کارشناسی ارشد مشاوره از جمله رشته‌هایی است که همه ساله در آن تعداد زیادی از داوطلبین برای ادامه‌تحصیل و کسب رتبه بهتر با هم رقابت می‌کنند. این رشته دارای چهار گرایش (مشاوره مدرسه، مشاوره شغلی، مشاوره توانبخشی و مشاوره خانواده) است.
در این مطلب قصد داریم صفر تا صد مسیر شغلی رشته مشاوره مدرسه را با هم بررسی کنیم.
مشاور یا روانشناس مدرسه کیست؟ مهارت‌های روانشناس مدرسه باید چه باشد؟
برای قبولی در دانشگاه کدام منابع را باید خواند؟
در کدام دانشگاه‌ها می‌توانیم ادامه تحصیل دهیم؟
مشاور مدرسه باید چه توانایی‌هایی داشته باشد؟ کدام مهارت را باید کسب کند؟
چگونه می‌توان به کسب درآمد رسید؟ چه فرصت‌های شغلی وجود دارد؟
اگر شما هم به کار در مدارس، هدایت تحصیلی، برنامه‌ریزی درسی و استعدادیابی و… علاقه دارید با ما همراه باشید تا به پرسش‌های بالا پاسخ دهیم.
دسترسی سریع
- چارت درسی رشته مشاوره مدرسه
- مشاور یا روانشناس مدرسه کیست؟
- مزایای حضور مشاور در مدارس
- قبولی و ادامه‌تحصیل در رشته‌ی مشاوره مدرسه
- فرصت‌های شغلی رشته مشاوره مدرسه
- شرایط ادامه تحصیل در خارج از کشور برای رشته مشاور مدرسه
- وظایف مشاور مدرسه چیست ؟
- فارغ‌التحصیل رشته مشاوره مدرسه باید چه مهارت‌هایی داشته باشد؟
- پرسش‌های متداول
چارت درسی رشته مشاوره مدرسه
چارت درسی در گرایش‌های مختلف مشاوره شباهت زیادی به هم دارد. در اینجا چارت گرایش مشاوره مدرسه را با هم بررسی می‌کنیم.
حتی بهتر است به کتابخانه‌ی نزدیک محل زندگی خود مراجعه کرده و صفحاتی از این کتب را ورق بزنید.
الف) نیمسال اول
- رشد و مشاوره مسير شغلی (2 واحد نظری)
- آمار استنباطی پيشرفته (2 واحد نظری)
- نظريه‌های مدرن و فرامدرن در مشاوره (2 واحد نظری)
- مهارت‌های تشخيص آسيب‌های روانی (2 واحد نظری)
ب) نیمسال دوم
- روش تحقيق پيشرفته (2 واحد نظری)
- مشاوره تحصيلی (2 واحد نظری)
- سنجش در مشاوره مدرسه (2 واحد نظری)
- مهارت‌ها و روش‌های عملی مشاوره (1 واحد نظری – 1 واحد عملی)
- مشاوره و مداخله در مشکلات روانشناختی دانش آموزان (2 واحد نظری)
پ) نیمسال سوم
- روش‌ها و تکنيک‌های جديد در مشاوره مدرسه (2 واحد نظری)
- مشاوره گذارهای مدرسه (2 واحد نظری)
- آسيب‌های اجتماعی و مدرسه (2 واحد نظری)
- مشاوره با خانواده دانش آموزان (2 واحد نظری)
- کارورزی در مشاوره مدرسه (2 واحد عملی)
ت) نیمسال چهارم
- پايان‌نامه (4 واحد عملی)
مشاور یا روانشناس مدرسه کیست؟
همان‌گونه که می‌دانید روانشناسی دارای شاخه‌ها و حوزه‌های کاری متنوعی می‌باشد اما مشاور یا روانشناس مدرسه کیست؟
همانطور که از عنوان آن نیز پیداست، مشاور یا روانشناس مدرسه بصورت تخصصی در مدارس و حوزه‌های یادگیری، رفتاری، شناختی، هدایت تحصیلی و از همه مهم‌تر نیاز‌های دانشآموزان تمرکز دارد.
