فیلم نامه نویسی چیست و چه اهمیتی دارد؟ آیا می‌توان از این مهارت، یک مسیر شغلی حرفه‌ای ساخت؟ اگر به دنیای سینما، سریال، بازی یا حتی پادکست علاقه دارید، فیلمنامه‌نویسی یکی از حیاتی‌ترین مهارت‌هایی‌ست که باید بشناسید. در این مقاله به معرفی کامل فیلمنامه‌نویسی، مهارت‌های موردنیاز، مسیر یادگیری، بازار کار و درآمد این شغل خلاقانه می‌پردازیم. چه به‌دنبال شروع حرفه‌ای در صنعت سرگرمی باشید، چه صرفاً علاقه‌مند به نوشتن و داستان‌گویی، این راهنما برای شماست تا شاید مسیر جدیدی را در زندگی خودتان پیدا کنید.
راستش کسی از آینده خبر ندارد، ممکن است چند سال دیگر شما نولان، چارلی کافمن، اصغر فرهادی و یا حتی پیمان قاسمخانی بعدی باشید که در مصاحبه خود به این مطلب اشاره کنید که شروع فیلمنامه نویس شدنم از خواندن یک مقاله آغاز شد.
ما اینجاییم که امروز کنار شما با مسیر فیلمنامه نویسی آشنا شویم، برای ذهنتان سوال طراحی کنیم و بعد آن‌ها را یکی یکی پاسخ دهیم. اما قبل از آن بد نیست اشاره کنم چرا سناریونویسی می‌تواند برای ما جذاب باشد. شاید یکی از اولین دلیل‌هایش در جهان امروز فریلنسر بودن بعضی از حوزه‌های این شغل است. پس قبل از اینکه سراغ اصل ماجرا برویم بد هم نیست به لینک: فریلنسری نویسندگی بروید و این مطلب را هم بخوانید تا بهتر متوجه شوید نویسنده بودن یک جورهایی فریلنسری هم محسوب می‌شود.
فهرست
- فیلمنامه نویسی چیست و چرا مهم است؟
- چه کسانی می‌توانند فیلمنامه نویس شوند؟
- مهارت‌های لازم برای فیلمنامه نویس بودن
- انواع سبک‌های فیلمنامه نویسی
- مسیر شغلی فیلمنامه نویسی: از کجا شروع کنیم؟
- مراحل ورود به مسیر شغلی فیلمنامه نویسی
- بازار کار فیلمنامه نویسی در ایران و جهان
- درآمد فیلمنامه نویسان چقدر است؟
- چطور نمونه کار بنویسیم و ارائه دهیم؟
- آیا فیلمنامه نویسی برای ما مناسب است؟
- چند مسیر برای آینده
1. فیلمنامه نویسی چیست و چرا مهم است؟
برای معرفی شغل فیلمنامه نویسی باید اول بدانیم فیلمنامه یا سناریو چیست.
فیلمنامه‌نویسی (Screenwriting) یا سناریونویسی ، فرآیند خلق ساختار، دیالوگ و روایت داستانی برای تولیدات دیداری مانند فیلم، سریال، تیزر یا حتی بازی‌های ویدیویی است. فیلمنامه، نقشه راهِ تولید یک اثر تصویری است؛ جایی که تمام عناصر داستان، شخصیت‌ها، موقعیت‌ها و دیالوگ‌ها با دقت طراحی و تنظیم می‌شوند تا بتوانند بر پرده تصویر جان بگیرند. اینجا در کنار خلاقیت ما کاری نزدیک به مهندسی انجام می‌دهیم.
اما چرا فیلمنامه نویسی مهم است؟
پاسخ ساده است: بدون یک فیلمنامه قوی، حتی بهترین بازیگران، کارگردان‌ها یا جلوه‌های ویژه نیز نمی‌توانند داستانی تأثیرگذار خلق کنند. داستان و ایده، جوهره اصلی یک فیلم‌اند، و فیلمنامه، پایه و اسکلت آن است. این متن نه‌تنها راهنمای تولید، بلکه نخستین نقطه تماس مخاطب با روح داستان است. پس شما اگر یک روز به عنوان فیلمنامه نویس شروع به فعالیت کردید یادتان باشد که نقطه آغاز از زیر دست شما خارج می‌شود.
