اگر بخوام درباره آنچه خواهید دید مختصر و مفید بگم، تو یه جمله میشه: «هر آنچه در مورد هنرستان‌ها باید بدانید.»
این هر آنچه شامل چه چیزهایی میشه؟
از رویاهای بچگی تا واقعیت‌های بزرگسالی.
یعنی از آرزوی دکتر مهندس شدن قراره برسیم به رشته های پردرآمد هنرستان و بهترین رشته های فنی حرفه ای.
بزرگ شدی میخوای چیکاره بشی؟
این پرتکرار‌ترین سوالی بود که از وقتی زبون باز می‌کردیم همه اطرافیان از خاله و دایی و عمه و عمو و همه کسبه محل ازمون می‌پرسیدن و جوابمون هرچی بزرگونه‌تر می‌بود بیشتر برامون ذوق می‌کردن.
ما هم از همون موقع شروع کردیم به نقاشی کردن رویاهای بزرگ تو کله‌های کوچیکمون!
از هفت سالگی هم که بعد از چند سال بخور و بخواب و بازی، مجبور شدیم چند ساعتی از روز را با هدف باسواد شدن و رسیدن به همون رویاهای بچگی بیرون از محیط امن و گرم خانواده بگذرونیم، تازه دوزاری‌مون افتاد که نخیر! این تو بمیری از اون تو بمیری‌ها نیست و این مسیر مجهولِ پر فراز و نشیب حالا حالا‌ها ادامه داره!
چرا دنبال رشته های پردرآمد هنرستان هستیم؟
الان دقیقاً کجای این داستان وایسادیم؟
اونجایی هستیم که عدد سن و شناسنامه و تعداد سال‌هایی که از مدرسه رفتنمون می‌گذره دیگه نشون میده که واقعاً بزرگ شدیم و وقتشه که جدی جدی ببینیم می‌خوایم چیکاره بشیم.
واسه این کار هم اول از همه باید تصمیم بگیریم مدرسه را چجوری و توی چه رشته‌ای می‌خوایم ادامه بدیم و برای آینده چه برنامه‌ای داریم؟
- رشتههای اشباع شده ریاضی؟
- تاپ‌ترین و بهترین رشتههای دست نیافتنی تجربی؟
- یا رشته های پردرآمد هنرستان؟
برای این انتخاب رشته هم دوباره همون عمه و خاله و دایی و عمو و همه کسبه محل نظرشون را اعلام می‌کنن. 😁
اما (با احترام و توجه به همه پیشنهاداتشون) این موضوعیه که ما خودمون باید در موردش تصمیم بگیریم. اصلاً هم شوخی بردار نیست که بخوایم دنبال تأیید گرفتن از دیگران و راضی کردنشون باشیم.
پس پیشنهاد منی که یک بار این مسیر رو تا انتها رفتم و با همه چالش‌ها و سؤالات ذهنی‌تون و موانعی که سر راه هست آشنایی دارم رو جدی بگیرید.
حسابی سرچ کنید.
مطالعه کنید.
پای حرف آدم‌های موفق بشینید.
در نهایت هم با آگاهی کامل تصمیم بگیرید که بعداً خدایی نکرده نخواید حسرت روزهای از دست رفته و جوانی‌تون رو بخورید که دیگه برنمیگرده.
توی این مطلب، قراره درباره این موضوعات با هم حرف بزنیم:
- چالش‌ها و موانع انتخاب رشته
- معیارهای انتخاب رشته
- گرایش‌های هنرستان
- رشته های پردرآمد هنرستان
- فرآیند انتخاب رشته
چالش‌ها و موانع انتخاب رشته برای ورود به رشته های پردرآمد هنرستان
گفتیم انتخاب رشته، اما از اول هم قرار نبود اینجا بیایم بگیم رشته ریاضی چیه، توی تجربی چیا میخونن یا آینده شغلی رشته انسانی چجوریه!
اینجا می‌خوایم نشونتون بدیم که لازم نیست برای موفق شدن و موفق موندن حتماً مسیری رو بریم که همه دارن میرن؛ قراره باهم خلاف جهت آب شنا کنیم و بریم سراغ رشته های پردرآمد هنرستان و هنر!
بیایید فکر کنیم ببینیم برای ورود به هنرستان با چه چالش‌ها و موانعی مواجهیم؟
۱- عدم شناخت و آگاهی از خودمون
یه ضرب‌المثلی هست که می‌گه یه سوزن به خودت بزن، یه جوالدوز به دیگران!
حالا یعنی چی؟
یعنی بیایم قبل از اینکه تقصیر همه چیز را گردن دیگران بندازیم ببینیم وظایف و مسئولیت‌های خودمون را کامل و درست انجام دادیم؟
دانش‌آموزان برای انتخاب رشته با چالش‌های زیادی مواجه میشن. یکی از مهم‌ترین چالش‌ها هم همین عدم شناخت از خودشونه که نمیدونن می‌خوان در آینده چیکار کنن. واسه همین ممکنه یه وقتایی بزنن به جاده خاکی.
مثال عینی بیارم براتون که باور کنید؟ خودِ من!
مامان بابای من برعکس همه مامان بابا‌ها که می‌خوان به زور بچه‌هاشون را بفرستن رشتههای ریاضی و تجربی، دوست داشتن و باور داشتن که من توی رشته انسانی می‌تونم موفق‌تر باشم.
منم اگر بخوام راستش رو بگم توی اون سن نمی‌دونستم از زندگی چی می‌خوام و با یه تصمیم‌گیری بچگانه (برای اینکه مجبور نشم مدرسه‌م را عوض کنم و پیش دوستام بمونم) رفتم رشته تجربی.
نتیجه‌ش چی شد؟ سال بعدش تغییر رشته دادم و با کلی مکافات بیشتر رفتم سراغ همون علوم انسانی و باید اعتراف کنم حق با خانواده‌م بود و از جایی که الان توش وایسادم خیلی راضی‌ترم!
پس همیشه هم دیگران مقصر نیستن و یه وقتایی خودمون هم خراب‌کاری ممکنه بکنیم.
حالا اگه با این چالش مواجه نیستی و نسبت به خودت شناخت کافی داری که دمت گرم، اما اگه هنوز گیر داری، هم می‌تونی از پدر مادر و مشاورهای تحصیلی کمک بگیری، هم با شرکت کردن توی آزمون‌هایی مثل تست استعداد‌یابی مارکیز بوکینگهام و تست شخصیت‌شناسی MBTI خودت و توانایی‌هات را بهتر بشناسی.
