مشاغل پر استرس در ایران | از چالش‌ها تا راهکارها

شما هم از استرس مداوم خسته‌ شده‌اید؟ کاملا درک می‌کنم که چقدر می‌تواند آزاردهنده باشد. شاید هم به دنبال مقایسه‌‌ی شغل‌های مختلف، برای انتخاب کار مناسب برای خود باشید. در این مطلب به طور جامع و شفاف به موضوع مشاغل پر استرس در ایران می‌پردازیم. برای پاسخ به سوالاتتان این مقاله را از دست ندهید. در ضمن ما در یک مطلب دیگر در مورد بی‌استرس ترین مشاغل دنیا هم حرف زدیم که ممکن است برای شما مفید باشد.

در این مطلب ما تصمیم داریم شما را با 14 تا از پر استرس ترین مشاغل ایران آشنا کنیم. در ادامه‌ می‌توانید عوامل ایجاد استرس در محل کار را بشناسید تا آن‌ها را مدیریت کنید. ما برای شما راهکارهای ساده و مفیدی هم برای کنترل استرس، معرفی می‌کنیم که قطعاً رعایت آن‌ها مؤثر خواهد بود. راستی! یک تست ساده هم قرار داده‌ایم که با انجام آن می‌توانید استرس محل کار خودتان را ارزیابی کنید.

فهرست مطالب

هزینه‌های استرس

استرس، هزینه‌ و اثرات زیادی برای فرد و جامعه به همراه دارد که در اینجا به دو مورد از آن‌ها می‌پردازیم:

• هزینه‌های فردی
• هزینه‌های اقتصادی

هزینه‌‌های فردی

بدن ما به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی شده است که به ناملایمات، واکنش نشان دهد. این واکنش همان استرس است. گاهی مفید است و ما را برای انجام کارها آماده می‌کند اما اگر این استرس مداوم و طولانی‌مدت باشد، بدن نمی‌تواند به خوبی عمل کند. کسانی که شغل های پر استرس دارند توانایی کمتری در انجام وظایف روزانه خود دارند و بیشتر مستعد بیماری‌های جسمی و آسیب‌های روانی هستند.

تحقیقات نشان می‌دهد افزایش سطح استرس شغلی تبعات منفی زیادی بر افراد دارد.

• استرس شغلی با افزایش نرخ حمله قلبی، فشار خون بالا و سایر اختلالات مرتبط است.
• از نظر روانشناختی موجب کاهش اعتماد‌به‌نفس، بی حوصلگی و نارضایتی از زندگی می‌شود.
• موجب کاهش خلاقیت، افت تمرکز و در نهایت فرسودگی شغلی می‌شود.

طبق تحقیقات، کارمندانی که دچار فرسودگی هستند به طور متوسط 25 تا 30 درصد عملکرد ضعیف‌تری دارند.

هزینه‌های اقتصادی

استرس شغلی موجب کاهش رشد اقتصادی کشور می‌شود.

• افزایش نرخ بیکاری به دلیل خروج از بازار کار
• افزایش هزینه‌های درمانی به دلیل بیماری‌های مرتبط با مشاغل پر استرس
• کاهش بازدهی اقتصادی به دلیل کاهش کارایی نیروی کار

برای مثال؛ اگر یک شرکت تولیدی دارای 100 نفر نیروی کار باشد و فرسودگی شغلی باعث کاهش 25 تا 30 درصدی عملکرد آن‌ها شود، هزینه‌های مربوط به کاهش بهره‌وری می‌تواند سالانه میلیاردها تومان برای شرکت ضرر ایجاد کند.

چه عواملی شغل های پر استرس را ایجاد می‌کند؟

کارهای پر استرس ، تحت تأثیر عوامل مختلفی به‌وجود می‌آیند که در ادامه به آن می‌پردازیم:

1. حوادث شغلی و میزان خطر:

بعضی مشاغل ذاتاً پر خطرتر از بقیه هستند. ماهیت شغل، محیط کار و تجهیزات مورد استفاده در آن حرفه، نقش زیادی در ایجاد حوادث شغلی دارد. برخی از مواردی که یک شغل را خطرناک می‌کند عبارت است از:

اینطور می‌توان گفت که شرایط خطر‌آفرین با ایجاد نگرانی در مورد سلامت جسمی، در نهایت موجب استرس شغلی در شغل های پر استرس می‌شود.