در واقع، سناریونویس با نگارش یک فیلمنامه منسجم، چند نقش کلیدی ایفا می‌کند:
یک- جلب نظر تهیه‌کننده و سرمایه‌گذار:
یک فیلمنامه قوی می‌تواند سرمایه جذب کند و پروژه را وارد فاز تولید نماید
دو- راهنمای کارگردانی و بازیگری:
فیلمنامه نقش‌ها، صحنه‌ها و گفت‌وگوها را دقیق مشخص می‌کند.
سه- پایه تولید و تصویری:
بدون فیلمنامه، هیچ تیم تولیدی نمی‌داند چه چیزی باید ساخته شود.
چهار- برقراری ارتباط با مخاطب:
داستان خوب، شخصیت‌پردازی قوی و دیالوگ‌های واقعی، همه از فیلمنامه می‌آیند.
پنج- و در نهایت قصه:
یک فیلمنامه روایتی را منسجم، جذاب و هدفمند را طراحی می‌کند که شخصیت‌ها باورپذیر و عمیق شوند و تم و پیام اثر، یا اصل قصه را به مخاطب منتقل کند. و البته که یادمان هست، رسالت اول یک فیلم سرگرمی است. پس یک قصه سرگرم کننده برگ برنده شما است.
فیلمنامه نویسی فقط نوشتن نیست!
یک فیلمنامه‌نویس حرفه‌ای باید:
- ساختار روایت را بشناسد،
- اصول دراماتورژی را بداند،
- در شخصیت‌سازی ماهر باشد،
- و بتواند احساسات را به زبان تصویر ترجمه کند.
به همین دلیل، یادگیری فیلمنامه‌نویسی یکی از پایه‌های ورود به دنیای سینما، تلویزیون و تولید محتوای ویدیویی به‌شمار می‌رود.
در دنیای پررقابت صنعت فیلم و سریال، تسلط بر هنر فیلمنامه‌نویسی نه‌تنها یک مهارت تخصصی، بلکه ابزاری حیاتی برای موفقیت در بازار خلاقیت است. از فیلم‌های کوتاه مستقل گرفته تا بلاک‌باسترهای پرهزینه، همه از یک نقطه آغاز می‌شوند: یک فیلمنامه قوی.
آیا فیلمنامه نویسی فقط برای ساخت فیلم است؟
همانطور که در آغاز اشاره شد، فیلمنامه‌نویسی به نگارش داستان‌هایی برای انواع رسانه‌های تصویری اختصاص دارد؛ از فیلم و سریال گرفته تا مستند، برنامه‌های تلویزیونی، مسابقات و بازی‌های ویدیویی.
پس اگر می‌خواهید بدانید مسیر شغلی سناریونویسی چگونه است و چگونه می‌توان وارد این جهان شد، با ما همراه باشید.
یک لحظه مکث!
اما قبل از اینکه سراغ این برویم که چه کسانی می‌توانند فیلمنامه نویس شوند، شاید دوست داشته باشید دوباره در مورد مسیر شغلی آینده خودت یک تجدید نظر کنید. پس شاید بد نباشد ابتدا چند تست استعدادیابی برای پیدا کردن شغل مناسب را امتحان کنید. یشنهاد من به شما؟ به لینک زیر بروید و با چند نمونه خوب از این تست‌ها آشنا شوید
و بعد اگر متوجه شدید که سناریونویسی برای شما مناسب نیست دوره طراحی مسیر شغلی که در لینک زیر برایتان آدرسش را می‌نویسم شاید کمکتان کند
اما اگر هنوز به اینکه آیا میتوانید فیلمنامه نویس شوید یا خیر شک دارید به نظرم ادامه مسیر را با من باشید چون من احتمال می‌دهم اگر آن را جستوجو کرده‌اید و تا اینجا با من همراه بودید پس حتما یا نویسنده‌اید یا نویسنده خواهید شد.
