چگونه با پرورش مرغ پولدار شویم

چگونه با پرورش مرغ پولدار شویم ؟

شاید شما هم به این شغل فکر کرده باشید.

چون علاوه بر درآمد مناسب، می‌توانید خوراک سالم و ارزان و مقوی را هم برای خودتان تأمین کنید.

در این مطلب نکات بسیار خوبی را در مورد این شغل خواهیم گفت.

ویدئوهای جالبی هم از یک مرغداری پیشرفته و پرورش دهندگان موفق مرغ بومی آورده‌ایم.

بد نیست به این موضوع هم اشاره کنیم که پرورش طیور یکی از مشاغل خانگی برای زنان روستایی هم می‌باشد.

عناوین مطلب:

1. آموزش پرورش مرغ بومی (یا مرغ خانگی و یا مرغ محلی)
2. سود پرورش مرغ تخمگذار بومی ؟
3. پرورش مرغ به ۲ روش کلی انجام می‌شود: سنتی و صنعتی
4. مزایای پرورش مرغ بومی یا مرغ محلی
5. معایب پرورش مرغ بومی
6. تفاوت تخم نطفه‌دار و بدون نطفه چیست؟
7. مراحل مختلف رشد مرغ خانگی یا بومی چیست؟
8. مرغ گوشی و مرغ تخم‌گذار و مرغ زینتی چیست؟
9. برای شروع بهتر است تخم نطفه‌دار بگیرم، جوجه‌ی یک‌روزه یا پولت؟
10. تهیه‌ی تخم‌مرغ نطفه‌دار
11. ویژگی‌های تخم‌مرغ مناسب (قابل جوجه‌کشی)
12. مرغ‌های پیر و بازنشسته (مرغ پایان دوره) چه سرنوشتی دارند؟
13. موارد مورد نیاز برای پرورش مرغ چیست؟
14. دستگاه جوجه‌کشی چیست؟
15. کیفیت جوجه چیست و چه اثری بر عملکرد تولید مرغ‌های پرورشی دارد؟
16. چطور تخم‌مرغ‌های سالم را تشخیص دهیم؟
17. تعریف برخی اصطلاحات
18. علاقه چقدر در موفقیت مرغداری مؤثر است؟ 
19. چگونه با پرورش مرغ پولدار شویم ؟
20. کارآفرینان پرورش مرغ محلی و پرورش دهندگان موفق مرغ بومی 
21. آیا مرغداری سود دارد و برای من مناسب است؟
22. روش‌های کسب درآمد مشابه

۱- آموزش پرورش مرغ بومی (یا مرغ خانگی و یا مرغ محلی)

در همه جای دنیا از مرغ و خروس‌ها برای تخم و گوشت‌شان نگهداری می‌کنند.

هم در مزرعه‌های بزرگ هم در منازل.

به‌طور کلی این کار را پرورش طیور به روش سنتی می‌نامند.

در ویدئوی زیر می‌توانید در ۲ دقیقه با این کسب و کار آشنا شوید.

موارد زیر در ویدئو آمده است:

• از کجا شروع کنم؟
• مزیت مرغ بومی چیست؟
• حداقل سرمایه و فضای مورد نیاز
• تخمین درآمد و زمان بازگشت سرمایه
• مجوزهای لازم

خودتان هم در روستاها احتمالاً دیده‌اید که بیشتر خانواده‌ها این کار را انجام می‌دهند.

پرورش مرغ در روستا نسبت به شهر آسان‌تر است.

بسیاری از این روستائیان، هم پرورش مرغ تخم‌گذار هم پرورش مرغ گوشتی در روستا را با امکانات ساده انجام می‌دهند. در واقع پرورش مرغ می‌تواند یکی از راههای درامد در روستا باشد.

در ادامه تفاوت این دو را توضیح خواهیم داد.

بیشتر اوقات این فعالیت به‌طور محدود و معمولاً در محل سكونت خانوار انجام می‌شود.

معمولاً این کار را در کنار بقیه‌ی فعالیت‌های کشاورزی یا دام‌پروی خود انجام می‌دهند.

قصد آن‌ها در ابتدا این است که بتوانند خوراک خوب و مقوی و مطمئنی را برای خود فراهم کنند.

چون هم می‌توانند از تخم‌مرغ‌های آن‌ها استفاده کنند و هم از گوشت آن‌ها که منبع بسیار خوب و سالم مواد مغذی مختلف می‌باشد.

اما پرورش مرغ یکی از راه‌های کسب درآمد هم می‌تواند باشد.

به همین دلیل این سؤال پیش می‌آید که ” چگونه با پرورش مرغ پولدار شویم ؟” که در ادامه آن را توضیح خواهیم داد.

خوب است بدانید به مرغ و خروس بومی در انگلیسی backyard chickens می‌گویند.

آیا می‌دانستید؟

– سالانه بیش از 2 میلیون تن گوشت مرغ در ایران تولید می‌شود.

– سرانه‌ی مصرف گوشت مرغ در سبد غذایی خانوارهای ایرانی از متوسط جهانی بالاتر است.

– سرانه‌ی مصرف مرغ در کشور، 29 کیلوگرم و تخم‌مرغ نیز 11 کیلوگرم می‌باشد.

بیشتر بخوانید: نقشه راه کسب درآمد در روستا

۲- سود پرورش مرغ تخمگذار بومی ؟

پرورش مرغ بومی می‌تواند درآمد خوبی داشته باشد.

هم با فروش تخم‌مرغ و هم جوجه‌ها و خود مرغ و خروس‌ها!

سرمایه‌ی اولیه هم به مرور بر خواهد گشت چون به مرور تعداد آن‌ها بیشتر می‌شود.

پرورش مرغ سنتی یا بومی هزینه‌ی بسیار کمی دارد.

