آنچه قبل از ورود به رشته دیسپچری پرواز باید بدانیم

آیا تاکنون نام رشته دیسپچری پرواز را شنیده اید؟ آیا تا بحال به این فکر کرده‌اید که قبل از پرواز یک هواپیما چه مراحلی طی می شود؟ خلبان و تیم خدمه پروازی چگونه از وضعیت آب و هوای مسیر و فرودگاه مقصد مطلع می‌شوند؟ در ادامه خواهیم گفت رشته دیسپچری پرواز چیست و سوالات زیربه تفصیل جواب خواهیم داد:

• شرایط ورود به این رشته چیست؟
• دروس رشته دیسپچری پرواز چه هستند؟
• محل کار دیسپچر کجاست ؟
• حقوق یک دیسپچر چقدر است؟
• چگونه یک دیسپچر موفق باشیم؟

دیسپچرها کسانی هستند که اطلاعاتی در زمینه شرایط آب و هوایی (نوع بارندگی، سرعت باد، نوع ابر) مسیرها و فرودگاه‌های مبدا و مقصد را در قالب یک پکیج کامل از اطلاعات مورد نیاز پرواز در اختیار خدمه پرواز قرار می دهند.  در این پکیج همچنین اطلاعاتی در مورد سیستم‌های ناوبری فرودگاه مقصد ذکر می شود که به خلبان کمک می کند که بداند از کدام یک از سامانه‌های ناوبری نصب شده بر روی هواپیمای خود می‌تواند جهت هدایت و رسیدن به فرودگاه مقصد استفاده کند.

 پس‌از برخاستن هواپیما، تا شعاع معینی نیز خدمه پروازی (flight Crew) می توانند با دیسپچرها با استفاده از بیسیم در ارتباط باشند و اطلاعات مورد نیاز را دریافت کنند. همچنین دیسپچرها با واحدهایی نظیر فنی‌ و‌ مهندسی، خدمات ‌زمینی و ایستگاه‌ها نیز در ارتباط هستند.

 برای مثال زمانی که خلبانان مقدار سوخت مورد نیاز را بر اساس طول مسیر محاسبه می‌کنند، کسی که این مقدار عددی محاسبه شده را به پرسنل فنی اعلام می کند، یک دیسپچر است.

زمانی که خلبان می‌خواهد به مدیران ارشد شرکت اعلام کند که هواپیما نقص فنی دارد و قادر به انجام پرواز نمی باشد، این پیام ابتدا توسط دیسپچ دریافت می‌شود. سپس این پیام به مدیر یا مسئول مربوطه انتقال می یابد. بنابراین رشته دیسپچری پرواز را می‌توان اینگونه تعریف کرد:

(در شرکت‌های هواپیمایی دیسپچ یک واحد مرکزی بین چند واحد دیگر می‌باشد.)

مهمترین وظایف دیسپچر پرواز چه مواردی هستند :

1. ارائه اطلاعات معتبر و به روز هواشناسی به خلبانان و خدمه پروازی.
2. هماهنگی بین خدمه پرواز و پرسنل فنی و خدمات ‌زمینی.
3. هماهنگ کننده سایر واحد‌ها در مواقع اضطرای و بحرانی.

شرایط تحصیل در رشته دیسپچر پرواز:

در ابتدا باید بدانیم که در ایران رشته دیسپچری در دانشگاه تدریس نمی‌شود. زیرا این رشته معمولا به صورت یک دوره کوتاه مدت که معمولا 6 ماه تا یکسال به طول می‌انجامد در مراکز آموزش علوم هواپیمایی تدریس می‌شود.  به طور کلی شرایط خاصی برای تحصیل در این رشته وجود ندارد جز اینکه سن شما باید بالای 21 سال باشد. همچنین در گذشته یک آزمایش یا چکاب پزشکی قبل از ورود به این رشته انجام می‌شده ‌است که در حال‌حاضر این مورد وجود ندارد.