2. چه کسانی می‌توانند فیلمنامه نویس شوند؟
فیلمنامه نویسی یک شغل تخصصی است، اما لزوماً پیچیده و دور از دسترس نیست. اگر به داستان‌گویی علاقه‌مند هستید، ذهنی تحلیلی و خلاق دارید و دوست دارید احساسات، وقایع و ایده‌ها را در قالب تصویر بیان کنید، این حرفه می‌تواند مسیر مناسبی برای شما باشد.
حالا که تا اینجا با مفهوم فیلمنامه‌نویسی (یا همان سناریونویسی) آشنا شده‌اید و به آن علاقه‌مند شده‌اید، لازم است بدانیم برای ورود به این حوزه چه مهارت‌هایی مورد نیاز است. اما پیش از آن، بهتر است مرز تفاوت فیلمنامه نویسی را با سایر انواع نوشتن مشخص کنیم و ببینیم چه کسانی فیلمنامه نویس نیستند؟
چه کسی فیلمنامه نویس نیست؟
یک- داستاننویس:
یک داستاننویس لزوماً فیلمنامه‌نویس خوبی نیست، حتی اگر در خلق قصه‌های جذاب تبحر داشته باشد. فیلمنامه‌نویسی فرآیندی ساختاری و مهندسی‌شده است که با ابزارهایی چون تصویر، صدا، نور و رنگ عمل می‌کند؛ در حالی که داستاننویس از کلمه و تخیل بهره می‌گیرد.
مثلاً موقعیتی که در داستان با ده صفحه شرح داده می‌شود، ممکن است در فیلمنامه با یک تصویر نمایشی و بدون دیالوگ انتقال یابد. در داستان‌نویسی با روش سیال ذهن می‌توان زمان و مکان را درهم آمیخت، اما در فیلمنامه باید هر عنصر قابل تبدیل به تصویر باشد.
دو- ناداستان‌نویس (روایت‌نویس غیرتخیلی)
ناداستان‌نویس کسی است که واقعیت‌هایی مانند سفرنامه، زندگینامه یا گزارش را روایت می‌کند. فیلمنامه‌نویس مستند می‌تواند از مهارت‌های ناداستان‌نویسی بهره ببرد، اما کار او فراتر از روایت صرف است. پس از تحقیقات گسترده، باید موقعیت‌های نمایشی را طراحی کند تا نقشه راه تولید یک مستند شکل بگیرد. به‌عبارت دیگر، او نه‌تنها می‌نویسد، بلکه می‌سازد.
حالا سوال این است:
برای فیلمنامه نویس شدن، چه مهارت‌هایی لازم است؟
در بخش بعدی به مهارت‌های کلیدی ورود به دنیای فیلمنامه‌نویسی می‌پردازیم؛ مهارت‌هایی که نه فقط برای نگارش، بلکه برای تبدیل داستان به تصویر، حیاتی‌اند.
اما می‌توانم اینجا به یک نکته اشاره کنم و از آن زود عبور کنم. نکته‌ای که لازم است پس ذهنمان بماند اما شرح آن بماند برای مقاله دیگر که صحبت مفصلی است. یکی از اصلی‌ترین مهارت‌های سناریونویسی قدرت کار در گروه است. یک گروه نویسنده اغلب برنده‌تر از یک فکر در خلوت است.
با ذکر این نکته برویم سراغ مهارت‌های دیگر فیلمنامه نویس بودن.
3. مهارت‌های لازم برای فیلمنامه نویس بودن
برای تبدیل شدن به یک فیلمنامه‌نویس حرفه‌ای، برخورداری از مجموعه‌ای از مهارت‌های فنی و ذهنی ضروری است. نخستین و مهم‌ترین مهارت، داستان‌پردازی خلاقانه است؛ یعنی توانایی خلق روایت‌هایی منسجم، جذاب و چندلایه.
در کنار آن، درک ساختار درام (مانند ساختار سه‌پرده‌ای، قوس شخصیتی و گره‌افکنی)، و نیز توانایی نوشتن دیالوگ‌های واقع‌گرایانه و متناسب با شخصیت‌ها، از مهارت‌های کلیدی فیلمنامه‌نویسی محسوب می‌شود.