۲- خانواده و عرف جامعه
چرا از نظر خیلی از خانواده‌ها رشتههای هنرستان مطلقاً نه؟!
یادتونه اولش با چه سوالی شروع کردیم؟ بزرگ شدی میخوای چیکاره بشی؟
برای جواب دادن به این سوال، هم ما، هم پدر و مادرهامون کلی نقاشی‌های رنگی توی ذهنمون کشیدیم. والدین هم طبق وظیفه و همون رویاها همیشه سعی کردن بچه‌ها را در مسیری که فکر می‌کنن درسته قرار بدن.
حالا درسته خیلی از والدین از روی چشم و هم‌چشمی اطرافیان فرزندشون را از مسیری که دوست داره دور می‌کنن، اما از حق هم که نگذریم پدر مادرها دوتا پیراهن بیشتر از ما پاره کردن.
و خب با دیدن شرایط جامعه و از سر دلسوزی سعی می‌کنن (به زور) نظرشون را به ما بقبولونن.
در نهایت هم برای راضی کردن ما از جمله معروف «تو بیا برو تجربی بخون، هنر را هم کنارش ادامه بده!» استفاده می‌کنن.
این شرایط جامعه که گفتیم چی هست و چجوری میشه منطقی تحلیلش کرد؟
یه کم که برگردیم به عقب، می‌رسیم به اون موقع‌هایی که جوامع هنوز انقدر صنعتی نشده بودن. شغل اصلی مردم کشاورزی بود و زندگی‌های روستایی داشتن.
اما کم‌کم که سروکله صنعت و تکنولوژی پیدا شد، مردم از روستا به سمت شهر‌ها سرازیر شدن. طبعاً نیازهای جدیدی هم شکل گرفت.
زندگی صنعتی، مهندس می‌خواست و زندگی شهری، بیماری‌های بیشتری داشت و دکتر می‌خواست. در نتیجه خیلی‌ها هم برای خدمت‌رسانی، هم برای درآمد بیشتر رفتن سراغ این رشته‌ها.
اون موقع‌ها هم که ما تازه صنعتی شده بودیم، خیلی از خارجی‌ها دکتر و مهندس بودن و در نتیجه دکتر و مهندس شدن جایگاه اجتماعی ویژه‌تری هم با خودش داشت.
اما خب حالا ما توی جامعه‌ای هستیم که کمبود دکتر و مهندس نداریم. حتی از شدت اشباع شدن این رشته‌ها و مشاغل خیلی از این جوانان غیور کشور، کارهای غیرمرتبط با رشتههای تحصیلی‌شون انجام میدن.
ولی متأسفانه با تغییر شرایط جامعه، هنوز هم این تابو رشتههای ریاضی و تجربی نشکسته و خیلی‌ها همچنان فکر می‌کنن اون دسته از دانش‌آموزایی که درسشون ضعیفه میرن سراغ رشتههای هنرستان.
سعی کردیم تا اینجا دلایل نسبتاً منطقی‌ای بیاریم که تا حدودی بتونیم پدر مادرها را با هنرستان‌ها آشتی بدیم.
البته با یه سرچ ساده و دیدن موفقیت آدمایی که از رشتههای هنرستان به موقعیت‌های اجتماعی خوب رسیدن هم می‌تونه جای پاهامونو سفت‌تر کنه.
مدارس و مشاوران تحصیلی
اگر بخوایم واقعیت کف جامعه رو بدون تعارف مورد بررسی قرار بدیم، ماجرا از این قراره که انتخاب رشته، کنکور و دانشگاه و هرچیزی که به این سیستم مربوط میشه تبدیل به یک مافیای بزرگ درآمدزایی شده.
نمیگم همه، ولی خیلی از مدارس و مشاوران تحصیلی قبل از اینکه به فکر آینده دانش‌آموزان باشن، به فکر رزومه و سوابق کاری خودشونن.
در مورد عرف جامعه هم برای موضوعی مثل تحصیلات حرف زدیم و می‌دونیم که علی‌رغم اینکه شرایط کشور خیلی تغییر کرده هنوز هم دکتر و مهندس شدن یه هدف مقدسه!
در نتیجه اتفاقی که میافته هم اینه که انگار مشاور تحصیلی هرچه تعداد دانش‌آموزان رشته ریاضی و تجربی‌اش بیشتر باشه موفق‌تر عمل کرده و هر تعداد از آن‌ها هم که وارد دانشگاه و رشتههای خوب بشن که نورعلی‌نور.
بنابراین زمان انتخاب رشته با فکت‌های غلطی مثل «رشتههای هنرستان برای دانش‌آموزانیه که درسشون ضعیفه» مواجه میشیم که فقط و فقط خودمون داریم بهش دامن می‌زنیم و تنها کسانی هم که میتونن این باور‌های غلط رو ریشه‌کن کنن بازم خودمونیم.
پس بهترین راه حل چیه؟ دلمون به حال عمر و آینده و زندگیمون بسوزه و با تحقیق و مطالعه درست، راهمون را پیدا کنیم؛ حتی اگه به نظر خیلی‌ها خلاف جهت آب شنا کردن ممکن نبود، ما ثابت کنیم که هیچ کاری نشد نداره.
ایران عزیز ما همون طور که دکتر‌های درجه یکی مثل پروفسور سمیعی را برای کل جهان پرورش داده نیاز به هنرمندان فوق‌العاده‌ای مثل محمود فرشچیان هم داره.
این که ما قراره کدوم یکی از این‌ها باشیم دیگه بستگی به خودمون و علایقمون داره.
معیارهای انتخاب رشته
بعد از رد کردن مرحله چالش‌ها و سختی‌هایی که در مسیر هست باید ببینیم اصلاً بر اساس چه معیار‌ها و چه منطقی باید رشته تحصیلی دبیرستان را انتخاب کنیم.
۱- علاقه
اولین و مهم‌ترین شرط برای انتخاب رشته، علاقه‌س. ما اگر وارد خفن‌ترین و بهترین رشتههای تحصیلی دنیا هم بشیم و بهش علاقه نداشته باشیم هیچ کاری از پیش نمی‌بریم.