یک مشاور مدرسه علاوه بر آگاهی از اصول روانشناسی (بخصوص روانشناسی کودک و نوجوان) باید با بهره‌گیری از فنون مشاوره بتواند با مخاطبین خود ارتباطی سازنده برقرار کند.
آسیب‌های اجتماعی اخلاقی نظیر اعتیاد، افسردگی، پرخاشگری، جدایی و طلاق و آسیب‌های جنسی همگی در کنار ضعف روزافزون تحصیلی دانش آموزان، ضرورت حضور مشاور و روانشناس را در مدارس به اثبات می‌رساند. از جمله مزایای روانشناسی مدرسه پی‌بردن زودهنگام و مداخله جهت پیشگیری یا درمان چنین مواردی است.
مخاطب ما یعنی کودکان، نوجوانان، جوانان یا حتی بزرگسالان تنها با اعتماد به طرف مقابل خود (مشاور) است که می‌توانند راز‌ها و نیاز‌های خود را با ما درمیان بگذارند.
بنابراین صرفاً مطالعه‌ی علمی یا تسلط به کتب روانشناسی و دانشگاهی برای تبدیل شدن شما به یک مشاور مجرب کافی نیست. آنچه اهمیت دارد نحوه بکارگیری آموخته هاست و این چیزی‌ست که دانشگاه به شما آموزش نمی‌دهد.
مزایای حضور مشاور در مدرسه
عده‌ای حضور مشاور در مدارس را فقط از بعد هدایت تحصیلی حائز اهمیت می‌دانند درصورتی که این مهم فقط یکی از مزایای فعالیت مشاوره‌ا‌ی در مدرسه است. در این امر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- آموزش‌های اجتماعی نظیر ارتباط موثر، کنترل خشم، تفکر نقاد، افزایش اعتماد بنفس و…
- رغبت سنجی و آشنایی دانشآموزان با بازار کار
- آموزش برنامه‌ریزی، مدیریت زمان و هدف‌گذاری
- کمک به دانشآموزان برای خودشناسی و خودآگاهی
- آموزش تندخوانی، اصول مطالعه و خلاصه‌نویسی و…
- مشاوره انتخاب رشته دبیرستان در جهت نیاز‌ها، علایق و ویژگی‌های فردی
- کمک به حل معضلات و آسیب‌های روحی و روانی دانشآموزان
- کمک به اولیای دانش‌آموز جهت رفع تعارضات و برقراری ارتباط سازنده اولیا با مدرسه
- کمک به کادر آموزش از جمله معلمان، مدیر و معاون در پیشبرد اهداف آموزشی تربیتی
قبولی و ادامه‌تحصیل در رشته مشاوره مدرسه
کارشناسی ارشد رشته‌ی مشاوره در چهار گرایش برگزار می‌شود.
این گرایش‌ها عبارت است از:
- مشاوره مدرسه
- مشاوره شغلی
- مشاوره توانبخشی
- مشاوره خانواده
منابع کنکور و ضرایب آن‌ها برای هر چهار گرایش مشاوره در آزمون کارشناسی‌ارشد یکسان است.
