معرفی شغل سفالگری را از هر جا که شروع کنیم جذابیت دارد. آیا شما به دنبال دانستن درآمد آن هستید؟ یا اینکه می‌خواهید استعدادیابی شغلی خود را کشف کنید و ببینید می‌توانید سفالگر شوید؟
شاید هم فقط می‌خواهید به‌طورکلی اطلاعاتی درباره شغل سفالگری به دست بیاورید. اطلاعاتی مثل وظایف شغل سفالگری ، ابزار کار، انواع روش‌های آن و… .
به‌هرحال اگر به دنبال یک مقاله کامل برای معرفی این شغل هستید این مطلب دقیقاً برای شماست.
این هم فهرست کامل مطالب ما درباره معرفی شغل سفالگری از تعریف تا نحوه ورود به این شغل:
- سفال چیست و معنی سفالگر چیست ؟
- تفاوت سفال و سرامیک
- چگونه سفالگر شویم ؟
- روش‌ها و مراحل اصلی شغل سفالگری چیست ؟
- ابزار شغل سفالگری چیست ؟
- وظایف سفالگر چیست و به چه مهارت‌هایی نیاز دارد؟
- راه‌های درآمد شغل سفالگری
- راه ورود به این شغل
- سخن پایانی
نکات ابتدایی درباره‌ی معرفی این شغل
شغل سفالگری یکی از قدیمی‌ترین و مهم‌ترین اختراعات ما انسان‌ها است. این اختراع مهم از گذشته تا الان کاربرد خود را در زندگی ما حفظ کرده است و هنوز هم بازار آن رونق دارد.
اگر از شما بپرسند ” سفالگر چی میسازه و کیه؟ ” چه جوابی می‌دهید؟
احتمالاً اولین چیزی که به ذهنتان می‌رسد فردی است که با دست‌های گِلی در حال شکل دادن به گِل است.
این ابتدایی‌ترین تصویر از کار یک سفالگر است که تقریباً همه‌ی ما نیز در دوران کودکی این کار را انجام داده‌ایم. مثل تصویر زیر:
حالا بیاید با خاطره شیرین گِل بازی دوران کودکی، به سراغ تعریف دقیق‌تر سفال و این شغل برویم و بدانیم یک سفالگر چه می سازد ؟
سفال چیست و معنی سفالگر چیست ؟
به وسایلی مثل ظروف، مجسمه، کوزه و… که با گِلِ پخته‌شده ساخته می‌شوند، سفال می‌گویند.
گِل سفال از خاک رُس تهیه می‌شود و به علت وجود آهن در رس، رنگ آن مایل به قرمز است. به وسایل ساخته شده از سفال، سفالینه نیز گفته می‌شود.
خاصیت چسبندگی بالای خاک رس باعث شده تا این نوع خاک برای شغل سفالگری مناسب باشد.
و اما با تعریف سفال الان واضح‌تر می‌توانیم بگوییم معنی سفالگر چیست ؟
سفالگر به فردی گفته می‌شود که وسایل سفالی می‌سازد.
در گذشته کوزه یکی از ابزارهای اصلی نگهداری مایعات بود و کوزه‌گرانی که با سفالگری کوزه می‌ساختند به عنوان کوزه‌گر شناخته می‌شدند.
اما الان اگر سوال پیش بیاید که دقیقاً سفالگر یعنی چه باید فردی را در نظر بگیریم که به جز کوزه، وسایل سفالی دیگری را که در دنیای مدرن این روزها کاربرد دارد، می‌سازد.
همان‌طور که در تصویر می‌بینید این مدل کوزه قدیمی به کمک خلاقیت، به وسیله دکوری مدرنی تبدیل شده است.
پس اگر بعد از معرفی، به دنبال ایده‌های ناب هستید اشیای قدیمی سفالی ایده‌های جالبی به شما می‌دهند. در ادامه مقاله بیشتر به این موضوع می‌پردازیم.
تفاوت سفال و سرامیک
گاهی اشیای سفالی و سرامیکی با هم اشتباه گرفته می‌شوند زیرا شباهت‌های زیادی با هم دارند.
به همین دلیل اگر می‌خواهید اطلاعاتی درباره شغل سفالگری به دست بیاورید و در این حوزه فعالیت کنید بهتر است تفاوت این دو را دقیق‌تر بدانید.
- رنگ‌پذیری: رنگ‌ها بر روی وسایل سفالی پختگی بیشتری دارند.
- لعاب‌پذیری: لعاب‌پذیری اشیای سرامیکی بالاتر از وسایل سفالی است.
- درجه حرارت موردنیاز: برای سفال کمتر ولی برای سرامیک بالاتر از 600 درجه سانتی‌گراد نیاز است.
- حالت مواد اولیه: گل سفال حالت خمیری شکل است ولی مواد سرامیک حالت مایع و رقیق‌تری دارد.
- مواد تشکیل‌دهنده: در سفال خاک رس است و در سرامیک ترکیبی از کوارتز، سیلیس و مواد دیگر است.
- ابزار اصلی ساخت: برای سفال از دست و چرخ استفاده می‌شود اما برای سرامیک به قالب نیاز است.