پس قبل از هر چیزی باید به این فکر کنیم که اون چه رشته و کاریه که اگر صبح تا شب براش وقت بذارم نه تنها خسته نمی‌شم بلکه هر لحظه انگیزه و انرژیم بیشتر هم میشه.
۲- بازار کار
رشته تحصیلی که در ادامه خودش بازار کاری نداشته باشه، هم منجر به ناامیدی و دلسردی میشه و هم در نهایت پیدا کردن کارهای غیرمرتبط به درس و رشته.
پس یکی از مهم‌ترین کارهای قبل از انتخاب رشته، بررسی اوضاع کاری اون حوزه است.
۳- درآمد
تا حالا به هدفتون از درس خوندن فکر کردید؟
احتمالاً هممون تا حدودی دلایل مشترکی داریم. درس می‌خونیم که کار کنیم، که پول دربیاریم، که زندگی خوب داشته باشیم. نمیدونم باید بگم متأسفانه یا خوشبختانه، اما همه چیز در دنیای امروز توی پول خلاصه میشه.
پس اگر قبل از انتخاب رشته منابع درآمدی رشته رو نشناسیم و پیدا نکنیم و ازشون خبر نداشته باشیم، باختیم. بدم باختیم!
هنرستان کجاست؟
هنرستان همون مدرسه است، با یک تفاوت کوچک.
اون تفاوت هم در اینه که در رشتههای ریاضی، تجربی و انسانی دانش‌آموزان دروس خود رو تماماً به صورت نظری می‌گذرونن اما در رشتههای هنرستان، اکثر درس هنرجوها به صورت کارگاه‌های عملی برگزار میشه.
این مدارس که با هدف شناخت مهارت، استعداد‌های دانش‌آموزان و پرورش خلاقیت‌های آن‌ها شکل گرفته زیر نظر آموزش و پرورش شرایط رو برای ارتقای مهارت‌های فنی و هنری داوطلبان فراهم کرده.
رشته های هنرستان به درد کدوم دسته از دانش‌آموزان میخوره؟
- اونایی که از حل کردن مسائل ریاضی و فیزیک فراری‌ان.
- کسایی که یک کلمه تاریخ جغرافی نمی‌خوان حفظ کنن.
- همونایی که با دیدن عکس‌های کتاب زیست و دو قطره خون غش می‌کنن.
- و البته مهم‌تر از همه اونایی که عاشق کارای اجرایی و عملیاتی‌ان و روحیه هنری دارن.
در هنرستان چه رشته‌هایی میشه خوند؟
رشتههای هنرستان به طور کلی دو شاخه میشه:
۱- هنرستان‌های فنی حرفه‌ای
۲- هنرستان‌های کار و دانش
فنی حرفه‌ای:
هنرستان‌های فنی حرفه‌ای که از مدارس بسیار معتبر کشورن، زیر نظر آموزش و پرورش، رشتههای متنوعی رو در ۴ گروه به داوطلبان ارائه میدن:
- هنر
- مدیریت و خدمات
- صنعت
- کشاورزی
هر کدام از این شاخه‌ها، زیرگروه‌های متنوع و متعددی دارن که در ادامه در جدول‌های زیر برای شناخت بیشتر، اونها رو به تفکیک گروه‌ها آوردیم.
گرایش‌های گروه هنر رشته فنی حرفه‌ای
| سینما | فتوگرافیک |
| نمایش | پشتیبانی صحنه |
| نوازندگی ساز ایرانی | موسیقی مبانی آهنگ سازی |
| نوازندگی ساز جهانی | مرمت آثار فرهنگی |
| نقاشی | طراحی زبان بصری |
| گرافیک | نقشه کشی معماری |
| انیمیشن و پویا نمایی | تولید برنامه تلویزیونی |
| معماری داخلی | صنایع دستی |
| چاپ دستی | طراحی دوخت |
گرایش‌های گروه مدیریت و خدمات هنرستان های فنی حرفه‌ای
| رشته های گروه بازرگانی و اداری | رشته های گروه خدمات | رشته های گروه بهداشت و سلامت |
| حمل و نقل | حسابداری | تربیت بدنی |
| ناوبری | تربیت کودک |
گرایش‌های گروه صنعت هنرستان های فنی حرفه‌ای
| گروه مکانیک | گروه مواد و فرآوری | گروه برق و رایانه | گروه معماری | گروه تعمیر و نگهداری ماشین‌آلات دریایی |
| ابزار | سرامیک | الکتروتکنیک | معماری | مکانیک موتورهای دریایی |
| صنایع چوب و مبلمان | صنایع شیمیایی | الکترونیک | ||
| ماشین ابزار | صنایع نساجی | شبکه و نرم افزار | ||
| مکانیک خودرو | متالوژی | الکترونیک و مخابرات دریایی | ||
| تاسیسات مکانیکی | معدن | |||
| صنایع فلزی | ||||
| مکاترونیک |
گرایش‌های گروه کشاورزی هنرستان های فنی حرفه‌ای
| امور زراعی | امور دامی | امور باغی | ماشین های کشاورزی | صنایع غذایی |
مزایا و معایب رشتههای فنی حرفه‌ای
| مزایا ✅ | معایب ❌ |
| یادگیری مهارت‌های فنی و هنری | کمبود امکانات کارگاه‌های عملی در مناطق محروم |
| راحت‌تر بودن دروس | عدم امکان ادامه تحصیل در دانشگاه‌های مطرح کشور |
| جذاب و متنوع بودن به دلیل کلاس‌های عملی |
ادامه تحصیل در رشتههای فنی حرفه‌ای
هنرجوهای رشتههای فنی حرفه‌ای در صورت علاقه به ادامه دادن تحصیل در مقاطع بالاتر میتونن بعد از گرفتن مدرک دیپلم در کنکور کاردانی شرکت کنن.
این داوطلبان میتونن وارد آموزشکده‌های فنی و حرفه‌ای، دانشگاه پیام نور، علمی کاربردی و دانشگاه‌های آزاد بشن.
در آموزشکده‌های فنی حرفه‌ای برای ۵ رشته تربیت بدنی، حسابداری، مکانیک خودرو، کامپیوتر و الکترونیک کنکور برگزار میشه و بقیه رشته‌ها هم پذیرش بدون آزمون دارن.
