قبل از اینکه شما بخواهید در هر مرحله از زندگی‌تون تصمیمی بگیرید، داشتن اطلاعات درست و جامع به شما کمک می‌کند که بتوانید انتخاب عاقلانه‌تر و بهتری داشته باشید. شاید بتوان گفت انتخاب رشته تحصیلی و شغل آینده هم جزو مهم‌ترین تصمیماتی هست که هر کسی در زندگی خودش می‌گیرد. ما در این مطلب به معرفی رشته مهندسی شیمی به عنوان یکی از رشته‌های تحصیلی در دانشگاه می‌پردازیم. همچنین درباره رشته مهندسی شیمی به مواردی مثل؛ بازار کار رشته مهندسی شیمی ، دروس رشته مهندسی شیمی ، چارت درسی آن، دانشگاهها و… صحبت می‌کنیم تا شما را با بیشتر با این رشته آشنا کنیم.
در مطلب “معرفی رشته مهندسی شیمی” می‌خوانیم: (برای رفتن به هر تیتر روی آن کلیک کنید)
- رشته مهندسی شیمی چیست ؟
- دروس و چارت درسی رشته مهندسی شیمی
- مهندسی شیمی چه گرایش‌هایی دارد؟
- کدام دانشگاهها در رشته مهندسی شیمی دانشجو می‌پذیرند؟
- بازار کار رشته مهندسی شیمی برای فارغ‌التحصیل چگونه است و در چه صنایعی می‌توانند فعالیت کنند؟
- مهندسی شیمی برای چه کسانی مناسب است؟
- یک تصور غلط درباره رشته مهندسی شیمی
- مهارت‌های مورد نیاز برای مهندسی شیمی چیست؟
- شرایط ادامه تحصیل برای مهندسان شیمی در ایران چگونه است؟
- آیا می‌توانم مهندسی شیمی را خارج از کشور ادامه دهم؟
- پاسخ به چند پرسش درباره رشته مهندسی شیمی
رشته مهندسی شیمی چیست ؟
مهندسی شیمی در زیرگروه 2 کنکور سراسری ریاضی فیزیک قرار دارد و جزو رشته‌های مهندسی محسوب می‌شود، نه یک گرایش رشته شیمی. در ابتدای مطلب معرفی رشته مهندسی شیمی باید این را اول برای شما مشخص کنم که این رشته قبل از اینکه به شیمی مرتبط باشد، یک رشته مهندسی است و نباید از اسم آن، تصور کنید که قرار است شما با تحصیل در آن، یک شیمیست شوید.
شاید این نکته درباره رشته مهندسی شیمی برای شما جالب باشد بدانید؛ که با گسترش علم و تکنولوژی و احساس نیاز، این رشته از مهندسی مکانیک جدا شده و یک رشته مستقل شد. وظایفی که اکنون مهندسان شیمی انجام می‌دهند، در گذشته جزو مسئولیت‌های مهندسان مکانیک بود. البته در ادامه بیشتر درباره وظایف آن‌ها صحبت می‌کنیم.
دروس و چارت درسی رشته مهندسی شیمی
چارت درسی هر رشته ممکن است با توجه به دانشگاه محل تحصیل و برنامه ریزی‌های مسئولین دانشکده کمی متفاوت باشد، اما به هر حال دروس اصلی، پایه و تخصصی تا حد زیادی یکسان هستند. به همین دلیل چارت درسی دانشگاه‌های متفاوت را برای شما آوردیم.
برای مشاهده چارت درسی رشته مهندسی شیمی دانشگاه صنعتی امیرکبیر و دانشگاه علم و صنعت روی این لینک‌ها کلیک کنید.
در ادامه چارت رشته مهندسی شیمی دانشگاه فردوسی مشهد را که شامل پیش‌نیازها و تعداد واحدهای هر ترم است، برای شما آوردیم.
برای دریافت فایل pdf روی دکمه زیر کلیک کیند.