یک فیلمنامه‌نویس باید مشاهده‌گری دقیق باشد، بتواند رفتار انسان‌ها را تحلیل کرده و آن را به تصویر بکشد. همچنین، مهارت در بازنویسی و ویرایش متن، آشنایی با قالب استاندارد فیلمنامه، و توانایی تطبیق نوشتار با نوع رسانه (فیلم، سریال، بازی، پادکست و…) از اهمیت بالایی برخوردار است.
ترکیب این توانایی‌ها مسیر موفقیت در بازار رقابتی فیلمنامه‌نویسی را هموار می‌سازد. پس برای شروع کار فیلمنامه نویسی 3 نکته مهم داریم، 1-علاقه 2-خلاقیت و 3- آموزش‌های مقدماتی این رشته.
پس یکبار دیگر با هم مرور کنیم که توانایی‌های یک نویسنده باید چه باشد. (یادمان هست که اولین مهارتی که به آن اشاره کردیم که پس ذهنمان بماند، توانایی کار گروهی بود)
چک‌لیست مهارت‌های کلیدی فیلمنامه‌نویس:
- توانایی داستان‌پردازی: خلق داستان‌هایی با آغاز، بحران و پایان مشخص
- دیالوگ‌نویسی: نگارش گفت‌وگوهایی واقعی، باورپذیر و هم‌خوان با شخصیت‌ها
- درک ساختار درام: تسلط بر اجزای روایت و ایجاد کشش داستانی
- خلاقیت ذهنی: تولید ایده‌های تازه، منحصربه‌فرد و قابل توسعه
- مشاهده‌گری دقیق: الهام‌گیری از واقعیت و بازتاب زندگی روزمره در روایت
- صبوری و پشتکار: فیلمنامه‌نویسی فرآیندی زمان‌بر است که نیازمند بازنویسی‌های مکرر و مداوم است
اما یادمان نرود به هر حال برای شروع هر کاری باید مقدماتش را بلد بود. اگر دانشگاه نرفته‌اید سراغ کلاس‌های آزاد، سرچ کردن در اینترنت و یاحتی مهندسی معکوس بروید. یعنی یک فیلم خوب که دوستش دارید را پیدا کنید، خلاصه سه خطی (لاگلاین) ، پنج خطی (سیناپس کوتاه) ، یک صفحه‌ای (سیناپس بلند) و در نهایت طرح اولیه آن را بنویسید و مدام بازنویسی کنید تا شبیه آن چه که می‌بینید بشود.
و یا سراغ خواند کتاب‌هایی بروید که یک فیلمنامه را چاپ کرده اند. به توضیحات صحنه و دیالوگ‌ها دقت کنید. اینجا لینک فروش چندتا از بهترین کتاب‌های فیلمنامه را برایتان یادآوری می‌کنم تا ببینید سناریونویس بودن چه شکلی است.
اول از همه، هفت فیلمنامه از اصغر فرهادی بعد از آن شاید بد نباشد کتاب بیست – عبدالرضا کاهانی را بخوانید و در نهایت سرخ پوست – نیما جاویدی که در انتهای متن مصاحبه جالبی بین او(کارگردان و نویسنده فیلم) و سعید رحمانی فیلمنامه نویس شکل گرفته است که می‌تواند آموزشی باشد.
4. انواع و سبک‌های فیلمنامه نویسی
فیلمنامه‌نویسی فقط به فیلم‌های سینمایی محدود نمی‌شود. با گسترش رسانه‌ها و پلتفرمهای دیجیتال، انواع سبک‌های فیلمنامه‌نویسی به وجود آمده‌اند که هرکدام ویژگی‌ها و ساختار خاص خود را دارند.
انواع رایج فیلمنامه‌ها:
سینمایی:
ساختار بلند، با داستانی منسجم و پیچیده. معمولاً بین ۹۰ تا ۱۲۰ صفحه.
سریال:
شامل قسمت‌های متعدد، شخصیت‌محور با داستان‌های فرعی.