کار و دانش:
رشتههای گروه کار و دانش هم که با هدف تربیت نیروی متخصص و کاردان ایجاد شده در ۳ گروه هنرجو می‌پذیره.
- هنر
- صنعت
- کشاورزی و خدمات
گرایش‌های گروه هنر رشته کار و دانش
| تصویربرداری | سفالگری | تولید محتوا و انیمیشن | معماری داخلی | عکاسی |
| نوازندگی ساز ایرانی | نقاشی ایرانی | منبت کاری | نگارگری | چهره‌سازی |
| دستیاری طراحی لباس | خیاطی لباس زنانه | آواز جهانی | آواز ایرانی | نوازندگی ساز جهانی |
| طراحی طلا و جواهر | خیاطی لباس شب و عروس | آشپزی و قنادی | مدیریت | هنر آیینه کاری |
| ساز سازی (سنتور و سه تار) | خیاطی دوخت‌های تزئینی | دوخت لباس‌های محلی | عکاسی دیجیتال | خیاطی مردانه دوز |
| هنر معرق‌کاری | صحافی و جلدسازی | قلم‌زنی روی فلز | طلا و جواهرسازی | ساز سازی (سه تار و ساز ضربی) |
| کاغذسازی | سراجی کفش | چاپ دستی | چاپ باتیک و قلمکار | چاپ باتیک و سیلک اسکرین |
| صفحه‌آرایی | دستیاری تهیه لباس های نمایشی | تصویرسازی و جلوه‌های رایانه‌ای | گرافیک رایانه‌ای | هنر فرش |
| تراش سنگ‌های قیمتی | تراش و تزئین شیشه و کریستال | خاتم‌سازی | خاتم‌کاری | معرفی کاشی |
| کاشی‌سازی هفت رنگ | طراحی بسته‌بندی | طراحی و نقاشی فرش | سفال و لعاب |
گرایش‌های گروه کشاورزی رشته کار و دانش
| امور اداری | حسابداری مالی | هتلداری | مدیریت و برنامه‌ریزی | امور خانواده |
| هوانوردی | ایمنی و آتش نشانی | مددیاری سالمندان | مددیاری افراد با نیازهای ویژه | تولید نهال و جنگل‌کاری |
| زراعت غلات و حبوبات | پرورش قارچ خوراکی | پرورش میوه‌های هسته‌دار | کشت و کار مکانیزه | پرورش پرندگان زینتی |
| تعمیر ماشین های ثابت کشاورزی | تعمیر موتورهای سبک کشاورزی | تعمیر سیستم انتقال نیروهیدرولیک | ایجاد و نگهداری فضای سبز | پرورش صنعتی دام های سنگین |
| تکثیر ماهیان گرم آبی | پرورش صنعتی دام های سبک | پرورش درختان گرمسیری | پرورش ماهیان گرم آبی | پرورش زنبور عسل و کرم ابریشم |
| پرورش و نگهداری اسب | پرورش میگو | پرورش ماکیان | مکانیک تراکتور و تیلر | تکثیر و پرورش ماهیان سرد آبی |
| راهنمای گردشگری | بورس و اوراق بهادار | دریانوردی صیادی | تکثیر میگو | زراعت گیاهان علوفه‌ای و غده ای |
| مرغداری صنعتی | کشت گیاهان دارویی و زعفران | پرورش گیاهان جالیزی و سبزی | تولید نهال و جنگل‌کاری | پرورش درخت و درختچه زینتی |
| پرورش گل و گیاه آپارتمانی | پرورش میوه‌های دانه‌دار و دانه ریز | پرورش میوه‌های هسته دار | تولید صنعتی فرآورده‌های لبنی | تولید فرآورده‌های گوشتی |
| فرآوری آبزیان و تولید کنسرو |
گرایش‌های گروه صنعت رشته کار و دانش
| آبکاری فلزات | برق ساختمان | الکترونیک صنعتی | برق صنعتی | تعمیر دستگاه‌های پزشکی |
| برنامه‌نویسی پایگاه داده | مکانیک صنایع | نساجی عمومی | کارهای عمومی ساختمان | تابلوسازی |
| تصویرسازی دیجیتالی | کارهای فلزی ساختمان | تزئینات داخلی ساختمان | نقشه‌کشی ساختمان | برق صنعتی |
| عیب‌یابی سیستم‌های رایانه‌ای | ماشین‌های الکتریکی | تراشکاری | تأسیسات حرارتی و برودتی | تعمیر لوازم خانگی برقی |
| تولید و توسعه‌دهنده پایگاه‌های اینترنتی | تأسیسات بهداشتی ساختمان | نصب و سرویس آسانسور | تعمیر موتورهای دیزل دریایی | تعمیر تلفن‌های رومیزی و همراه |
| تولیدکننده چند رسانه‌ای | سنگ‌کاری و کاشی‌کاری | معماری آینه کاری | ریخته‌گری | سیستم‌های صوتی و تصویری |
| برنامه‌نویسی بازی‌های رایانه‌ای | طراحی و توسعه صفحات وب | فرزکاری CNC | ساخت مصنوعات فلزی | روکش کاری چوبی |
| اتوماسیون صنعتی | مبل‌سازی مدرن | خدمات فنی خودرو | پلاستیک کار | تعمیر و نصب ماشین ابزار |
| تعمیر ابزار دقیق | ناظر فنی چاپ | تاسیسات حرارت مرکزی | چاپ افست | مدلسازی |
| تولید محتوای الکترونیکی | مبل‌سازی کلاسیک | رنگ‌کاری مبلمان چوبی | تعمیر خودروهای تجاری | جوشکاری برق |
| تزئینات داخلی چوبی | خدمات پس از فروش خودروهای سبک | جوشکاری گاز محافظ | اپراتور CNC چوب | بازسازی مبلمان |
| تاسیسات گازرسی ساختمان | تراشکاری CNC | تراشکاری و فرزکاری | تعمیر موتور خودرو | کابینت‌سازی چوبی |
| قالب‌سازی فلزی | نقشه‌کشی صنعتی به کمک رایانه |
دانش‌آموزان این رشته بعد از دو سال با گرفتن مدرک دیپلم‌شون میتونن مستقیماً وارد بازار کار بشن.