با امکانات ساده می‌توان این کار را انجام داد.

هم‌چنین جزو مشاغلی محسوب می‌شود که تقریباً آسان می‌توان آن را شروع کرد.

البته هر چقدر از امکانات بهتری استفاده شود، می‌توان نتایج بهتری گرفت.

در ادامه هزینه‌های شروع و سود پیش‌بینی شده را آورده‌ایم.

سعی می‌کنیم موارد مختلف را توضیح دهیم که بیشتر با فضای این کسب و کار آشنا شوید و ببینید این کار، شغل شما هست یا نه. 

۳- پرورش مرغ به ۲ روش کلی انجام می‌شود: سنتی و صنعتی

امروزه با رشد جمعیت، نیاز به خوراک هم افزایش پیدا کرده است.

با کمک فناوری در پرورش مرغ، محصولات بیشتری می‌توانند تولید شوند.

چون با امکانات مدرن، می‌توان عوامل محيطی مانند نور، رطوبت و دما را بسیار بهتر کنترل کرد.

این کار را پرورش طیور به روش صنعتی می‌نامند.

پس پرورش مرغ دو حالت کلی دارد (دو مسیر اصلی برای اینکه چگونه با پرورش مرغ پولدار شویم ) :

1. حالت خانگی و بومی و محلی | پرورش طیور به روش سنتی
2. حالت صنعتی | پرورش طیور به روش صنعتی

آیا می‌دانستید ؟

۲۰ میلیارد مرغ در جهان وجود دارد و مرغ‌ها بیشترین تعداد پرندگان دنیا هستند.

باید این را هم اضافه کنیم که تفاوت پرورش مرغ به روش صنعتی و سنتی فقط در تجهیزات و امکانات نیست.

مرغ‌هایی هم که در این ۲ روش پرورش می‌یابند، با هم کاملاً متفاوت هستند.

• مرغ تخم‌گذار صنعتی تعداد بیشتری تخم در طول سال می‌گذارد.

• مرغ بومی نیز برای تخم‌گذاری پرورش داده می‌شود؛ اما عملکرد کمتری نسبت به مرغ صنعتی دارد.

• مقاومت مرغ بومی نسبت به مرغ تخم‌گذار صنعتی بیشتر است.

• رنگ تخم‌مرغ‌های بومی، قهوه‌ای و کرمی است و معمولاً با قیمت بیشتری به فروش می‌رسد.

برای پرورش مرغ به روش سنتی هم می‌توانید از بسیاری امکانات پرورش صنعتی استفاده کنید تا کار با کیفیت بهتر انجام شود.

 پرورش مرغ سنتی و صنعتی هرکدام مزیت‌های خودشان را دارند و در این مطلب، روش سنتی را صحبت خواهیم کرد.

چون:

تولید مرغ‌های صنعتی در کشور به مقدار مورد نیاز وجود دارد.

بنابراین بهتر است به دنبال تولیدی باشیم که کمتر کسی وارد آن شده باشد.

همان‌طور که در جدول پایین هم مشاهده می‌کنید، حجم سرمایه و کار در پرورش مرغ بومی و صنعتی بسیار متفاوت است.

با مشاهده‌ی جدول زیر، سرمایه‌ی مورد نیاز و اینکه چگونه با پرورش مرغ پولدار شویم را خواهید دید.

تفاوت پرورش مرغ بومی و گوشتی

	مرغ بومی در حجم کم	مرغ بومی در حجم متوسط	مرغ گوشتی
سرمایه‌ی اولیه مورد نیاز	۲۰ میلیون تومان	۲۰۰ میلیون تومان	۱.۹ میلیارد تومان
میزان ریسک	پایین	متوسط	متوسط
سودآوری	کوتاه مدت(6ماهه)	کوتاه مدت(6ماهه)	بلند مدت (بیش از 2 سال)
نیروی انسانی مورد نیاز	۱ نفر	۱ نفر	۱ تا ۳ نفر
میزان تولید	۱۰۰ قطعه	۱۰۰۰ قطعه	45000 کیلوگرم آماده کشتار

پرورش مرغ گوشتی

پرورش مرغ گوشتی هم به روش صنعتی انجام می‌شود.

این همان مرغی است که در بازار تهیه می‌کنیم.

فیلم پرورش مرغ گوشتی را می‌توانید در زیر مشاهده کنید.

موارد زیر در این ویدئو نمایش داده شده‌اند:

• یک مرغداری صنعتی پیشرفته چطور کار می‌کند؟
• مراحل جذابی که تخم‌مرغ‌‌ها طی می‌کنند تا به مرغ تبدیل شوند، چگونه است؟
• واکسیناسیون با کمک ربات‌‌ها
• و بسیاری موارد هیجان‌انگیز دیگر

به‌طور کلی مرغ یکی از منابع با ارزش پروتئینی است که همواره از بازار فروش تضمینی و پررونقی برخوردار بوده است.

امروزه این تضمینی‌بودن، به دلیل افزایش قیمت گوشت قرمز، بیشتر نیز شده است.

هم‌چنین علاوه بر داخل کشور، بازار خارجی نیز میل و رقبت زیادی برای مصرف مرغ‌های گوشتی پرورش‌یافته در ایران نشان می‌دهد.

دلیل آن هم کیفیت بالای خوراک مرغ است. (هم‌چون بادام‌زمینی، کنجاله‌ی کنجد، سویا، گندم، برنج و ذرت)

هر دوره‌ی پرورش مرغ گوشتی حدود 45 روز به طول می‌انجامد.

حدود 15 روز نیز صرف آماده‌سازی مجدد سالن برای دوره‌ی بعدی می‌شود.

در طول یک‌سال می‌توان 4-5 دفعه جوجه‌ریزی را انجام داد.