دروس رشته دیسپچری چه مواردی هستند:

دروس این رشته بیشتر در حوزه قوانین هواپیمایی بوده که شامل موارد زیر است:

• انکس 2 که در این درس تنها در مورد قوانین هواپیمایی(Aviation regulation) و کلیات آن صحبت می‌شود
• انکس 6 که در مورد عملکرد هواپیما (Aircraft Performance) می‌باشد.
• انکس 10 که در مورد ارتباطات از راه دور در صنعت هواپیمایی (Telecommunication) می‌باشد.
• انکس 13 که در مورد بررسی رویداد ها و سوانح می‌باشد.
• هواشناسی
• ایرودینامیک
• Weight and balance
•  AIP به معنای ( Aeronautical Information Publication)

محل کار دیسپچر کجاست؟

محل کار دیسپچر‌ها در شرکت‌های هواپیمایی یا همان ایرلاین‌ها می باشد. جالب است بدانید رشته دیسپچری در حوزه‌های کاری دیگر نظیر حمل‌و‌نقل‌ ریلی و حمل‌و‌نقل ‌دریایی نیز وجود دارد که مشخص است که برای ورود به هر حوزه کاری باید در رشته مربوط به همان حوزه تحصیل کرد.

حقوق یک دیسپچر چقدر است؟

دستمزد پرداختی دیسپچرها معمولا بسته به میزان تجربه و جایگاه آنان متفاوت خواهد بود.  فردی که اولین سال تجربه خود را طی می‌کند نسبت به کسی که در شرف تبدیل شدن به مدیر دیسپچ یک ایرلاین هست دستمزدی متفاوت و پایین‌تری خواهد داشت.

هر چند موارد دیگری نظیر سیاست‌های مالی و پرداخت دستمزد ایرلاین‌ها در میزان حقوق دیسپچ تاثیرگذار می باشد. مدت زمان کاری، مقدار اضافه‌کاری، شیفت شب و فشار کاری از سایر مواردی است که در میزان دستمزد دیسپچر‌ها تاثیرگذار است.

اما به طور کلی حقوق دریافتی دیسپچر‌ها در حد متوسط حقوق و دستمزد دریافتی مشاغل کارمندی جامعه (2 ملیون و پانصد تا سه ملیون تومان در ماه) می‌باشد.
می توان گفت دلیل چشم گیرنبودن این حقوق، هزینه نه‌چندان زیاد آموزش در این رشته و همچنین وجود نداشتن مسئولیت بالا در شغل دیسپچری پرواز درمقایسه با سایر شغل‌های صنعت هواپیمایی نظیر خلبانی می باشد.

شرایط موفقیت در شغل دیسپچری چیست؟

• مسئولیت‌پذیری

شاید مهمترین ویژگی که یک دیسپچر پرواز باید داشته باشد، مسئولیت‌پذیری است. حساسیت شغل دیسپچری پرواز و پیام‌هایی که توسط این واحد به سایر قسمت‌های یک شرکت هواپیمایی می‌رسد به حدی است که نه‌تنها اهمال کاری جایی ندارد بلکه ممکن است ایمنی پرواز‌ها را به خطر انداخته و صدمات جبران‌ناپذیری را بر یک شرکت هواپیمایی وارد کند.

بنابراین مسئولیت‌پذیر‌بودن در شغل دیسپچر پرواز نقش بسیار مهمی داشته و هرچه مسئولیت پذیری فرد بیشتر باشد ایجاد اعتماد بیشتری در محیط کار فراهم کرده و خود فرد نیز از لحاظ جایگاه کاری شرایط بهتری خواهد داشت.

