مدیریت کارآفرینی چیست | دروس رشته مدیریت کارآفرینی

همۀ ما با مفهوم کارآفرینی آشنا هستیم. همان‌طور که می‌دانیم می‌توان از طریق تحصیل در رشته کارآفرینی و یا کسب مهارت‌های خاص می‌توان وارد این حوزه شد. اگر علاقه‌مند به کارآفرینی هستید، لازم است که بدانید برای‌ اینکه بتوانیم کارآفرین موفق باشیم، باید مدیر کارآفرین لایقی باشیم. بنابراین لازم است بدانید که مدیریت کارآفرینی چیست؟

مدیریت کارآفرینی نوعی از مدیریت است که می‌تواند به کارآفرین‌ها درک عمیقی از نیازها و ضروریات کار بدهد و کسب‌و‌کارشان را به سوی رشد و توسعه هدایت کند. ما هم سعی کردیم به طور جامع به جنبه‌های مختلف حوزه مدیریت کارآفرینی بپردازیم.

در این مقاله به طور کامل به این سوال می‌پردازیم که مدیریت کارآفرین چیست:

مدیریت کارآفرینی چیست؟

امروزه که کار و فعالیت به سوی خودکارفرمایی و خوداشتغالی در حرکت است، کارآفرینی و کارآفرینان نقش کلیدی در روند توسعه و پیشرفت اقتصادی جوامع مختلف ایفا می‌کنند. کارآفرینی یکی از شاخص‌های اساسی رشد و توسعۀ کشورها محسوب می‌شود.

مديريت کارآفرينی يكی از توانایی‌های اصلی و حياتی مدير و رهبر هر سازمان و شرکتی می‌باشد. مديريتِ کارآفرينی را مديريت بر فرآيند نوآوری و بهره‌گيری از فرصت‌ها تعريف می‌کنند و اين دقيقاً نقطۀ اتصال اين دو مقولۀ کليدی است.

بسیاری از کارآفرینان ایده‌هایی برای کسب‌و‌کار و راه‌اندازی آن دارند، اما نمی‌دانند چگونه آن‌ها را به کار گرفته و مدیریت کنند. وظیفۀ مدیریت کارآفرینی این است که یک کسب‌و‌کار را با حفظ نوآوری و اشتیاق کارآفرین در مسیر رشد هدایت کند و به‌طور مستمر و متمرکز، موضوعات حیاتی مدیریتی را حل‌وفصل کند.

در واقع مدیریت کارآفرینی به یک کارآفرین کمک می‌کند تا بتواند به درستی به اصول زیر بپردازد:

• موضوع اصلی کسب‌و‌کار
• اهداف کسب‌و‌کار
• چگونگی رسیدن به اهداف: (توسعه و رشد)
• تعیین نیروها و منابع لازم برای رسیدن به اهداف
• مشخص کردن توانمندی‌های سازمان
• مشخص کردن میزان سرمایه و زمان مورد نیاز: (استراتژی تأمین مالی)
• چگونگی تشخیص مقصد نهایی: (چشم‌انداز موفقیت)

تفاوت مدیریت کارآفرینی و مدیریت سنتی

مدیران کارآفرین نقش بسیار مهمی در تغییر و رشد اقتصادی دارند. سازمان‌های امروزی به مدیران کارآفرین نیازمند هستند. ابتدا به دیدگاه «اریک وینسلو» و «جورج سولومون» در رابطه با تفاوت‌های میان یک مدیر سنتی و یک مدیر کارآفرین می‌پردازیم.

1- مدیران سنتی آگاهی بسیار زیادی از مقررات و حریم‌ها دارند ولی مدیران کارآفرین به مقررات صرفاً به عنوان خطوط راهنما می‌نگرند.

2- مدیران سنتی حساسیت به آینده و تمایل به تعویق انداختن پاداش‌ها دارند، ولی مدیران کارآفرین نگرش دوسویه به کنترل، موفقیت و مسئولیت‌پذیری دارند و می‌توانند دیگران را به کار وادارند و از آنها بهره‌برداری نمایند.