در بالا هم عنوان کردیم: اگر بپرسید ” چگونه با پرورش مرغ پولدار شویم ؟” ۲ راه کلی خواهید داشت که مرغداری صنعتی یکی از آن‌هاست.

مزیت‌های اقتصادی پرورش مرغ گوشتی:

• بازار مطمئن‌ گوشت مرغ
• بازگشت سریع سرمایه
• دسترسی نسبتاً آسان به مواد اولیه و خوراک
• ضریب تبدیل غذایی کم و تولید گوشت بیشتر
• وجود اتحادیه و تعاونی‌های متعدد

معایب پرورش مرغ گوشتی:

• نوسانات قیمت مواد اولیه
• اخذ مجوز و وام
• تأمین برق و گاز
• استهلاک تجهیزات
• بیماری‌ها و تلفات
• مشکلات پرورش در مناطق مختلف کشور
• نوسانات قیمت نهاده‌های تولید
• معاملات چکی
• افزایش هزینه‌ی تولید
• حضور دلالان

۴- مزایای پرورش مرغ بومی یا مرغ محلی

مهم‌ترین مزیت پرورش مرغ بومی این است که می‌توان در حجم کم آن را شروع کرد.

یعنی با سرمایه‌ی کم، در فضایی کوچک.

این مزیت برای افرادی که به‌تازگی می‌خواهند این کار را انجام دهند، بسیار مهم است.

چون اگر موفق نشوند یا ببینند به این شغل علاقه‌ای ندارند، می‌توانند با هزینه‌ی کم از آن خارج شوند.

اما مرغ بومی مزیت‌های مهم دیگری هم دارد:

• مرغ بومی یا مرغ محلی ایرانی در برابر مریضی و سرما و گرما بسیار مقاوم است و تلفات پایین دارد.
• مرغ بومی ارزش غذایی بالایی دارد.
• مرغ‌های بومی با محیط تطبیق خوبی دارند.
• تغذیه‌ی آن‌ها آسان است.
• در صورت تولید محصولات با کیفیت، فروش آن‌ها مشکل نخواهد بود و تقاضا برای این محصولات وجود دارد؛ مثلاً تخم‌مرغ محلی همیشه و همه‌جا مشتری دارد.
• تجهیزات لازم برای پرورش مرغ بومی را می‌توانید خودتان هم بسازید.
• شغلی کاملاً فیزیکی محسوب می‌شود که بسیاری از افراد به این کارها علاقه دارند.
• می‌تواند بسیار متنوع باشد.
• محصولات متنوعی را می‌توانید از این راه بفروشید. (تخم‌مرغ محلی، جوجه‌ها، مرغ و خروس‌ها)
• جزو مشاغل خانگی است و وام‌هایی نیز برای آن اعطا می‌شود.
• کار خیلی سخت و خیلی تخصصی نیست.
• فضای کمی می‌خواهد.
• گرفتن مجوز برای پرورش روستایی و در سطح کم، آسان است؛ چون مجوز مشاغل خانگی نیاز دارد.
• هزینه‌ی شروع پایین است.
• می‌توان این شغل را در حجم کم انجام داد و در صورت تمایل آن را وسعت داد. (با استفاده از امکانات بیشتر و فضا و سرمایه‌ی بیشتر)
• می‌توانید این شغل را برای تفریح و آرامش و تأمین غذای سالم و ارزان‌تر برای خودتان ادامه دهید.

۵- معایب پرورش مرغ بومی

در کنار مزیت‌های پرورش مرغ بومی، باید به معایب این شغل هم اشاره کنیم تا تصمیم‌گیری بهتری داشته باشید.

• هزینه‌ی خوراک بالا
• درآمد این‌کار ممکن است بالا نباشد؛ خصوصاً در ابتدای کار که هنوز مشتریان از کیفیت محصولات شما آگاه نیستند.
• باید وقت نسبتاً زیادی بگذارید.
• مرغ حیوان خیلی تمیزی نیست. بوی بدی هم ایجاد می‌کند. باید با این شرایط، مشکلی نداشته باشید.
• در این کار بهداشت بالا حیاتی است و باید بتوانید محیطی کاملاً بهداشتی ایجاد کنید که کار ساده‌ای نیست.

یک فاکتور مهم برای اینکه چگونه با پرورش مرغ پولدار شویم ، اطلاعات کافی است.

مثلاً گفتیم که هزینه‌ی خوراک بالاست.

می‌توانید خودتان آن را به روش‌های ارزان‌تر تهیه کنید، اگر موارد زیر را در نظر بگیرید:

• بخشی از خوراک را می‌توان از طریق منابع جایگزین مانند چرا در مرتع و محصولات فرعی کشاورزی مانند دانه‌های شکسته تأمین کرد.
• مرغ‌های بومی را می‌توان حتی با مانده‌ی غذای تمیز خانوار هم تغذیه کرد.
• این مرغ‌ها سازگاری خوبی به شرایط غذایی هر منطقه دارند.
• توصیه می‌شود با یک متخصص تغذیه‌ی طیور همکاری کنید تا جیره‌های ارزان‌تر را برای شما بالانس کند.

برای این شغل، اصطلاحات مختلفی را خواهید شنید.

در ادامه این اصطلاحات را معرفی کرده‌ایم و توضیحات کلی در مورد مرغ‌ها و انواع تخم‌مرغ و … را آورده‌ایم.

۶- تفاوت تخم نطفه‌دار و بدون نطفه چیست؟

مرغ‌ها با تخم‌گذاری (egg laying) تولیدمثل می‌کنند.

البته مرغ‌ها می‌توانند بدون نیاز به خروس و جفت‌گیری هم تخم‌گذاری کنند. این تخم‌مرغ‌ها بارور نمی‌شوند؛ چون بدون نطفه‌اند.