مستند:
بر پایه واقعیت، اما با ساختار روایی هدفمند.
فیلم کوتاه:
ساده، فشرده و غالباً با یک پیام مشخص در زمان محدود.
سناریو برای پادکست داستانی یا بازی‌های ویدویی:
بیشتر صوتی یا تعاملی، نیازمند توجه ویژه به جزئیات صوتی و تصمیمات مخاطب.
سناریونویسی برای محتواسازی:
راستش، این جدیدترین امکان یک نویسنده در این حوزه است. این روزها پر از فرصت در صفحه‌های مجازی در اینستاگرام و یوتیوب و پلتفرمهای دیگر است که شما به عنوان سناریو نویس میتوانید با نوشتن یک ایده و قلاب انداختن و مخاطب گرفتن در این حوزه فعالیت کنید. راستش بگذارید دستم را برایتان رو کنیم. نوشتن همین مطلبی که می‌خوانید هم به نوعی نوشتن سناریو با مهارت سئو برای بالا رفتن لینک همین مطلب درون جستو‌جوی گوگل است.
نوشتن برای استندآپ:
ما داخل ایران استندآپ را بعد از دیدن خندوانه رامبد جوان دیدیم و شناختیم. بچه‌های خلاق و بامزه‌ای که داستانی خنده‌دار تعریف میکنند. اما فکر کنم بدانید که همه این متن‌ها از ذهن یک نفر نمی‌آید. از خلاقیت یک تیم نویسنده در پشت صحنه است که سر می‌زند.
هر سبک، مهارت‌های خاصی می‌طلبد و ممکن است فیلمنامه‌نویس در یک یا چند حوزه تخصص پیدا کند.
5. مسیر شغلی سناریونویسی: از کجا شروع کنم؟
شروع مسیر فیلمنامه‌نویسی ممکن است در ابتدا گمراه‌کننده به نظر برسد، اما با شناخت مراحل و ابزارهای لازم، می‌توان گام‌به‌گام پیش رفت. همانطور که در بالاتر توضیح دادم این حرفه، هم نیازمند یادگیری اصولی است، هم تمرین مستمر و هم ارتباط با جامعه حرفه‌ای سینما.
راستش، همین بخش آخر یعنی شبکه‌سازی و ارتباط با بدنه‌ی حرفه‌ای صنعت سینما، به‌اندازه‌ی تمام مراحل دیگر اهمیت دارد -و شاید حتی مهم‌تر-. خیال نکنید که میتوانید در دنیای خود بنویسید، شاهکاری خلق کنید و همه چیز تمام شود. بعد از نوشتن یک فیلمنامه درجه‌یک، باید کفش آهنی به پا کنید و دنبال مشتری بگردید! اما نترسید. حتما با ایجاد ارتباط بین نویسنده‌های دیگر، بازیگران و دوستان مرتبط با این رشته اگر کارتان خوب باشد راهتان را پیدا خواهید کرد.
البته اگر قصد ساختن سناریو خودتان را داشته باشید وضعیت کمی متفاوت است. آن موقع بهتر است بروید سراغ کارگردان شدن و سرمایه‌گذار پیدا کردن.
اما اگر بخواهیم از این بحث فرعی خارج شویم و به اصل موضوع برگردیم، بیایید مرور کنیم تا اینجا چه گفتیم:
- فیلمنامه‌نویسی چیست؟
- چه کسانی می‌توانند فیلمنامه‌نویس شوند؟
- انواع و سبک‌های فیلمنامه‌نویسی کدام‌اند؟
- و حالا این پرسش که: مسیر شغلی فیلمنامه‌نویسی از کجا آغاز می‌شود؟
در ادامه، به چند پیشنهاد و نکته عملی می‌پردازیم که می‌تواند در این مسیر به شما کمک کند.
6. مراحل ورود به مسیر شغلی فیلمنامه نویسی
۱. مطالعه و مشاهده:
خواندن فیلمنامه‌های حرفه‌ای و تماشای تحلیلی فیلم‌ها، نوعی مهندسی معکوس برای درک بهتر ساختار، روایت و تکنیک‌های نوشتاری است.