مهم‌ترین دروس رشته مهندسی شیمی در دانشگاه کدام است؟
همه دروس تخصصی رشته مهندسی شیمی اهمیت خود را دارند اما از این بین، تعدادی به عنوان پایه برای دروس دیگر هستند یا در صنعت ممکن است نیاز به آن بیشتر حس شود. چند مورد از این دروس در ادامه آورده شده است:
- موازنه جرم و انرژی
- مکانیک سیالات 1 و 2
- انتقال حرارت 1 و 2
- انتقال جرم
- عملیات واحد صنعتی 1 و 2
- آشنایی با فرآیندهای پلیمریزاسیون
- آشنایی با فرآیندهای فرآوری گاز
- آشنایی با فرآیندهای پتروشیمی
- کنترل فرآیندهای 1 و 2
- ترمودینامیک 1 و 2
- آزمایشگاه شیمی تجزیه
- آزمایشگاه شیمی آلی
- آزمایشگاه عملیات واحد صنعتی
- آزمایشگاه فیزیک الکتریسیته
- شیمی فیزیک
- شیمی آلی
- خوردگی
مهندسی شیمی چه گرایش‌هایی دارد؟
در اکثر دانشگاه‌های دولتی تهران، مهندسی شیمی در مقطع کارشناسی بدون گرایش است. پس از دو سال تحصیل، هر دانشجو با توجه به معدل و علاقه خود گرایش خود را انتخاب می‌کند (این هم به دانشگاه بستگی دارد، در بعضی از دانشگاه‌های دولتی در مقطع کارشناسی امکان تعیین گرایش وجود ندارد). با این وجود در کارشناسی گرایشها خیلی باهم تفاوت ندارند و اهمیت آن در ارشد و دکتری بیشتر است.
گرایش‌های مهندسی شیمی
- طراحی فرایند
- فرایندهای جداسازی
- پدیده های انتقال
- ترموسنیتیک و کاتالیست
- مدلسازی
- شبیه سازی و کنترل
- فراوری و انتقال گاز
- صنایع پتروشیمی
- صنایع غذایی
- نانو فناوری
- پلیمر
- زیست پزشکی
- انرژی‌های تجدید پذیر
- محیط زیست
- بیو تکنولوژی
- داروسازی
کدام دانشگاهها در رشته مهندسی شیمی دانشجو می‌پذیرند؟
در لیست زیر اسامی دانشگاه‌هایی که این رشته را دارند، آوردیم. با توجه به این که ظرفیت آن در هر دانشگاه ممکن است نسبت به سال قبل تفاوت کمی داشته باشد، بهتر است از دفترچه انتخاب رشته همان سال، ظرفیت‌ها بررسی کنید.
- صنعتی شریف
- تهران
- صنعتی امیرکبیر
- علم و صنعت ایران (تهران)
- صنعتی اصفهان
- شیراز
- اصفهان
- فردوسی مشهد
- گیلان
- صنعت نفت
- تبریز
- صنعت نفت (محل تحصیل اهواز)
- تهران (محل تحصیل فومن گیلان)
- یزد
- قم
- تهران (محل تحصیل رضوانشهر گیلان)
- کاشان
- صنعتی نوشیروانی بابل
- صنعتی سهند تبریز
- زنجان
- صنعتی امیرکبیر (پردیس خودگردان)
- صنعتی قوچان
- اراک
- سمنان
- شهید باهنر کرمان
- حکیم سبزواری سبزوار
- مازندران (بابلسر)
- شهید چمران اهواز
- محقق اردبیلی (اردبیل)
- مرکز آموزش عالی فنی و مهندسی بویین زهرا
- اردکان
- صنعتی سیرجان
- هرمزگان (بندرعباس)
- شهید مدنی آذربایجان (تبریز)
- کردستان (سنندج)
- مرکز تحصیلات تکمیلی در علوم پایه زنجان
- خلیج فارس (بوشهر)
- صنعتی شاهرود
- علم و فناوری مازندران (بهشهر)
- یاسوج
- صنعتی همدان
- رازی کرمانشاه
- صنعتی جندی شاپور (دزفول)
- ارومیه – مرکز آموزش عالی لامرد
- تفرش
- ولی عصر(عج) رفسنجان
- صنعتی ارومیه
- صنعتی کرمانشاه
- گلستان (محل تحصیل علی آباد کتول)
- مراغه
- صنعتی بیرجند
- ایلام
- بناب
- بجنورد
- سیستان و بلوچستان (زاهدان)
- مجتمع آموزش عالی گناباد
- مرکز آموزش عالی لار
- مجتمع آموزش عالی فنی و مهندسی اسفراین
بازار کار رشته مهندسی شیمی برای فارغ‌التحصیل چگونه است و در چه صنایعی می‌توانند فعالیت کنند؟
تا این قسمت از مطلب، درباره‌ی دروس و دانشگاهها صحبت کردیم، اما احتمالا شما مشتاق هستید درباره بازار کار رشته مهندسی شیمی بیشتر بدانید.
