چگونه خلبان شویم؟

احتمالا شما هم آرزوی خلبان شدن را از کودکی در سر داشته اید و بارها فکرکرده اید که چگونه خلبان شویم ؟ خلبان شدن یکی از شغل‌هایی است که با سایر شغل‌ها یک تفاوت اساسی دارد وآن محل کار خلبانان است که در آسمان است. شاید همین در آسمان بودن رشته خلبانی بیش از هر عامل دیگری آن را جذاب کرده باشد. البته ناگفته نماند که حقوق و دستمزد خلبانی نیز تا حد قابل توجهی از میانگین حقوق مشاغل جامعه بالاتر است.

اگر به فکر تحقیق درباره رشته خلبانی هستید و یا این سوال را در ذهن دارید که چگونه خلبان شویم و یا برای خلبانی چه رشته ای در دبیرستان بخوانیم، در ادامه این نوشته به این پرسش‌ها پاسخ خواهیم داد.

برای اینکه بدانیم چگونه خلبان شویم ، شاید بهترین کار این باشد که ابتدا خلبان را تعریف کنیم.

خلبان کیست؟:

اولین گام در تحقیق درباره رشته خلبانی این است که بدانیم خلبان کیست؟

خلبان یا Aircraft Pilot شخصی است که توسط ابزارهای کنترلی و فرامین کنترلی که در اختیار دارد ، هواپیما را هدایت و کنترل می‌نماید.

افراد دیگری نیز در هدایت هواپیما نقش دارند. برای مثال مهندس پرواز (Flight Engineer) و ناوبر (Navigator) نیز در هدایت هواپیما نقش دارند . وظیفه آنها ارائه اطلاعات هوانوردی به خلبان می‌باشد و اصطلاحا همکار او در هدایت هواپیما می‌باشند. به طور کلی به همه این افراد (aviator) گفته می‌شود.

همانند تصویر بالا ، خلبان ممکن است یک هواپیمای مسافربری با بیش از 200 مسافر را هدایت نماید . بدون شک چنین هواپیمای بزرگی نسبت به هواپیمای کوچک تصویر زیر سیستمها ناوبری پیچیده تری دارد که نیازمند آموزش‌های بیشتری می‌باشد.

همچنین شخصی که به او خلبان میگویند، ممکن است مانند تصویر زیر، یک هواپیمای فوق سبک (Ultra light) دو نفره را با هدف آموزش کنترل نماید.

برای خلبانی چه رشته ای در دبیرستان بخوانیم :

اما برسیم به این سوال که شغل خلبانی در کدام رشته است؟ یا برای خلبان شدن چه رشته ای باید خواند؟

قبل از اینکه به پاسخ این سوال بپردازیم که چگونه خلبان شویم ، باید بگوییم که تحصیل در رشته خلبانی هواپیمای مسافربری به دو روش صورت می‌گیرد: روش بورسیه تحصیلی و روش آزاد.

روش بورسیه تحصیلی و کنکور خلبانی:

روش بورسیه تحصیلی در شرکتهایی نظیر شرکت ایران ایر (شرکت هواپیمای ملی ایران ) که به اختصار هما نام دارد، اجرا میگردد. به این صورت که ابتدا یک فراخوان توسط این شرکت یا سایر شرکتها داده می‌شود و شما باید در آزمون ورودی آن شرکت کرده و رتبه قبولی برای رشته خلبانی را کسب نمایید.

شاید بتواند این آزمون را کنکور خلبانی نامید. با توجه به سوابق این آزمون، رشته تحصیلی مورد نیاز این آزمون معمولا دیپلم ریاضی یا تجربی می‌باشد. مزیت بورسیه تحصیلی خلبانی این است که شما آموزش‌های کاملا رایگان دریافت کرده و پس از اتمام دوران تحصیل به استخدام درآمده و مشغول به کار خواهید شد.

روش آزاد تحصیل خلبانی:

در روش آزاد شما به یکی از مراکز آموزش آزاد خلبانی مراجعه می‌کنید و با پرداخت تمام هزینه‌ها آموزش‌های لازم خلبانی را می‌بینید. در این روش رشته تحصیلی شما در دبیرستان اهمیتی ندارد و تنها باید دیپلم آموزش و پرورش را داشته باشید. در ادامه مراکز آموزش خلبانی معرفی شده اند.

