روانپزشک در یک نگاه
روانشناسی بهتر است یا روانپزشکی
• روانشناسی یا روانپزشکی: در کدام رشته تحصیل کنم؟
• مهارت‌های مورد نیاز در رشته روانشناسی
• مهارت‌های مورد نیاز در رشته روانپزشکی
• روانشناس بهتر است با روانپزشک؟: به کدام مراجعه کنم؟
• اختلالاتی که بهتر است برای آنها به روانشناس مراجعه کنید
• اختلالاتی که بهتر است برای آنها به روانپزشک مراجعه کنید
فرق روانشناسی و روانپزشکی
در ادامه این مطلب به بررسی ابعاد مختلف تفاوت روانشناسی و روانپزشکی می‌پردازیم.
تفاوتهای اساسی روانپزشکی و روانشناسی: اختیارات روانشناس و روانپزشک
روانپزشکان پزشک هستند؛ روانشناسان نه!: روانپزشک دوره 4 ساله پزشکی عمومی را در دانشکده پزشکی می‌گذراند و پس از آن روانپزشکی را به عنوان تخصص خود انتخاب میکند. اما روانشناس هیچ دوره‌ای را در دانشکده پزشکی نمی‌گذراند و قسمت قابل توجه واحدهای درسی وی مربوط به علوم انسانی است.
روانپزشک امکان تجویز دارو دارد، روانشناس ندارد: از آنجا که روانشناس واحدهای مربوط به پزشکی و داروشناسی را نمی‌گذراند بر خلاف روانپزشک اجازه تجویز دارو را ندارد.
روانپزشک بر دارو درمانی و روانشناس بر گفتاردرمانی تاکید دارد: روانپزشکان اختلالات جدی روانی را تشخیص و پس از آن طیف وسیعی از درمان‌های پزشکی را برای آنها ارائه می‌دهند. در حالی که روانشناس با درمان مبتنی بر گفتار به مراجع کمک میکند.
ویدیوی زیر فرق روانشناس و روانپزشک را به طور مختصر و مفید توضیح می‌دهد:
فرق روانشناس و روانپزشک از نظر تحصیلات: واحدهای درسی روانشناسی و روانپزشکی چه تفاوتی دارند؟
همانطور که پیش از این نیز اشاره شد روانپزشک پس از گذراندن یک دوره 4 ساله پزشکی عمومی وارد تخصص روانپزشکی می‌شود . سپس چندین سال را به عنوان رزیدنت روانپزشکی در بیمارستان روان کار میکند تا در نهایت به عنوان روانپزشک شناخته شود. از جمله واحدهای درسی که روانپزشک باید در طول تحصیل خود بگذارند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ساختار دستگاه عصبی انسان
- مفاهیم پلاستیستی عصبی و رفتاری
- عصب‌روانشناسی
- ارزیابی روانشناختی
- آسیب‌شناسی روانی
- بیماری‌های مغز و اعصاب
در مقابل روانشناس، دوره 4 ساله کارشناسی را در دانشکده روانشناسی تحصیل میکند و پس از آن در دوره کارشناسی ارشد یکی از گرایش‌های روانشناسی همچون بالینی، صنعتی سازمانی، تربیتی و… را انتخاب میکند.
علوم انسانی محتوای اصلی غالب درس‌های رشته روانشناسی است. درسهایی از قبیل فلسفه، جامعه‌شناسی، تاریخچه مکاتب روانشناسی و نقد آن و… . اما دروس دیگر مثل فیزیولوژی اعصاب و غدد و… در رشته روانشناسی وجود دارد که بر مفاهیم تجربی و زیستی متکی‌اند. اینگونه درس‌ها در گرایش روانشناسی بالینی اهمیت بیشتری می‌یابند.
برای آشنایی بیشتر با گرایش‌های رشته روانشناسی میتوانید به مطلب زیر از سایت کار نکن مراجعه کنید. در این مطلب گرایش‌های مختلف رشته روانشناسی را به اختصار شرح می‌دهیم.
فرق روانپزشکی و روانشناسی از نظر محیط کار: کدام با روحیات شما مطابق‌تر است؟
چه به عنوان روانشناس مشغول به کار شوید چه به عنوان روانپزشک، در هر صورت محیط کار شما به احتمال زیاد بیمارستان، مطب‌های خصوصی، کلینیک سلامت روان یا محیط‌های آکادمیک و تحقیقاتی خواهد بود.
فرق روانشناس و روانپزشک از نظر محیط کار بیشتر در این مسئله است که به طور کلی، معمولا روانپزشک در محیط‌های بالینی فشرده‌تری کار میکند که نیاز به نظارت پزشک دارد. مانند بیمارستان اعصاب و روان.
