راه اندازی کافه کتاب | چگونه کتاب‌ها را مزه‌دار کنیم؟ 📚☕

راه اندازی کافه کتاب خودمان شاید یکی از آن ایده‌هایی باشد که تا به حال به سر خیلی از ماهایی که عاشق کتاب و کافه هستیم، به عنوان شغل آینده‌مان زده است.

درست از همان ایده‌هایی که به دلیل نداشتن برخی از اطلاعات از عملی کردنشان ترسیده‌ایم و قید رویاهایمان را زده‌ایم.

ولی ما امروز اینجاییم تا جواب‌های لازم را به تمامی سوالات مهم و گنگ شما بدهیم؛ تا اگر به دنبال تاسیس کافه کتاب هستید بی هیچ فوت وقتی به افتتاح کافه کتاب خودتان اقدام کنید. سوالاتی مثل:

• مراحل راه اندازی کافه کتاب چیست؟
• شرایط راه اندازی کافه کتاب چیست؟
• اخذ مجوز تاسیس کافه کتاب چگونه است؟

آنچه در ادامه به آن پرداخته‌ایم:

کافه کتاب چیست؟

در ابتدا کافه‌ها جایی برای کتاب‌ها نداشتند و کتابفروشی‌ها هم جایی برای نشستن و نوشیدن! تا اینکه بلاخره این دو توانستند برای هم جایی پیدا کنند و کافه کتاب‌ها بوجود آمدند.

کافه کتاب‌ها واسطی بین کتابفروشی، کافه و کتابخانه‌ها هستند. ازین‌رو به خاطر داشتن امکانات کافه، مکان خوبی برای نشستن و کتاب خواندن و صرف اوقاتی خوش و مفید را نیز فراهم می‌کنند.

ایده کافه کتاب از آن جهت خیلی محبوب شده است که این مکان‌ها فقط برای فروش کتاب نیستند. اینجا افراد دور هم جمع می‌شوند و کتاب می‌خوانند. و برخی کتاب‌های داخل کافه نیز گاهاً امانت داده می‌شود. چه چیز ازین بهتر؟

خدمات قابل ارائه در کافه کتاب

• برگزاری رویدادهای رونمایی و امضای کتاب
• امانت گرفتن کتاب
• خریدن کتاب
• برگزاری رویدادهای کتابخوانی و نقد کتاب
• ارائه‌ی خدمات کافی شاپ
• برگزاری رویدادهای فرهنگی

سفری کوتاه در طول تاریخ راه اندازی کافه کتاب

ایده‌ی مکانی که هم امکانات یک کافی شاپ را داشته باشد و هم محلی مناسب برای کتاب خواندن و یا خرید آن باشد، برخلاف انتظار عموم، بسیار قدیمی است.

بنابر اسناد به جامانده، تاسیس کافه کتاب‌ها از سال‌های پایانی قرن هفدهم شروع شده است. علاقه‌مندان به موضوعات مختلف در کافه به دور یک میز جمع می‌شدند و درباره‌ی هنر، فلسفه، ادبیات و سیاست تبادل‌نظر می‌کردند.

چند نمونه خارجی از راه اندازی کافه کتاب

کافه دو فلور پاریس

این کافه در سال ۱۸۸۷ در منطقه‌ی سن ژرمن دپرز پاریس تأسیس شد. اما این روزها به یک مکان تاریخی تبدیل شده، به دلیل آنکه کافه‌ی مورد علاقه ژان پل سارتر نویسنده و فیلسوف فرانسوی بوده است.

البته این مکان همچنان جایگاه ادبی خود را بین نویسندگان حفظ کرده‌ است؛ و هر سال در ماه نوامبر، جایزه ادبی فلورا طی مراسمی به نویسنده‌ای جوان اهدا می‌شود.

کافه پروکوپ پاریس

کافه پروکوپ در سال ۱۶۸۹ در محله‌ی لاتین‌نشین پاریس افتتاح شد. این مکان که یکی از قدیمی‌ترین کافه کتاب‌ها در جهان است؛

محل ملاقات و گذران وقت بسیاری از نویسندگان و فلاسفه از جمله ولتر، روسو، روبسپیر، در آن روزگاران بوده است.

کافه مرکزی وین

این کافه کتاب به سبک احیا رنسانس در سال‌های پایانی قرن نوزدهم میلادی ساخته شده است.

از فعالیت‌های مورد علاقه‌ی زیگموند فروید، پدر علم روانشناسی، بازی شطرنج در این کافه بوده است.