در ویدئوی زیر توضیحاتی در مورد رشته دیسپچر پرواز و همچنین اهمیت مسئولیت پذیری توضیحاتی داده شده است :

• مهارت‌های ارتباطی بالا

 در نگاهی به شغل دیسپچری پرواز متوجه می‌شویم که مهارت ارتباطی یک مهارت ارزشمند در شغل و پیشه آن‌ها به حساب می‌آید. چه زمانی که در قبل از پرواز و در جلسه هماهنگی پرواز در حال ارائه اطلاعات به خلبانان می‌باشند و چه زمانی که با سیستم‌های ارتباطی نظیر بیسیم در حال ارتباط با پرسنل فنی می باشند و مقدار سوخت مورد نیاز و اعلام شده توسط خلبان را به فنی‌ها اعلام می‌دارند.

برای مثال مهم است که بتوانند به صورت روان و سلیس صحبت کرده و اطلاعات عددی و غیر‌عددی را که در اختیار سایرین قرار می‌دهند به طور واضح و شفاف شنیده شده و خدایی ناکرده خطایی پیش نیاید که منجر به، به خطر افتادن ایمنی پرواز‌ها گردد.

• مهارت تصمیم‌گیری سریع

سرعت حمل‌و‌نقل‌ هوایی نسبت به سایر وسایل حمل‌و‌نقل بیشتر بوده و همین باعث می‌شود که  عکس‌العمل‌ها سریع باشد که این خود مستلزم تصمیم‌گیری سریع می‌باشد.

در مواردی پرسنل دیسپچ باید سریعا تصمیم بگیرند که مسئله پیش‌رو را به درستی تحلیل نمایند.

در واحد دیسپچ یک کتاب وجود دارد به نام ERP به معنای (Emergency Response Plan) که در آن ذکر شده است که در مواقع اضطراری و رویدادهایی که در سطح رویدادهای خطرناک قرار می‌گیرند چه اعمالی باید صورت گیرد. اولین و مهمترین مکانی که شروع به  تصمیم‌گیری و تماس با واحد‌های مربوطه می‌نماید ، واحد دیسپچ می‌باشد.

بنابراین مهارت تصمیم‌گیری نقش مهمی در این فرآیند داشته و پرسنل شاغل در دیسپچ باید مهارت تصمیم‌گیری سریع و درست و ارزیابی شرایط بحرانی را به خوبی دارا باشند.

• علاقه به کار‌تیمی

دیسپچ جایی است که مجموعه‌ای از دیسپچر‌های پرواز با یکدیگر همکاری نموده و کار تیمی از اهمیت بالایی برخوردار است. بنابراین مهارت انجام کار به صورت تیمی از اهمیت بالایی برخوردار بوده و در صورتی که به کار تیمی علاقه ندارید در تصمیم خود برای ورود به رشته دیسپچری پرواز اندکی بیشتر تامل کنید. همچنین تست های خود شناسی سایت کارنکن به شما کمک می‌کند که ویژگی های خود را بهتر بشناسید.

• تسلط به زبان‌انگلیسی

اکثر نظام‌نامه‌ها و کتب‌هایی که وظایف مختلف شرکت‌های ‌هواپیمایی را تشریح می‌نماید به زبان انگلیسی است، بنابر‌این مهارت تسلط بر زبان‌انگلیسی نقش مهمی در موفقیت و رشد شما در این رشته دارد.

• مهارت کار با مجموعه Office

امروزه به ‌ندرت می‌توان اداره یا سازمانی را یافت که با سیستم‌های کامپیوتری بیگانه باشد. شکی نیست که سیستم‌های‌کامپیوتری نقش پر‌رنگی در امور جاری شرکت‌ها دارند . به جرات می توان گفت که عدم تسلط بر مجموعه آفیس و ناتوانی در کار کردن با کامپیوتر و مجموعه آفیس یک معلولیت به‌حساب می‌آید.