پس ۲ نوع تخم‌مرغ داریم:

• تخم‌مرغ بدون نطفه (همان تخم‌مرغ خوراکی که می‌خریم)
• تخم‌مرغ نطفه‌دار (که در صورت مراقبت صحیح، به جوجه (یا به اصطلاح جوجه‌ی یک روزه) تبدیل خواهند شد.)

۷- مراحل مختلف رشد مرغ خانگی یا بومی چیست؟

مرغ هم مانند همه‌ی موجودات، مراحل رشد مختلفی دارد.

برای مراحل مختلف آن هم نام‌های متفاوتی وجود دارد که در عکس زیر آن را مشاهده می‌کنید.

توضیحات بیشتر را در ادامه‌ی عکس آورده‌ایم.

مرغ‌های بومی یا خانگی و محلی را از نظر رشد می‌توانیم به این ۵ مرحله تقسیم‌بندی کنیم:

1. جنین یا همان تخم‌مرغ
2. جوجه
   • بسته به جنسیت آن به دو گروه جوجه‌خروس و جوجه‌مرغ تقسیم می‌شوند.
   • منظور از جوجه‌های یک‌روزه که در بازار خرید و فروش می‌شوند، این گروه می‌باشد.
3. جوان
   • به مرغ جوان ماده، پولت (به انگلیسی pullet) می‌گوییم.
     • این اصطلاح در بازار بسیار رایج است.
     • واژه‌ی نیمچه هم البته استفاده می‌شود.
     • منظور مرغی است که بزرگ شده است ولی هنوز شروع به تخم‌گذاری نکرده است.
     • می‌توان گفت مرغ مادر جوانی است.
     • یعنی مرحله‌ی بین جوجه و مرغ تخم‌گذار کامل را پولت می‌نامند.
     • مرغداران معمولاً تا ۱ سالگی را پولت می‌نامند.
   • مرغ جوان نر یا همان خروس جوان هم cockerel است که این واژه استفاده نمی‌شود.
4. بالغ
   • به مرغ بالغ، همان مرغ می‌گوییم.
     • گاهی مرغ مادر هم نامیده می‌شود.
     • معادل واژه‌ی hen در انگلیسی می‌باشد.
     • منظور مرغی است که شروع به تخم‌گذاری کرده است.
   • به خروس بالغ هم همان خروس می‌گوییم که معادل واژه‌ی Rooster می‌باشد.
5. پیر و بازنشسته!
   • هر مرغ می‌تواند چند مرحله تخم‌گذاری کند.
   • بعد از پایان دوره، این مرغ‌های پیر و بازنشسته، به کشتارگاه‌ها تحویل داده می‌شوند.

چند نکته را هم خوب است بدانید:

• این تقسیم‌بندی برای مرغ‌های صنعتی کمی متفاوت می‌باشد.
• سن مرغ‌هایی که در روش صنعتی برای گوشت پرورش داده می‌شوند بسیار کمتر است.
• ما، هم به دسته‌بندی کلی این پرنده و هم به جنس ماده‌ی آن مرغ می‌گوییم.

۸- مرغ گوشی و مرغ تخم‌گذار و مرغ زینتی چیست؟

همه‌ی مرغ‌ها به یک اندازه استعداد تولید گوشت و تخم‌مرغ ندارند.

• برخی بیشتر غذایی که می‌خورند را به گوشت تبدیل می‌کنند.
• برخی بیشتر به تخم‌مرغ تبدیل می‌کنند.
• برخی هم گوشت و هم تخم‌مرغ.
• گروه دیگری هم هستند که نه گوشت و نه تخم‌مرغ خوبی دارند؛ اما زیبا هستند!

پس مرغ‌ها را به ۴ گروه زیر تقسیم‌بندی می‌کنند:

گروه اول:‌ مرغ‌های گوشتی

این مرغ‌ها غذای مصرف‌شده را بیشتر تبدیل به گوشت می‌نمایند و ویژگی‌های زیر را دارند:

• بدنی عضلانی و فربه دارند با ران‌های کوتاه و فربه و گردنی کلفت
• رشد عضلات قسمت‌های مختلف بدن آن‌ها، سریع‌تر از مرغان دیگر می‌باشد.
• بدنی درشت‌تر از گونه‌های دیگر دارند.
• وزن مرغ‌های گوشتی در مدتی کوتاه افزایش مناسبی نشان می‌دهد.
• سن بلوغ در آن‌ها بالاست.
• قدرت تولید تخم‌مرغ در آن‌ها پایین است.
• کیفیت گوشت آن‌ها بهتر از مرغ‌های تخم‌گذار می‌باشد.

گروه دوم:‌ مرغ‌های تخم‌گذار

این مرغ‌ها به‌ازای غذای مصرف‌شده، تخم‌مرغ بیشتری تولید می‌کنند و نسبت به مرغ‌های گوشتی، بدنی کوچک‌تر دارند و سبک‌تر هستند.

گروه سوم: مرغ‌های دوبهره یا دومنظوره

این مرغ‌ها هم تخم‌مرغ خوبی می‌گذراند و هم گوشت خوبی دارند.

اما تولید گوشت آن‌ها کمتر از مرغ‌های گوشتی و تولید تخم‌مرغ آن‌ها کمتر از مرغ‌های تخم‌گذار می‌باشد.

گروه چهارم:‌ مرغ زینتی

مرغ‌های دیگری هم وجود دارند که فقط به دلیل زیبایی نگهداری می‌شوند.

تولید گوشت و تخم‌مرغ در آن‌ها بسیار پایین است.

این مرغ‌ها دارای پر و بال زیبا هستند.

۹- برای شروع بهتر است تخم نطفه‌دار بگیرم، جوجه‌ی یک‌روزه یا پولت؟

این پاسخ بیشتر بستگی به امکانات و شرایط شما دارد.