این مکان همچنین محل رفت‌و‌‌آمد آدولف هیتلر، در روز‌های جنگ جهانی بوده است.

پیشنه‌ی تاریخی راه اندازی کافه کتاب در ایران

در اواخر حکومت قاجار، کافه‌های مدرن متولد شدند که ما در ادامه به معروف‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم.

کافه سیبیل

قبل از دهه‌ی ۴۰، کافه فردوس تهران پاتوق غیررسمی مشاهیر ادبیات، صادق هدایت و گروه سه نفره اش، بزرگ علوی و بعد‌ها جلال آل احمد بود. و به دلیل سبيل‌هاي از بناگوش دررفته‌ و تا حدودی مشابه سبيل‌هاي شاه‌عباس صاحبش در ادبیات شفاهی معاصر ایران به کافه سیبیل شهرت دارد.

اما در طی گذران سالیان و تغییر کاربری، این کافه جای خودش را به معروف‌ترین و رسمی‌ترین پاتوق مشاهیر ایرانی، کافه نادری داد.

کافه نادری

این کافه، مکانی برای گردهمایی‌های ادبای معاصر است.

از سرشناس‌ترین‌هایی که این کافه میزبان آن‌ها بوده، می‌توان به جلال آل احمد، سیمین دانشور، صادق هدایت، احمد شاملو، مهدی اخوان ثالث و حتی شهریار اشاره کرد. 

و در نهایت می‎‌رسیم به دهه‌ی هشتاد زمانی که کافه کتاب‌ها به شکل امروزی‌شان رایج شدند. و طرفداران خود را به خصوص در بین قشر جوان جامعه پیدا کردند.

جالب است بدانید، اولین کافه کتاب به همت انتشارات روشنگران و مطالعات زنان به نام پاتوق فرهنگی تهران به ریاست خانوم شهلا لاهیجی تاسیس شد.

شرایط تاسیس کافه کتاب چیست؟

ارشد عین‌اللهی، رئیس وقت کمیسیون فنی اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران در مصاحبه خود، شرایط تاسیس کافه کتاب برای کتاب‌فروشان را به شرح زیر اعلام کرد:

1. داشتن پروانه کسب کتاب‌فروشی از اتحادیه ناشران و کتاب فروشان
2. داشتن مساحت حداقلی 70 مترمربع

وی با اشاره به دیگر شروط پیش‌بینی شده برای قوانین و مقررات تاسیس کافه کتاب بیان کرد: تعدادی شروط فرعی نیز مانند اینکه چند درصد از یک کتاب فروشی باید کافه باشد و یا چند جلد کتاب باید حداقل موجودی کافه کتاب باشد و یا اینکه چه قوانین بهداشتی و قانونی باید رعایت شود؛ نیز در این آئین‌نامه در نظر گرفته شده است.

و آقای هومان حسن‌پور، رئیس اتحادیه ناشران و کتاب‌فروشان تهران، در این باره اعلام کرد که ۶۰ تا ۷۰ درصد فضای کافه کتاب باید به عرضه و فروش کتاب اختصاص داشته باشد.

چرا که هدف از راه اندازی کافه کتاب، افزایش ویترین کتاب در کشور است. نه ایجاد فرصت برای استفاده دیگران از اسم کتاب‌فروشی.