2. درآمد پایین نسبت به وظایف:

پایین بودن دستمزد و از آن طرف بالا بودن هزینه‌های زندگی بدون شک موجب استرس در افراد خواهد شد. برای جبران درآمد پایین، افراد مجبور به کار بیشتر می‌شوند که همین باعث کاهش رضایت شغلی، احساس اتلاف وقت و در نهایت استرس شغلی می‌شود.

3. عدم امنیت شغلی:

عدم امنیت شغلی یکی از مهم‌ترین دلایل استرس شغلی است. چون افراد نیاز به ثبات و پیش‌بینی‌پذیری در زندگی کاری‌شان دارند. زمانی که فردی احساس کند ممکن است شغل خودش را از دست بدهد یا آینده‌ی کاریش نامطمئن باشد، دچار استرس و نگرانی مداوم می‌شود.

4. فضای کاری نامناسب:

محیط کاری می‌تواند باعث کاهش یا افزایش استرس شغلی شود. سروصدای زیاد، نورپردازی ناکارآمد، محیط نامرتب و شلوغ، دما و تهویه غیر‌استاندارد و حتی صندلی و میز نامناسب می‎‌تواند باعث خستگی، تنش و فشار عصبی شود.

5. روحیه فردی:

روحیه فردی تاثیر قابل توجهی در میزان استرس شغلی دارد. امکان دارد یک تغییر کوچک مثل اضافه شدن مسؤلیتی جدید، فردی را دچار استرس شدید کند در حالی که شخص دیگری به راحتی از عهده‌ی آن بربیاید.

افرادی که روحیه‌ی مثبتی دارند راحت‌تر با چالش‌ها روبرو می‌شوند. این آدمها به جای اینکه دچار اضطراب شوند به دنبال راه‌حل مناسب می‌گردند و هر چالشی را یک فرصت برای رشد می‌دانند. در مقابل، افرادی که روحیه ضعیف‌تری دارند هر مشکلی را یک شکست بزرگ می‌دانند و دچار ناامیدی و استرس می‌شوند.

6. رفتار نامناسب مدیر و سایر کارکنان با یکدیگر:

رفتار نامناسب افراد با یکدیگر و فضای کاری متشنج بر روحیه افراد تاثیر منفی می‌گذارد. اگر مدیر فقط ایراد بگیرد، توقعات غیر‌منطقی داشته باشد و یا با تبعیض برخورد کند، قطعاً افراد حس بی‌ارزشی و اضطراب پیدا می‌کنند. در این مواقع آدم همیشه نگران واکنش‌هاست و این باعث کاهش کارآمدی و ایجاد استرس می‌شود.

معرفی پر استرس ترین مشاغل ایران

رتبه‌بندی‌های مختلفی برای کار‌های پراسترس وجود دارد اما همان‌طور که گفتیم استرس هر شغل به عوامل مختلفی بستگی دارد، بنابراین بدون رتبه‌بندی، به بررسی مشاغل پر استرس در ایران می‌پردازیم.

معلم و استاد دانشگاه

روانپزشک و روانشناس

روان‌پزشکان و روان‌شناسان علی‌رغم کمک به دیگران برای کاهش استرس، خودشان یکی از پر استرس ترین مشاغل ایران را دارند.

خلبان

خلبانی جزء شغلهای استرس زا و پرهیجان است. به همین دلیل، خلبانان باید از نظر جسمی و روانی در سلامت باشند. همینطور آن‌ها نیاز به یادگیری مهارت‌های مدیریت استرس دارند.

آتش‌نشان

آتش‌نشانان همواره در شرایط خطرناک و بحرانی فعالیت می‌کنند و مسئولیت سنگینی بر عهده دارند.

کادر درمان

کادر درمان به دلیل مسئولیت ‌های سنگین، خطرات جانی و عدم تعادل کار و زندگی، یکی از کارهای پر استرس را دارند.