۲. یادگیری اصول:
شرکت در دوره‌های آموزشی یا مطالعه منابع معتبر درباره ساختار سه‌پرده‌ای، شخصیت‌پردازی، دیالوگ‌نویسی، گره‌افکنی، تم و سایر مباحث فیلمنامه‌نویسی.
۳. تمرین نوشتن:
از نگارش فیلم کوتاه یا سکانس‌های ساده شروع کنید. حتی بازنویسی سکانس‌هایی از فیلم‌های محبوب می‌تواند تمرینی مفید و آموزنده باشد.
۴. ساخت نمونه‌کار:
نوشتن یک فیلمنامه کامل به‌عنوان نمونه‌کار برای ارائه به کارگردان‌ها، تهیه‌کننده‌ها یا ارسال به جشنواره‌ها و رقابت‌های فیلمنامه‌نویسی.
۵. شبکه‌سازی و همکاری:
حضور در ورکشاپ‌ها، عضویت در گروه‌های فیلمنامه‌نویسی و مشارکت در پروژه‌های دانشجویی یا مستقل می‌تواند به گسترش ارتباطات حرفه‌ای کمک کند.
۶. بازنویسی و پذیرش نقد:
هیچ فیلمنامه‌ای در نسخه‌ی اول کامل نیست. بازنویسی بخش جدایی‌ناپذیر این مسیر است. یاد بگیرید بازنویسی را نه به‌عنوان سختی، بلکه به‌عنوان فرصتی برای بهبود دوست داشته باشید.
7. بازار کار سناریونویسی در ایران و جهان
بازار کار فیلمنامه‌نویسی در سال‌های اخیر دچار تحولات چشم‌گیری شده است. اگرچه سینما و تلویزیون همچنان دو قطب اصلی استخدام سناریونویس‌ها هستند، اما رشد پلتفرمهای آنلاین، شبکه‌های نمایش خانگی، تولید محتوای دیجیتال و بازی‌های ویدیویی، فرصتهای شغلی تازه‌ای را ایجاد کرده‌اند.
فرصتهای شغلی سنتی و داخلی:
تلوزیون:
نگارش سریال‌ها، تله‌فیلم‌ها و مستندهای داستانی
سینما:
فیلمنامه‌های بلند سینمایی (چه در قالب فیلم هنری، چه تجاری)
شبکه‌های استانی:
تولیدات محلی یا مناسبتی با موضوعات بومی
پلتفرمهای اینترنتی و VOD:
مانند نماوا، فیلیمو، یوتیوب و سایر پلتفرمهای پخش آنلاین که تقاضای فزاینده‌ای برای محتوای سریالی و داستانی دارند
استارتاپ و برندهای تجاری:
برای تولید سناریوهای تبلیغاتی، روایت‌محور یا پادکست‌های داستانی
بازی‌های ویدیویی و واقعیت مجازی (VR):
نیازمند دیالوگ‌نویسی، روایت تعاملی و طراحی سناریوهای پیچیده هستند.
بازار جهانی:
شامل فستیوال‌های بین‌المللی فیلم کوتاه، بورس‌ها و اقامت‌های هنری برای نویسندگان، و همکاری در پروژه‌های بین‌المللی از طریق پلتفرمهای آنلاین و شبکه‌سازی
نکته مهم: برای ورود به بازار جهانی فیلمناه نویسی، تسلط به زبان انگلیسی، آشنایی با قالب‌های استاندارد بین‌المللی فیلمنامه‌نویسی، داشتن کارگزار، تسلط روی ارائه (پیچینگ) متفاوت و قانع کننده و داشتن نمونه‌کار حرفه‌ای از عوامل تعیین‌کننده هستند.
8. درآمد فیلمنامه نویسی چقدر است؟
درآمد فیلمنامه‌نویسی متغیر است و به عوامل مختلفی مانند نوع پروژه، میزان تجربه، سطح ارتباطات حرفه‌ای و شرایط بازار بستگی دارد. برخلاف بسیاری از مشاغل دیگر، در این حوزه تعرفه‌ی ثابت و مشخصی وجود ندارد.