منابع امتحانی رشته مشاوره مدرسه
- زبان عمومی و تخصصی (ضریب 3)
- آمار و روش تحقیق (ضریب 2)
- مبانی مشاوره و راهنمایی (ضریب 2)
- روش‌ها و فنون راهنمایی در مشاوره (ضریب 3)
- نظریه‌های مشاوره و روان‌درمانی (ضریب 3)
- کاربرد آزمون‌های روانی در مشاوره (ضریب 2)
- روانشناسی شخصیت (ضریب 2)
کدام دانشگاه ها رشته مشاوره مدرسه را ارائه می‌کنند؟
دانشگاه های دولتی (روزانه و شبانه)
- دانشگاه اردکان
- دانشگاه اصفهان
- دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی تهران (ویژه فرهنگیان رسمی و پیمانی)
- دانشگاه تهران
- دانشگاه خوارزمی (محل تحصیل کرج)
- دانشگاه رازی کرمانشاه
- دانشگاه شهید بهشتی
- دانشگاه شهید چمران اهواز
- دانشگاه علامه طاطبایی
- دانشگاه کردستان
- دانشگاه محقق اردبیلی
مراکز دانشگاه پیام نور
- واحد اصفهان
- واحد قزوین
- واحد سمنان
موسسات غیرانتفاعی
- غیرانتفاعی علم و هنر یزد
- غیرانتفاعی رفاه تهران (ویژه خواهران)
- موسسه غیر انتفاعی فیض الاسلام خمینی شهر اصفهان
دانشگاه آزاد اسلامی
- واحد ابهر
- واحد اراک
- واحد اردکان
- واحد تبریز
- واحد تهران شمال
- واحد تیران
- واحد رودهن
- واحد قوچان
- واحد کرج
- واحد کرمانشاه
- واحد کرج
- واحد مرودشت
فرصت های شغلی رشته مشاوره مدرسه
براساس آمارها حدود یک سوم افراد بعد از چند ترم از ادامه‌تحصیل در دانشگاه انصراف می‌دهند. فکر می‌کنید دلیل آن چیست؟
افرادی که از تحصیل انصراف می‌دهند برای خود دلایل متنوعی دارند ولی یکی از اصلی‌ترین دلایل آن‌ها این است که دانشجو آینده‌ی شغلی مناسبی برای خود متصور نیست.
پس شما هم اگر دوست دارید جزء آن یک سوم نباشید ابتدا مطلب زیر را مطالعه کنید و سپس از خود بپرسید: آیا من به این کار علاقه دارم؟ آیا این شغل احساس رضایت‌مندی در من ایجاد می‌کند؟ آیا به کار در مدرسه و گپ و گفت با دانشآموزان علاقه‌مندم؟ و… .
استخدام در آموزش و پرورش
فرایند جذب داوطلبین معمولاً به دو صورت انجام می‌گیرد.
دانشگاه فرهنگیان
علاقه‌مندان می‌توانند با شرکت در کنکور سراسری (گروه آزمایشی علوم انسانی) پس از طی فرایند قبولی در دانشگاه فرهنگیان و بعد از اخذ مدرک کارشناسی به عنوان مشاور در مدارس مشغول فعالیت شوند.
امکان ادامه تحصیل در دانشگاه‌های دولتی و مراکز غیردولتی برای این دسته از داوطلبین فراهم است. علاقه‌مندان می‌توانند در هر یک از گرایش‌های ارشد مشاوره ادامه تحصیل دهند.
توجه:
چنانچه در سایر دانشگاه‌ها مشغول تحصیل هستید و قصد ورود به آموزش و پرورش را دارید می‌توانید در طرح استعدادهای درخشان پردیس‌های دانشگاه فرهنگیان شرکت کرده و برای ادامه‌تحصیل در مقطع کارشناسی‌ارشد وارد این دانشگاه شوید. برای این منظور روی لینک کلیک کنید.
آزمون استخدامی آموزش و پرورش (ماده 28)
اگر دارای مدرک کارشناسی یا کارشناسی‌ارشد مشاوره (تمامی گرایش‌ها) هستید، می‌توانید در آزمون استخدامی آموزش و پرورش ثبت نام کنید.
داوطلبین پس از طی مراحل قبولی، مصاحبه و گزینش، به صورت پیمانی در آموزش و پرورش مشغول به کار شوند.
این دسته از فارغ‌التحصیلان پس از قبولی و گزینش به مدت 6 ماه الی 1 سال با گذراندن دوره‌های پودمانی و پس از کسب مهارت های لازم وارد عرصه‌ی کار در مدارس می شوند.
توجه:
در سنوات قبل آزمون استخدامی آموزش و پرورش در قالب آزمون استخدامی دستگاه‌های اجرایی برگزار می‌شد ولی از سال 1402 آزمون استخدامی آموزش و پرورش به صورت مجزا برگزار می‌شود.
تأسیس مرکز مشاوره
علاقه‌مندان با دارا بودن حداقل مدرک کارشناسی‌ارشد در رشته روانشناسی یا مشاوره و اخذ مجوز از نظام روانشناسی می‌توانند دفتر مشاوره و روانشناسی تأسیس کنند. برای کسب اطلاعات بیشتر روی لینک کلیک کنید.