برای شروع می‌توانید از هرجایی از چرخه‌ی زندگی مرغ آغاز کنید.

پس این‌طور می‌توانیم بگوییم که چگونه با پرورش مرغ پولدار شویم :

• می‌توانید تخم‌مرغ نطفه‌دار بگیرید و با جوجه‌کشی از آن‌ها، جوجه تولید کنید و کار را ادامه دهید.
• می توانید جوجه‌ی یک‌روزه بگیرید و بزرگ کنید و کار را ادامه دهید.
• می‌توانید پولت بگیرید و تقریباً سریع تولید تخم‌مرغ داشته باشید و کار را ادامه دهید.
• می‌توانید مرغ و خروس بگیرید و پرورش دهید تا تخم‌گذاری کنند و کار را ادامه دهید.

برای تبدیل جوجه‌‌ی یک‌روزه (day-old chicks) به پولت، نیاز به صرف زمان و انجام کارهایی هست.

همین باعث می‌شود پولت به نسبت جوجه‌ی یک‌روزه قیمت بسیار بیشتری داشته باشد.

اما خرید پولت معمولاً بیشتر انجام می‌شود و یکی از بهترین مسیرهای شروع، خرید پولت می‌باشد.

مزیت‌های خرید پولت به نسبت جوجه‌ی یک‌روزه:

• چون تازه شروع به تخم‌گذاری می‌کنند، تخم‌های باکیفیتی دارند. 
• پولت‌ها چون بزرگ شدند، مقاوم‌تر هستند.
• پولت‌ها مراقبت کمتری نیاز دارند (از نظر سلامتی و بقیه‌ی موارد)
• سریع‌تر به تخم‌گذاری می‌رسند.
• مشکلات ابتدای راه (مانند جوجه‌ی یک‌روزه) را ندارند.
• پولت، دیگر به مادرش نیاز ندارد؛ اما جوجه نیاز دارد و چون مادر ندارد، شما باید آن مراقبت‌ها را انجام دهید.

۱۰- تهیه‌ی تخم‌مرغ نطفه‌دار

یکی از مهم‌ترین مسائل در فرایند پرورش مرغ، تأمین تخم‌مرغ نطفه‌دار است.

چون تولیدمثل یکی از مهم‌ترین و اساسی‌ترین بخش‌ها در تولید و پرورش مرغ است.

بدون تولید تخم‌مرغ‌های نطفه‌دار و جوجه‌کشی از آن‌ها برای تولید و پرورش مرغ و خروس، صنعت مرغداری مفهومی نخواهد داشت.

به موارد زیر در این زمینه دقت کنید:

• در مرغ‌های خیلی‌پیر و خیلی‌جوان، تعداد کمی از تخم‌مرغ‌ها، نطفه‌دار هستند.
• میزان نطفه‌دار بودن تخم‌مرغ‌ها در یک مرغ به اندازه و تعداد تخم‌مرغ‌های تولید‌شده بستگی دارد.
• اگر اندازه‌ی تخم‌مرغ‌های تولید‌شده کوچک باشد، درصد نطفه‌داری آن کاهش می‌یابد.
• اگر اندازه‌ی تخم‌مرغ‌های تولیدشده استاندارد باشد، درصد نطفه‌داری افزایش می‌یابد.
• از عوامل مؤثر در تولید جوجه‌ی با کیفیت بالا، میزان جوجه‌درآوری، تمیز و استاندارد بودن اندازه و شکل ظاهری تخم‌مرغ نطفه‌دار می‌باشد.

منابع تأمین تخم‌مرغ‌های قابل‌ جوجه‌کشی

بهترین منبع تهیه‌ی تخم‌مرغ‌های مناسب جهت جوجه‌کشی، گله‌های مرغ مادر گوشی و مرغ مادر تخم‌گذار می‌باشد.

تخم‌مرغ‌های مناسب جوجه‌کشی را می‌توان از منابع زیر تهیه کرد:

1. از گله‌ی مادر جوجه‌کشی
   • در این مورد جوجه‌کشی، خود دارای گله‌ی مادر در حال تولید است.
2. از صاحبان گله‌های مادر که خود جوجه‌کشی ندارند.
   • در نقاط مختلف، مرغداری‌هایی هستند که جوجه‌کشی ندارند.
   • این مزارع طبق قرارداد، تخم‌مرغ‌های تولیدی خود را به جوجه‌کشی‌ها می‌فروشند.
3. از جوجه‌کشی‌هایی که تخم‌مرغ اضافی دارند.
   • گاهی مواقع یک جوجه‌کشی ممکن است بیش از مقدار نیاز تخم‌مرغ تهیه کند درحالی‌که جوجه‌کشی دیگر کمبود دارد.
   • در این صورت تخم‌مرغ‌های اضافه فروخته می‌شود.
4. از مؤسسات فروش تخم‌مرغ نطفه‌دار
   • می‌توانید با یک شرکت که کار آن جمع‌آوری تخم‌مرغ قابل جوجه‌کشی است، قرارداد ببندید.

جالب است که:

هر یک گرم تغییر در اندازه‌ی تخم‌مرغ موجب ۰.۵ گرم تغییر در وزن جوجه‌ی یک روزه و ۵ تا ۱۰ گرم تغییر در وزن جوجه‌ی گوشتی ۴۲ روزه می‌شود.