یک مهندس شیمی حوزه‌ی فعالیت گسترده‌ای دارد و می‌تواند با توجه به علایق و مهارت‌هایی که دارد در این حوزه‌ها مشغول به کار شود:
- واحدهای مختلف صنایع نفت و گاز و پتروشیمی؛ اپراتوری واحد ایمنی، واحد کنترل، کارخانه و…
- صنایع تولید رنگ و رزین
- صنایع مواد غذایی
- صنایع بازیافت فلزات و عناصر گران‌بها
- صنایع استخراج فلزات با ارزش
- ساخت و تولید انواع دستگاههای صنعتی به خصوص صنایع شیمیایی
- انواع باتری‌های صنعتی (لیتیمی، سربی اسیدی، کادمیم و …)
- صنعت خوردگی و حفاظت از خوردگی
- صنعت پلیمری
- مراکز دانش‌بنیان و حوزه‌های فناوری
- صنایع بایومدیکال و بیوتکنولوژی
- صنایع داروسازی
- حوزه‌های نرم‌افزای مانند طراحی سیستم‌های کنترل و نرم‌افزارهای کاربردی صنایع
- خطوط انتقال گاز و نفت و ارزیابی اقتصادی واحدهای صنعتی
- شرکت‌ها و نهادهای مطالعاتی طرح‌های توجیهی احداث کارخانه‌ها
به طور کلی در کارخانه‌ها و واحدهای صنعتی که از یک ماده اولیه، ماده‌ای با ارزش افزوده تولید می‌کنند، وجود یک مهندس شیمی برای بهبود فرآیند تولید وافزایش میزان سود کارخانه ضروری است.
درباره وظایف مهندسان شیمی چه اطلاعاتی دارید؟
پس از توضیح درباره بازار کار رشته مهندسی شیمی ببینیم که در شرکت‌ها و واحدهای صنعتی، مهندسان این رشته چه وظایفی به عهدا دارند؛
یک مهندس شیمی مثل بسیاری از مهندسان دیگر می‌تواند در بخش R&D یا همان تحقیق و توسعه فعالیت کند که وظایفی از جمله موارد زیر بر عهده اوست:
- بررسی روش‌های جدید برای توسعه محصولات
- استفادهاز مدل کامپیوتری برای دست‌یابی به روش تولید به صرفه وارزان
- برنامه ریزی برای انتقال نمونه آزمایشگاهی به محیط کار
- بررسی روش‌هایی برای از بین بردن مواد زائد برای حفظ محیط زیست
از دیگر سمت‌های شغلی مهندسی شیمی، فعالیت در تولید یک کارخانه است که می‌تواند شامل وظایف زیر شود:
- همکاری با تکنسین‌های کارخانه برای ایجاد تجهیزات لازم و ایزار کنترل فرآیند
- بررسی فرآیندهای شیمیایی و فیزیکی روش تولید
- طراحی سیستم و دستگاه موردنیاز برای یک فرآیند تولید
- بهینه سازی فرآیند تولید از نظر اقتصادی، کیفیت و ایمنی
مهندسی شیمی برای چه کسانی مناسب است؟
اگر شما به حل مسائل و معادلات علاقه دارید و از پایه ریاضی قوی هم برخوردار هستید، باید بگویم این رشته ” می‌تواند” مناسب شما باشد.