معرفی مدارس آموزش خلبانی:

حال پس از اینکه متوجه شدیم شغل خلبانی در کدام رشته است ، شاید وقت مناسبی باشد که اطلاعات بیشتری در مورد مدارس آموزش خلبانی داشته باشیم. در زیر نام و مشخصات سه نمونه از مدارس خلبانی که متولی آموزش علوم خلبانی هستند را آورده‌ایم. برای کسب اطلاعات بیشتر و یا رسیدن به جواب سوالات خود در مورد رشته خلبانی به راحتی می‌توانید به لینک آموزشگاه معرفی شده در زیر رفته و با یک تماس تلفنی به جواب همه سوالات خود برسید:

1- مدرسه خلبانی آرتا کیش واقع در اکباتان

2-مرکز آموزش خلبانی معراج واقع در اکباتان

3- مرکز آموزش هوانوردی پارسیس واقع در بلوار آیت اله کاشانی

خب، حالا که متوجه شدید برای خلبان شدن باید چه رشته ای در دبیرستان خوانده باشید برویم سراغ معرفی دروش رشته خلبانی و توضیحات بیشتر در مورد اصطلاحات موجود در رشته خلبانی.

PPL چیست؟

PPL به معنای private pilot license یا مدرک خلبانی شخصی می‌باشد. اولین قدم در مسیر خلبان شدن گرفتن مدرک PPL است. مانند هر دوره عملی دیگری (برای مثال گواهی نامه رانندگی خودرو) قبل از آموزشهای عملی، ابتدا کلاس‌های تئوری برگزار می‌شود.

برای گرفتن مدرک PPL‌هم ابتدا باید کلاس‌های تئوری و تئوری اصول پرواز را یاد گرفته و سپس به پای هواپیما رفته و آنچه که به صورت تئوری یاد گرفته اید را در عمل مشاهده کنید. با گرفتن این مدرک شما عملا خلبان شده اید و اجازه دارید که به صورت تکنفره (SOLO)، یک هواپیمایی سبک (Ultra light) را اجاره کرده و به پرواز درآورید.

قدم بعدی: گرفتن مدرکIR

IRبه معنای Instrument Rating می‌باشد. این اصطلاح برای گواهی نامه هواپیماهایی به کار برده می‌شود که اطلاعات ناوبری خود را از ابزار آلات (Instruments) تخصصی و پیشرفته الکترونیکی و رادیویی میگیرند . هواپیماهای مسافربری در این دسته قرار میگیرند. به همین دلیل خلبانی که توانایی هدایت چنین هواپیمایی را داشته باشد، اصطلاحا دارای گواهی نامه IR میباشد.

همانند گواهی نامه PPL برای گرفتن گواهی نامه IR باید کلاس‌های تئوری و عملی مربوط به آن طی شود و پس از موفقیت در آزمون مربوطه این گواهی نامه را دریافت نمود. این دوره نیز در آموزشگاه‌های آموزش خلبانی ارائه می‌شود. با داشتن مدرک IR در تمامی شرایط آب و هوایی تعیین شده در قوانین هواپیمایی کشوری ، قادر و مجاز به پرواز خواهید بود.

CPL چیست؟ :

CPL به معنای Commercial Pilot License یا مدرک خلبانی هواپیمای تجاری می‌باشد. این گواهی نامه به طور تخصصی به هواپیمای تجاری مربوط می‌باشد و اگر قصد این را دارید که در شرکتهای هواپیمایی مسافربری مشغول به کار شوید، داشتن این مدرک الزامی می‌باشد. برای ورود به شرکتهای هواپیمایی یا ایرلاین‌ها مدرکی دیگری به نام ATPL وجود دارد که به معنای Airline Transport Pilot license میباشد. داشتن این گواهی نامه برای ورود به یک ایرلاین الزامی می‌باشد و آزمون‌ها و آموزش‌های خاص خود را دارد.

نکاتی در مورد انتخاب مدرسه خلبانی :

خلبان شدن در ابتدا بسیار جذاب بنظر می‌رسد . اما واقعیت این است که کل فرآیند شروع دوره خلبانی تا رسیدن به آرزوی خلبان مسافربری شدن ، گاهی بسیار نفس گیر و خسته کننده و نیازمند تلاش و پیگیری و پشتکار می‌باشد. در این مسیر مدرسه خلبانی می‌تواند نقش مهمی در راحت تر شدن مسیر خلبان شدن شما ایفا کند. در ادامه به دو نکته که در هنگام انتخاب مدرسه خلبانی باید مد نظر قرار دهید اشاره کرده ایم:

1- ایمنی هواپیما: مهمترین عامل در انتخاب مدرسه خلبانی، رعایت نکات ایمنی و سلامت پروازها می‌باشد. قبل از اینکه در مدرسه ای ثبت نام کنید ، تحقیق کنید که چه نوع هواپیماهایی در آن مدرسه وجود دارد و حدالامکان با افرادی که دوره خلبانی را گذرانده اند در مورد انتخاب مدرسه خلبانی خود مشورت کنید.