مجوز تاسیس کافه کتاب

1. در مرحله‌ی اول داشتن مجوز کتاب‌فروشی الزامی است.
2. شرایط و مدارک لازم جهت تحصیل پروانه کسب از اتحادیه ناشران و کتاب‌فروشان
3. تابعیت جمهوری اسلامی ایران. “برای اتباع بیگانه، پروانه‌ی کار معتبر از وزارت کار و امور اجتماعی و پروانه‌ی اقامت از وزارت کشور”
4. اشتغال به حرفه نشر کتاب، کتاب‌فروشی یا توزیع کتاب
5. ارائه‌ی سند مالکیت یا اجاره‌نامه‌ی رسمی یا عادی، یا مبایعه‌نامه یا ارائه‌ی قراردادهای منعقده مابین متقاضی پروانه با ادارات و سازمان‌های دولتی، نهادها، شهرداری‌ها، شرکت‌های خاص صنفی، شرکت‌های تحت پوشش سازمان‌های دولتی و نهادها. “تبصره: دریافت تعهد محضری از دارندگان اجاره نامه‌ی عادی مبنی بر پذیرش مسئولیت حقوقی ناشی از آن.”
6. گواهی پایان خدمت نظام وظیفه یا معافیت دائم یا ارائه‌ی گواهی معتبر مبنی بر معافیت تحصیلی یا پزشکی. همچنین دارندگان دفترچه‌ی آماده به خدمت بدون مهر غیبت و در مدت اعتبار آن (وفق بند قانون مزبور). “تبصره : حداقل سن برای خانم‌ها به منظور دریافت پروانه کسب، 18سال است.”
7. ارائه‌ی گواهی عدم سوء پیشینه
8. ارائه‌ی آخرین مدرک تحصیلی با حداقل گواهی پایان تحصیلات ابتدایی یا سواد خواندن و نوشتن (به استثنای متقاضیانی که سن آن‌ها از 50 سال به بالا باشد.)
9. گواهی عدم اعتیاد به مواد مخدر از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
10. ارائه‌ی پایان کار تجاری (برای کتاب‌فروشان)، اداری یا کارگاهی (برای موزعان) محل واحد صنفی و یا قبض یا رسید پرداخت عوارض کسب و پیشه سالیانه شهرداری و یا پروانه‌ی ساختمانی تجاری، اداری یا کارگاهی محل واحد صنفی یا ارایه گواهی شهرداری مبنی بر بلامانع بودن صدور پروانه کسب. “تبصره: برای دارندگان اجاره‌نامه‌ها یا اسناد عادی، هرگونه مدرکی دال بر تشکیل پرونده در شهرداری کفایت می‌کند.”
11. ارائه‌ی هرگونه مدرک مبنی بر تشکیل پرونده و یا ارائه‌ی هر یک از اوراق پرداخت مالیاتی
12. موافقت اداره نظارت بر اماکن نیروی انتظامی
13. عکس جدید 12 قطعه
14. فتوکپی شناسنامه عکس‌دار دو برگ. در مورد اتباع بیگانه فتوکپی گذرنامه. “تبصره: صدور پروانه برای افراد حقیقی یا حقوقی با ارائه‌ی وکالت‌‌نامه ممنوع است.

هزینه تاسیس کافه کتاب

از موارد مهم و اصلی در شروع یک کسب‌وکار جدید، برآورد هزینه‌هاست.

برای برآورد درست و اصولی هزینه‌ها لازم است که از مراحل راه اندازی کافه کتاب اطلاعات کافی داشته باشیم.

هزینه‌های عمده و اصلی راه اندازی کافه کتاب

• یکی از عمده‌ترین بخش‌های هزینه به اجاره، رهن یا خریداری ملک مناسب اختصاص می‌یابد.
• هزینه اخذ مجوزها
• طراحی و دکور فضا و خرید وسایل مورد نیاز
• تهیه تجهیزات مورد نیاز بخش کافه
• خریدن تجهیزات مورد نیاز بخش کتاب‌فروشی
• خرید مواد اولیه مورد نیاز بخش کافه
• تهیه کتاب
• بازاریابی و برندسازی
• هزینه‌های پرسنلی: این هزینه‌ها عبارت است از حقوق و مزایای:

1. مدیر
2. فروشنده
3. حسابدار
4. نیروی خدماتی
5. مهماندار کافه
6. سرآشپز کافه
7. خدمات
8. صندوق‌دار
9. …

البته در کافه کتاب‌های کوچک می‌توان در این بخش صرفه‌جویی کرد. به طوری‌که هر فرد چند مسئولیت را برعهده گیرد.

مراحل راه اندازی کافه کتاب

• اخذ تمامی مجوزها و فراهم کردن مکان مناسب
• برآورد کردن تمامی هزینه‌ها با توجه به بخش قبل و اختصاص بودجه‌ی مناسب به هر بخش
• جذب پرسنل مناسب و مورد نیاز و عقد قرارداد مشخص با تمامی آن‌ها
• فراهم کردن و خرید امکانات و تجهیزات کافه کتاب:

1. فراهم کردن تجهیزات مورد نیاز بخش کافه
2. اینترنت پرسرعت
3. طراحی و دکور فضا و خرید وسایل مورد نیاز
4. تدارک منو
5. خرید کتاب
6. پیدا کردن مکان مناسب، هم از لحاظ کیفیت و هم قیمت برای خرید مواد اولیه
7. تهیه کردن لیستی کامل از انبار کتاب‌ها

همچنین فایل پی دی اف زیر نیز به طور جامع‌تر موارد گفته شده در بخش‌های گذشته را توضیح داده است.

مطالعه‌ی آن را به همه‌ی شما عزیزان توصیه می‌کنم.