3- مدیران سنتی در شناسایی مشکلات در حوزۀ کاری و ترسیم برنامه‌های تفصیلی توانایی دارند، در حالی که مدیران کارآفرین میانه خوبی با بحث و تئوری ندارند؛ آنها مستعد اقدام هستند و از انگیزه بالایی برخوردارند.

اگر بخواهیم به استراتژی‌های مدیران کارآفرین بپردازیم، ساده‌ترین طبقه‌بندی، استراتژی‌های فردی و سازمانی می‌باشد. بنابراین ما نیز بر این اساس استراتژی فردی و سازمانی مدیران کارآفرین را مورد بررسی قرار می‌دهیم:

استراتژی‌های فردی	1- ارزیابی نیروهای پیش‌برنده و مانع‌شونده تغییر 2- استفاده از تکنیک‌های شفاف‌سازی، کنترل کردن و مشارکت 3- استفاده از سبک‌های مذاکره‌ای مختلف 4- طراحی برنامه خلاقانه 5- برقراری ارتباط بین ایده‌ها و ارزش‌های موجود
استراتژی‌های سازمانی	1- مشوق‌های قوی 2- به طور شفاف نیاز را تعریف می‌کند 3- استفاده از روش‌های رقابتی چندگانه 4- استفاده از راهنمایی کاربران 5- بهره‌گیری از مهارت و دیدگاه خبرگان 6- افق زمانی بلندمدت 7- طرفداران متعهد 8- داشتن درجۀ بالای ریسک

ویژگی‌های شخصیتی مدیران کارآفرینی

مدیریت شامل برنامه‌ریزی، رهبری، نظارت بر فعالیت‌های اعضای یک سازمان و استفاده از منابع برای رسیدن به اهداف سازمان است، که هدف اصلی آن افزایش بهره‌وری و کارایی سازمان می‌باشد. مانند هر رشته و حرفه‌ای، برای فعالیت در رشته مدیریت کارآفرینی هم توانمندی‌هایی لازم است.

توانایی‌های لازمی که یک فرد فعال در رشتۀ مدیریت و تمام گرایش‌های آن باید داشته باشد عبارتند از:

• قدرت رهبری
• پذیرفتن تغییر و فرصت‌جویی
• جسارت و ریسک‌پذیری
• توان ساعت‌ها کار طولانی
• خلاقیت و نوآوری
• تجزیه و تحلیل قوی
• آیند‌ه‌نگری و تمایل به پیشگام بودن
• استقبال از چالش‌ها و کار تیمی
• داشتن مهارت مناسب سازمانی
• روابط اجتماعی خوب
• توان مذاکره
• اعتماد به نفس بالا
• پشتکار

تست MBTI از محبوب‌ترین تست‌های شخصیت‌‌شناسی است که در خودشناسی، انتخاب مسیر شغلی، یافتن استعدادها و بهبود ارتباطات کاری و … کاربرد دارد. با کمک تست MBTI می‌توانید ویژگی‌های شخصیتی خود را بشناسید و راحت‌تر در انتخاب رشته تصمیم‌گیری کنید.

اصول مدیریت کارآفرینی

مدیریت کارآفرینی دارای چندین اصل است که هدف آن، هدایت کارآفرینان بر مسیر و موفقیت کسب‌و‌کار خود خواهد بود. موارد زیر به عنوان اصول مدیریت کارآفرینی در نظر گرفته می‌شوند:

1- مشخص کردن مأموریت و ارزش‌ها:

توضیح دربارۀ چرایی وجود یک شرکت کارآفرینی است. اینکه چرا این کسب‌و‌کار را شروع کرده‌اید‌ و امیدوار هستید به چه هدفی برسید؟

2- اهداف خاص:

مدیریت کارآفرینی شامل تعیین اهداف مشخص برای یک سرمایه‌گذاری جدید است. تعیین اهداف خاص به کارآفرین کمک می‌کند تا خلاقیت خود را برای دستیابی به یک نتیجه خاص مدیریت کند. این اهداف در راستای چرایی شرکت بوده و می‌توانند بلندمدت یا کوتاه‌مدت باشند.

