یکی از موضوعات چالش برانگیز در خودشناسی، شناخت توانایی های فردی است. به خصوص در دوران نوجوانی و جوانی که می‌تواند مسیر زندگی آدم را تغییر دهد! کاری که در کارنکن به دنبال آن هستیم.
- بالأخره من چه توانایی هایی دارم؟
- چگونه توانایی‌هایم را بشناسم؟
- اصلاً کاش یک لیست توانایی های فردی وجود داشت و از روی آن می‌فهمیدم که چه توانایی‌هایی دارم.
اگر در حال زمزمه کردن جملات بالا هستید باید بگویم که جواب این سوالاتتان در همین مطلب منتظر خوانده شدن است! پس با ما همراه باشید.
آنچه خواهید دید…
بخش اول: چیستی و چرایی
چرا باید شناخت توانایی فردی داشته باشیم؟
جدا از حدیث “هرکس خود را بشناسد، قطعاً خدایش را خواهد شناخت.“ دلایل زیادی برای شناخت توانایی های خود وجود دارد. مثل:
- پس از شناخت توانایی خود می‌توانیم لیست توانایی های فردی مان را به کارفرماها ارائه کنیم و شغل بهتری پیدا کنیم.
- وقتی خودمان را ارزیابی کنیم، نقاط ضعفمان را خواهیم شناخت و برای بهبود و ارتقاء آن برنامه‌ریزی خواهیم کرد.
- سرمایه‌گذاری روی نقاط قوت یکی از راه‌های رسیدن به موفقیت است. شناخت توانایی های فردی ما را به نقاط قوتمان می‌رساند.
- دانستن اینکه واقعاً چه کسی هستید، اولین گام برای پذیرش خود است.
استعداد و مهارت، دوقلوهای ناهمسان
معمولاً کلماتی مثل استعداد و مهارت در کنار هم به کار می‌روند؛ اما در اصل با هم متفاوتند.
- استعداد یعنی: یک کیفیت درونی که بدون زحمت در ما وجود دارد. چیزی نیست که از جایی یاد گرفته باشیم.
- مهارت یعنی: یک توانایی اکتسابی که با تلاش یاد گرفته می‌شود.
پس احتمالاً نمی‌توانیم برای استعدادمان کاری بکنیم؛ اما هر لحظه از زندگی فرصتی است برای کسب مهارت!
توانایی چیست؟
توانایی تعریف گسترده‌ای دارد؛ اما در بعضی تعاریف، به مجموع هوش، استعداد و مهارت، توانایی گفته می‌شود.
بخش دوم: از چه راهی به شناخت استعدادها و توانایی ها یمان برسیم؟
1) ببینید پولتان را خرج چه چیزهایی می‌کنید.
2) از دوستانتان بپرسید.
3) از خانواده‌تان بپرسید که در کودکی به چه چیزهایی علاقه داشتید.
4) از خودتان بپرسید.
5) تست شناخت توانایی ها را انجام بدهید.
6) تجربه کنید.
7) بنویسید.
8) از استعدادهای دیگران الهام بگیرید.
9) چیزی که باعث می‌شود احساس قوی بودن نمایید را پیدا کنید.
10) چیزهایی که به خاطرشان از شما تشکر می‌کنند را پیدا کنید.
1) ببینید پولتان را خرج چه چیزهایی می‌کنید.
حساب و کتاب داشتن علاوه بر مدیریت دخل و خرج به شما کمک می‌کند که به شناخت توانایی ها و علایقتان برسید. در پایان سال ببینید بیشتر درآمدتان را صرف چه چیزی کرده‌اید. مثلاً اگر بیشترین مبلغ صرف باشگاه شده پس احتمالاً در ورزش مهارت دارید یا دست کم به آن علاقه‌مندید.
2) از دوستانتان بپرسید.
دوستان نزدیک معمولاً بیشترین صداقت را دارند و نقاط مثبت شما را می‌شناسند. بهتر است از آنها هم بپرسید.
3) از خانواده‌تان بپرسید که در کودکی به چه چیزهایی علاقه داشتید.
اگر جملۀ “مشکل عصبیه” را از پزشکان و “ریشه در کودکی داره” را از روانشناسان بگیرید احتمالاً چیز زیادی برای گفتن نمی‌ماند. 😀
جدا از شوخی، واقعیت این است که بسیاری از مشکلات جسمی به علت استرس‌ها و فشارهای بیش از حد است. بخش عمدۀ شخصیت، علایق و حتی مشکلات عصبی ما هم در کودکی شکل گرفته.
