رشته روانشناسی ورزشی، نسبت به بقیه‌ی رشته های علوم ورزشی رشته‌ی جدیدی محسوب می‌شود که برای علاقه‌مندان به ورزش و روانشناسی مناسب است.
در این مطلب به معرفی رشته روانشناسی ورزشی می‌پردازیم، در انتها شما با این رشته آشنا خواهید شد و می‌توانید تصمیم بگیرید که آیا این رشته برای شما مناسب است یا خیر.
آیا از خواندن مطالب روانشناسی لذت می‌برید؟
هنگام تماشای بازی‌های المپیک به این فکر می‌کنید که بازیکنان چطور هیجان و استرس خود را مدیریت می‌کنند؟
ورزشکار هستید و درمورد تأثیرات ورزش بر روان کنجکاو هستید؟
مشتاق هستید بدانید روانشناسی شخصیت چیست و چگونه رفتار ورزشکاران مختلف را توصیف می‌کند؟
اگر سوالات بالا توصیفی از شما است، در ادامه‌ِی مطلب با ما همراه باشید.
آنچه در ادامه‌ی مطلب می‌خوانید
- تعریف روانشناسی ورزشی
- چگونه وارد رشته روانشناسی ورزشی بشویم؟
- ارشد روانشناسی ورزشی
- معرفی دکتری روانشناسی ورزشی
- روانشناس ورزشی چگونه به ورزشکاران کمک می‌کند؟
- فرصت‌های شغلی روانشناس ورزشی
- معرفی افراد تاثیرگذار در این رشته +معرفی وبلاگ
- چگونه در این رشته موفق شویم؟
تعریف رشته روانشناسی ورزشی
رشته روانشناسی ورزشی رابطه‌ی بین عملکرد ورزشکاران و عوامل روانی موثر بر عملکرد آنها را بررسی می‌کند.
دراین رشته متخصصین به ورزشکاران کمک می‌کنند به بالاترین سطح عملکرد خود برسند، البته برای رسیدن به بالاترین سطح از عملکرد علاوه بر مهارت و تکنیک‌های ورزشکار عوامل روانی هم بسیار موثر هستند. ورزشکاران در طول زندگی حرفه‌ای خود نیاز به خودانگیزشی، انتخاب اهداف، انتخاب مسیر رسیدن به این اهداف، مدیریت استرس، یا راهنمایی و کمک گرفتن برای بازگشت به ورزش موقع آسیب دارند.
یک روانشناس ورزشی به همراه مربی ورزشی، ورزشکاران را در راه رسیدن به این اهداف هدایت می‌کنند.
چگونه وارد رشته روانشناسی ورزشی بشویم؟
رشته روانشناسی ورزشی یکی از زیرشاخه‌های علوم‌ورزشی محسوب می‌شود، اما داوطلبان با تحصیلات کارشناسی در رشته‌ی غیرمرتبط هم، می‌توانند از طریق خواندن منابع و شرکت در آزمون کنکور وارد این رشته شوند. درصورتی که فرد با رشته‌ای غیر از علوم ورزشی وارد این رشته شود موظف است که 6 واحد از دروس کارشناسی علوم‌ورزشی را بگذراند.
ارشد روانشناسی ورزشی
رشته روانشناسی ورزشی در مقطع ارشد و دکتری ارائه می‌شود و می‌توان به دو هدف کلی این رشته اشاره کرد:
1- روانشناسی تربیتی ورزش: تمرکز، بیشتر روی عملکرد ورزشکاران است. و متخصصان می‌توانند با استفاده از تکنیک‌های روانی (MST) mental skill training عملکرد ورزشکار را بهبود بخشند.
2- روانشناسی بالینی ورزش: این گرایش بیشتر بر اختلالات و مشکلات فردی ورزشکار تمرکز دارد.
برای مثال ممکن است ورزشکاری دچار اختلال پرخوری یا اختلالات خواب و غیره باشد، که در این شرایط روانشناس بالینی ورزشی می‌تواند به ورزشکار کمک کند.
علاوه بر این متخصصان این حوزه پژوهش‌های مربوط به این موارد را نیز انجام می‌دهند.
نکته : ممکن است موقع سرچ کردن رشته روانشناسی ورزشی رشته‌ی رفتار حرکتی هم در کنار آن ببینید، علت این موضوع این است که این رشته به دلیل جدید بودن، نسبت به بقیه‌ی گرایش‌های علوم ورزشی هنوز در دانشگاه‌ها به صورت یک گروه جدا نیست و با رشته‌ی رفتار حرکتی در یک گروه قرار دارند، نکته‌ی مهم این است که این دو رشته با هم متفاوت هستند.