3- استراتژی رشد و پیشرفت:

مدیریت کارآفرینی از طریق استراتژی رشد مشخص می‌کند که چگونه به اهداف سازمان خواهد رسید. آن‌ها منابع مورد نیاز و بهترین شکل بهره‌برداری از آن‌ها را در نظر می‌گیرند.

4- ساختار سازمانی:

ساختار یک سازمان تعیین می‌کند که فرآیندها چگونه در سراسر سازمان جریان یابند. برای کارآفرینان مهم است که بهترین ساختار را برای کسب‌و‌کار خود در نظر بگیرند تا یک مجموعه کارآمد را پیاده‌سازی کنند. با ایجاد یک ساختار سازمانی منظم و اثربخش، همه می‌دانند که به چه کسی باید گزارش دهند و این کار در مجموع به فرآیند تصمیم‌گیری کمک می‌کند.

5- افراد مناسب:

با پیشرفت کسب‌و‌کار، آن‌ها ممکن است تصمیم بگیرند برخی از وظایف را محول کنند و به دنبال افراد مناسب برای آن‌ها بگردند. اولین کارمندان هم منابع مهمی برای کمک به کسب‌و‌کار در دستیابی به اهداف اولیه هستند. لازم است که استخدام کارکنان با اهداف خاص سازمان هماهنگ باشند.

6- استراتژی مالی:

ایجاد یک استراتژی مالی قوی می‌تواند به کارآفرین کمک کند تا از وضعیت مالی خود در هنگام تهیه برنامه‌های تجاری درک بهتری داشته باشد. در مدیریت کارآفرینی، کارآفرین تمام منابع مالی خود، جزئیات عملیات مختلف و زمان پرداخت‌ها را هم از قبل تعیین کرده و توضیح می‌دهند.

7- چشم‌انداز موفقیت:

داشتن چشم‌انداز موفقیت برای یک کسب‌و‌کار نو بسیار مهم است. این چشم‌انداز همان آینده‌ای است که برای کسب‌و‌کارتان در نظر گرفته‌اید. این چشم‌انداز فراتر از اهداف تعریف شده سازمان است و زمینه را برای رسیدن به اهداف کوچک‌تر فراهم می‌کند.

اهمیت و مزایای مدیریت کارآفرینی چیست؟

می‌دانیم که کارآفرین کسی است که یک فعالیت اقتصادی یا کسب‌و‌کاری را راه‌اندازی می‌کند. شکست‌ها و چالش‌های کسب‌و‌کارهای نو، نشان می‌دهد که همۀ کارآفرینان دانش و مهارت کافی برای راه‌اندازی یک کسب‌و‌کار موفق را ندارند. اینجاست که اهمیت مدیریت کارآفرینی در موفقیت و توسعه کسب‌و‌کارها نمایان می‌شود.

در ادامه به مزایای داشتن یک برنامه مدیریت کارآفرینی می‌پردازیم.

• تعیین اهداف
  • تعیین اهداف کوتاه‌مدت و بلندمدت
  • حفظ انگیزه
  • شناسایی اقدامات لازم برای رسیدن به اهداف
• هماهنگ کردن اقدامات
• بهبود مدیریت منابع
• ایجاد استانداردهای عملکرد
• تعادل ریسک

ریسک‌های پیش‌روی کارآفرینان و مدیریت آنها

برآوردهای پایگاه داده SBA نشان می‌دهد که از حدود 850هزار کسب‌وکار جدید که هر سال آغاز می‌شوند، حدود 60% آن‌ها در 6سال اول و بیش از 70% در 8سال اول شکست می‌خورند. اگرچه همه خطرات و چالش‌ها قابل پیش‌بینی نیستند، اما پس از شناسایی می‌توان آن‌ها را مدیریت کرد.

