اگر در گذشته معیار استخدام، مدرک تحصیلی بود، امروزه از روش‌های مناسب‌تری مثل آزمون شایستگی شغلی استفاده می‌شود. زمینه و ویژگی این شایستگی‌ها بسیار زیاد است. علاوه بر آن ممکن است با تست هوش انتخاب شغل هم مواجه شویم.
مهارت‌های لازم برای هر شغل ممکن است، کمی متفاوت با دیگری باشد. همچنین هر مجموعه‌ای با توجه با به نیازهای خود سوالات خاصی را می‌پرسد که این ممکن است باعث سردرگمی در حین مصاحبه کاری شود. در این متن تمام مهارت‌ها و شایستگی‌ها، دسته‌بندی شده و در آخر سوالات مربوط با پاسخ مناسب تهیه شده است. در آخر با خواندن متن، شما یکبار برای همیشه به دغدغه « سوالات شایستگی شغلی چیست » پایان می‌دهید.
شایستگی‌های شغلی مانند کوه یخ هستند. شاید در نظر اول فقط قسمت مهارت و دانشی که لازم است دیده شود، ولی قسمت اعظم آن مربوط به ویژگیهای فردی و انگیزه‌هاست که در روی پنهان آن قرار دارد. در حین مصاحبه کاری دیدن نقات قوت خود و تأکید بر آن‌ها بسیار با اهمیت است. توجه کنید که در هر چالشی یک نیمه پر و یک نیمه خالی وجود دارد. در هنگام آزمون‌های شغلی می‌توانید بیشتر از نیمه پر لیوان بهره ببرید.
1) شایستگی‌های مدیریت کارکنان
شاید در وهله اول، داشتن این شایستگی مختص مدیران به‌نظر برسد ولی داشتن حداقل‌های آن برای تمام کارمندان لازم است.
این شایستگی شغلی به چهار دسته تقسیم می‌شود:
- شناخت، آموزش و گسترش استعداد و مهارت دیگران
- در این ویژگی، کارفرما همواره از شما توقع دارد تا با انجام مسئولیت‌های خود و دادن وظایف مربوط به همکاران مهارت‌های خود و آنان را بسنجید. علاوه بر آن همواره در حال آموزش دیدن و آموزش دادن باشید تا بتوانید مهارت‌های‌تان را افزایش دهید.
- مدیریت عملکرد
- اینکه شما در موقعیت‌های حساس و چالش‌های کوچک و بزرگ چگونه عمل می‌کنید؛ یکی از ویژگیهای مدیریتی است.
- راهنمایی دیگران (کوچینگ و منتورینگ)
- این ویژگی بیشتر در خصوص رشته‌های فنی است که فرد برای راهنمایی دیگران نیاز به حداقل تجربه‌ای کوتاه دارد. در این مورد از شما انتظار می‌رود ابتدا به پرسش‌های دیگران خوب گوش کنید و بعد به دنبال جواب کارساز باشید. بعد از آن می‌توانید تجربیات خود را با همکاران در میان بگذارید.
- انجام کارها به صورت گروهی
- تشویق اعضا به انجام کارهای گروهی و شنیدن و برخورد مناسب با همهء پیشنهادات از جمله کارهایی است که می‌توان در این زمینه انجام داد.
آزمون شایستگی شغلی و سوالات آن در زمینه مدیریت
در این بخش، شما را با سوالاتی که ممکن است در هنگام مصاحبه کاری با آن‌ها مواجه شوید، آشنا می‌کنم.
- آیا تا به حال کارفرما یا همکار از شما خواسته است که دروغ بگویید؟
- در این سوال مصاحبه‌کننده قصد دارد تا قدرت مدیریت شما را در هنگام بروز چنین مشکلاتی بسنجد. در مواجه با این سوال ضمن حفظ اسرار محل کار قبلی خود سعی کنید با اعتمادبه‌نفس به این سوال پاسخ دهید. البته در این پاسخ سعی کنید به ویژگیهای مثبت خود مثل صداقت اشاره کنید.
- آیا به صورت گروهی کار کرده‌اید؟
- در این سوال قصد پرسشگر محک مدیریت و ویژگی تیم سازی و کار گروهی شماست. سعی کنید با زدن مثال از شرایط مختلفی که برایتان پیش آمده، توانایی خود را در زمینه کار گروهی بیان کنید.