مزایا و معایب رشته کار و دانش
| مزایای رشته کار و دانش ✅ | معایب رشته کار و دانش ❌ |
| زمان عمده صرف یادگیری مهارت‌های عملی میشه | برای برخی از دروس این رشته هنوز منابع خوب و معتبر تالیف نشده |
| ایجاد اعتماد به نفس و روحیه کارآفرینی | |
| امکان شرکت در کنکور سراسری |
ادامه تحصیل در رشته کار و دانش:
هرچند که هدف از کار و دانش تربیت نیروی کاره اما در صورتی که تمایل داشته باشند که ادامه تحصیل بدهند باید مانند هنرجوهای فنی حرفه‌ای در کنکور کاردانی فنی حرفه‌ای شرکت کنند و بعد از اخذ مدرک کاردانی امکان شرکت در کنکور سراسری را نیز خواهند داشت.
یک نکته هم اینکه لزوماً همه هنرستان‌ها تمامی رشتههای فنی حرفه‌ای و کار و دانش را ندارن و باید رشته مورد نظرتون را در مدارسی که آن را ارائه کرده‌ان ثبت نام کنید.
دو رشته طراحی دوخت و تربیت کودک هم صرفاً برای دختران ارائه میشه و پسران هنرجو نمی‌تونن این رشته‌ها را انتخاب کنن.
تفاوت و شباهت رشتههای فنی حرفه‌ای و کار و دانش
احتمالاً الان که نسبت به این دو رشته یک دید کلی پیدا کردین، براتون سوال پیش اومده که خب این دو رشته چه تفاوت‌ها و چه شباهت‌هایی به هم دارن؟ و خب با همه این تفاوت‌ها و شباهت‌ها کدوم رشته بهتره؟
شباهت‌های رشتههای فنی حرفه‌ای و کار و دانش
- هدف همه رشتههای هنرستان، چه رشتههای فنی حرفه‌ای، چه کار و دانش تربیت نیروی متخصص برای ورود به بازار کاره.
- هر دو شاخه بر مبنای آموزش‌های عملی و کارگاهی پیش میرن.
- در هر دو رشته داوطلبان میتونن در مقاطع کاردانی، کارشناسی و بالاتر، تحصیل خود را ادامه بدن.
تفاوت‌های رشتههای فنی حرفه‌ای و کار و دانش
- شرایط ورود به شاخه کار و دانش از رشتههای فنی حرفه‌ای راحت‌تره.
- درس‌های رشتههای فنی حرفه‌ای دشوارتره و تلاش بیشتری هم لازم داره.
- تعداد و ساعت کلاس‌های کارگاهی که به صورت عملی برگزار میشن در شاخه کار و دانش بیشتره.
- تنوع رشتههای کار و دانش بیشتر از رشتههای فنی حرفه‌ایه.
- در رشتههای فنی حرفه‌ای تعداد درس‌های تئوری که هنرجوها باید بگذرانند بیشتره.
رشته های پردرآمد هنرستان
از اونجایی که شاخه فنی حرفه‌ای بیشتر از ۴۰ تا رشته داره و شاخه کار و دانش بیش از ۱۵۰ رشته، نمی‌رسیم که بخوایم همه اونها رو بهتون معرفی کنیم. به همین خاطر فقط اومدیم به تعدادی از رشته های پردرآمد هنرستان پرداختیم.
اینجا همون جاییه که هم می‌تونید یه تعدادی از رشته های پردرآمد هنرستان را بشناسید، هم با موضوعاتشون و اینکه هر کدوم به چه مهارت‌هایی نیاز دارن آشنا بشید.
در آخر هم به عنوان مهم‌ترین نکته بازار کار این رشته‌ها را بشناسید.
قبل از اینکه وارد رشته‌ها بشیم لازمه که دوباره چندتا نکته را با هم مرور کنیم:
- اینکه ما بیاییم و چندتا رشته رو به عنوان رشته های پردرآمد هنرستان معرفی کنیم لزوماً به این معنی نیست که همه قراره توی این رشته‌ها پولدار بشن.
- قبل از رشته تحصیلی، علاقه و خلاقیت و استعداد ماست که اهمیت داره.
- نمیشه منکر اهمیت بازار کار رشته‌ها هم شد، اما ترکیب اون بازار کار با علایق ما می‌تونه چندین قدم جلوتر بندازه مارو!
پس با تأکید بر این نکات و اینکه «هنر نزد ایرانیان است و بس» بریم و به معرفی رشته های پردرآمد هنرستان بپردازیم.
۱- گرافیک
این روز‌ها توی سطح شهر چی بیشتر از همه دیده میشه؟
تبلیغات، تابلو‌ها، بیلبورد‌های بزرگ و لوگو‌های شرکت‌های مختلف که به امید بیشتر دیده شدن و درآمد بیشتر کلی پول خرج تبلیغاتشون کردن.
این کار‌ها را کی انجام میده؟ گرافیست.
توی دنیای امروز تصاویر جای کلمات را گرفتن و دارن در عین سادگی معانی پیچیده‌ای را منتقل می‌کنن.
گرافیک ترکیبی از هنرهای تجسمی، نقاشی، طراحی، رنگ‌شناسی و هنر ساختن و خلق کردنه.
به همون دلیلی هم که گفتیم دنیای رسانه و تبلیغات حسابی بازارش داغه.
اوضاع رشته گرافیک هم توی کشور ما خوبه و فارغ‌التحصیلان این رشته به راحتی میتونن از طریق استخدام توی سازمان‌ها و یا کارهای پروژه‌ای درآمد‌های خوبی داشته باشن.
هنرجوهای گرافیک چه درس‌هایی میخونن؟
- طراحی
- هنرهای تجسمی
- عکاسی
- مبانی تصویرسازی
- علم مناظر
- و…
دنیای رشته گرافیک انقدر وسیعه که توی چندخط و چندتا مقاله جا نمیشه اما برای اینکه بیشتر با این رشته آشنا بشید پیشنهاد می‌کنم خوندن این مطلب را از دست ندید: رشته گرافیک کامپیوتری
۲- نقاشی
در رشته نقاشی که یکی از سخت‌ترین رشتههای هنرستان به حساب میاد و البته بیشتر هم مورد استقبال دخترها قرار میگیره، هنرجوها به خلق آثار هنری می‌پردازن.
