اگر تابه‌حال سراغی از مؤسسات خیریه موفق ایرانی یا سازمان‌های حمایت از کودکان گرفته باشید، حتماً اسم محک به گوشتان خورده است. خانم سعیده قدس بنیانگذار محک است که سال‌ها پیش و در پی بیماری که برای فرزند خردسالش پیش آمد، قدم به این راه گذاشت.
درباره زندگی سعیده قدس در ادامه می‌خوانیم. بانویی که دردی بزرگ در زندگی شخصی خود را به کاری بزرگ در زندگی دیگران و جامعه تبدیل کرده است. او همچنین یک کارآفرین اجتماعی موفق است. ثبات قدم و پشتکار، اعتمادبه‌نفس، مهارت‌های ارتباطی موثر، و اشتیاق واقعی و عمیق نسبت به هدف، از خصوصیات بارز زنان کارآفرین موفق ایرانی است، که این ویژگی‌ها در عملکرد و سخنان خانم سعیده قدس کاملاً مشهود است.
تلاش کرده‌ایم بیوگرافی موسس محک را به‌طور جامع و با استفاده از منابع معتبر بررسی کنیم. به‌علاوه، چند کتاب و مستند جذاب درباره خانم قدس هم معرفی کرده‌ایم، که البته از منابع مورد استفاده در این مطلب هستند.
در این نوشته می‌خوانید:
- آغاز سفر پر فراز و نشیب سعیده قدس بنیانگذار محک از کجا بود؟
- دوره‌های تحصیلی و کاری
- ازدواج و نقش مادری: انتخاب سبک زندگی
- سعیده قدس و موسسه خیریه محک
- فعالیت‌های اجتماعی سعیده قدس بنیانگذار محک
1. آغاز سفر پر فراز و نشیب سعیده قدس بنیانگذار محک از کجا بود؟
زندگی هر کدام از ما سفری است که از قبل از تولدمان، در خانواده، شروع می‌شود و می‌تواند تا بی‌نهایت ادامه پیدا کند.
در بیوگرافی موسس خیریه محک هم، ضروری است که به نقش محیط خانواده در شکل‌گیری شخصیت او اشاره کنیم.
سعیده قدس در سال 1330 در محله گلاب‌دره شمیران در شمال تهران به دنیا آمد. پدرش، اصالتاً اهل طالقان بود و مسیر شغلی خود را با معلمی آغاز کرده و سپس به مدیریت یکی از دبیرستان‌های ملی به نام «آموزش و پرورش» رسیده بود. و مادرش از خانواده فراهانی بود که اهل علم و فرهنگ بودند.
در خانه آنها جلسات فرهنگی از جمله تفسیر مثنوی مولوی و همچنین دیوان حافظ برگزار می‌شد و وجود این زمینه مشترک فرهنگی پدر و مادر، فضا را برای رشد فرزندان و عشق آنها به مطالعه آماده کرده بود.
سعیده اولین فرزند خانواده، و دارای سه خواهر و یک برادر است. عشق او به ادبیات باعث شده بود که در سنین نوجوانی و تا پایان دوره دبیرستان، تمامی کتب ترجمه‌شده جهانی را مطالعه کرده باشد. او خود را هنوز هم وام‌دار مطالعات دوران نوجوانی خود می‌داند.
سعیده قدس در کتاب «کارآفرینی اجتماعی به شیوه سعیده قدس» می‌گوید:
«در آن روزها، ایمان به آینده روشن به شرط تلاش، زمینه اصلی ذهن ما بود.»
2. دوره‌های تحصیلی و کاری سعیده قدس بنیانگذار محک
از دیگر جنبه‌های موثر در زندگینامه موسس محک، دوره‌های تحصیلی و کاری او است. در ادامه به خلاصه‌ای از آن می‌پردازیم.
2-1. مدرسه و آغاز دانشگاه
سعیده قدس در دوران دبیرستان در رشته ادبی، و در مدارس شهناز و مهر آموزش دید. پس از گرفتن دیپلم، با حمایت پدر خود توانست بر فشار اقوام و برخی بزرگان خانواده که اصرار بر ازدواج او داشتند غلبه کند و به تحصیلات خود در دانشگاه ادامه دهد.
او در دومین رشته انتخابی خود، جغرافیا در دانشگاه تهران پذیرفته شد و با توجه به علاقه فراوانش به طبیعت، این رشته را در سال 1348 آغاز کرد. او تمایل داشت که تا مقطع دکتری به تحصیل خود ادامه دهد، اما سرنوشت مسیر دیگری برایش رقم زده بود.