- راجع به مهارت‌های مدیریتی خود بیشتر توضیح دهید.
- به قسمت شایستگی مدیریت کارکنان که اولین ویژگی شایستگی شغلی در این مطلب است برگردید. آن را چاشنی تجربیات خود کنید.
- یکی از چالش‌هایی که با آن مواجه شده‌اید و عملکردتان را در مقابل آن تعریف کنید.
- در پاسخ به این سوال می‌توانید علاوه بر تأکید بر مدیریت خود به دیگر ویژگیهای شایستگی شغلی مثل رهبری، ارتباط، توسعه فردی و … اشاره کنید.
- راجع به تجربه کاری‌تان در شرایط تحت فشار بگویید.
- در این مورد سعی کنید هنگام بازگو کردن تجربیات‌تان، صلاحیت‌های خود را در دسته‌های بالا مرتب کنید و سپس آن‌ها را ذکر کنید.
2) شایستگی‌های توسعه فردی
این ویژگی در راستای پیشرفت مهارت‌ها و استعدادهای خود و دیگران است که راه‌های زیادی برای توسعه آن وجود دارد. در این بخش شایستگی‌ها همواره ارزیابی و هدف‌هایی که مجموعه در نظر دارد مشخص می‌شوند. در این میان انتظار می‌رود قابلیت افراد به حداکثر میزان خود برسد.
شایستگی‌های توسعه فردی شامل سه مهارت می‌شود:
- استفاده از الگو‌های ذهنی
- پیدا کردن رابطه بین مفاهیم و ایده‌هایی که در سر دارید؛ حتی با ترسیم آن‌ها بر روی کاغذ، برقراری یک الگوی ذهنی است. ساده‌سازی ایده‌های پیچیده و اشتراک گذاشتن آن‌ها با دیگران نمونه‌های خوبی از این مهارت است.
- کمال طلبی
- چگونگی برخورد با چالش‌ها و پیدا کردن راه‌های جدید نمونه‌هایی از کمال طلبی است. اینکه همواره خود را محک بزنید و بر اساس آمار و ارقام خود را بسنجید روش مناسبی برای رسیدن به کمال طلبی است.
- پیشرفت کاری
- پیشرفت کاری مربوط به پیشبرد اهداف است، و نباید آن را با پیشرفت شخصی اشتباه گرفت. هرچند هردو بهم مرتبط‌اند. گاهی تقسیم مسئولیت، گاهی تلاش برای پیشرفت دیگران و گاهی پیدا کردن بهترین راه برای پیشبرد اهداف مجموعه، باعث پیشرفت کاری می‌شود.
سوالات مربوط به شایستگی توسعه فردی
در این بخش، شما را با سوالاتی که ممکن است در هنگام مصاحبه کاری با آن‌ها مواجه شوید، آشنا می‌کنم.
- نقات قوت خود را نام ببرید.
- سعی کنید برای تمام مهارت‌هایی که هم در بخش شایستگی‌های توسعه فردی و هم در دیگر بخش‌ها به آن اشاره می‌شود مثال بیاورید.
- نقطه ضعف‌تان چیست؟
- در این بخش خونسردی خود را حفظ کنید و سعی کنید به نقاطی اشاره کنید که از جهتی نکته مثبت به شمار بیایند.
- فرد موفقی هستید؟ چه دستاوردهایی کسب کرده‌اید؟
- مطمئن باشید کارفرما به دنبال موفقیت عجیب و غریبی نیست و فقط در صدد محک اعتمادبه‌نفس و آشنایی جزئی با پیشرفت شغلی شماست. بنابراین با آرامش، نام بردن پیشرفت‌های کاری و موفقیت‌های خود را، هرچند کوچک را شروع بکنید.
- کم تجربه بودن خود را چگونه حل می‌کنید؟
- این سوال مناسبی برای استفاده از هر آنچه در قسمت مهارت‌های شایستگی توسعه فردی خواندید است. با توجه به ویژگیهای خود می‌توانید هر کدام از آن مهارت‌ها را برای پیشرفت و جبران کم تجربه بودن خود بسط دهید.