ریسک‌هایی که پیش‌روی کارآفرینی:

ریسک اقتصادی	مشخص کردن فرصت‌ها برای سرمایه‌گذاری موردنظر. (ریسک اقتصادی به چگونگی دنیای تجارت امروز، تهدیدهای ژئوپلیتیکی، چرخه‌های اقتصادی، نرخ بهره و مقررات دولتی بستگی دارد.)
ریسک افراد	ریسک در مورد تیم سرمایه‌گذاری است.و پاسخ به این‌که: 1- افراد چطور دور هم جمع شده‌اند؟ 2- قبلاً با هم همکاری داشته‌اند؟ 3- آیا آن‌ها می‌توانند با هم همکاری کنند و مراحل رشد را پشت سر بگذارند؟
ریسک استراتژیک	با در نظر گرفتن (ارتباط ریسک با واحدهای استراتژیک و یافتن استراتژی عملیاتی مناسب با یک مدل تجاری ماندگار ) و پاسخ به این سوال که، آیا مزیت رقابتی پایداری وجود دارد؟
ریسک فنی	آیا محصول عملکرد مناسب و درستی دارد؟ و اینکه فناوری‌هایی که در آینده به بازار عرضه خواهند شد با چه سرعتی بر روند بی‌ارزش یا کم‌ارزش شدن این محصول تاثیر می‌گذارند؟
ریسک شخصی	کارآفرینان باید فداکاری‌های زیادی در مسیر پیشرفت کسب‌وکار داشته باشند. گاهی حتی خانواده، دوستان، تعطیلات و… در اولویت دوم آن‌ها قرار می‌گیرند. آیا کارآفرینان اصلی می‌توانند واقعاً متعهد باشند؟
ریسک بازار	پویایی این بخش از صنعت چگونه است؟ آیا فضای کافی برای رشد و توسعه کسب‌و‌کار در آن وجود دارد؟ خطرات حضور سایر رقبا در بازار چگونه و به چه میزان است؟
ریسک مالی	آیا این سرمایه‌گذاری در حال حاضر می‌تواند تأمین مالی شود؟ چه ضمانتی در مورد دوره‌های تأمین مالی بعدی وجود دارد؟ زمانی که رشد و ترقی کسب‌و‌کار آغاز شود و نیاز به تزریق پول وجود دارد؟ و چطور باید انجام شود؟

نقش مدیریت کارآفرینی در مقابله با ریسک:

ساختار ریسک و عدم قطعیت در مدیریت هر کسب‌و‌کار بسیار حیاتی است. شناسایی و قدرت رو‌به‌رویی با خطرات بالقوه در سرمایه‌گذاری بسیار کلیدی هستند. در واقع مدیریت کارآفرینی باعث می‌شود تا کارآفرینان ریسک‌ها را شناسایی کرده و آنها را مدیریت کنند.

استراتژی مقابله با ریسک و عدم قطعیت شامل سه جزء کلیدی است:

• طرح کسب‌و‌کار (خط کلی کار که حتی در سخت‌ترین شرایط هم راهنمای شما خواهد بود)
• دانش کارآفرینی (شناخت مشکلات و مخاطرات پیش‌رو)
• مدیریت کارآفرینی (مهارت هدایت و کنترل مشکلات ایجاد شده)

رشته مدیریت کارآفرینی چیست؟

حالا که می‌دانیم مدیریت کارآفرینی چیست، به بررسی رشتۀ مدیریت کارآفرینی می‌پردازیم. مدیریت کارآفرینی به عنوان کد ضریب هفتم از مجموعه مدیریت، با زیرگرایش کارآفرینی در مدیریت بازرگانی متفاوت هست. در واقع یک گرایش جدا از مدیریت است که دروس و چارت تحصیلی مختص به خود را دارد. قطعاً این گرایش همان‌طور که از نامش پیدا است، به بحث کارآفرینی اختصاص دارد.

هدف اصلی ارشد مدیریت‌ کارآفرینی پرورش یک کارآفرین و بررسی نحوۀ پدید آمدن سازمان است. فردی ریسک‌پذیر که بتواند با استفاده از دانش خود، به کارگیری دانش و تخصص دیگران، تخصیص منابع مشخص، یک سازمان یا کسب‌و‌کار یا استارتاپ تأسیس کند.