البته در ادامه، یک معیار تقریبی بر اساس داده‌های رسمی برایتان فراهم کرده‌ایم، اما پیش از آن، بهتر است با عوامل مؤثر بر میزان درآمد آشنا شویم:
عوامل مؤثر بر درآمد فیلمنامه‌نویسان:
نوع همکاری: پروژه‌ای (حق‌التحریر)، استخدام رسمی یا مشارکت در سود تولید
نوع پروژه: فیلم کوتاه، فیلم بلند، سریال تلویزیونی یا پروژه‌های سفارشی
میزان تجربه: نویسنده تازه‌کار، متوسط یا حرفه‌ای
شبکه‌سازی و ارتباطات: ارتباط مستقیم با تهیه‌کننده یا حضور در اتاق‌های نویسندگی
نمونه‌های تقریبی دستمزد:
(براساس بیانیه‌ی انجمن صنفی فیلمنامه‌نویسان، سال ۱۴۰۴)
| سریال‌ها: -شبکه نمایش خانگی: حدود ۵۰۰ میلیون تومان برای هر قسمت -تلویزیون (صداوسیما): حدود ۳۰۰ میلیون تومان برای هر قسمت | طرح آماده برای سریال: -معادل دستمزد نگارش یک قسمت سریال |
| فیلم بلند سینمایی: -حدود ۱ میلیارد تومان (بر اساس بودجه‌ی تولید ۲۰ میلیارد تومانی برای یک فیلم سینمایی | بازنویسی فیلمنامه توسط نویسنده‌ی دیگر: -معادل دستمزد کامل نویسنده اصلی |
| طرح آماده برای تولید فیلمنامه سینمایی: -معادل ۳۰٪ از مبلغ کامل فیلمنامه | فیلم کوتاه مستقل: -بین ۲ تا ۲۰ میلیون تومان (توافقی) |
توجه: برای فیلم کوتاه، تعرفه‌ی رسمی وجود ندارد و بر پایه‌ی تجربه‌ها و مشاهدات میدانی تخمین زده شده است.
فراموش نکنید، نویسندگان موفق داخلی یا فعالان موفق در بازار جهانی می‌توانند درآمدهایی چندبرابر نرخ‌های فوق داشته باشند.
9. چطور نمونه‌کار بنویسم و ارائه دهم؟
نوشتن یک فیلمنامه کامل فقط نیمی از مسیر است؛ نحوه‌ی ارائه‌ی آن به تهیه‌کنندگان، داوران یا پلتفرمهای تولید محتوا، نقش تعیین‌کننده‌ای در موفقیت شغلی شما دارد. اگر فیلمنامه‌ای را نه به سفارش بلکه به ابتکار خود نوشته‌اید و می‌خواهید آن را به فروش برسانید یا خوانده شود، باید بدانید چگونه آن را به‌درستی معرفی و عرضه کنید.
مراحل تهیه و ارائه‌ی نمونه‌کار حرفه‌ای:
۱. نگارش یک فیلمنامه کامل و ویرایش‌شده
ترجیحاً در ژانری که در آن تسلط بیشتری دارید
بازنویسی‌شده و منطبق با قالب استاندارد فیلمنامه‌نویسی
۲. تهیه‌ی لاگلاین و سیناپس حرفه‌ای
برای معرفی خلاصه‌ی داستان به‌صورت کوتاه و جذاب
۳. طراحی یک پکیج ارائه (برای جلسه‌ی پیچینگ)
شامل: بیوگرافی کوتاه، هدف پروژه، توضیحی مختصر درباره‌ی ژانر یا لحن اثر
۴. شرکت در فراخوان‌های معتبر فیلمنامه‌نویسی
چه در سطح داخلی (جشنواره‌ها و بازارهای فیلم)
چه در سطح بین‌المللی (اقامت‌های هنری، رقابت‌های نگارشی، پلتفرمهای جهانی)
۵. ارسال مستقیم به تهیه‌کنندگان یا کارگردانان فعال
ترجیحاً در حوزه‌ای که با ژانر یا موضوع فیلمنامه‌تان هم‌راستاست
۶. انتشار آنلاین در پلتفرمهای تخصصی
- مانند:
- FilmFreeway
- Scripted
- شبکه‌های تخصصی نویسندگان
- پلتفرمهای ایرانی مثل فیلیمو، نماوا، فیلمنت و…
7. ساخت نمونه‌ی تصویری یا تیزر از فیلمنامه
برای نمایش قابلیت‌های اجرایی متن و جلب توجه تصویری
نکته کلیدی: نوشتن یک فیلمنامه کوتاه، حرفه‌ای و جذاب می‌تواند بهترین نمونه‌کار برای ورود به پروژه‌های بزرگ‌تر باشد.