- منافع مجموعه را به منافع شخصی ترجیح می‌دهید؟
- این سوال با تمام جنبه‌های اغراق‌آمیز خود تلاش می‌کند تا از روحیه پیشرفت کاری شما پرده‌برداری کند. پس با پاسخی مثبت مصاحبه‌گر را همراهی کنید.
3) شایستگی‌های رهبری و آزمون شایستگی شغلی
تا اینجا دو دسته از ویژگی‌هایی که در آزمون شایستگی شغلی قرار دارند را بررسی کردیم. در این بخش به بررسی سومین دسته یعنی شایستگی‌های رهبری می‌پردازیم. اگر هنگام انتخاب افراد در پست‌های مدیریتی و یا شرایطی که به آن‌ها نیاز است؛ اهداف مجموعه مشخص شود، می‌توان انتخاب‌های بهتری انجام داد. در نتیجه نیروهایی انتخاب و پذیرفته خواهند شد که با آن مهارت، هماهنگی بیشتری دارند .
شایستگی‌های رهبری شامل سه مهارت می‌شود:
- مدیریت استراتژیک
- در آزمون شایستگی های شغلی در این مهارت فرد باید همزمان با حفظ رابطه رقابتی، داده‌های مجموعه را همواره بررسی‌کند. در این حالت فرد با تحلیل همزمان فرآیند و داده‌ها همچنین ارزیابی آن‌ها تصمیم‌های آگاهانه‌ای میگیرد.
- برنامه ریزی
- در این بخش، شخص باید توانایی این را داشته باشد که مشکلات را پیش‌بینی کند و برای آن‌ها برنامه‌ریزی قابل انعطافی ارائه دهد. همچنین باید نیازهای مجموعه را بشناسد و برای آن‌ها نیز برنامه‌ریزی کند.
- تشویق کردن و انگیزه دادن
- این ویژگی که کاملاً مشخص است بخش مهمی را در رهبری ایفا می‌کند. شخص باید گوش شنوایی برای شنیدن نظرات همه کارکنان داشته باشد و از طرفی به تحلیل آن‌ها بپردازد. در ادامه باید با لحن و رفتار مناسب هر فرد به تشویق او بپردازد، البته قبل از آن باید به وضوح انتظارات خود را بیان کند.
- مدیریت تغییرات
- در هر مجموعه‌ای تغییرات و چالش‌هایی وجود دارد. افراد باید ضمن پذیرش این تغییرات بقیه افراد را از نظر روحی پشتیبانی کنند. ارائه برنامه مناسب هم یکی دیگر از کارهایی است که باید در مواجه با چالش‌ها انجام شود.
سوالات مربوط به شایستگی رهبری
- در مورد مهم‌ترین تصمیمی که در طول شغل قبلی‌تان گرفتید بگویید
- در این سوال می‌توانید یک یا چندتا از تصیمیم‌های چالشی خود را بیان کنید و از نحوهء برخورد مدیریتی و رهبری خود در آن بگویید.
- چه ویژگی در همکارانتان آزار دهنده است؟
- در این سوال، فکر اصلی محک روحیه رهبری و مدیریتی شماست. در پاسخ به آن، ویژگی که مد نظرتان است را بگویید. سپس راهکار خود را برای استفاده از این چالش رفتاری برای تسهیل امور بازگو کنید.
- چه اشتباهاتی در گذشته کاری انجام داده اید و از آن‌ها چه نتیجه‌ای گرفتید.
- هنگام پاسخ به این سوال مراقب باشید که لیستی از اشتباهات گذشته خود ردیف نکنید. به چند نمونه سطحی از آن‌ها اشاره کنید و سپس راهکار خود را برای جبران آن بیان کنید.
- بنظر شما چه شخصی صلاحیت این پست را دارد؟
- علاوه بر نشان دادن روحیه رهبری و مدیریت خود، پاسخ به این سوال را با مجموعه‌ای از ویژگی‌ها و مهارت‌های خود ترکیب کنید. البته مراقب باشید از موضوع اصلی دور نشوید.
- روحیه انتقادپذیری در شما چگونه است؟
- این سوال هم باز به رابطه شخص با کارکنان و کارفرما برمی‌گردد. در پاسخ به این سوال نمونه‌هایی از روحیه انتقادپذیری که درگذشته موجب پیشرفت شما شده‌اند را ذکر کنید.