گرایش‌های کارشناسی ارشد مدیریت کارآفرینی

• گرایش کسب‌وکار جدید
• گرایش فناوری
• گرایش گردشگری
• گرایش خدمات کشاورزی
• گرایش فناوری اطلاعات
• گرایش سازمانی
• گرایش بین‌الملل
• گرایش بخش عمومی
• گرایش آموزش و ترویج کارآفرینی
• گرایش آموزش عالی
• گرایش توسعه
• گرایش MBA
• گرایش کسب‌وکار الکترونیکی
• گرایش کارآفرینی فرهنگی

دروس مدیریت کارآفرینی در مقطع ارشد

تعداد واحدها و دروس کارشناسی ارشد رشته مدیریت کارآفرینی به شرح زیر است:

• تعداد کل واحدها: 32
• درس‌های اصلی: 14
• درس‌های اختصاصی گرایش‌ها: 10
• درس‌های اختیاری: 4
• پایان‌نامه: 4

دروس اصلی کارشناسی ارشد رشته مدیریت کارآفرینی:

دروس تخصصی ارشد زیرگرایش‌های مدیریت کارآفرینی:

دروس جبرانی

از آنجا که ممکن است داوطلبان پذیرفته‌ شده در مقطع کارشناسی ارشد، فارغ‌التحصیلان رشته‌های متفاوت باشند، گروه آموزشی بر اساس ارزیابی از وضعیت دانشجو ممکن است گذراندن یک یا چند واحد جبرانی را برای هر یک از داوطلبان اجباری تشخیص دهد. و دانشجو باید این دروس را به‌ عنوان پیش‌ نیاز قبل از شروع دروس کارشناسی ارشد با موفقیت بگذراند.

• اصول حسابداری
• مدیریت مالی
• حقوق بازرگانی
• مبانی کارآفرینی
• کارآموزی
• کلیات اقتصاد
• بازاریابی و تحقیقات بازار
• مبانی کامپیوتر
• اقتصاد کلان
• اقتصاد ایران
• زبان تخصصی
• اصول سیستم‌های پویا
• مدیریت سازمان‌های گردشگری
• سامانه‌های اطلاعاتی در صنعت گردشگری
• جامعه‌شناسی روستایی

دروس اختیاری

دانشجو ملزم است ۴ واحد (۲ درس) از میان دروس اختیاری را با نظر دانشگاه در طول دورۀ تحصیلی بگذراند.

دانشجویان هر گرایش می‌توانند دروس اختیاری را از بین دروس تخصصی گرایش‌‌های دیگر انتخاب کنند.

دانشگاه‌های دارای رشته مدیریت کارآفرینی

بسیاری از دانشگاه‌های دولتی، آزاد، غیرانتفاعی و پیام نور در ایران رشته مدیریت کارآفرینی را ارائه می‌دهند که از جمله آن‌ها می‌توان به لیست دانشگاه‌های زیر اشاره کرد.

• دانشگاه تهران
• دانشگاه علامه طباطبایی
• دانشگاه شهید بهشتی
• دانشگاه علم و صنعت
• دانشگاه ایلام
• دانشگاه شاهد تهران
• دانشگاه مازندران-بابلسر
• دانشگاه رازی کرمانشاه
• دانشگاه شهید باهنر کرمان
• دانشگاه سمنان

آینده شغلی مدیریت کارآفرینی

مدیریت کارآفرینی را می‌توان یکی از گرایش‌های نوپای مدیریت دانست که فارغ‌التحصیلان این رشته به‌عنوان مدیران مؤسسات، مدرس، پژوهشگران و متخصصین مدیریت کارآفرینی وارد بازار کار می‌شوند و به توسعه و رشد کشور کمک بسزایی می‌کنند.

دانش‌آموختگان این رشته به منظور انجام فعالیت‌های کارآفرینی در بخش خصوصی یا دولتی تربیت می‌شوند. همچنین این دانش‌آموخته‌ها توانایی این را دارند تا به عنوان مدیران ایده‌پرداز مشغول به فعالیت شوند.

از آنجایی که بازارکار امروزی، به شدت مهارت محور است، اگر فارغ‌التحصیل مدیریت کارآفرینی مهارت‌های مورد نیاز یک کسب و کار (مانند مهارت‌های تجارت الکترونیک، امور مالی، مهارت‌های IT محور و …) را داشته باشد به راحتی می‌تواند مشغول به کار شود.