هر چند روانشناس (به خصوص روانشناس بالینی) نیز ممکن است در بیمارستان روان مشغول به کار باشد اما اکثر روانشناسان در مراکز روان‌درمانی، محیط‌های آموزشی همچون مدرسه و… مشغول به کار هستند.
فرق روانشناس و روانپزشک از نظر درآمد: کدام یک درآمد بیشتری دارد؟
درآمد رشته‌ها به صورت کلی امری نسبی است و به میزان فعالیت و کیفیت خدمات فرد بستگی دارد. بنابراین نمی‌توان به طور مطلق گفت که از لحاظ درآمدی روانشناسی بهتر است یا روانپزشکی. اما می‌توان اظهار داشت که میانگین درآمد روانپزشکان از روانشناسان بیشتر است.
مجددا تاکید می‌شود که این گزاره، مطلق نیست. یعنی امکان دارد روانشناسی را بیابیم که درآمد وی از یک روانپزشک بیشتر باشد؛ اما میانگین درآمد روانپزشکان طبق آمار بیشتر است.
فرق روانشناس و روانپزشک از نظر روش درمان: ابزار درمانی روانشناسی بهتر است یا روانپزشکی؟
روانپزشک برای درمان اختلالات حاد روانی معمولا از دارودرمانی استفاده کرده و با رویکردی زیست‌شناختی و عصب‌شناسانه سعی در درمان ناهنجاری‌ها و مشکلات روانی دارد. در حالی که روانشناس بیشتر بر ایجاد رابطه درمانی مبتنی بر گفت و گو و استفاده از تکنیک‌های مختلف روان‌درمانی تاکید دارد.
هر کدام از رویکرد روانشناس یا روانپزشک ارزشمند است و نمی‌توان یکی را بر دیگری برتری داد. گاهی برای یک اختلال درمان روانشناسی مناسب‌تر است و برای اختلال دیگر درمان روانپزشکی. بنابراین پاسخ مطلقی برای این که ابزار درمان روانشناسی بهتر است یا روانپزشکی وجود ندارد.
تفاوتهای روانشناس و روانپزشک در یک نگاه
| روانشناسی | روانپزشکی |
| دارای مدرک دکتری یا کارشناسی ارشد روانشناسی | دارای مدرک پزشکی |
| ارائه گفت و گو درمانی | مدیریت دارو و دارودرمانی |
| ارائه تست و ارزیابی روانشناختی | رسیدگی به شرایط سلامت روان از دیدگاه عصبی، زیستی، شیمیایی |
| عدم اجازه تجویز دارو | دارای اجازه تجویز دارو |
روانشناسی بهتر است یا روانپزشکی؟
روانشناسی یا روانپزشکی: در کدام رشته تحصیل کنم؟
با توجه به تفاوت روانپزشکی و روانشناسی باید بدانید که هر کدام از این رشته‌ها به توانمندی‌های متفاوتی نیاز دارند که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم.
مهارت‌های مورد نیاز در رشته روانشناسی
- علاقه به تحقیقات برای مطالعه عملکرد و رفتار مغز
- انجام و تفسیر آزمون‌ها و ارزیابی‌های روانشناختی
- مهارت در تجزیه و تحلیل دقیق رفتار
- تهیه و نظارت بر برنامه‌های درمانی بدون دارو و مبتنی بر گفت و گو
- آموزش مفاهیم و ارائه یافته‌های روانشناختی
مهارت‌های مورد نیاز در رشته روانپزشکی
- علاقه به دانش پزشکی و مباحث بیولوژیک
- علاقه به مدیریت دارو، داروشناسی و درک تداخلات دارویی
- علاقه به مدیریت شرایط فیزیکی و روانی مراجع به صورت همزمان تفسیر تست‌های آزمایشگاهی
روانشناسی نخوانید اگر…
- به علوم انسانی همچون فلسفه و جامعه‌شناسی علاقه‌مند نیستید.
- توانایی مطالعه مستمر و پی در پی (حتی بعد از اتمام تحصیلات) برای به روز نگه داشتن دانشتان را ندارید.
- حس می‌کنیدگوش دادن مشکلات دیگران تاثیر بسیار منفی روی شما دارد.
روانپزشکی نخوانید اگر…
- به علوم پزشکی و داروشناسی علاقه ندارید.
- تحصیل طولانی‌مدت و دیربازده برای شما آزاردهنده است.
- به بررسی روان انسان از دیدگاه بیولوژیک علاقمند نیستید.
روانشناس بهتر است یا روانپزشک؟: به کدام مراجعه کنم؟
روانشناس یا روانپزشک؟ مسئله این است!