معرفی دکتری روانشناسی ورزشی:
دکتری روانشناسی ورزشی به طور کلی دو حوزه را مورد بررسی قرار می‌دهد:
- چگونه ورزش، فعالیت‌بدنی، و تمرین بر عوامل روانی تأثیر می‌گذارند؟
- چگونه عوامل روانی برعملکرد ورزشکار، فعالیت‌بدنی و تمرین تأثیر می‌گذارند؟
علاوه بر مواردی که در ارشد روانشناسی ورزشی بیان کردیم، دکتری روانشناسی ورزشی جایگاه علمی بالاتری دارد.
منابع دکتری روانشناسی ورزشی:
آمار، سنجش و اندازه‌گیری، رشدجسمانی و حرکتی، کنترل حرکتی، یادگیری حرکتی، زبان انگلیسی و غیره جزو منابع دکتری روانشناسی ورزشی محسوب می‌شوند.
همانطور که پیش از این گفتیم به دلیل در یک‌گروه بودن رشته روانشناسی ورزشی و رفتار حرکتی، برخی از منابع دکتری این دو رشته مشابه هستند.
فرد متقاضی علاوه بر رتبه‌ی مناسب در آزمون دکتری، برای پذیرش در دانشگاه نیاز به قبول شدن در مصاحبه‌ی دکتری نیز دارد.
روانشناس ورزشی چگونه به ورزشکاران کمک می‌کند؟
همانطور که پیش از این گفتیم، ورزشکاران در مسیر حرفه‌ای خود با مشکلات و دغدغه‌های زیادی روبه‌رو می‌شوند. وظیفه‌ی روانشناس ورزشی کمک و راهنمایی ورزشکار در این مسیر پرچالش است.
برای مثال:
- هر ورزشکاری که قدم به دنیای ورزش و قهرمان شدن می‌گذارد ممکن است آسیب جسمی ببنید، بله! ورزش حرفه‌ای جنبه‌های ناخوشایند هم دارد. یک روانشناس ورزشی به ورزشکار کمک می‌کند تا پس از آسیب بتواند به مسیر حرفه‌ای خود بازگردد.
- ورزش حرفه‌ای یعنی رقابت، و رقابت همراه‌با استرس و فشار زیادی است. روانشناس ورزشی به ورزشکار کمک می‌کند تا با تکنیک‌هایی مانند حرف زدن با خود (self talk)، خودیاری، تمرین‌های ذهنی و تنفسی و غیره سطح استرس خود را کاهش دهد، تمرکز خود را بیشتر کند تا به نتیجه‌ی دلخواه برسد.
- احتمالاً همه‌ی ما می‌دانیم که در زندگی عده‌ی زیادی از افراد ممکن است با تمسخر کردن، توهین و رفتارهای مشابه سعی در بی‌انگیزه کردن ما داشته باشند، که این موضوع برای ورزشکاران هم صدق می‌کند.
در این شرایط روانشناس ورزشی به ورزشکار کمک می‌کند که اگر دچار بی‌انگیزگی شد مهارت مدیریت کردن خودش و شرایط را یادبگیرد. - در ورزش، تعامل و نحوه‌ی ارتباط ورزشکاران با هم‌تیمی‌های خود یا با سایر افراد بسیار مهم است.
روانشناس ورزشی به ورزشکار آموزش می‌دهد تا هیجانات و احساسات خود مثل خشم، ترس، غم و ناامیدی، شادی و… را مدیریت کند و ارتباط موثری با هم‌تیمی‌های خود و سایر افراد برقرار کند.
در صورت علاقه‌مندی می‌توانید راهکار های مدیریت احساسات را بخوانید.
فرصت‌های شغلی رشته روانشناسی ورزشی
- افراد پس از فارغ‌التحصیلی در مقطع ارشد، مجوز راه‌اندازی کلینیک روانشناسی ورزشی را دارند.
- کار در فدراسیون‌ها به عنوان روانشناس ورزشی
- افراد می‌توانند به عنوان روانشناس ورزشی به همراه تیم‌های ورزشی در مسابقات حضور داشته باشند.