پس، از همین موضوع برای شناخت توانایی های خود استفاده کنید. از والدین، خواهرها و برادرها و حتی نزدیکان فامیل بپرسید: “توانایی های من در کودکی چیا بود؟” احتمالاً آنها روزهایی را به خاطر می‌آورند که شما غرق در نقاشی کشیدن بودید یا از داستان نوشتن دست برنمی‌داشتید. کارهایی که احتمالاً امروز به عنوان یک بزرگسال بالغ و پرمشغله آنها را فراموش کرده‌اید.
دوباره به سراغشان بروید، احتمالاً کودک درونتان سر شوق می‌آید. شاید هم از این راه به یک توانایی جدید رسیدید!
4) از خودتان بپرسید.
هر انسانی در اعماق وجودش می‌داند که کیست و چه توانایی‌هایی دارد. سوال‌هایی مثل سوالات پایین را از خودتان بپرسید.
- کِی خلاق‌تر بوده‌اید؟
- در انجام کدام فعالیت‌ها احساس راحتی می‌کردید؟
- در چه فعالیت‌هایی به خودتان و تصمیماتتان اعتماد داشتید؟
- در زمان انجام چه کارهایی عملکرد خوبی داشتید (حتی وقتی تمرین نمی‌کردید)؟
- انجام چه کارهایی به شما حس قدرتمندی می‌دهد؟
5) تست شناخت توانایی ها را انجام بدهید.
یکی از نقاط قوت کارنکن داشتن یک مجموعۀ پروپیمان از تست‌های شخصیت شناسی و مطالب مرتبط به آن است. پیشنهاد می‌کنم دستۀ خودشناسی را حتماً ببینید که پر از تست است.
جدا از نتایج تست‌های شخصیت شناسی که محل بحث و مناقشه است، خود سوالات این تست‌ها به شما کمک می‌کنند تا خودتان و توانایی‌هایتان را بهتر بشناسید.
6) تجربه کنید.
دیکتۀ نانوشته که غلط ندارد! شما تا وقتی کارهای مختلف را تجربه نکنید چطور می‌توانید دربارۀ توانایی‌تان در آن حوزه قضاوت کنید. پس دست از جاجو بودن (ترکیب judge به معنی قضاوت + و) بردارید و به فکر تجربه‌های جدید باشید.
7) بنویسید.
یک قلم و کاغذ بردارید و دربارۀ موفقیت‌هایتان، احساسات و آرزوهایتان و هر چه که به خودتان مربوط می‌شود بنویسید. حین نوشتن با پرسیدن سوالاتی مثل چرا؟ چطور؟ و… دربارۀ آن احساسات و تجربیات دقیق‌تر شوید. یک نمونه تمرین نوشتن هم در ادامۀ مطلب معرفی شده است.
توصیه می‌کنم حتماً روی کاغذ یادداشت کنید. تأثیرش از نوشتن در صفحات مجازی یا حتی فکر کردن خشک و خالی خیلی بیشتر است. (بعضی از پلنرها هم چنین بخشی دارند.)
8) از استعدادهای دیگران الهام بگیرید.
گاهی اوقات الهام گرفتن از استعدادهای دیگران باعث می‌شود که بفهمیم در چه چیزهایی مهارت داریم.
حتی اگر در دیگران استعدادی می‌بینید و احساس حسادت می‌کنید (نگران نباشید، همۀ ما این کار را می کنیم) می‌توانید از این مورد نیز به نفع خود استفاده کنید. از شخص موردحسادت بخواهید که شما را راهنمایی کند، به شما مشاوره دهد یا در حد یک کافه رفتن با هم گپ بزنید. یافتن استعداد در دیگران و حرف زدن دربارۀ آن، ضمن کمک به شما در تعیین توانایی های خود ، فرصت‌ها و ارتباطاتی را ایجاد می‌کند.
9) چیزی که باعث می‌شود احساس قوی بودن کنید را پیدا کنید.
آیا تا به حال لحظه‌هایی را تجربه کرده‌اید که همه چیز گل و بلبل می‌شود؟ در این لحظات معمولاً پای یک توانایی در میان است!
فرض کنید شما از تعامل با بچه‌ها لذت می‌برید و زمانی که با آنها هستید احساس می‌کنید که خیلی در این کار ماهرید. پس احتمالاً در برقراری ارتباط با بچه‌ها توانمند هستید. حالا چه کاری می‌توانید بکنید؟ می‌توانید به صورت داوطلبانه در یک مرکز نگهداری از کودکان کار کنید یا به دوستانتان در نگهداری از فرزندانشان کمک کنید.