2-2. شروع تجربه کار رسمی در کنار تحصیل
متأسفانه سعیده در میانه سال دوم دانشگاه، پدرش را به خاطر سکته مغزی و در سن 48 سالگی از دست داد. این اتفاق و احساس مسئولیت در قبال خانواده باعث شد که او در کنار درس، به کار تمام‌وقت به عنوان کارمند اداره بودجه در شرکت دخانیات بپردازد. کاری که ارتباط موضوعی با رشته تحصیلی او نداشت.
فعالیت در این فضا و با وجود مدیران و همکاران خوب، کوله‌باری از تجربه برای سعیده به‌همراه داشت. همچنین، در راستای سرکشی به شعب شرکت در مناطق مختلف کشور، توانست تجربه‌ای شگفت‌انگیز از سفر و دیدن طبیعت زیبای ایران داشته باشد.
سعیده، در سال 1352 از رشته جغرافیا فارغ‌التحصیل شد. در سال 1353 ازدواج کرد و تا تابستان 1357، که به‌دلیل شغل همسرش مدتی خارج از ایران ساکن بود، به فعالیت در شرکت دخانیات ادامه داد. طی این بازه، دوره‌های آموزشی سازمان برنامه را گذراند که به‌قصد ادامه تا مقطع فوق‌لیسانس شروع کرده بود.
2-3. تحصیل در زمان سکونت در آلمان
در زمان سکونت در آلمان، رشته زبان و ادبیات آلمانی را در دانشگاه بن آلمان شروع کرد. در کنار مطالعه ادبیات، هدف او یادگیری زبان آلمانی بود که تا حد خوبی به انجام رسید، به‌طوری که در زمان بازگشت به ایران توانست از آموخته‌هایش در کار خود بهره ببرد.
هر‌چند که به دلیل هم‌زمانی با تولد فرزند اولش و همچنین انقلاب ایران، و دل‌مشغولی‌های آن دوره، تحصیل در این رشته را ناتمام گذاشت.
2-4. بازگشت به کار در ایران
سعیده قدس به همراه خانواده در سال 1361 به ایران بازگشت. سپس مدتی را مجدداً به کار در شرکت دخانیات گذراند و پس از آن به بخش بین‌الملل صنایع غذایی منتقل شد. در این شغل، مسئولیت بررسی امور کشورهای آلمانی‌زبان و تنظیم قرارداد با آنها را بر عهده داشت، کاری که بنا به تجربه زیسته خود در کشورهای خارجی، در آن احساس مفید بودن می‌کرد.
او مدتی پس از تولد فرزند دومش، تصمیم گرفت از شغل رسمی خود کناره‌گیری کند. اما تأثیرگذاری اجتماعی او به پایان نرسید.
3. ازدواج و نقش مادری: انتخاب سبک زندگی
انتخاب‌های هر فرد نقش مهمی در جهت‌دهی به مسیر زندگی او دارند.
سعیده قدس در سال 1353 و در سن 23 سالگی با آقای نادر شریفی که کارمند وزارت امور‌خارجه بود، ازدواج کرد. سعیده نوع نگاه، درک و شناخت همسرش نسبت به خود و جهان پیرامون را یکی از دلایل مهم انتخاب او می‌داند.
مدتی پس از ازدواج، در سال 1357، سعیده به واسطه شغل همسرش، به کشورهای پاکستان و آلمان سفر کرد و به این وسیله، دیدی بازتر نسبت به زندگی و شرایط اجتماعی در بخش‌های دیگری از جهان به دست آورد.
مدتی بعد، اولین فرزندشان به نام مهربد در زمان اقامتشان در آلمان به دنیا آمد و سعیده را با شادی‌ها و مسئولیت‌های دنیای مادری آشنا کرد.
خانواده شریفی در سال 1361 به ایران بازگشتند و دخترشان کیانا حدود چهار سال بعد به دنیا آمد. در این زمان با توجه به شرایط، سعیده تصمیم گرفت شغل خود را کنار بگذارد تا فرصت بیشتری برای رسیدگی به دو فرزندش داشته باشد.
تجربه از دست دادن پدر و دیدن مسئولیت‌پذیری مادر و تمام‌قد ایستادنش در پرورش مستقل فرزندان، نگاه سعیده را به عشق، وفاداری، و احساس مادری شکل داده بود.