- مشاوره دادن به ورزشکاران آماتور یا حرفه‌ای به صورت انفرادی
- پژوهشگر
- عضویت در هیئت علمی دانشگاه‌ها
- افراد می‌توانند به‌عنوان ایده‌پرداز در مراکز و سازمان‌هایی که بر ورزش همگانی و تفریحی مردم تمرکز دارند برای گسترش ورزش همگانی و سلامت مردم استخدام شوند.
معرفی افراد تأثیرگذار در این رشته+معرفی وبلاگ
1- محمدکاظم واعظ موسوی
استاد دانشگاه جامع امام حسین
دکتر واعظ موسوی همچنین، اولین کلینیک روانشناسی ورزشی در آکادمی ملی المپیک را تأسیس کرد.
2- ثمین عابدخجسته
روانشناس ورزشی، بازیکن بدمینتون
ثمین عابدخجسته در کانال یوتوب هم فعالیت می‌کند.
3- دکتر ناصر صبحی
دانشیار روانشناسی در گروه روانشناسی ورزشی و رفتار حرکتی دانشگاه علامه طباطبایی
عضو هیئت مدیره انجمن روانشناسی سلامت ایران
4- صابر مهری
استاد مدعو تربیت بدنی و علوم‌ورزشی در دانشگاه علامه طباطبایی و دانشگاه بین‌المللی امام رضا
روانشناس تیم ملی شنا، دو ومیدانی و دوچرخه سواری
معرفی وبلاگ
اگر به خواندن وبلاگ‌های انگلیسی در حوزهی روانشناسی علاقه‌مند هستید، اینجا لیستی از بهترین وبلاگ‌های انگلیسی در حوزهی روانشناسی ورزشی معرفی شده‌اند.
چگونه در این رشته موفق شویم؟
قدم اول برای انتخاب رشته دانشگاهی یا شغل و موفقیت در آن، خودشناسی است. همه‌ی ما برای قدم برداشتن در راه موفقیت شغلی و حرفه‌ای خود نیاز داریم علایق، استعدادها، انگیزه و ارزش‌های خود را بشناسیم.
سپس مهم‌ترین عامل در موفقیت، داشتن شناخت کافی از رشته‌ی موردنظر است. در بسیاری از مواقع فرد یک تصور ذهنی در مورد شغل یا رشته‌ای دارد، اما با واردشدن در آن حوزه با واقعیتی خلاف آنچه تصور می‌کرد روبه‌رو می‌شود.
بهتر است قبل از تصمیم‌گیری با چند نفر از دانشجویان و افراد شاغل در روانشناسی ورزشی مشورت کنید و در مورد تمام نکات مثبت و منفی اطلاعات کسب کنید.
علاوه بر این، توجه به این نکات هم می‌تواند مفید باشد:
- علاوه بر منابع فارسی مطالعه‌ی منابع انگلیسی را جدی بگیرید.
- منظم مقاله‌های جدید این حوزه را بخوانید.
- سرچ کردن صحیح را تمرین کنید.
- داشتن اکانت لینکدین حرفه‌ای را جدی بگیرید.
- در جهت شبکه‌سازی با اساتید و افراد حرفه‌ای در این حوزه برنامه‌ریزی کنید.
آینده‌ی رشته روانشناسی ورزشی باتوجه به جدید بودن آن بسیار روشن است، بااین‌حال همه‌ی ما در دوره‌ای از زندگی خود احساس سردرگمی می‌کنیم و نمی‌توانیم راه خود را از بین گزینه‌های متنوع و زیاد پیدا کنیم.
کارنکن دوره‌ای برای رهایی از سردرگمی شغلی تهیه کرده است که تابه‌حال به افراد زیادی برای پیداکردن مسیر شغلی خود کمک کرده است.
برای خواندن اطلاعات بیشتر و دیدن نظرات افرادی که در این دوره شرکت کرده‌اند لینک زیر را کلیک کنید:
مطالب مرتبط
اگر در مورد انواع گرایش‌های روانشناسی کنجکاو هستید در مطلب زیر 15 گرایش ارشد روانشناسی را معرفی کردیم:
درمورد وظایف و مسئولیت‌های یک روانشناس بیشتر بدانید:
اگر در مدیریت کردن هیجانات ناخوشایند یا منفی خود دچار مشکل هستید مطلب زیر می‌تواند کمک کننده باشد:
به نظر شما برای موفق شدن در رشته روانشناسی ورزشی رعایت کردن چه نکاتی ضروری است؟
محصولات آموزشی