اما به همین سرعت تصمیم نگیرید، ادامه مطلب ” معرفی رشته مهندسی شیمی ” را هم بخوانید و اگر خواستید درباره سایر رشته‌های دانشگاهی بیشتر بدانید با کلیک بر دکمه‌های زیر، معرفی سایر دروس را هم نگاهی کنید، شاید نظرتان تغییر کرد. 🙂
یک تصورغلط درباره مهندسی شیمی
تعدادی از مردم تصور می‌کنند که رشته مهندسی شیمی به علم شیمی مرتبط است. اتفاقا خود من هم جزو کسانی بودم که به دلیل علاقه زیاد به درس شیمی می‌خواستم مهندسی شیمی را در دانشگاه انتخاب کنم…
اما خب، با کمی تحقیق متوجه شدم که رشته شیمی کجا و این کجا…
اسم این رشته مهندسی نباید شما را مثل من فریب بده 🙂 جالبه بگم که دانشجویان این رشته فقط 9 واحد نسبت به رشته‌های مهندسی دیگر شیمی می‌خوانند. در واقع فقط 16 واحد از 144 واحد این رشته تحصیلی مربوط به درس شیمی و آزمایشگاه آن است.
درسی که در این رشته خیلی اهمیت دارد، شیمی نیست. بلکه ریاضی است. کسی که در این رشته تحصیل می‌کند باید پایه ریاضی قوی داشته باشد تا بتواند در طراحی رآکتور، برج و مبدل از دانش خود استفاده کند.
مهارت‌های مورد نیاز برای مهندسی شیمی چیست؟
درباره رشته مهندسی شیمی باید بگویم، مانند رشته‌های مهندسی دیگر داشتن خلاقیت، تسلط به زبان انگلیسی، پایه قوی ریاضیات، تسلط کافی بر دروس تخصصی رشته و .. جزو توانایی‌هایی است، که به پیشرفت شما کمک خواهد کرد. البته مواردی که در ادامه آورده شده است هم، اهمیت خود را دارند؛
8 نرم افزار تخصصی مهندسی شیمی
همانطور که گفتیم، تسلط بر نرم افزارتخصصی به مهارت و پیشرفت در این رشته کمک می‌کند تعدادی از این نرم افزارها شامل موارد زیر می‌شود:
- aspen plus: برای شبیه سازی و طرّاحی فرایند
- aspen HTFS: برای طرّاحی مبدل
- aspen polymer: برای شبیه سازی واکنش های پلیمری
- aspen adsim: برای شبیه سازی جذب سطحی
- aspen dynamic: برای شبیه سازی فرایندهای پویا (دینامیک)
- hysys: برای شبیه سازی فرایندهای پایا
- CHEMCAD: نرم افزار شبیه‌سازی فرآیندهای شیمیایی
- Portable WinDrawChem: نرم افزار رسم ساختمان ملکول و نمادهای شیمی
شرایط ادامه تحصیل برای مهندسان شیمی در ایران چگونه است؟
در ایران امکان ادامه تحصیل برای این رشته تا مقطع دکتری وجود دارد. اما قبل از تصمیم برای انتخاب دانشگاه برای ادامه تحصیل در مقطع دکتری و ارشد باید به مواردی مثل تجهیزات آزمایشگاه‌ها، اساتید و گرایش‌هایی که یک دانشگاه ارائه می‌کند هم توجه کنید.