  در ادامه سوال‌های پر تکراری که در مورد رشته دیسپچری پرواز پرسیده می‌شود را بررسی کرده و پاسخ می‌دهیم:

1- دانشگاه‌هایی که این رشته را دارند کدام هستند؟
همون طور که توی متن بیان شد ، این رشته در قالب یک برنامه دانشگاهی ارائه نمی شود و معمولا به صورت یک دوره کوتاه مدت ارائه می‌شود. در زیر چند مرکز آموزش هواپیمایی که می‌تونید این رشته رو بخونید آورده شده است:

• مرکز آموزش پارسیس  واقع در بلوار آیت آله کاشانی (آدرس واطلاعات تماس)
• مرکزآموزش معراج – واقع در جاده مخصوص‌کرج – خیابان بیمه 4 (آدرس و اطلاعات تماس)
• مرکز آموزش هوانوردی 110 واقع در شهرک اکباتان (آدرس و اطلاعات تماس)

2- آیا خواندن رشته دیسپچر پرواز کار سختی است؟

با وجود علاقه و پشتکار به هر رشته یا موضوعی،  سختی‌های اون رشته برای شما شیرین شده و  رشته دیسپچری پرواز هم از این قائده مستثنی نیست. ولی به طور کلی این رشته، رشته‌ی آنچنان سختی نیست و با اندکی تلاش و پشت کار می‌توانید دوره کوتاه‌مدت این رشته رو به پایان برده و فعالیت خود را آغاز کنید.

3- آیا رشته دیسپچر پرواز  مناسب خانم‌ها هست یا نه؟ اگر هست در کدام بخش از این رشته می‌توانند فعالیت کنند؟
جنسیت در این رشته اصلا مهم نیست و به عبارتی هیچ مزیتی در خانم یا آقا بودن توی این رشته وجود ندارد. بنابراین هم خانم‌ها و هم آقایان با شانسی برابر و بدون هیچ نگرانی از تبعیض جنسیتی می‌توانند به تحصیل در رشته دیسپچر پرواز ادامه دهند و برای جذب به بازار کار تلاش کنند.

4-  آیا امکان دورکاری برای این شغل وجود دارد؟

به دلیل وجود سیستم‌های ارتباطی حرفه‌ای و بسیار تخصصی نظیر رادار و برخی از کانال‌های مخابراتی اختصاصی برای ارتباط دیسپچرها با سایر قسمت‌های شرکت‌های هواپیمایی  امکان دورکاری وجود ندارد.

5- آیا امکان کسب درآمد دلاری در این شغل وجود دارد؟

در صورتی که شما به استخدام یک شرکت هواپیمایی خارجی که در ایران فعالیت دارد درآیید این کار ممکن خواهد بود اما برای رسیدن به چنین مرحله‌ای باید تجربه زیادی داشته و دانش خود را تا حد ممکن توی این رشته گسترش دهید.

6- پیش بینی می‌کنید در آینده چقدر به این شغل نیاز داریم؟

با توجه به روند رو به رشد صنعت هواپیمایی مسافربری ، بدون شک درآینده نیز به افراد ماهر در رشته دیسپچری پرواز نیاز خواهد بود . ضمنا این نکته رو فراموش نکنید که در هر رشته‌ای که هستید اگر بهترین اون رشته باشید حتما برای شما کار و تقاضا وجود خواهد داشت.

7- چطور برای این شغل درخواست بدیم؟ کجا موقعیت‌های بهتری برای این شغل میشه پیدا کرد؟

بعد از اینکه دوره مربوط به دیسپچر پرواز رو گذراندید باید به شرکت های هواپیمایی رزومه ارسال کنید. معمولا شرکت‌های هواپیمایی در سایت خود یک قسمت برای ارسال رزومه قرار داده‌اند و هم اینکه از رسانه‌های مربوط به صنعت هواپیمایی گوش به زنگ آگهی‌های استخدام باشید. برای مثال کن نیوز یک رسانه معتبر در صنعت هواپیمایی هست که هم صفحه اینستاگرام و هم وبسایت دارد.

8- این شغل برای چه کسانی مناسب نیست؟

 این شغل برای کسانی که مسئولیت‌پذیر نباشند مناسب نیست. همچنین ویژگی‌هایی که در متن بالا نظیر مهارت ارتباطی، تصمیم‌گیری، زبان انگلیسی و …در این رشته اهمیت زیادی دارد.