در حال حاضر، فرزندان سعیده قدس افراد موفقی هستند. مهربد دکترای علوم کامپیوتر دارد و در شرکت گوگل شاغل است. همچنین کیانا از دانشگاه استنفورد مدرک MBA دارد و مشغول به کار است.
4. سعیده قدس و موسسه خیریه محک
در زندگینامه سعیده قدس، محک سهمی اساسی دارد. او بیش از ۳۰ سال است که در این راه از جان مایه گذاشته است. در ادامه می‌خوانیم که چه شد تا محک به جایگاه فعلی رسید.
4-1. این درد مشترک
«روزی که سرنوشت من عوض شد، یه روز معمولی بود مثل همه روزهای دیگه…»
– سعیده قدس در سخنرانی TED کیش، 1394
یک روز قبل از تولد دو سالگی کیانا، حین چکاپ ماهیانه کودک، پزشکان متوجه وجود یک توده سرطانی شدند: خبری شوکه‌کننده برای مادر کودک.
سعیده قدس بنیانگذار محک، در سخنرانی TED کیش در سال 1394 از سرگشتگی، ناباوری و احساس تنهایی خود در مواجهه با سرطان دخترش می‌گوید. اینکه چرا او و فرشته کوچکش باید درگیر چنین بیماری شده باشند.
در دوران درمان کیانا و رفت‌وآمد سعیده به بیمارستان، او شاهد حضور خانواده‌های کودکان بیمار دیگر بود. خانواده‌هایی که به امید درمان فرزندانشان، از راه‌های دور و نزدیک به تهران می‌آمدند و برخی از آنان طی مدت حضورشان در تهران در شرایط مناسب و حتی بهداشتی نبودند.
یکی از این والدین، خانمی به نام مریم بود که همسرش را از دست داده بود و در مزارع برنج شمال کار می‌کرد. او کسی بود که با ابراز مهربانیش، سعیده را از غار تنهایی خود بیرون آورد.
در ویدئوی زیر ماجرا را از زبان تأثیرگذار سعیده قدس بنیانگذار محک بشنوید:
پس از آن بود که سعیده تصمیم گرفت در هر حال که فرزندش درمان بشود یا نه، قدمی برای کمک برای این درد مشترک بردارد.
به سان رود که در نشیب دره سر به سنگ می‌زند،
رونده باش
امید هیچ معجزی ز مرده نیست،
زنده باش!
-هوشنگ ابتهاج
ایده‌ای که به عمل در آمد
این‌طور که سعیده در مستند « بنیانگذار محک » می‌گوید، حس همدردی بسیار عمیق و این فکر مداوم که باید برای مشکلات کودکان بیمار و حمایت از خانواده‌هایشان اقدامی انجام شود، عامل به وجود آمدن محک بوده است:
«تو نمی‌تونی فکر کنی که این‌ها به من ربطی نداره. صحنه‌ها خیلی بیشتر از اونچه که بشه تصور کرد در ذهن نقش می‌بنده… در پس ِ ذهن من این نبود که باید یک مؤسسه تأسیس بشه، این بود که همین الان باید به این بچه‌ها کمک کرد…».
بنیانگذار خیریه محک می‌گوید:
«زمان لازم است تا بتوانید بگویید یک خبر بد، ذاتاً بد است یا نه».
اتفاقی که برای کیانا افتاد، باعث شد سعیده قدم در راهی بگذارد که برای بسیاری از کودکان سرزمین‌مان و خانواده‌هایشان روشنی به همراه داشته است.
مستند « بنیانگذار محک » را می‌توانید با عضویت در سایت هاشور ببینید. در ادامه تیزر این مستند جذاب را با هم می‌بینیم.
4-2. محک چطور شکل گرفت: عزم جزم و دستِ یاری
سعیده در ابتدا با هزینه شخصی و به طور جزئی و موردی کمک‌های خود را آغاز کرد. او که طی دوره درمان کیانا، مؤسسات درمانی و حمایتی آلمان را هم تجربه کرده بود، کم‌کم با همراهی جمعی از دوستان، آشنایان و تعدادی از پزشکان کیانا و با برگزاری بازارچه‌های خیریه و کارهای داوطلبانه توانست اقدامات خود را گسترش دهد.
در سال 1370، سعیده قدس موسسه محک را در قالب یک سازمان غیرانتفاعی-غیردولتی با شماره 6567 به ثبت رساند و تا ده سال به‌عنوان مدیرعامل، و پس از آن به‌عنوان عضو هیأت مؤسس در پیشرفت مؤسسه تأثیرگذار بوده است. محک (مخفف موسسه حمایت از کودکان مبتلا به سرطان) در 8 سال ابتدایی تشکیلش به‌طور 100درصد داوطلبانه اداره می‌شد و از این زمان کمک‌های مردمی نقشی برجسته و اساسی در پیشرفت این موسسه بازی کرده است. سعیده باور دارد که: «محک دستاورد نیکوکاران ایران‌زمین است».