نیروی اورژانس و فوریت‌های پزشکی

بنابراین ،تکنسین‌های فوریت‌های پزشکی یکی از حساس‌ترین مشاغل پر استرس در ایران را دارند. آن‌ها در شرایط بحرانی و خارج از محیط بیمارستان، نقش کلیدی در نجات جان بیماران و کاهش آسیب‌های ناشی از حوادث ایفا می‌کنند.

نیروی پلیس و پرسنل نظامی

این شغل‌ها نیازمند روحیه قوی، آموزش‌های تخصصی و حمایت‌های روانی مداوم هستند تا افراد دچار فرسودگی شغلی یا مشکلات روحی نشوند.

معدن‌کار

همه‌‌ی ما شنیدیم که کار در معدن سخت‌ترین شغل در دنیاست!

مدیر و کارآفرین

این کارها به دلیل مسئولیت‌های گسترده و فشارهای محیطی از جمله‌ پر استرس ترین مشاغل ایران هستند. اما اگر شما فردی هستید که از استقلال مالی خود لذت می‌برید، دوست دارید چالش‌ها را حل کنید و حاضر هستید سختی‌ها را برای آینده‌ای بهتر تحمل کنید، در این صورت این کار مناسب شماست.

راننده وسیله نقلیه عمومی (تاکسی و اتوبوس)

وکیل

وکالت یکی از شغل های پر استرس است اما اگر فردی عاشق این کار باشد و بتواند این شغل پرتنش را مدیریت کند، می‌تواند از این شغل رضایت و موفقیت زیادی کسب کند.

گوینده خبر و خبرنگار

این مشاغل به دلیل فشار زمانی، دقت بالا، مسئولیت سنگین در انتقال اطلاعات و مواجهه با رویداد های حساس جزء شغلهای استرس زا می‌باشند.

شغل گویندگی خبر و خبرنگاری یکی از پر استرس ترین مشاغل ایران است. این شغل هم اعتبار، درآمد خوب و موقعیت اجتماعی بالا به همراه دارد، هم استرس زیاد، فشار کاری و مشکلات سلامتی. اگر بتوانید این چالش‌ها را مدیریت کنید، می‌تواند شغلی رضایت‌بخش باشد.

متخصص سئو

آیا سئو همواره از شغل های پر استرس است؟ نه لزوما! سئوکارهایی که تجربه‌ی بیشتری دارند و از استراتژی‌های اصولی پیروی می‌کنند، می‌توانند استرس کمتری را تجربه کنند.

شما هم می‌توانید این مهارت پردرآمد را یاد بگیرید و به عنوان متخصص سئو فعالیت کنید. ما در دوره جامع سئو از صفر تا صد مهارت‌های لازم برای ورود به بازار کار را به شما آموزش می‌دهیم. از طرف دیگر محتوای دوره دائماً آپدیت می‌شود و آموزش‌ها همیشه در دسترس شما خواهد بود. پس فرصت را از دست ندهید! همین امروز یادگیری دوره سئو را شروع کنید.

کشاورز

تست تعیین استرس شغلی

آیا تا به حال به این فکر کرده‌اید که سطح استرس شما چقدر است و چطور روی زندگی‌تان تأثیر می‌گذارد؟ اگر می‌خواهید بدانید چقدر تحت فشار هستید و چگونه می‌توانید آرامش بیشتری را تجربه کنید، همین حالا این تست را انجام دهید!

وقتی به شغل خودتان فکر می‌کنید، هر یک از عبارات زیر را چقدر احساس می‌کنید؟ امتیاز بدهید.

	هرگز	به‌ندرت	گاهی اوقات	اغلب	خیلی اوقات
شرایط در محل کار ناخوشایند یا حتی گاهی اوقات ناامن است.	1	2	3	4	5
من احساس می‌کنم که شغل من بر سلامت جسمی و روانی من تاثیر منفی می‌گذارد.	1	2	3	4	5
من کار زیادی برای انجام دادن دارم یا ضرب‌الاجل نامعقولی برای انجام کارها دارم.	1	2	3	4	5
برای من دشوار است که نظرات یا احساساتم را در مورد شرایط شغلی خود به مافوقم بگویم.	1	2	3	4	5
من احساس می‌کنم که فشارهای شغلی در زندگی خانوادگی یا شخصی‌ام تأثیر می‌گذارد.	1	2	3	4	5
من احساس می‌کنم که کنترل کافی بر وظایف کاری خود ندارم.	1	2	3	4	5
من برای عملکرد خوبم در کار، پاداش کافی دریافت نمی‌کنم.	1	2	3	4	5
من نمی‌توانم به طور کامل از مهارت‌ها و استعدادهایم در کار استفاده کنم.	1	2	3	4	5

منبع این تست سایت “موسسه آمریکایی استرس” به نشانی اینترنتی www.stress.org می‌باشد.