10) چیزهایی که به خاطرشان از شما تشکر می‌کنند را پیدا کنید.
وقتی مردم به خاطر چیزی از ما تشکر می‌کنند که به نوعی به آنها کمک شده باشد. (توجه داشته باشید چیزی که به طور معمول بابتش از شما تشکر می‌کنند مهم است.) آیا شما شنوندۀ خوبی هستید؟ یک معلم خوب؟ یک انگیزه دهندۀ خوب؟ همۀ این چیزها حتی اگر به نظر شما کم و کوچک می‌رسند، استعداد هستند.
به یاد داشته باشید که استعدادهای شما نباید فقط به دیگران سود برساند. بلکه نفع شما هم مهم است. اگر دائماً در حال فداکاری برای دیگران هستید، از استعداد خود به عنوان یک مراقب برای مراقبت از خودتان هم استفاده کنید.
خوب است از همین اول کار بدانید که مسیر شناخت توانایی های فردی یک شبه طی نمی‌شود! شاید روزها و هفته‌ها تفکر و تحقیق لازم باشد!
بخش سوم: انواع توانایی های فردی
لیست توانایی های فردی
من خودم اهل انجام تمرین‌های روانشناسی و توسعۀ فردی نیستم. حتی در مواردی آنها را سوسول بازی می‌دانم! اما این تمرین به نظرم مفید و کاربردی است.
تمرین نوشتن لیست توانایی‌های فردی!
اگر دوست داشتید قلم و کاغذ بیاورید، اگر نداشتید هم فدای سرتان، توی لپ‌تاپی، saved messages تلگرامی، جایی، توانایی‌هایتان را بنویسید و به آنها فکر کنید. اینکه این توانایی‌ها را چطور به دست آوردید و کجای زندگی به کارتان آمده‌اند می‌تواند تصویر خوبی از خودتان به شما بدهد و موجب شناخت استعدادها و توانایی ها یتان شود.
اگر هم نمی‌دانید که فکر کردن در مورد شناخت توانایی فردی را از کجا شروع کنید به نظرم تست‌های شخصیت شناسی گزینۀ مناسبی هستند. نیازی نیست که تست‌ها را انجام بدهید. به سوالات نگاه کنید و فکر کنید که کدام یک از این سوالات به توانایی های من ، یعنی شما، اشاره دارد.
برای اینکه خیلی تقلب برسانم، تعدادی مثال از توانایی‌ها را برای شناخت توانایی های خود به شما معرفی می‌کنم.
- تجسم فضایی قوی
- داشتن خط خوش
- توانایی متقاعد کردن دیگران
- تشخیص نکات مثبت و توجه به آن در همه شرایط
- لذت بردن از موفقیت دیگران
- خوشحال کردن بچه‌ها
- هم صحبتی با سالمندان
- خوش سلیقگی در انتخاب لباس
- خوش صحبتی
- تسلط در رانندگی
- و…
مهم‌ترین توانایی‌های فردی
این مورد می‌تواند بنا به سلیقۀ شخصی افراد متفاوت باشد. به نظر من مهم‌ترین توانایی‌های فردی که هر انسانی باید آن را داشته باشد، مهارت‌های زندگی است!
مهارت های زندگی چیست؟
- توانایی حل مسئله: آدمیزاد در زندگی دائماً با مسائل جدید مواجه می‌شود. توانایی حل مسئله به او کمک می‌کند تا از فشارهای روانی و جسمی ناشی از مشکلات در امان باشد و از بحران‌ها به سلامت عبور کند.
- توانایی خودآگاهی: شناخت توانایی های فردی و نقاط ضعف.
- توانایی ارتباط: توانایی برقراری ارتباط با دیگر انسان‌ها.
- توانایی تصمیم گیری: با داشتن توانایی تصمیم‌گیری می‌توانید عواقب کارها و تصمیماتتان را بسنجید و سلامت روانی بهتری داشته باشید.
- توانایی تفکر خلاق: احتمالاً اسم این توانایی را در مسائل مربوط به کودکان زیاد شنیده‌اید. تفکر خلاق به شما کمک می‌کند که مسائل را از زاویه‌های دیگری ببینید.
- توانایی تفکر انتقادی: تفکر انتقادی به شما کمک می‌کند تا واقعیت را از دروغ تشخیص دهید و موقعیت‌ها را تجزیه و تحلیل کنید.