4-3. رمز و راز موفقیت پایدار موسسه محک
محک یکی از مؤسسات موفق ایرانی است که اکنون بیش از 30 سال سابقه در امور خیریه دارد. سعیده قدس بنیانگذار محک با اشتیاقی عمیق و واقعی قدم در این راه گذاشت. او برخی از دلایل این موفقیت پایدار را در کتاب «کارآفرینی اجتماعی به شیوه سعیده قدس» و همچنین در مصاحبه‌ای در دانشگاه صنعتی شریف چنین برمی‌شمارد:
- فعالیت قانونمند و تعهد به اجرای قانون
- اعضای تیم و همکاران
- تکیه بر خرد جمعی در تصمیم‌گیری‌ها
- شفافیت کاری و پرهیز از هرگونه پنهان‌کاری
- جانشین‌پروری و استفاده از قدرت مدیریت نیروهای توانمند جوان، همراه با رشد موسسه
- انجام کار خیر به قصد کار خیر!
گر مرد رهی میان خون باید رفت
وز پای فتاده سرنگون باید رفت
تو پای به راه در نه و هیچ مپرس
خود راه بگویدت که چون باید رفت
– مختار نامه عطار
بیشتر بخوانیم: کارآفرین کیست و چگونه کارآفرین شویم؟
خدمات محک
محک در حال حاضر در سه بخش خیریه (خدمات حمایتی و جلب کمک‌های مردمی)، درمان (تشخیص و درمان بیماری سرطان) و تحقیقات (مستقل و همچنین در همکاری با سایر مؤسسات و دانشگاه‌های داخلی و بین‌المللی) فعالیت دارد.
در اساسنامه این مؤسسه، اولین هدف این مجموعه «آموزش و کمک رایگان به کودکان مبتلا به سرطان و خانواده آنها، به منظور کاستن از آلام روحی آنان، همچنین درمان و کمک‌های مالی و داروئی نسبت به آنها» ذکر شده است.
اطلاعات بیشتر را می‌توانید در بخش معرفی سایت محک و همچنین در اساسنامه این موسسه مشاهده کنید.
روش‌های ممکن برای همیاری
در محک هر نوع کمک خیرین از جمله تخصص، مدیریت، هنر، کمک مالی، … یا به قولی هر گونه کمک «قلمی، قدمی، یا دِرَمی» همیشه مورد استقبال قرار گرفته و به خدمت به کودکان مبتلا به سرطان تبدیل شده است. برای اطلاعات بیشتر و همیاری، به سایت موسسه محک مراجعه کنید.
5. فعالیت‌های اجتماعی سعیده قدس بنیانگذار محک
زندگی اجتماعی سعیده قدس به اقداماتش در موسسه خیریه محک محدود نمی‌شود. او تاکنون به علاقه بلندمدت خود، یعنی ادبیات و نویسندگی، و همچنین سایر فعالیت‌های اجتماعی نیز پرداخته است.
برخی از این فعالیت‌ها و همچنین تعدادی از جوایز و افتخاراتی که سعیده در طی این سال‌ها کسب کرده است را در ادامه خواهیم دید.
5-1. نویسندگی: کیمیا خاتون
خانم سعیده قدس که از کودکی در محیط خانوادگی فرهنگی رشد کرده و با ادبیات، آشنایی نزدیکی پیدا کرده بود، یکی از علایق اصلی خود را نویسندگی عنوان می‌کند. او این علاقه درونی را به عمل در آورده و اولین کتابش با عنوان «کیمیا خاتون» در «نشر چشمه» تاکنون به چاپ چهل‌و‌هشتم رسیده است.
سعیده قدس در این کتاب، به زندگی کیمیا، دخترخوانده مولانا می‌پردازد که پس از خواستگاری شمس تبریزی از او، به دلیل ارادت قلبی مولانا به شمس، و با وجود اختلاف سنی زیاد شمس و کیمیا، به همسری او در آمده است. ایده اصلی این کتاب بر اساس حوادث واقعی انتخاب شده اما نویسنده با خیال خود داستان را پرداخته است.