4)شایستگی‌های ارتباطی
در آزمون شایستگی های شغلی ، چه به ارائه خدمات بپردازید یا فروشنده باشید، داشتن ارتباط مؤثر بسیار حائز اهمیت است. در این ویژگی چهار مهارت کاربردی وجود دارد که می‌توان از آن‌ها در حین ارتباط با مشتری یا همکاران بهره جست. این ویژگی‌ها از این قرارند:
- مهارت ترغیب
- این مهارت چه در به امضاء رساندن یک قرارداد باشد چه در بازاریابی، اهمیت بسیاری دارد. ایجاد روابط محکم در حین مذاکرات و بیان نگرانی‌ها و ارائه راه‌حل از مواردی است که باید در این زمینه اجرا شود.
- درک عاطفی
- این مهارت در محیط‌های کاری آموزشی و خدمات رفاهی بیشتر کاربرد دارد. درک و کنترل عواطف خود و سپس استفاده از همین مهارت در درک عواطف دیگران از جمله این موارد است.
- مهارت نوشتاری
- در هر کاری که باشید، بسیاری از اطلاعات به صورت مکتوب منتقل می‌شوند. بنابراین مهارت نوشتن به صورتی که جملات روشن باشند و از تکلف دوری شود بسیار اهمیت دارد.
- گوش کردن و مکالمه
- در حین گفت‌وگو ارتباط چشمی را حفظ کنید و در هنگام صحبت کردن شفاف باشید.
چهار مهارتی که گفته شد را می‌توان در هنگام ارتباط با دو دستهء زیر بکار گرفت :
- ارتباط با مشتری
- تعهد به مشتری: اولویت مشتری و پیدا کردن راهی برای رفع مشکلات یا شنیدن انتقادات، برای پیشرفت ارائه خدمات یا محصولات باید در نظر گرفته شود.
- مدیریت روابط با مشتری: در این مهارت باید حس اعتماد و وفاداری را در مشتریان افزایش دهید. بنابراین بایدهمواره نوع و کیفیت روابط و راه‌های ارتباطی را مورد محک قرار دهید.
- ارتباط با همکاران
- در هر پستی که باشید، داشتن ارتباط مؤثر با همکاران یکی از سوالات آزمون شایستگی شغلی است. این همکاری و ارتباط هم به صورت فردی و هم به صورت ارتباط سازمان‌ها است. باید اطمینان داشت که تمایل به شنیدن تجربیات و همکاری چه بین همکاران چه بین سازمان‌ها وجود داشته باشد.
سوالات مربوط به شایستگی‌های ارتباطی
- نظر همکارانتان راجع به شما چیست؟
- همان‌طور که مشخص است هدف این سوال بررسی ویژگیهای ارتباطی شماست.سعی کنید ویژگیهای مثبتی که همکارانتان به شما نسبت می‌دادند را به صورتی که احساس اغراق در آن حس نشود بازگو کنید. در این میان می‌توانید از ویژگی‌هایی که راجع به روحیهء کار گروهی دارید هم صحبت کنید.
- اهل کار تیمی هستید؟
- پاسخ به این سوال هم مثبت است. می‌توانید برای شرح و بسط آن از ترکیب ویژگی‌هایی که کمی بالاتر گفته شد و تجربه‌های شخصی خودتان استفاده کنید.
5) شایستگی‌های استدلال منطقی
این ویژگی که مضمون چندین سوال آزمون شایستگی شغلی است؛ نوعی بررسی داده و تحقیق روی آن، برای گرفتن بهترین تصمیم ممکن است.
این ویژگی در آزمون شایستگی های شغلی اینطور دسته‌بندی می‌شود:
- تصمیم‌گیری
- در این مهارت شما علاوه بر اولویت بندی مسائل باید داده‌ها و اطلاعات رابه خوبی بررسی کنید تا بتوانید بهترین تصمیم ممکن را بگیرید.
- رویکرد روشمند
- این مهارت به تجزیه وظایف و کارها به واحدهای کوچک‌تر و تقسیم آن بین اعضا گروه است.
- ششناسایی الگوها و ارتباطات
- در مشاغلی مانند بازاریابی، تحلیل کسب‌وکارها و مدیریت عمومی شناختن الگوها و سپس پیدا کردن ناهماهنگی در آنان مهارت مهمی به‌شمار می‌آید.