در تهیه‌ی تخم نطفه‌دار نکات زیر را رعایت کنید:

1. باید زمان هچ جوجه‌ها را در جوجه‌کشی تعیین کرد و هفته‌ها قبل از آن، هماهنگی لازم را با مزرعه‌ی مرغ مادر انجام داد.
2. بهترین منبع تهیه‌ی تخم‌مرغ‌های مناسب جوجه‌کشی، مرغ‌های خودتان است؛ هم‌چنین می‌توانید از مرغداری یا مزرعه‌ای که گله‌ی مرغ مادر پرورش می‌دهد تخم نطفه‌دار تهیه کنید.
3. در صورت نیاز،‌ تخم نطفه‌دار را از مزارع معتبر خریداری کنید و با افراد مطمئن مشورت کنید.
4. قبل از خرید، حتماً اطلاعات دقیق و کاملی در رابطه با مرغ مادر آن مرکز داشته باشید.
   • (نطفه‌داری، سلامت گله، وضعیت تغذیه‌ی گله‌ی مادر، نسبت خروس به مرغ، حمل و نقل مناسب و …)
   • عدم تأمین نیازهای کامل غذایی گله‌ی مولد و عدم بالانس جیره‌ی غذایی سبب تولید جوجه‌های ضعیف می‌گردد.
5. تخم‌مرغ‌ها را بر اساس قیمت روز و با قیمت مناسب خریداری کنید.
6. سعی کنید تخم‌مرغ‌های تمیز و مناسب را برای جوجه‌کشی خریداری کنید.
7. تخم‌مرغ‌هایی با وزن و شکل مناسب خریداری کنید.
   • وزن مناسب تخم‌مرغ قابل جوجه‌کشی برای نژادهای گوشتی ۵۵ تا ۶۵ گرم (۵۰ تا ۷۰ گرم) و برای نژادهای تخم‌گذار، ۵۵ تا ۶۰ گرم است.
8. تخم‌مرغ‌هایی که از گله‌ی مادرِ جوان یا مسن تهیه شده، نمی‌توانند برای تولید جوجه مناسب باشند.

۱۱- ویژگی‌های تخم‌مرغ مناسب (قابل جوجه‌کشی)

تخم‌مرغ مناسب برای جوجه‌کشی باید ویژگی‌های زیر را داشته باشد:

• نطفه‌دار باشد.
• شکل مناسب داشته باشد.
  • از به‌کاربردن تخم‌مرغ‌هایی با ظاهر غیرطبیعی (کشیده، گرد و موج دار) باید اجتناب شود.
• ضخامت پوسته مناسب باشد.
  • تخم‌مرغ‌های دارای پوسته‌ی بسیار ضخیم و نازک، مناسب جوجه‌کشی نیستند.
  • نازک‌بودن پوسته، منجر به تبخیر آبِ بیشتر و کاهش درصد جوجه‌درآوری می‌شود.
  • هم‌چنین در این حالت، کلسیم کافی برای رشد جنین تأمین نمی‌شود.
  • ضخیم‌بودن پوسته سبب به وجود آمدن مشکل در زمان خروج جوجه از تخم می‌شود.
• فاقد ترک‌های مویی باشد.
• فاقد شکستگی باشد.
• کثیف نباشد.
• کیفیت محتویات داخلی در وضعیت مطلوب باشد.
• مرغ مادر دارای تغذیه‌ی مطلوب و مناسب باشد.

۱۲- مرغ‌های پیر و بازنشسته (مرغ پایان‌دوره) چه سرنوشتی دارند؟

مرغ‌ها پس از اینکه مدتی تخم گذاشتند، پیر می‌شوند.

مرغ تخم‌گذار شش ماه زمان می‌برد تا بتواند تخم‌گذاری کند.

پس از آن می‌تواند تا یک سال به تخم‌گذاری ادامه دهد و در نهایت در سن 18 ماهگی به كشتار می‌رود.

گوشت این مرغ‌ها کمتر از مرغ‌های معمولی است و کیفیت پایین‌تری هم دارد.

این مرغ‌ها با قیمت ارزان‌تر فروخته می‌شوند تا برای تولید سوسیس و کالباس استفاده شوند.

البته برای مصرف توسط افراد معمولاً مشکلی ندارند.

۱۳- موارد مورد نیاز برای پرورش مرغ چیست؟

برای اینکه بدانیم چگونه با پرورش مرغ پولدار شویم ، باید از تجهیزات مناسب استفاده کنیم.

برای پرورش مرغ و خروس، چه در سطح بومی و سنتی و خانگی و چه در سطح صنعتی، نیاز به تجهیزات و امکاناتی هست.

• بهداشت،‌ بهداشت، بهداشت (شامل محیط تمیز و واکسیناسیون به‌ موقع)
• غذا (روزی چندین بار)
• آب (همیشه باید فراهم باشد)
• بستر مناسب
• وجود فضای مناسب برای تغذیه و استراحت و تخم‌گذاری
• مکان
• دان‌خوری و آب‌خوری
• فرایند جوجه‌کشی
• فرایندهای خرید، فروش، قراردادها و مجوزهای لازم

تأکید بر رعایت بهداشت به این دلیل است که عامل حیاتی موفقیت و شکست در این شغل می‌باشد.

۱۴- دستگاه جوجه‌کشی چیست؟

برای اینکه تخم‌مرغ نطفه‌دار به جوجه تبدیل شود، دو راه وجود دارد:‌

1. روش سنتی:
   • یعنی یک مرغ، مراقبت‌های لازم را از تخم‌ها بکند تا به دنیا بیایند.
   • اصطلاح کُرچ‌کردن یا کُرچ‌شدن مرغ‌ها اینجا استفاده می‌شود.
   • منظور از کُرچ‌شدن مرغ، زمانی‌ است که مرغ آماده‌ی مراقبت از تخم‌مرغ می‌شود.
2. روش صنعتی:
   • وسیله‌ای به نام دستگاه جوجه‌کشی وجود دارد که کار مرغ را انجام می‌دهد.
   • چون در این روش همه‌ی عوامل کنترل می‌شوند، با هزینه و انرژی کمتر، جوجه‌های بیشتری به دنیا خواهند آمد.

البته برای شروع نیازی به استفاده از دستگاه جوجه‌کشی نیست.