تفسیر نمرات استرس محل کار:

نمره کل 15 یا کمتر: خونسرد و نسبتاً آرام.

استرس برای شما مشکل چندانی ایجاد نمی‌کند.

نمره کل 16 تا 20: نسبتاً کم.

معمولاً به خوبی از پس چالش‌ها برمی‌آیید، اما هرازگاهی روزهای سختی را تجربه می‌کنید. با این حال، قدر آرامش خود را بدانید.

نمره کل 21 تا 25: استرس متوسط.

احتمالاً برخی جنبه‌های شغل شما بسیار استرس‌زا هستند، اما نه بیشتر از آنچه اکثر مردم تجربه می‌کنند و از پس آن برمی‌آیند. روی کارهایی تمرکز کنید که بتوانید عوامل استرس‌زای اصلی را کاهش دهید.

نمره کل 26 تا 30: شدید

ممکن است هنوز بتوانید با آن کنار بیایید، اما شرایط کاری‌تان گاهی طاقت‌فرسا می‌شود. احتمالاً چند عامل مشخص در محیط کار شما وجود دارند که سطح استرس را به شدت بالا برده‌اند. شما ممکن است در شغل اشتباه، یا حتی در شغل مناسب اما در زمان نامناسب باشید. بهتر است از مشاوره بهره مند شوید.

نمره کل 31 تا 40: سطح استرس بالقوه خطرناک

بالقوه خطرناک مخصوصاً اگر امتیازتان به بالاترین حد این بازه نزدیک باشد. شما باید به دنبال کمک حرفه‌ای از یک متخصص باشید، به خصوص اگر احساس می‌کنید سلامتی شما تحت تاثیر قرار گرفته است. همچنین ممکن است نیاز باشد که شغل خود را تغییر دهید، چه در همان شرکت و چه در یک محیط کاری جدید.

راهکارهایی برای کاهش استرس در کار

یک برنامه خواب خوب ایجاد کنید.

1. خواب کافی میزان کورتیزول (هورمون استرس) را کاهش می‌دهد.
2. کمبود خواب می‌تواند باعث تحریک‌پذیری و افزایش واکنش‌های احساسی شود.
3. خواب خوب باعث احساس انرژی و سلامت بیشتر می‌شود و توانایی مقابله با شغل های پر استرس را افزایش می‌دهد.

از مواد مخدر، الکل و دخانیات دوری کنید.

1. الکل و مواد مخدر ممکن است به طور موقت احساس آرامش ایجاد کنند اما در بلند مدت استرس شغلی را افزایش می‌دهند.
2. مصرف مداوم این مواد می‌تواند باعث وابستگی جسمی و روانی شود. در نتیجه فرد وارد یک چرخه ناسالم می‌شود.
3. مصرف طولانی مدت آن‌ها می‌تواند باعث مشکلاتی مانند اختلال خواب، افسردگی و کاهش انرژی شود.

تمرینات تمدد اعصاب (تنفس شکمی و آرام سازی عضلات) را یاد بگیرید.

1. استرس شغلی معمولاً موجب انقباض عضلات و سردرد می‌شود که تمریناتی مثل تنفس عمیق و یوگا می‌تواند این تنش را کاهش دهد.
2. این تمرینات موجب افزایش تمرکز و و کاهش حواس‌پرتی می‌شوند.
3. به بهبود خواب کمک می‌کند که نقش مهمی در کاهش استرس و افزایش انرژی دارد.

قاطعیت داشته باشید (احساسات خود را به روشی مؤدبانه و محکم ابراز کنید).