همچنین در سال‌های اخیر فضاهای کاری نوینی برای دانش‌آموختگان مدیریت کارآفرینی ایجاد شده است؛ مثلاً همکاری با پارک‌های علم و فناوری،‌ مراکز رشد، مراکز شتاب‌دهنده و …

نتیجه‌گیری

با اینکه کارآفرینی دارای پیامد‌های مثبت و مهمی همانند (بارور شدن خلاقیت‌ها، ترغیب به نوآوری و توسعه آن، تشکیل بازارهای جدید، افزایش اعتماد‌به‌نفس، جلوگیری از هدر رفتن منابع کارآمد، ایجاد و توسعه تکنولوژی، توسعه و رشد اقتصاد، تولید ثروت در جامعه و افزایش رفاه عمومی می‌باشد)، بیشتر معنای اشتغال‌زایی از آن برداشت شده است. و این برداشت اشتباه باعث ترویج کارآفرینی بدون داشتن دانش کافی و مهارت‌های مدیریتی لازم شده است.

امروزه همان‌اندازه که وجود مدیریت مالی ،بازرگانی، صنعتی، IT، اجرایی و نظایر آن‌ها برای ادارۀ سازمان‌ها، شرکت‌ها و نهادها ضروری می‌باشد، وجود مدیریت کارآفرینی نیز در کنار آنها مهم و ضروری می‌باشد.

و همچنین برای یک کارآفرین، شکست عواقب بسیاری (همانند از دست دادن سرمایه و اعتبار و حتی گاهی فروپاشی خانواده و …) دارد. بنابراین مدیریت کارآفرینی نقش حیاتی داشته و به کارآفرینان جهت بهره‌گیری از مهارت‌های مدیریتی در کسب‌و‌کارشان کمک می‌کند. نتیجه می‌گیریم که مطالعه در حوزه مدیریت کارآفرینی و توسعه آن بسیار ضروری و مهم می‌باشد.

مطالب کاربردی و مرتبط با مدیریت کارآفرینی

قطعاً لازمۀ موفقیت در هر حرفه و مهارتی، کسب دانش و تجربه در آن حوزه می‌باشد. امروزه با توسعه تکنولوژی و ارتباطات می‌توان از هر سرزمینی در دوره‌های آموزشی دانشگاه‌های معتبر دنیا شرکت کرد و در حوزه موردنظر دانش کسب کرد. سایت‌هایی مانند Coursera ،edx ،Udemy و … از پیشگامان کلاس‌های موک (MOOC) یا دوره‌های آنلاین دانشگاهی هستند.

زمانی که اسم کارآفرینی و مدیریت کارآفرینی می‌آید انتظار می‌رود، افراد خاص با ویژگی‌های منحصربه‌فرد گرایش به این حوزه دارند و در آن موفق می‌شوند. با مطالعه در مورد کارآفرینان موفق با ویژگی‌های شخصیتی این افراد آشنا می‌شوید.

اگر از شغلتان خسته شدید و یا به دنبال شغل مورد علاقه‌تان هستید و به کارآفرینی فکر می‌کنید، بهتر است مطالعه و تحقیق کافی در مورد این حوزه داشته باشید. لینک دو مقاله مرتبط را برای شما قرار می‌دهیم.

الان که می‌دانیم کارآفرین کیست؟ و مدیریت کارآفرینی چیست؟ خوب است که در مورد دوره‌های آموزش کارآفرینی هم مطالعه داشته باشید. با گذراندن دورۀ آموزشی خوب، مسیر کارآفرینی را برای خودتان آسان‌تر کنید.

در این مطلب سعی شد مدیریت کارآفرینی را به طور جامع معرفی کنیم.
از رشته مدیریت کارآفرینی در دانشگاه، آیندۀ شغلی آن و چالش‌های مدیریت کارآفرینی در محیط کسب‌وکار نوشتیم.
اگر در این حوزه فعالیت می‌کنید و یا اینکه در این رشته تحصیل می‌کنید، خوشحال می‌شویم مطلب ما را با اطلاعات خود تکمیل کنید.