می‌توانید کار را آغاز کنید و اگر مطمئن شدید که مناسب است و به آن علاقه دارید، در ادامه دستگاه جوجه‌کشی بخرید و کار را گسترش دهید.

این را هم دقت داشته باشید که دستگاه جوجه‌کشی فقط برای استفاده‌ی صنعتی نیست.

حتی برای یک مرغداری سنتی و خانگی هم می‌توان از این دستگاه استفاده کرد تا جوجه‌های بهتر و بیشتری به دنیا بیایند.

مدت جوجه‌کشی برای تمامی پرندگان یکسان نیست.

مدت زمان این دوره برای تخم نطفه‌دار مرغ ۲۱ روز است.

از این ۲۱ روز، ۱۸ روز اولیه را ستر (seter) می‌نامند.

۳ روز آخر را هچر (hatcher) می‌نامند.

ماشین‌های جوجه‌کشی هم دارای ۲ قسمت مجزا به نام ستر و هچر می‌باشند.

۱۵- کیفیت جوجه چیست و چه اثری بر عملکرد تولید مرغ‌های پرورشی دارد؟

جوجه‌ی یک‌روزه‌ی مناسب و با کیفیت عالی در عملکرد تولیدی و اقتصادی بسیار مؤثر می‌باشد؛ زیرا:

• فعال‌تر است.
• دارای عملکرد بهتری است.
• درصد تلفات و حذفی آن کمتر است.
• نسبت به تغییرات محیطی مقاوم‌تر است.
• نسبت به واکسیناسیون و استرس‌ها حساسیت کمتری دارد.

در تصویر بالا تفاوت جوجه‌ی سالم (الف) و ناسالم (ب) را مشاهده می‌کنید.

خصوصیات جوجه‌ی یک‌روزه با کیفیت بالا چیست؟

• جوجه‌ها دارای وزن مناسب بوده و از نظر پراکندگی وزنی یکنواخت و یک‌دست باشند.
• جوجه‌ها از نظر بیماری‌های باکتریایی سالم باشند.
• از نظر بیماری‌های قابل‌انتقال از طریق ماشین جوجه‌کشی سالم باشند.
• کمبود غذایی نداشته باشند.
• دارای ایمنی مادری مناسب باشند.
• جوجه‌ها در حد امکان هم‌سن بوده و از یک گله‌ی مادر تهیه شوند.
• جوجه‌ها دارای خصوصیات ظاهری زیر باشند:
  • هوشیار و چابک و فعال باشند.
  • ساق پا و پوست پا روشن و مومی شکل باشد (خشک و ترد نباشد).
  • ناف جوجه‌ها به‌خوبی بسته شده باشد و بدون تورم و عفونت باشد.
  • تمیز، خشک و عاری از هرگونه آلودگی و کرک‌های سطح بدن بلند! پاکیزه باشند و رنگ خوبی داشته باشند.
  • چشم جوجه‌ها گرد و براق و عاری از هرگونه جراحت و بدشکلی باشد.
  • فاقد هرگونه بدشکلی و نقص فیزیکی از قبیل فلجی، پنجه و منقار کج و غیرعادی، پاهای خمیده و شکم خمیری و چسبناک باشند.

۱۶- چطور تخم‌مرغ‌های سالم را تشخیص دهیم؟

در این قسمت روش تشخیص تخم‌مرغ سالم را توضیح می‌دهیم.

ویژگی‌های ظاهری تخم‌مرغ سالم:

1. ظاهری سالم داشته باشد.
2. پوسته‌ی خارجی پاک و تمیز باشد و دارای شکل طبیعی باشد.
3. اتاقک هوایی آن کوچک باشد.
4. پوسته فاقد رگه و برآمدگی باشد.
5. سفیده‌ی غلیظ بیشتر از سفیده‌ی رقیق یا آبکی باشد.
6. زرده، گلوله‌ای شکل و یکنواخت و طبیعی باشد و در وسط تخم‌مرغ قرار گیرد.
7. محتویات تخم‌مرغ سالم پس از شکستن فاقد هرگونه بو و طعم خاص باشد.

اما روش ساده و جالب دیگری هم برای تشخیص تخم‌مرغ سالم داریم.

یک لیتر محلول ۱۲٪ آب و نمک تهیه کنید و تخم‌مرغ‌ها را در این محلول قرار دهید.

۳ حالت ممکن است به‌وجود بیاید:

• تخم‌مرغ خیلی تازه و سالم در ته ظرف به صورت افقی می‌ایستد.
• تخم‌مرغ سالم ولی کمی کهنه در قسمت‌های میانی آب، معلق می‌ماند.
• تخم‌مرغ فاسد در سطح آب به‌صورت افقی قرار می‌گیرد؛ چون داخل تخم‌مرغ‌های کهنه، هوای بیشتری قرار دارد.

۱۷- تعریف برخی اصطلاحات

در ادامه چند اصطلاح را تعریف می‌کنیم: (منبع)

۱۸- علاقه چقدر در موفقیت مرغداری مؤثر است؟

پرورش مرغ کار خیلی تمیزی نیست.

مرغ حیوانی هست که مدفوع خود را همه‌جا پخش می‌کند و همین یک مورد احتمالاً افراد زیادی را از انجام این شغل دور می‌کند.

سر و صدای نسبتاً زیادی هم دارد.

پس علاقه بسیار مهم است.

از طرفی شما ممکن است به این کار علاقه‌ی بسیار زیادی هم داشته باشید چون:

• بیشتر آن، کار فیزیکی است و افراد زیادی این نوع فعالیت‌ها را دوست دارند.
• دیدن رشد این موجودات زنده و غذا دادن به آن‌ها جذابیت خاص خودش را دارد و باعث آرامش در این دنیای شلوغ هم می‌شود.