هنرجوهای نقاشی چه درس‌هایی میخونن؟
- طراحی
- تاریخ هنر
- کارگاه رنگ در نقاشی
- کارگاه نقاشی
- آشنایی با مکاتب نقاشی
- آشنایی با هنرهای تجسمی
- عکاسی
- و…
چه مهارت‌هایی برای رشته نقاشی لازمه؟
- علاقه به خلق آثار هنری
- ایده‌پردازی
- هوش بالا
- نگاه متفاوت
هرچند رشته نقاشی به تازه‌کارها روی خوشی نشون نمیده، اما کم‌کم با کسب تجربه و افزایش مهارت‌ها هنرجویان این رشته میتونن علاوه بر نقاشی و برگزاری گالری‌های هنری به تدریس و کارهای ثابت هم برسن و با توجه به تعداد کارهایی که انجام میدن و زمانی که میذارن به شهرت و ثروتی مثل شهرت و ثروت بزرگترین هنرمندان هنرهای تجسمی جهان برسن.
۳- فوتوگرافیک
با پیشرفت علم و تکنولوژی و رونق گرفتن کسب و کارهای آنلاین، رشته فوتوگرافیک و شغل‌های مرتبط به اون حسابی جایگاه خوبی پیدا کردن.
حالا اصلاً این رشته فوتوگرافیک چی هست؟
این رشته یکی از رشتههای جدید شاخه فنی حرفه‌ایه که ترکیبی از دو رشته عکاسی و گرافیک هست.
این رشته تلفیقی از هنر و صنعته و بیشتر تمرکزش بر روی عکس و عکاسیه.
برای تحصیل در این رشته ابزار زیر را لازم دارین:
- دوربین عکاسی
- لنز دوربین
- لپتاپ مناسب کارهای گرافیکی
هرچند که این رشته به خاطر نیاز به این ابزار جزو رشتههای پرهزینه به حساب میاد، اما هنرجو با وارد شدن به دنیای کارهای جذاب این رشته می‌تونه درآمد‌هایی چندین برابر هزینه اولیه داشته باشه.
در رشته فوتوگرافیک چه درس‌هایی میخونن؟
- طراحی و زبان بصری
- تصویرسازی و تایپوگرافی
- طراحی نشانه و تصویرگری
- عکاسی پرسنلی
- عکاسی طبیعت، مستند و حیات وحش
- عکاسی آتلیه و مراسم
دانش‌آموزان رشته فوتوگرافیک میتونن انواع و اقسام کارهای عکاسی را انجام بدن که دامنه‌ی خیلی گسترده‌ای هم داره و اگر علاقه داشته باشن و کارهای گرافیکی را هم کامل یاد بگیرن که دیگه نونشون تو روغنه!
۴- طراحی دوخت
دنیای مد یه دنیای پویاست که هر روز آپدیت میشه و ورژن‌های جدیدش رو همه جای دنیا میشه دید.
به همین دلیل هم رشتههای تحصیلی که به این حوزه مربوط میشن اغلب جزو رشته های پردرآمد هنرستان به حساب میان.
رشته طراحی دوخت هم یکی از همین رشته‌هاست و به درد کسایی میخوره که عاشق طراحی، لباس و دوختنن.
هنرجوهای این رشته در طول تحصیلشون با انواع لباس و طراحی و اندام و پارچه‌ها آشنا میشن و فعالیت خودشون را توی دنیای مد شروع می‌کنن.
این رشته که مختص دختراست هم یه سری ابزار کار نیاز داره:
- ابزار الگوکشی و دوخت
- ابزار طراحی و رنگ
- سیستم کامپیوتری برای طراحی لباس با نرم‌افزارها
درنهایت هم دانش‌آموزهای این رشته با به کارگیری خلاقیت و پشت‌کارشون صاحب مزون‌ها و برندهای بزرگ دنیا میشن.
اگر به این رشته علاقه داری و فکر می‌کنی توش موفق میشی خوندن این مطلب هم می‌تونه خیلی کمکت کنه: رشته طراحی لباس
۵- معماری
رشته معماری هم یکی دیگه از رشتههای فنی حرفه‌ایه که همیشه طرفدارای خاص خودش را داشته.
هنرجوهای معماری چه درس‌هایی میخونن؟
- طراحی
- ترسیم فنی و نقشه‌کشی
- شناخت مواد و مصالح
- کارگاه حجم و ماکت‌سازی
- و…
دانش‌آموزان این رشته میتونن بلافاصله بعد از گرفتن مدرک دیپلم فنی حرفه‌ای، وارد شرکت‌های ساختمانی بشن و کار حرفه‌ای خودشون رو شروع کنن.
۶- طراحی طلا و جواهرات
تا حالا پشت ویترین طلافروشی‌ها وایسادین؟ اگر خانوم باشید که قطعاً این کار رو کردید.
همه اون طلا و جواهرهای ظریف و قشنگی که چشمتون رو میگیره، کار کساییه که توی رشته طراحی طلا و جواهر درس خوندن.
ما هم که ششمین مصرف‌کننده طلا توی دنیاییم و سالانه ۱۱۸ تن طلا توی کشورمون مصرف میشه.
پس در نتیجه چه بازار کاری بهتر از طلا و جواهر؟
علاقه داشتن به هنر طراحی لازمه ورود به این رشته‌س و بعد هم که در دوران تحصیل فوت و فن این کار را یاد بگیرید، بعد از تموم کردن هنرستان می‌تونید درآمد بسیار خوبی از این حوزه داشته باشید.
باقی مطالب جذاب مرتبط با این رشته را هم می‌تونید از اینجا بخونید: رشته طراحی جواهرات
۷- آشپزی و قنادی
مگه میشه اصلاً کسی غذا و شیرینی دوست نداشته باشه؟ حتی کسایی که رژیم دارن هم با دیدن غذاهای رنگاوارنگ و شیرینی‌های خامه‌ای دلشون آب میافته.
هنر پخت و پز رو میشه به عنوان یکی از گرون‌ترین فعالیت‌های اقتصادی معرفی کنیم.
به حدی دایره فعالیت توی این حوزه گسترده و جذابه که بعید میدونم کسی بتونه واردش بشه و یه روز بگه من همه چیزش رو بلدم. چون قطعاً هرروز یه چیز جدیدتر برای یاد گرفتن هست.
بازار کارش رو هم حتماً خودتون می‌تونید تصور کنید دیگه.