2- نظم وبرنامه زمان بندی – مهمترین عامل برنامه منظم و زمان بندی شده است. دانشجوی خلبانی باید بداند چه زمانی پرواز دارد و در چه زمانی می‌تواند مدرک خود را در دست داشته باشد. زیرا با روند رو به رشد افزایش هزینه‌های پرواز داشتن یک برنامه زمانبندی شده منظم از اهمیت بالایی در محاسبه هزینه‌های آموزش خلبانی دارد و وجود تاخیر و بی نظمی به ضرر دانشجو خواهد بود.

قبل از تصمیم نهایی موارد زیر را در نظر بگیرید:

فشار کاری بالا: خلبان‌ها در کنار دستمزد خوبی که دریافت می‌کنند، فشار کاری بالایی را نیز متحمل می‌شوند. گاهی اوقات ممکن است ساعت شروع پرواز، در ساعت 5 صبح باشد و این مستلزم این است که حداقل در ساعت 4 صبح خدمه پرواز (خلبانان و مهمانداران) جهت انجام هماهنگی‌های قبل از پرواز در محل شرکت حضور داشته باشند. این یعنی اینکه خلبان باید حداقل از یک ساعت قبل در محل زندکی خود آماده حرکت باشد. یعنی ساعت 3 صبح.

همچنین مشخص است که جهت رعایت 8ساعت خواب مورد نیاز بدن و بیدار شدن در ساعت 3 صبح مستلزم زود خوابیدن در شب قبل می‌باشد. همه این موارد یعنی اینکه فشار کاری بالایی را تحمل می‌کنید. همچنین متغیر بودن این برنامه زمان بندی را نیز در نظر بگیرید. از طرفی در پایان آخرین مسیر پروازی (Flight Leg) ممکن است تاخیری در برنامه پروازی وجود داشته باشد (که امری رایج است) و این باعث افزایش خستگی شما می‌گردد.

کار در ایام تعطیل: متناسب با اینکه خلبان در کدام شرکت هواپیمایی مشغول به کار باشد، برنامه کاری و پرواز متفاوتی را خواهد داشت. اما یک قاعده کلی وجود دارد که تعداد تقاضای مسافران برای پرواز در ایام تعطیل بیشتر می‌شود. این یعنی اینکه کار شرکت‌های هواپیمایی در ایام تعطیل رونق بیشتری دارد. ایام نوروز، تعطیلات تابستان و انواع مناسبتها و ایام تعطیل که معمولا اکثر مشاغل جامعه برای رسیدن آن چشم انتظار هستند برای صنف خلبانان آنچنان خوش آیند نبوده و معمولا ساعت کاری آنان افزایش می‌یابد.

ریسک کاری بالا : خلبان بودن یک شغل پر خطر و با ریسک بالا می‌باشد. علاوه بر مقوله پرواز که خطرهای مربوط به خود را دارد موارد دیگری نیز وجود دارد که ریسک کار خلبانی را افزایش می‌دهد. شما هزینه ی زیادی را برای آموزش خود صرف کرده اید و بعد از اینکه در یک شرکت هواپیمایی مشغول به کار شدید، حقوق بالایی را دریافت خواهید نمود. اما این روند تا زمانی ادامه خواهد داشت که شما در صحت و سلامت کامل به سر ببرید و اگر خدایی ناکرده وضعیت پزشکی و سلامت شما اندکی از استانداردهای معین تعریف شده در قوانین هواپیمایی تنزل یابد ، از پرواز شما ممانعت بعمل آمده و عملا درآمدی نخواهید داشت.

برای مثال یک بیماری ساده ، جراحت، شکستگی پا یا دست در ساده ترین حالت که در مشاغل دیگر اهمیت چندانی ندارد در شغل خلبانی منجر به بیکار شدن شما خواهد گردید. هرچند بیمه‌های درمانی و بیمه بیکاری تا حدی در تامین حقوق پایه به کمک شما خواهد آمد ، اما بدون دستمزد حاصل از ساعت پرواز، حقوق دریافتی شما به حدی کاهش می‌باشد که می‌توان گفت عملا شغل خود را از دست داده اید.

حرف آخر در مورد خلبانی:

خلبان شدن یا شغل خلبانی از بیرون زیبا بنظر می‌رسد و شکی در آن نیست که پرواز به تنهایی لذت منحصر به فرد خود را دارد. اما توصیه نگارنده این است که قبل از انتخاب رشته خلبانی حتما با چند نفر خلبان با تجربه در مورد مزیت‌ها و معایب این رشته صحبت کنید و سپس تصمیم نهایی خود را بگیرید.

با آرزوی بهترین تصمیم‌ها در مورد رشته خلبانی