فهمیدن اینکه این کار اصطلاحاً کارِ شما هست یا نه، با تجربه‌ی آن مشخص می‌شود.

اما قبل از شروع باید این ۲ نکته را در نظر بگیرید:

1. زمان کافی
   • برای تست و تجربه‌ی این شغل نیاز به زمان زیادی دارید.
   • روزهای اول باید همه‌ی وقت کاری‌تان را به آن اختصاص دهید تا لوازم و امکانات آماده شود و تحقیقات را انجام دهید.
   • پس از اینکه شروع شد هم روزی چند ساعت باید به آن‌ها برسید.
   • پس اول ببینید وقت کافی دارید یا خیر؟ یک دوره‌ی پرورش مرغ بومی، حدود یک‌سال زمان نیاز دارد.
2. فضای مناسب
   • این حیوان از نظر سر و صدا و بو، برای محیط خانگی و شهری مناسب نیست
   • حتی اگر بخواهید با تعداد خیلی‌ کم در حد ۵ یا ۱۰ مرغ هم شروع کنید.
   • پس به جای آن‌ها هم قبلش فکر کنید.
   • تعداد مرغ به صورت استاندارد در هر متر مربع فضای مسقف ۵ عدد می‌باشد.
   • البته بر اساس تجربه‌ی کارآفرین‌ها تا 10 عدد در هر متر مربع نیز گزارش شده است.

۱۹- چگونه با پرورش مرغ پولدار شویم ؟

همان‌طور که در بالا گفتیم، پرورش مرغ می‌تواند یکی از راه‌های کسب درآمد مناسب باشد.

می‌توانیم برای اینکه بفهمیم ” چگونه با پرورش مرغ پولدار شویم ؟”، این موارد را خلاصه عنوان کنیم:

• تا جای ممکن اطلاعات درست در مورد این شغل تهیه کنید. دو منبع خوب: تولید و پرورش مرغ و پرورش جوجه گوشتی
• با افراد مطمئن مشورت کنید.
• مطمئن شوید به این‌ کار علاقه دارید.
• کار را در حجم کم شروع کنید و فرصتی بدهید تا جنبه‌های مختلف کار را ببینید.
• تلاش، صداقت و صبر داشته باشید.

۲۰- کارآفرینان پرورش مرغ محلی و پرورش دهندگان موفق مرغ بومی

پرروش مرغ بومی تقریباً در همه‌جای کشور قابل‌انجام است و محدودیت خاصی ندارد.

 با این‌‌ حال برخی استان‌ها در این زمینه فعال‌تر هستند:

• در تولید تخم‌مرغ بومی: استان‌های تهران، خراسان رضوی، اصفهان، فارس و آذربایجان غربی
• در تولید گوشت مرغ: استان‌های مازندران، گلستان و اصفهان

نمونه‌های فراوانی از کارآفرینان پرورش مرغ محلی را می‌توانید با جست‌وجو در اینترنت پیدا کنید.

این پرورش دهندگان موفق مرغ بومی ، می‌توانند الگوی مناسب و واقعی برای این کار باشند.

در زیر چند نمونه از آن‌ها را می‌توانید مشاهده کنید:

۲۱- آیا مرغداری سود دارد و برای من مناسب است؟

پرورش مرغ و کسب درآمد از این راه کاملاً ممکن است.

تلاش کردیم در این مطلب، پاسخی به اینکه چگونه با پرورش مرغ پولدار شویم ، بدهیم.

 در پرورش مرغ بومی از چند محصول تولید شده سود خواهید برد:

• تخم مرغ محلی یا ارگانیک
  • در همه‌‌ی فصل‌های سال مشتریان خاص خود را دارد و قیمت آن‌ها هم تقریباً دو برابر تخم‌مرغ‌های ماشینی می‌باشد.
• تکثیر جوجه با اضافه‌کردن یک بخش جدید به زمین یا خرید یک دستگاه جوجه‌کشی.
• فروش مرغ زنده‌ی بومی که با قیمتی چند برابر مرغ ماشینی در بازار به فروش می‌رسد.
• کود حاصل از مجموعه را پس از خشک‌کردن می‌توان برای مصارف گل و گیاه و زمین‌های کشاورزی مصرف کرد.

اما دقت داشته باشید اگر بخواهید درآمد خوبی از این شغل داشته باشید، باید با کیفیت بسیار زیاد آن را انجام دهید.

چرا؟

چون اگر کیفیت تخم‌مرغ یا گوشتی که تحویل دهید پایین باشد، فروش نخواهید داشت، نه اینکه فروش کمی داشته باشید.

باید اسم شما به عنوان تأمین‌کننده‌ای مطرح شود که کالای بهداشتی، بسیارسالم و درجه‌ی ۱ تولید می‌کند.

چون گوشت و تخم‌مرغ صنعتی که همه‌جا وجود دارد، همیشه رقیب شما خواهد بود.

اگر فرصت و کمی سرمایه و کمی امکانات دارید و فکر می‌کنید ممکن است کار مناسبی برای شما باشد، آن را شروع کنید.

چون خود شما بهترین فردی هستید که می‌توانید در این مورد تصمیم‌گیری کنید.

ما توضیحات کلی را در این مطلب معرفی کردیم.

۲۲- روش‌های کسب درآمد مشابه

اما اگر در روستا زندگی می‌کنید، می‌توانید روش‌های دیگر کسب درآمد را هم در مطلب زیر مطالعه کنید:

اینکه چگونه با پرورش مرغ پولدار شویم سؤال خوبی است.

اما غیر از پرورش مرغ، می‌توانید با پرورش حیوانات دیگر هم کسب درآمد کنید:

شما پرورش مرغ انجام داده‌اید؟

اگر تجربه‌هایی در این زمینه دارید، حتماً برای ما بنویسید.