اگر خود یا اطرافیانتان با افسردگی، اختلالات خواب، وسواس و از این قبیل مشکلات دست و پنجه نرم میکنید به احتمال زیاد فکر مراجعه به روانشناس یا روانپزشک به ذهنتان می‌رسد. اما روانشناس بهتر است یا روانپزشک؟ به کدام باید مراجعه کرد؟
پیش از هر چیز در نظر داشته باشید که میان روانشناس و روانپزشک هیچ‌یک از دیگری برتر نیست. روانپزشک با عینک زیست‌شناسی و روانشناس با عینک علوم انسانی به اختلالات روان نگاه میکند. اما هدف هر دو بهبود سلامت روان مراجع است. برای برخی از درمانجویان مراجعه به روانشناس مناسب‌تر است و برای برخی دیگر مراجعه به روانپزشک.
پیشنهاد ما این است که در صورتی که برای سلامت روان احتیاج به کمک دارید کار را با مراجعه به یک روانشناس بالینی مطمئن شروع کنید. اگر احتیاج به کمک روانپزشک باشد، روانشناس، شما را به روانپزشک ارجاع خواهد داد.
اختلالاتی که بهتر است برای آنها به روانشناس مراجعه کنید
- افسردگی، اضطراب یا ترس
- سوء مصرف مواد مخدر و الکل
- ترس و فوبیا
- مشکلات عزت نفس
- اختلال استرس پس از سانحه
- و…
اختلالاتی که بهتر است برای آنها به روانپزشک مراجعه کنید
می‌توان گفت روانپزشک درمان اختلالات جدی‌تر و حادتری که احتیاج به دارودرمانی دارند را بر عهده دارد. معمولا زمانی که اختلال آنقدر شدید است که امکان برقراری رابطه درمانی گفت و گو محور میان مراجع و روانشناس وجود ندارد؛ مراجعه به روانپزشک ضروری است. چند مورد از اختلالاتی که فرد در صورت داشتن آنها باید به روانپزشک مراجعه کند را در زیر آوردیم:
- افسردگی شدید
- اختلالات اضطرابی همچون حملات پنیک
- اختلال دوقطبی
- اسکیزوفرنی
- اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی شدید
- اختلال وسواس فکری جبری
- و…
چگونه از روانشناسی به روانپزشکی برویم: آیا روانشناس میتواند روانپزشک شود؟
ادامه تحصیل از روانشناسی به روانپزشکی چگونه است؟ آیا روانشناس میتواند روانپزشک شود؟ چگونه از روانشناسی به روانپزشکی برویم؟ اگر شما هم این سوالات را دارید با ادامه این مطلب همراه باشید.
تصور غلطی در عامه مردم مبنی بر اینکه روانشناس میتواند با ادامه تحصیل تبدیل به روانپزشک شود وجود دارد. اما واحدهای درسی و روند تحصیلی روانشناس و روانپزشک با هم متفاوتند. روانشناس میتواند با ادامه تحصیل دکتری روانشناسی را در یکی از گرایش های بالینی، تربیتی و… بگیرد اما به هیچ عنوان به روانپزشک تبدیل نمیشود و اختیارات یک روانپزشک را ندارد. بنابراین امکان ادامه تحصیل از روانشناسی به روانپزشکی وجود ندارد.
خیر. روانشناس با ادامه تحصیل میتواند دکتری روانشناسی بگیرد اما به روانپزشک تبدیل نمیشود. بنابراین امکان مستقیم ادامه تحصیل از روانشناسی به روانپزشکی وجود ندارد.
روانپزشک، پزشکی است که سعی میکند اختلالات روانی را از دیدگاه بیولوژیکی و با استفاده از دارودرمانی حل کند اما روانشناس مدرک پزشکی ندارد و اختلالات را با ادیدگاه علوم انسانی و مبتنی بر گفت و گو حل میکند.
برای شروع مراجعه به روانشناس بالینی انتخاب بهتری است. در صورتی که لازم باشد روانشناس مراجع را به روانپزشک ارجاع خواهد داد.
بیشتر بخوانید
از آنجا که درآمد دغدغه بسیاری از افراد هنگام انتخاب شغل است؛ احتمالا این مطلب نیز برای شما مفید است:
اگر درباره شرایط مهاجرت با رشته روانشناسی کنجکاوید؛ بخوانید:
به موضوعات روانشناسی علاقمندید؟ پادکست‌ها روانشناسی اطلاعات شما را در این زمینه بالا می‌برند در این مطلب چند پادکست خوب به شما معرفی کردیم:
سعی کردیم در این مطلب به تمامی سوالات احتمالی درباره فرق روانشناسی و روانپزشکی پاسخ دهیم. اگر هر سوال دیگری در این زمینه دارید میتوانید در قسمت کامنت مطرح کنید.
با توجه به توضیحات، فکر میکنید روانشناسی بهتر است یا روانپزشکی (برای شخص شما)؟
پذیرای نظرات و پاسخگوی سوالات شما در این باره هستیم!
محصولات آموزشی