شرایط ادامه تحصیل در خارج از کشور برای رشته مشاور مدرسه
افرادی که در رشته مشاوره مدرسه تحصیل می‌کنند باید بدانند برای ادامه تحصیل در خارج از کشور مانند سایر گرایش‌های مشاوره این امکان وجود دارد و می‌توانند برای مهاجرت تحصیلی اقدام نمایند. بعد از مهاجرت نیز می‌توانند در گرایش‌های مختلف مشاوره ادامه تحصیل کنند.
البته یک نکته خیلی مهم وجود دارد که حتما باید به آن توجه کرد و آن، این است که برای تحصیل در رشته مشاوره در خارج از کشور مانند سایر رشته‌های علوم انسانی، برای مدرک و نمره زبان سختگیری‌های زیادی وجود دارد و متقاضیان حتما باید از تسلط بالایی بر زبان برخوردار باشند. این موضوع برای رشته مشاوره مدرسه شاید حساس‌تر نیز باشد. زیرا که بحث آموزش برای دانشآموزان همیشه حساسیت‌ها و اهمیت‌های خاص خود را داشته است.
وظایف مشاور مدرسه چیست؟
حیطه‌های کاری – آموزشی رشته مشاوره مدرسه
- آموزش مهارت‌های بین فردی از قبیل گفتگو در جمع، آداب معاشرت، ارتباط با همسالان و…
- آموزش مهارت حل مسئله با بهره‌گیری از ظرفیت فعالیت‌های گروهی و پرورشی
- برگزاری آزمون‌های رغبت‌سنجی، شخصیت‌شناسی ، تست هوش و…
- بیان فرصت‌های شغلی با تمرکز بر نیاز‌های گوناگون و ویژگی‌های متنوع دانشآموزان
- تبیین چالش‌های اجتماعی و کمک به رشد اخلاقی و تربیتی
- برگزاری جلسات خصوصی و عمومی با والدین دانشآموزان
- کمک به رشد و بهداشت فردی دانشآموزان
- برنامه‌ریزی‌درسی و تعیین اهداف آموزشی تحصیلی
- مشاوره تحصیلی انتخاب رشته دبیرستان (بر اساس مفاد آیین‌نامه هدایت تحصیلی)
- آموزش مهارت‌های مطالعه و یادگیری
- ارتباط با معلمین جهت رفع نقایص در تدریس
- آموزش مسئولیت‌پذیری و عمل به تعهد
توجه:
در سال های اخیر به دلیل کمبود نیرو، مشاورین برخی مدارس موظف‌اند 10 ساعت در طول هفته (از مجموع 24 ساعت موظفین) را به تدریس دروسی مانند (سبک زندگی، تفکر و پژوهش و…) اختصاص دهند.
حیطه‌های کاری – توانبخشی رشته مشاوره مدرسه
- کمک به رفع عقب‌ماندگی و ضعف تحصیلی
- کمک به شناسایی نقاط قوت، استعدادها و بهبود اعتماد بنفس
- شناسایی اختلالات یادگیری و معرفی موارد مذکور به مراکز درمانی اختلالات یادگیری
- کمک به رفع اختلافات دانشآموزان با همسالان یا کادر مدرسه
- شناسایی دانش آموزان آسیب‌پذیر
- در صورت لزوم ارجاع افراد به روانشناس یا روانپزشک مجرب
- شناسایی اختلالات شخصیت
- پیشگیری از بروز آسیب‌های رفتاری و روانی با ارائه آگاهی زودهنگام
- کمک به رفع آسیب‌های اخلاقی تربیتی و گفتاردرمانی
فارغ‌التحصیل رشته مشاوره مدرسه باید چه مهارت‌هایی داشته باشد؟
فارغ التحصیلان رشته مشاوره مدرسه برای اینکه به عنوان مشاور مدرسه فعالیت کنند باید توانایی‌های خاصی را در ابعاد فردی و شخصیتی داشته باشند چرا که نقش خیلی مهمی در شناسایی و پرورش استعداد دانشآموزان خواهند داشت و وظیفه مهمی را بر عهده دارند. در این بخش به این توانایی‌ها و مهارت های لازم اشاره می‌کنیم.
مهارت‌های شخصی
- دارای فن بیان و مهارت‌های کلامی است و می‌تواند با دانشآموزان ارتباط برقرار کند.