- تحقیق
- روش درست تحقیق، اساس تصمیم‌گیری‌های مهم را قوت می‌بخشد. توانایی شناسایی منابع و سپس استخراج داده از آن موارد مهمی دراین مهارت محسوب می‌شود.
- حل مسئله
- حل مسئله همان چگونگی مواجه با چالش‌هاست. در این مهارت باید بتوانید ریشه مشکلات و علت به‌وجود آمدن آن را تشخیص دهید. سپس اطلاعات موجود را برای رسیدن به پاسخ درست سازمان‌دهی کنید.
سوالات مربوط به شایستگی‌های استدلال منطقی
- پروژه‌ای را که در آن شکست خوردید و پروژه‌ای را که به موفقیت رساندین را کوتاه توضیح دهید.
- در ابتدا خیلی کوتاه پروژهء شکست خورده را توضیح دهید. سعی کنید بدون اینکه احساس شود از بار مسئولیت آن فرار می‌کنید نقش عوامل خارجی را در آن بیان کنید. سپس به سراغ پروژهء موفق بروید و با مهارت‌های بالا و دیگر ویژگی‌ها آن را شرح دهید.
- زمانی را مثال بزنید که باید چند کار مهم را همزمان انجام می‌دادید. چگونه مدیریت کردید؟
- در این سوال هم تجربیات و صلاحیت‌های خود را به صورت دسته‌بندی شده در تمام موارد بالا، شرح دهید.
6) شایستگی‌های مشترک
در موارد یک تا چهار ویژگی‌هایی را بیان کردیم که گاه در شرایط شغلی خاص بیشتر مورد استفاده قرار می‌گرفت. این آخرین دسته‌بندی، به ویژگی می‌پردازیم که در بین همه مشاغل یکسان هستند و سوالات عمومی آزمون شایستگی شغلی از این دسته طرح می‌شود. این ویژگی‌ها شامل موارد زیر است:
- تدبیر
- امانت‌داری
- به این معناست که همواره بدون کنترل کار و وظیفه خود را با کیفیت انجام دهید. با مشتریان و همکاران رابطه‌ای بر پایهء صداقت داشته‌باشید و مسئولیت کارهایتان را بپذیرید.
- مدیریت استرس
- رعایت اصول اخلاقی و تعهد به قوانین مجموعه
- برنامه‌ریزی
- تیزبینی
سوالات مربوط به شایستگی‌های استدلال منطقی
- راجع به خودتان بگویید؟
- ویژگیهای مثبت کاری را شرح بسط دهید.
- چرا شغل قبلی‌تان را ترک کردید؟
- یک پاسخ مثبت مثل « دنبال فرصت‌های بیشتری بودم » بدهید.
- در مورد کارهایی که اینجا انجام می‌دهید چه اطلاعاتی دارید؟
- تمام اطلاعاتی که از سایت یا منابع دیگر کسب کرده‌اید را بگویید.
- چه مدت بیکار بودید؟
- بعد از گفتن مدت زمان، از مهارت‌هایی که در این مدت کسب کردید صحبت کنید.
حرف آخر
تا اینجا در 6 دسته، سوالات آزمون شایستگی شغلی را بررسی کردیم و با توجه به مهارت‌های هر کدام پاسخی مناسب را در نظر گرفتیم. امیدوارم در پایان توانسته باشید با این مطلب به سوال و دغدغه همیشگی یعنی، « سوالات شایستگی شغلی چیست » پاسخ داده باشید. همواره سعی کنید در هر مصاحبه کاری صداقت را در نظر بگیرید چون هر جمله اغراق‌آمیزی در رزومه، بعد از استخدام علیه شما قرارخواهد گرفت.
مطالب مرتبط
برای کسانی که به دنبال یک شغل مناسب می‌گردند:
با توجه به تمام مراحل و مهارت‌هایی که در متن بالا گفته شد، شما چه تجربه‌ای از این آزمون شایستگی شغلی دارید؟
موفق‌ترین مصاحبۀ کاری زندگی‌تان را به یاد دارید؟ تا اکنون یک مصاحبه‌گر شغلی برای مجموعه‌ای بودید؟
کسانی را که در فکر انجام یک مصاحبه شغلی موفق هستند، با تجربیات‌تان آشنا کنید.
محصولات آموزشی