- توانایی روابط بین فردی: این مهارت کمک می‌کند تا مشارکت بیشتری با دیگران داشته باشید، مرزهای ارتباطی مشخص‌تری ایجاد کنید، دوستی‌های مفید را حفظ کنید و…
- توانایی مقابله با هیجان: در مورد این توانایی مفصلاً در مطالب هوش هیجانی صحبت کرده‌ایم. این فن زندگی به انسان کمک می‌کند تا در هنگام بروز هیجانات مختلفی مثل غم، شادی، خشم و… واکنش مناسبی داشته باشد.
- توانایی همدلی: همدلی یعنی درک شرایط دیگران. انسان‌های همدل به تفاوت بین انسان‌ها احترام می‌گذارند و بیشتر متوجه آن هستند.
- توانایی مقابله با استرس: توانایی شناخت موقعیت‌های استرس‌زا، عوامل ایجادکننده و کاهش آن.
همان طور که می‌بینید، بیشتر مهارت‌های زندگی به هوش هیجانی مرتبطند. داشتن هوش هیجانی بالا هم یکی از توانایی‌های فردی بی‌نظیر است.
من خودم از لیست بالا فقط در توانایی مقابله با استرس دچار ضعف جدی هستم! شما از این ده مهارت کدام یک را دارید؟ پس از شناخت توانایی های خود ، به خودتان چه نمره‌ای می‌دهید؟
بعد از شناخت…
گفتیم که شناخت توانایی فردی به زمان احتیاج دارد بنابراین اگر در روزها و ماه‌های آینده موفق به شناخت توانایی هایتان شُدید، اولاً دست راستتان روی سر من! ثانیاً بعد از این مرحله به فکر بهره گرفتن از استعدادها و توانایی‌هایتان باشید؛ چون بیشترین بهره‌وری و رضایت از زندگی آدمی زمانی اتفاق می‌افتد که اهداف و استعدادهایش همسو باشند.
امشب جمله‌ای خواندم که بسیار ناب بود! (اگر به خاطر کرونا طلافروشی‌ها بسته نبودند حتماً سفارش تابلوی آب‌طلایش را می‌دادم!)
برای شروع کردن نباید عالی بود اما برای عالی بودن باید شروع کرد.
حکایت ما و شناخت توانایی های فردی هم همین است. باید حواسمان باشد که این موضوع بهانه‌ای برای اهمال‌کاری نباشد.
همچنین باید این را بدانیم که توانایی های من در طول زمان تغییر می‌کند. اگر بگویید ، من ورزشکار نیستم چون در دبیرستان ورزش نمی‌کردم ، به خود فعلی‌تان فرصتی نمی دهید تا استعدادهای جدید را شناسایی کند.
در نهایت اینکه هر کدام از ما استعدادها و توانایی‌ها و مهارت‌های منحصر به فردی داریم. زندگی با همین تفاوت‌ها زیباست. (این هم از نتیجۀ اخلاقی مطلب.)
مطالب مرتبط با شناخت توانایی های فردی
اگر با وجود توضیح ابتدای این مطلب همچنان در اهمیت شناخت استعدادها و توانایی ها شک دارید، پیشنهاد می‌کنم مطلب زیر را بخوانید.
گفتیم که استعدادها درونی هستند و با تمرین و تکرار تغییر چندانی نمی‌کنند. مثل چی؟ برای فهمیدن جواب این سوال به مطلب زیر مراجعه فرمایید. 😀
در این مطلب سعی کردم تا بهترین و ارزان‌ترین راه‌های شناخت توانایی های فردی را به شما معرفی کنم؛ اما استعدادیابی خیلی گسترده‌تر از این حرف‌هاست! پیشنهاد می‌کنم مطلب ” استعدادیابی چیست؟ ” را بخوانید تا بیشتر با این حوزه آشنا شوید.
درست است که استعداد و مهارت از دور خیلی شبیه به هم هستند؛ اما از نزدیک تفاوت‌های خیلی زیادی با هم دارند که در مطلب پایین به آنها اشاره شده است. (مطلب مختصر و مفیدی است. پیشنهاد می‌کنم حتماً بخوانید.)
به نظر شما بهترین توانایی های خودتان چیست؟
چه راه‌های دیگری برای شناخت توانایی های فردی وجود دارد؟
اگر کارنکن انسان بود، مهم‌ترین توانایی‌اش از نظر شما چه بود؟
محصولات آموزشی
ممنونم سپاسگزارم خیلی بهم کمک کردید بی نهایت ممنونم
سلام وخداقوت.ممنون ازمطالب قشنگتون .خیلی لذت بردم.ان شالله ادامه دارباشه.موفق وپیروزباشید
سلام خوب ومفید بود ممنون ازتوضیحاتتون
حقیقتا این مقاله راهو روشن کرد واسم، ممنون ازتون .