- با اصول برنامه‌ریزی‌درسی آشنا باشد.
- به صورت نسبی با محتوای کتب آموزشی آشنا باشد.
- اصول پایه روانشناسی را بشناسد.
- شنونده خوبی باشد
- به اختلالات یادگیری و راه شناسایی آن‌ها تسلط دارد.
- از سخنرانی در جمع هراسی ندارد.
- کار در پلتفرم‌های مجازی را به‌خوبی می‌داند.
- رشته‌ها، مشاغل و بازار کار آن‌ها را بطور مداوم رصد می‌کند.
- به شیوه‌های جدید یاددهی یادگیری تسلط دارد.
- روش های مدیریت زمان را بشناسد و به دانشآموزان انتقال دهد.
- ضعف‌های تدریس را تشخیص می‌دهد و برای ایشان راهکار ارائه می‌کند.
- از تجارب افراد با تجربه‌تر به‌خوبی استفاده می‌کند.
مهارت‌های شخصیتی
- انتقادپذیر است.
- به همه چیز نگاهی چند بعدی دارد.
- می‌تواند خشم و احساسات خود را کنترل کند.
- خوش‌اخلاق و محبوب است.
- صبور و با حوصله باشد
- به کار در مدرسه و تعامل با گروه سنی کودک و نوجوان علاقه‌مند است.
- به مطالعه و پژوهش علاقه دارد.
- به کارآفرینی و خلق فرصت‌های نو علاقه‌مند است.
- تقلید نمی‌کند بلکه تحقیق می‌کند.
- به مسائل و پیشامدها نگاهی انتقادی دارد.
- در شرایط حساس به دیگران آرامش می‌دهد.
- احساسات افراد را درک کرده و با ایشان ابراز هم‌دردی می‌کند.
- هوش بین فردی بالایی دارد.
پرسش‌های متداول
این به مهارت شما بستگی دارد. مطالعه‌ی بیشتر، برخورداری از هوش میان فردی بالا، تلاش و پشتکار و علاقه به شغل، حضور در دوره‌های کارورزی و استفاده از تجارب دیگران همه از عواملی است که به مهارت شما می‌افزاید.
مشاوره در مقطع دکتری گرایشی ندارد. فارغ‌التحصیلان همه‌ی گرایش‌های کارشناسی‌ارشد مشاوره، می‌توانند در آزمون دکتری شرکت کنند.
بله.
افت تحصیلی دانشآموزان در سال‌های اخیر به‌خصوص بعد از کرونا، فضای رقابتی کنکور و معضلات و آسیب‌های گوناگون، نیاز مردم به مشاوره تحصیلی تربیتی را افزایش می‌دهد. بنابراین اگر شما هم از مهارت کافی برخوردار هستید می‌توانید به صورت خویش‌فرما با استفاده از فرصت‌های فضای مجازی یا از طریق دیگر، مشغول به فعالیت شوید.
مطالب مرتبط
اگر هنوز برای ادامه تحصیل در مقطع ارشد تصمیمی نگرفته‌اید حتماً از مطلب زیر استفاده کنید.
اگر هم در مرحله انتخاب رشته هستید مطلب زیر برای شما بسیار مفید است.
در هر شغل و صنفی که فعالیت کنید نیاز هست تا از تکنیک‌های یادگیری برای پیشرفت و توسعه کار خود استفاده کنید. اگر در زمینه مشاوره تحصیلی فعالیت دارید حتماً از مطلب زیر استفاده کنید.
امیدوارم از این مطلب استفاده کرده باشید.
کار مشاوره از جمله مشاغل حساسه که با عواطف و روان افراد سروکار دارید.
کار در مدرسه و سروکله زدن با بچه‌ها چه حسی داره؟
اگر شما هم مثل من تجربه‌ای در این زمینه دارید، لطفاً با ما به اشتراک بذارید.
محصولات آموزشی
سلام با مدرک روانشناسی تربیتی امکان تاسیس مدرسه غیرانتفاعی متوسطه اول و متوسطه دوم را دارم یعنی مدیر و موسس مدرسه بشم؟
ممنون ، مطلب مفید و کاملی بود
مفید و عالی بود