ایده برای کافه کتاب ، جالب اما شدنی

همانطور که در بالاتر هم اشاره کردیم کافه کتاب‌ها مکانی هستند که در آن‌ها کتاب فروخته و نوشیدنی‌ها و خوراکی‌های مختلف سرو می‌شوند.

موارد بالا شروط لازم برای راه اندازی کافه کتاب هستند. اما برای بهترین بودن، کافی نیستند.

در ادامه به برخی از این ایده‌ها اشاره می‌کنیم:

• شما می‌توانید برای اینکه کافه کتاب خود را به مکانی محبوب‌تر تبدیل کنید؛ در آن نشست‌های ادبی مختلف برگذار کنید و حتی آپشن امانت دادن کتاب را نیز به امکانات کافه‌ کتاب خود اضافه کنید.

• یا می‌توانید بخشی از کتاب‌ها را امانت دهید و از مردم دعوت کنید اگر کتابی در خانه دارند که نمی‌خواهند آن را به کتابخانه‌ی کافه شما اهدا کنند.

• ایده کافه کتاب دیگری که بیشتر به کافه کتاب شما روح کافه کتابی می‌بخشد، استفاده از کتاب‌ها و وسایلی با فرم کتابی در دکوراسیون داخلی کافه است.

• از دیگر موارد مهمی که باید در نظر بگیرید راحت و دنج بود وسایل و محیط کافه‌ است. از این رو شاید بد نباشد به جای صندلی از مبلمان راحتی استفاده کنید.

در ادامه دو تصویر زیبا از کافه کتاب‌های جالب دنیا قرار داده‌ایم، تا الهام‌‌‌بخش شما باشند.

هدف از راه اندازی کافه کتاب

• 

سرانه مطالعه و خواندن کتاب در کشور ما نسبت به سایرین بسیار پایین و ناچیز است، اما همه‌ی ما، چه آن‌ها که کتاب می‌خوانیم چه آن‌ها که کتاب نمی‌خوانیم، از تاثیرات مخرب کتاب نخواندن بر فرد و جامعه آگاه هستیم.

بنابراین همگی جز مطالعه کردن، موظفیم برای تشویق یکدیگر به کتاب‌خوانی تلاش کنیم.

یکی از راه‌های موثر در راستای این هدف، راه اندازی کافه کتاب است. مکانی برای بحث پیرامون موضوع محوری کتاب و فعالیت‌های دیگری نظیر کتابخوانی گروهی و یا جلسات نقد و حتی نوشتن.

به طور کلی هدف از راه اندازی کافه کتاب، ایجاد مکانی است برای فرهنگ‌سازی کتابخوانی، کتاب خوب خوانی و خوب کتاب خوانی.

به‌ هر حال کافه کتاب برای عاشقان کتاب و طعم تلخ قهوه، تجلی بهشت بر روی زمین است. به امید آنکه بتوان با افتتاح کافه کتاب های متعدد در سطح شهر، افرادی که با یار قدیمی‌شان قهر کرده‌اند را با این بهترین رفیق دنیا آشتی دهیم.

مطالب پیشنهادی مفید برای افتتاح کافه کتاب

پس از آشنایی با مراحل راه اندازی کافه کتاب و اطلاع از هزینه تاسیس کافه کتاب، وقت آن رسیده که چم وخم مساِئل بازاریابی، راه‌های کاهش هزینه تاسیس کافه کتاب و مشتری مداری را هم یاد بگیرید. ازین رو در ادامه لیستی از صفحاتی که می‌توانند در این راه کمک‌کننده‌ی شما باشند را قرار داده‌ایم:

• اگر به دنبال راه‌کارهایی برای کاهش هزینه‌های بخش کافه هستید. صفحه‌ی زیر را به شما پیشنهاد می‎‌کنم.

• در صفحات زیر قرار است؛ شما را بیشتر با این کسب و کار و نحوه‌ی بازاریابی در این حرفه آشنا کنیم. خواندنشان را از دست ندهید.

• این صفحات قرار است به شما درباره‌ی یکی از مهم‌ترین اصول هر کسب و کار یعنی مشتری‌مداری آموزش دهند. چی از این مهمتر؟

از نظر شما افتتاح کافه کتاب چه قدر می‌تواند به افزایش سرانه مطالعه افراد و تشویق آن‌ها به کتاب‌خوانی کمک کند؟ آیا با ضوابط و شرایط تاسیس کافه کتاب موافق هستید؟ و در پایان خیلی خوش‌حال می‌شوم اگر برایمان از چالش‌های راه اندازی کافه کتاب خودتان، اگر افتتاح کرده‌اید و یا به دنبالش هستید، بگویید. 🙂