از آشپزخونه و کیترینگ و قنادی گرفته تا هتل و رستوران و تالار و کافه و…
هنرجویان توی این رشته ۱۲ تا استاندارد مهارت‌های شغلی را یاد می‌گیرند:
- استاندارد نانوایی
- استاندارد آشپز مخصوص روز
- استاندارد سالادساز و اردور ساز
- استاندارد آشپزی با ماکروویو
- آشپز سنتی
- استاندارد آشپز هتل درجه ۲
- استاندارد آشپز هتل درجه ۱
- استاندارد قنادی درجه ۱
- استاندارد معاون کل آشپزخانه و قنادی هتل
- استاندارد دسرساز سنتی
- استاندارد دسرساز بین‌الملل
- سرآشپز کل آشپزخانه و قنادی هتل
پس اگر هم شکمویی، هم عاشق ترکیب کردن مواد مختلف و خلق کردن مزه‌های جدید و هم پول درآوردن، تو رفتن به این رشته ذره‌ای شک نکن که جزو رشتههای تاپ و رشته های پردرآمد هنرستان به حساب میاد.
۸- عکاسی
تا حالا براتون سوال شده که اگر دوربین عکاسی اختراع نمی‌شد چی می‌شد؟
ما دیگه هیچ تصوری از قیافه خودمون تو بچگی نداشتیم.
هیچ خاطره‌ای نمی‌موند.
خیلی از زیبایی‌های دنیا رو نمی‌تونستیم ببینیم.
و خیلی چیزای دیگه.
عکاس‌ها به واسطه تصاویری که از هر چیزی ثبت می‌کنن اهمیت و جایگاه ویژ‌ه‌ای برخوردارن.
رشته عکاسی، یکی دیگه از رشته های پردرآمد هنرستان است که هم بازار کار متنوع و خوبی داره، هم درس‌های جذابی داره، هم اینکه داشتن مهارتش توی زندگی‌های شخصی‌مون هم بی‌‌فایده نیست.
رشته عکاسی چه درس‌هایی داره؟
- نقد و تحلیل عکس
- فنون بازسازی عکس
- تاریخچه عکاسی
- نورپردازی
- ابزارشناسی
این رشته هم مثل فوتوگرافیک نیاز به تجهیزاتی مثل دوربین دیجیتال و لنز داره و مثل رشته آشپزی دنیای وسیعی از کار.
چه کارهایی میشه کرد با رشته عکاسی؟
- عکاسی تبلیغاتی
- عکاسی صنعتی
- عکاسی کودک
- عکاسی عروس
- عکاسی مستند
- عکاسی خبری
- و کلی ژانر دیگه…
اما چون ما داریم در مورد رشته های پردرآمد هنرستان حرف می‌زنیم باید بگم که همه شاخه‌های عکاسی پردرآمد نیستن.
گرایش‌هایی مثل عکاسی صنعتی، کودک و تبلیغاتی از جمله پردرآمدهای عکاسی‌ان، اما توی عکاسی خبری و مستند بیشتر عشق و علاقه‌س که حرف اول را می‌زنه.
حالا برای این رشته چه مهارت‌هایی لازمه؟
- داشتن ذوق هنری
- تفکر خلاق
- قدرت تجزیه و تحلیل لحظه‌ها
- جزیی‌نگری
- صبر
- تمرکز بالا
- کنجکاوی
۹- انیمیشن‌سازی
به عنوان آخرین رشته هنری هم بریم سراغ انیمیشن یا پویانمایی.
پویانمایی معادل فارسی انیمیشنه. وقتی تصاویر دو بعدی به صورت پیوسته و پشت سر هم قرار می‌گیرن به صورتی که حرکت را نشون بدن، انیمیشن ساخته میشه.
هنرجو توی این رشته چیا یاد میگیره؟
از ایده تا اجرا
- داستان‌نویسی و فیلمنامه‌نویسی
- طراحی کاراکتر و شخصیت
- طراحی انسان و حیوان
- متحرک‌سازی تصاویر
- نرم‌افزارهای مرتبط با انیمیشن
- تکنیک‌های دو بعدی و سه بعدی
هزینه ساخت انیمیشن نسبت به ساخت صحنه‌های واقعی خیلی کمتره به خاطر همین هم توی چندسال اخیر استقبال زیادی از این رشته تحصیلی شده.
با یاد گرفتن انیمیشن‌سازی چه کارهایی میشه کرد؟
- ساخت فیلم و کارتون
- ساخت تیزرهای تبلیغاتی
- ساخت بازی کامپیوتری
- ساخت برنامه‌های آموزشی
- ساخت جلوه‌های ویژه
فرآیند انتخاب رشته دبیرستان
هرچند که حتماً تا حالا خیلی در مورد فرآیند انتخاب رشته شنیدید و دیگه بلدید اما قبل از اینکه مطلبمون را تموم کنیم مرور این فرآیند برای کسانی که هنوز بلد نیستن خالی از لطف نیست.
برای اینکه هر دانش‌آموزی درست‌ترین انتخاب خودش را انجام بده یه مجموعه فرآیندی به اسم «هدایت تحصیلی» شکل گرفته.
هدایت تحصیلی یه مجموعه از نتایج آزمون‌های مشاورهای، سوابق تحصیلی، نظرسنجی از دانش‌آموز، والدین و مشاورای مدرسه است که در نهایت با درکنار هم قرار گرفتن همشون میشه نتیجه‌گیری کرد که احتمال موفقیت هر دانش‌آموز توی کدوم رشته بیشتره.
این فرآیند شش تا فرم داره و یه نتیجه!
- فرم شماره ۱: نظر و اولویت‌های خود دانش‌آموز
- فرم شماره ۲: نظر و نمره معلم‌ها
- فرم شماره ۳: نظرسنجی از والدین
- فرم شماره ۴: نظر مشاور
- فرم شماره ۵: جمع‌بندی و نمره دانش‌آموز تو هر رشته از ۶۵
- فرم شماره ۶: نمره سوابق تحصیلی از ۳۵
- فرم شماره ۷: اولویت‌بندی نهایی برای هر دانش آموز
چه چیزایی روی نتیجه هدایت تحصیلی تأثیر میذاره؟
یه تصمیم‌گیری مهمی مثل انتخاب رشته دبیرستان قطعاً قرار نیست نتیجه‌ش با بررسی عملکرد امروز و دیروز شما حاصل بشه. برای اینکه نمره و امتیاز هر بخش منصفانه و درست داده بشه، شما کل متوسطه اول رو زیر ذره‌بین تشریف داشتین!