خانم قدس در مستند « بنیانگذار محک » اشاره می‌کند که هدف او در این کتاب این است که بگوید انسان‌های بزرگ هم مثل همه ما انسان‌های زمینی، دچار خطاها و اشتباهاتی می‌شوند. با این حال، مورد احترام و توجه ما هستند.
برای مطالعه این کتاب می‌توانید از طریق فیدیبو یا دیجیکالا هم به آن دسترسی داشته باشید.
5-2. فعالیت‌های دیگر سعیده قدس بنیانگذار محک
از دیگر نکات بارز در بیوگرافی موسس محک می‌توانیم به فعالیت‌های اجتماعی او اشاره کنیم. در کنار پیگیری‌های مؤثرش در امور خیریه محک، سعیده قدس در حمایت از حفظ محیط زیست، مقابله با سرطان سینه و همچنین رشد کسب‌وکارهای موفق نیز فعالیت داشته است. از جمله این موارد می‌توان به عضویت در سازمان‌ها و موسسات زیر اشاره کرد:
- عضو هیأت مدیره سازمان غیرانتفاعی ISCC
- عضو هیأت مدیره منطقه آسیا-اقیانوسیه موسسه ICC
- عضو هیأت امنا دانشکده کسب‌وکار صوفی، زنجان
- عضو هیأت امنا موسسه خیریه راز
5-3. جوایز و افتخارات موسس خیریه محک
سعیده قدس پایه‌گذار مؤسسه‌ای است که تنها تا پایان سال 1397 توانسته از 32هزار کودک مبتلا به سرطان حمایت همه‌جانبه (مالی، آموزشی، روانی) داشته باشد.
سعیده توانسته است علاوه بر انجام کار خیر، افراد بسیاری از جامعه را هم در این نیکوکاری با خود همراه کند، که خدمتی بزرگ برای همه ما است.
تعدادی از جوایز و افتخارات او را در ادامه مشاهده می‌کنید:
- جایزه پروین اعتصامی برای کتاب کیمیا خاتون در سال ۲۰۰۵
- جایزه بانک توسعه اسلامی در سال 2008
- جایزه وال استریت ژورنال 50 زن برتر در سال 2008
- تندیس و لوح تقدیر همایش روز جهانی و ملی سرطان، سالن همایش‌های صداوسیما (به‌طور مشترک به سعیده قدس موسس محک و مهندس آراسب احمدیان مدیرعامل این موسسه)، در سال 1392
- جایزه بخش فرهنگی–اجتماعی اعضای آکادمی پزشکان و دندانپزشکان ایرانی در آلمان (AIA)، در سال 1395
- نشان لیاقت در کارآفرینی اجتماعی از گروه علمی‌پژوهشی کارآفرینان و مدیران بزرگ ایرانی، سالن اجلاس سران، در سال 1397
- اولین جایزه حقوق شهروندی در حوزه بهترین فعال اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبائی، در سال 1398
با این حال او می‌گوید بزرگترین افتخار برایش این است که:
«دیگر هیچ کودک مبتلا به سرطانی از فقر نخواهد مرد».
مطالب مرتبط
خانم سعیده قدس یک کارآفرین موفق ایرانی است که فعالیت‌هایش اثرات اجتماعی مفیدی در جامعه داشته است.
اگر موضوع کارآفرینی و آشنایی با کارآفرینان موفق برایتان جذاب است، در مطلب زیر می‌توانید با زندگینامه کارآفرینان موفق جهان بیشتر آشنا شوید.
در دنیای امروز زنان بسیاری در نقش کارآفرینان موفق ظاهر شده‌اند. در مورد تعدادی از آنها می‌توانید در متن زیر بخوانید.
شما هم دوست دارید کارآفرین شوید؟ با سرمایه محدود هم می‌شود در ایران کارآفرین شد. اگر می‌خواهید بدانید چطور، مطالب زیر را ببینید.
کارآفرینان موفق شخصیت و ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارند. خوب است با خصوصیاتشان بیشتر آشنا شوید.
آیا شما هم شخصیت و اقدامات انسانی خانم سعیده قدس را تاثیرگذار و امیدبخش می‌دانید؟
افراد دیگری را می‌شناسید که صمیمانه به دیگران یاری رسانده باشند؟ خوشحال می‌شویم برایمان بنویسید.
محصولات آموزشی
زنده باد بانوی مهربان سرزمینم.❤️
✍️..هرجا قلبی مهربان درحال تپیدن است؛بهشتی درحال روییدن است.
من معلمم چگونه میتونم سهمی در یاری شما عزیزان داشته باشم؟