دانشگاه‌های برتر مهندسی شیمی شامل موارد زیر می‌شود:
- تهران
- شریف
- امیرکبیر
- تربیت مدرس
- علم و صنعت
- صنعتی اصفهان
- شیراز
آیا می‌توانم مهندسی شیمی را خارج از کشور ادامه دهم؟
فارغ التحصیلان این رشته می‌توانند در مقطع ارشد یا دکتری در کشورهای اروپایی مثل؛ آلمان، فرانسه، هلند، اتریش و کانادا ادامه تحصیل دهند در کشورهای آمریکایی هم امکان ادامه تحصیل وجود دارد اما خب، شرایط آن کمی ممکن است سخت‌تر باشد.
پیشنهاد می‌کنم قبل از انتخاب کشور، حتما در این باره به طور کامل تحقیق کنید. چون شرایط پذیرش هر دانشگاه متفاوت است در بعضی از موارد هم به برای تحصیل دانشجو مبلغی پرداخت می‌شود. از آن جایی که هدف مقاله ” معرفی رشته مهندسی شیمی ” بررسی نحوه مهاجرت و شرایط اپلای نیست، پیشنهاد می‌کنم در سایت‌های مرتبط در این باره بیشتر بخوانید.
پاسخ به چند پرسش درباره رشته مهندسی شیمی
اگر سوالی دارید که با خواندن این مطلب هونوز پاسخ آن را نگرفتید، برای ما در قسمت دیدگاه بنویسید.
بله، قطعا. رشته مهندسی شیمی جزو رشته‌های مهندسی است. اما رشته شیمی یا شیمی محض این طور نیست. (در متن در این باره توضیح دادیم)
خیر. البته دروس شیمی در این رشته وجود دارد اما در مقایسه با سایر رشته های مهندسی تقریبا 9 واحد بیشتر شیمی دارد. این رشته شاید بیشتر به رشته مکانیک شبیه باشد تا شیمی.
دانشگاه تهران قطب مهندسی شیمی است. اما دانشگاه شریف، امیرکبیر، تربیت مدرس، علم و صنعت، صنعتی اصفهان و شیراز هم جزو دانشگاه‌های برتر است.
محصولات آموزشی
خیلی خوب و کامل بود
من مهندسی شیمی صنعتی اصفهان میخونم و تو رشته های مهندسی به نظر من بعد از کامپیوتر یکی از پرکاربرد ترین و پولساز ترین رشته هاست در دنیا
اما به چنتا نکته توجه کنید اگه قصد کار تو ایران دارید.
همونطور که میبینید مهندسی شیمی مثل بقیه رشته های مهندسی عرضه بسیار بالایی داره هر ساله و همین قضیه باعث میشه قیمتش پایین بیاد و حقوقی ک دریافت میشه خیلی کمه (مگر موارد خاص و تخصص خیلی بالا و سال ها تجربه) و از طرف دیگه صنعت ایران (مخصوصا تو حوزه نفت) دستوری مدیریت میشه و خیلی نمیشه روش حساب باز کرد.
نهایتا به عنوان جمع بندی رشته های مهندسی ( به جز کامپیوتر و صنایع) اقیانوسشون تو ایران قرمزه و اگه قصد کار در ایران دارید میتونید به رشته های علوم انسانی هم فکر کنید
سلام وقت بخیر ببخشید من رشته ریاضی هستم و به مهندسی علاقه دارم
مهدسی هم همه کارشو دوست دارم واسه همین اولویت من درامد هست
اگه میشه بهم بگید در رشته ریاضی چه شاخه و شغلی بیشترین درامد رشته ریاضی رو داره
لطفا به سوالم پاسخ بدید یا اینکه به ایمیلم پیام بدید
mehdiatt84084@gemil.com
ممنون از مقاله خوبتون. با این رشته هم به خوبی آشنا شدم. بخصوص قسمت گرایشها واسم خیلی جالب بود و نمیدونستم این گرایشها مربوط به مهندسی شیمی میشن.