1. وقتی فردی خواسته‌ها‌ی خود را شفاف بیان کند احساس کنترل بیشتری بر شرایط کاری خود دارد.
2. افرادی که قاطعانه اما محترمانه صحبت می‌کنند، روابط کاری بهتری با همکاران دارند و این موجب محیط کاری آرام‌تر می‌شود.
3. افرادی که در “نه” گفتن و تعیین مرزهای شغلی قاطع هستند، از بار کاری بیش از حد و سوء‌استفاده‌ی دیگران جلوگیری می‌کنند.

خودگویی منفی را کاهش دهید: افکار مثبت را جایگزین نگرانی‌های خود کنید.

1. خودگویی‌های منفی مانند “من نمی‌توانم” یا “حتماً اشتباه می‌کنم” باعث افزایش اضطراب و استرس می‌شود.
2. وقتی به خودتان بگویید “من می‌توانم” احساس اعتمادبه‌نفس بیشتری پیدا می‌کنید که این امر، استرس را کاهش می‌دهد.
3. با افکار مثبت چالش‌های شغلی را بهتر مدیریت می‎کنید و به جای ناامیدی به دنبال راه‌حل می‌گردید.

از کمالگرایی دست بردارید!

1. یاد بگیرید که در مورد انجام یک کار شایسته یا “به اندازه کافی خوب” احساس خوبی داشته باشید.
2. اشتباهات را به عنوان بخشی از یادگیری بپذیرید.
3. به جای انتقاد از خود، موفقیت‌های کوچک را جشن بگیرید.

شبکه ای از دوستان صمیمی بسازید.

1. با صحبت کردن و در کنار آن‌ها بودن، احساس بهتری خواهید داشت.
2. گاهی دوستان می‌توانند زاویه دید متفاوتی به مشکلات داشته باشند و راه‌حل‌های مفیدی به شما بدهند.
3. حمایت و تشویق آن‌ها باعث می‌شود به توانایی‌های خودتان بیشتر ایمان بیاورید.

سوالات متداول

سخن پایانی

کارهای پر استرس به دلیل مسئولیت‌های سنگین و گاهی شرایط خطرناک، می‌توانند تأثیرات منفی بر سلامت جسمی و روحی افراد داشته باشند. برخی از مشاغل به دلیل حساسیت و فشار کاری زیاد، در زمره شغلهای استرس زا قرار می‌گیرند.

با این حال، مدیریت استرس از طریق تکنیک‌هایی مانند برنامه‌ریزی مناسب، استراحت کافی، ورزش، مدیتیشن و حمایت اجتماعی می‌تواند از تأثیرات منفی این استرس‌ها بکاهد. در نهایت، انتخاب شغل باید با توجه به علاقه، توانایی و شرایط فردی انجام شود تا علاوه بر موفقیت شغلی، سلامت روانی نیز حفظ شود.

مطالب مرتبط

اگر شما هم با استرس دست و پنجه نرم می‌کنید، انعطاف‌پذیری می‌تواند یکی از کلیدهای اصلی برای مقابله با فشارهای زندگی باشد و این نکته‌ی طلایی را باید بدانید که تغییرات همیشه هستند، اگه انعطاف‌پذیر باشید، راحت‌‌تر با آن‌ها کنار می‌آیید ولی اگه مقاومت کنید فقط خودتان را اذیت می‌کنید.

اگر تصمیم به تغییر شغل گرفته‌اید، باید بدانید که این تصمیم می‌تواند فرصت‌های جدیدی را برای شما به ارمغان آورد. اما باید مطمئن شوید که تغییر شغل به سمت مسیری است که شما را راضی نگه می‌دارد.

شاید شما هنوز وارد بازار کار نشده‌اید و به دنبال شغل مناسبی برای خود هستید اما چطور می‌توان فهمید کدام کار واقعاً برای شما ساخته شده است؟ پیشنهاد می‌کنم این مطالب را بخوانید.

تصمیم‌گیری درباره شغل آینده یکی از مهم‌ترین انتخاب‌های زندگی است اما اغلب سردرگمی و تردید همراه آن می‌شود. اگر نمی‌دانی از کجا شروع کنی، این دوره مخصوص توست!

آیا شغل شما هم یکی از مشاغل پر استرس است؟
خیلی دوست داریم بیشتر با کار شما آشنا شویم! برایمان بگویید.