10. آیا فیلمنامه‌نویسی برای من مناسب است؟
اگر تا اینجای مقاله را مطالعه کرده‌اید، به‌احتمال زیاد به دنیای فیلمنامه‌نویسی علاقه‌مند هستید. اما شاید هنوز این پرسش در ذهنتان باشد:
آیا فیلمنامه‌نویسی واقعاً برای من مناسب است؟
از نوشتن داستان لذت می‌برم؟
به فیلم، سریال یا محتوای تصویری علاقه‌مندم و آن‌ها را تحلیلی تماشا می‌کنم؟
ایده‌پرداز هستم و از تخیل درباره موقعیت‌های انسانی لذت می‌برم؟
پشتکار دارم و می‌توانم بارها روی یک متن بازنویسی انجام دهم؟
آیا از همکاری تیمی در پروژه‌های خلاقانه استقبال می‌کنم؟
اگر پاسخ شما به بیشتر این پرسش‌ها مثبت است، پس تبریک می‌گویم. شما مسیرتان را پیدا کرده‌اید. درست است که ادامه دادن حتما سخت خواهد بود اما از پسش بر خواهید آمد. حالا که با هم تا اینجا رسیده‌ایم پیشنهاد می‌کنم به دو مقاله زیر هم سری بزنید تا شاید مسیرهای جدیدی برایتان در حوزه سناریونویسی پیدا شود.
11. چند مسیر برای آینده
حالا که به اینجا رسیدیم بد نیست بدانید اگر یک روز فیلمنامه نویس موفقی شدید، که امیدوارم حتما اینطور باشد، با ادامه‌ی یادگیری، تمرین و تجربه‌اندوزی، میتوانید در مسیر حرفه‌ای فیلمنامه نویسی پیشرفت کرده و وارد سطوح بالاتر شوید که من چند نمونه از آن را برایتان می‌نویسم.
فرصتهای بیشتر برای سناریونویسی
- تبدیل شدن به نویسنده‌ی اصلی یک سریال یا فیلم بلند
- هدایت اتاق نویسندگی یا سرپرستی تیم نگارش
- تدریس یا مشاوره در زمینه‌ی فیلمنامه‌نویسی
- کارگردانی آثاری که خودتان نوشته‌اید
- توسعه‌ی آثار مستقل برای جشنواره‌ها و پلتفرمهای جهانی
یادمان نرود که فیلمنامه نویسی و نویسنده بودن تنها به داشتن یک مهارت نیست، شما باید مثل یک بندباز ماهر باشید. برای پیدا کردن ایده‌های جذاب تیزبین باشید، برای بسط و گسترش ایده خود خلاق باشید، برای بازنویسی‌های زیاد صبور باشید، تعامل با گروه نویسندگان و باقی گروهای تولیدی را بلد باشید و در نهایت بتوانید خودتان را به عنوان نویسنده در جامعه خود شناخته کنید.
بد نیست تا اینجا که آمده‌ایم یک دور مرور سریعی داشته باشیم به آنچه که با هم پشت سر گذاشتیم:
در انتها امیدوارم به زودی شما را به عنوان نویسنده فیلم‌های روی پرده سینمای ایران ببینم و یا شما هم برایمان بگویید که به نظرتان کدام شاخه از فیلمنامه نویسی برایتان جذاب است و می‌خواهید در آن فعالیت کنید. خوشحال می‌شویم از شما بشنویم.
محصولات آموزشی