خب حالا با همه این بررسی‌هایی که انجام شده چه چیزهایی اثر میذاره روی نتیجه و هر کدوم چقدر؟
- نمرات دوران متوسطه اول (راهنمایی): ۳۵٪
- آزمون استعداد (هوش): ۱۵٪
- آزمون رغبت: ۱۵٪
- نظر دبیران: ۱۰٪
- نظر دانش آموز: ۱۰٪
- نظر والدین: ۱۰٪
- نظر مشاور: ۱۰٪
اولویت‌بندی رشته‌ها:
هرچند که (حداقل به نظر من) رشته‌ها اولویت خاصی نسبت به همدیگه ندارن و این علاقه، استعداد و تلاش افراده که تفاوت‌ها را ایجاد میکنه، اما به هر حال هر رشته یه سری دروس تخصصی داره که هر کدوم از اونها یک حد نصابی از نمره رو لازم دارن که دانش‌آموز برای تحصیل توی اون رشته باید اون حدنصاب رو کسب کرده باشه.
توی جدول زیر حداقل نمره لازم برای دروس تخصصی هر رشته رو آوردیم تا با یه حساب کتاب سر انگشتی خودتون بدونید کجای داستان قرار دارید.
حد نصاب نمرات رشتههای فنی حرفه‌ای
حدنصاب نمرات برای رشتههای کار و دانش
به پایان آمد این دفتر اما حکایت رشته های پردرآمد هنرستان همچنان باقیست
زندگی شبیه جاده‌س.
یه نقطه شروع داره، یک عالمه راه داره و در نهایت هم یه نقطه پایان.
ما همه سختی راه را تحمل می‌کنیم تا به نقطه پایان دلخواهمون برسیم. این نقطه پایان برای یکی دریاست، برای یکی جنگله و برای یکی هم ممکنه یه شهر مدرن باشه.
هیچ کس هم نمی‌تونه بگه این خوبه یا اون بده.
اندازه کل آدم‌های کره زمین هم از این نقاط پایان وجود داره که برای هرکس متناسب با شرایط زندگی و علاقه‌هاش می‌تونه متفاوت باشه. مهم اینه که من وقتی به نقطه پایانم رسیدم با افتخار سرم را بالا بگیرم و حس موفقیت داشته باشم، حتی صرفاً به خاطر تحمل سختی‌های مسیر.
به عنوان کلام آخر هم بگم که یه جامعه‌شناس آمریکایی می‌گه:
«هنرمند نمی‌تونه شکست بخوره، هنرمند بودن خودش نوعی از موفقیته!»
پس دمت گرم که همه جوره داری ثابت می‌کنی شکست‌ناپذیری! 😉
مطالب مرتبط
در این قسمت سعی می‌کنم برای همه سلیقه‌ها و نیازها چیزی برای گفتن داشته باشم.
اون پدر مادرهایی که دوست نداشتن بچه‌هاشون هنر بخونن را یادتونه؟ شاید آگاهی پیدا کردن در مورد رشته هنر و اینکه کلاً «هنر چیست؟» بتونه تا حدی با این فضا آشتی‌شون بده و راضی به هنرستان رفتن بچه‌هاشون بشن.
یه تعدادی از رشته های پردرآمد هنرستان رو توی این مطلب باهاشون آشنا شدی. اما اگر میخوای بیشتر بدونی و بخونی همین پایین منتظرتیم.
البته شاید هنوز بعضی از شما توی مرحله قبل باشید و ندونید می‌خواید چی بخونید و با انتخاب رشته چه کنید. برای به سلامت گذر کردن از این مرحله خوندن مطلب زیر قطعاً خالی از لطف نیست!
در نهایت همه این چالش‌ها و بالا پایین‌هایی که تحمل می‌کنیم برای اینه که بتونیم به یک موقعیت خوب برسیم و از زندگی لذت ببریم. چجوری حاصل میشه؟ بخش بزرگی از رضایت‌مندی ما از زندگیمون به شغلی که داریم مربوط میشه.
دوره طراحی مسیر شغلی هم یکی از همون چیزهاییه که مثل فانوس تو تاریکی شب، دستمون را میگیره و راه درست رو نشونمون میده!
من گفتنی‌ها رو در مورد رشته های پردرآمد هنرستان گفتم. حالا نوبتی هم باشه، نوبت شماست.
از تجربیاتتون تو انتخاب رشته بگید و بچه‌های نهمی رو یه کم دلگرم کنید!
مخصوصاً شماهایی که از قشر هنرمندان جامعه‌اید 😉
محصولات آموزشی
سلام میشه لطفا یه کمکی به من بکنین خیلی مهمه برام
من امسال انتخاب رشته نهم دارم و بین انسانی و فتوگرافیک موندم
خودم دوست دارم هنر بخونم ولی از طرفی مطمئن نیستم
آیا میشه با دیپلم فنی حرفه‌ای کنکور سراسری شرکت کنیم
کاردانی نخونیم و فقط ۴ سال کارشناسی رو بخونیم؟
و اینکه نمیخوام دانشگاه آزاد یا فنی حرفه‌ای برم
میشه بگید به مبلغ چقدر درآمد دارن؟
من نمیدونم همیشه رشته ریاضی و تجربی و انسانی ها موفق تر از همه بودن قنادی که پر درآمد به حساب نمیاد و زیرش،انیمیشن سازی تو ایران هیچ پهنی نیست، معماری که ما میریم مهندسی شا یاد میگیریم
دوخت و دوز که همچین تعریفی نداره.با نقاشی کی به کجا رسیده؟ فتو گرافیک و گرافیک همه توش بهترین نمیشن فقط ده درصد میرن تو کمپانی ها و اینا . جواهرات هم کار هر کسی نیست پس وقتی نمی دونی حرف نزن
حتمن میدونن ک میگن
من خودم ماهانه بالای 50 میلیون با رشته طراحی دوخت درآمد دارم
ببخشید رشته طراحی دوخت تو چجوری توش موفق شدی من دارم تغییر رشته میدم میام هنرستان نمیدونم چی برم یه رشته ای می‌خوام که پول زیادی تو این سه سال لازمش نباشه نمیخوام خانوادمو تحت فشار بزارم نظری داری بدی؟