- تقارن اشیا: در سرامیک به دلیل استفاده از قالب، تقارن اشیا بیشتر حفظ می‌شود و شکل مصنوعی‌تری نسبت به سفال دارد.
درباره کاربرد سرامیک و معرفی گرایش سرامیک در سایت کارنکن می‌توانید اطلاعات بیشتری کسب کنید.
چگونه سفالگر شویم ؟
اگر برایتان سوال است که شغل سفالگری چیست و سفالگر به چی نیاز دارد بهتر است قبل از آن روش‌های سفالگری را بدانید.
بعد از آن با توجه به روش‌ها، ابزار موردنیاز را نیز معرفی می‌کنیم. بعد هم به سراغ وظایف شغل سفالگری می‌رویم تا بدانیم چگونه سفالگر شویم ؟
روش‌ها و مراحل اصلی شغل سفالگری چیست ؟
روش‌های سفالگری
سفالگری را می‌توانید با چرخ سفالگری و یا با دست و بدون چرخ انجام دهید. درست مثل اجدادمان در دوران باستان که با دست برای خودشان ظروف سفالی می‌ساختند.
پس دو روش کلی سفالگری را به همراه زیرشاخه‌های آن در اینجا ذکر می‌کنیم:
- سفالگری با چرخ
- سفالگری بدون چرخ
سه روش پرکاربرد سفالگری بدون چرخ
1- روش فشاری یا انگشتی یا pinch
در این روش با کمک فشار انگشتان و بدون وسیله، گل رس را شکل می‌دهند.
2- روش فیتیله‌ای یا coil
در این روش گل را به صورت میله‌ای شکل درمی‌آورند و پس از ساخت شی موردنظر، از داخل آن را درزگیری می‌کنند.
3- روش ورقه‌ای یا slab
در این روش گِل را به صورت اشکال زاویه‌دار برش می‌دهند و قطعات را به هم وصل می‌کنند.
معرفی سه نوع چرخ سفالگری
سفالگری به کمک چرخ با سرعت بیشتری نسبت به کار با دست انجام می‌گیرد و سه نوع اصلی آن در بازار وجود دارد.
1- چرخ سفالگری پایی
سفالگر باید با پای خود چرخ را به گردش در بیاورد. او در این نوع چرخ تسلط بیشتری روی ساخت سفالینهها دارد. زیرا تنظیم سرعت و میزان گردش آن به اختیار خودش است.
استفاده از این نوع چرخ برای تولید انبوه توصیه نمی‌شود.
2- چرخ سفالگری برقی
این نوع چرخ با برق کار می‌کند و سفالگر با یک پدال صفحه را به چرخش در می‌آورد. این نوع چرخ برای این حرفه و تولید انبوه مناسب‌تر است.
3- چرخ سفالگری میناتوری
این نوع چرخ نیز با برق کار می‌کند ولی ابعاد کوچکی دارد (حدوداً ارتفاع 11 سانتی‌متر و قطر 8 سانتی‌متر).
همان‌طور که از اسم آن مشخص است می‌توان با آن وسایل سفالی کوچک و مینیاتوری ساخت.
ویژگی‌های کلی چرخ مینیاتوری
- قابل حمل و نگهداری در هر مکانی
- ارزان‌تر از نوع بزرگ آن
- مناسب برای کودکان و سایر گروه‌های سنی
در ویدیوی زیر کار با چرخ سفالی میناتوری را ببینید:
مراحل اصلی شغل سفالگری چیست ؟
سفالگر برای تهیه سفال باید پنج مرحله اصلی را در شغل انجام دهد:
- باید از خاک رس گِل تهیه کند.
- با گل‌های ورز داده شده، اجسام دل‌خواه را به وسیله دست یا چرخ بسازد.
- ظروف و سایر اجسام را با ابزارها تزیین و پیرایش کند.
- سفالینهها را به منظور لعاب و رنگ‌آمیزی درون کوره بگذارد تا بپزند.
- ظروف و اجسام سفالی را لعاب‌کاری و رنگ‌آمیزی کند.
ابزار شغل سفالگری چیست ؟
حالا که با روش‌ها آشنا شدیم برای شروع کار باید وسیله مربوط به هر روش را تهیه کنیم.
ابزار زیر از مهم‌ترین وسایلی است که به آن‌ها نیاز است:
گِل رس: مهم‌ترین مواد لازم برای این شغل است و انواع مختلفی دارد. در این لینک درباره انواع گل رس بر اساس روش سفالگری با دست یا چرخ، اطلاعات بیشتری کسب می‌کنید.
پارچه حوله‌ای با جذب بالا: اگر در حین کار گل زیادی به دستان شما بچسبد، در فرم‌دهی سفال مشکل ایجاد می‌کند. برای همین نیاز دارید دستان خود را در حین کار تمیز کنید.
تکه‌ای چرم: برای اینکه لبه بالای ظروف فشرده و هموار شود به یک تکه چرم با عرض حدود 5 و طول 10 سانتی‌متر نیاز دارید. برای این کار باید چرم را با فشار یکسان روی لبه ظرف بکشید.
سوزن سفالگری: برای ایجاد خطوط، کم کردن گل و برش دادن روی سفال به کار می‌رود.
تراش، ابزار حلقه و سیم: با این ابزارها می‌توانید نقش و نگار دل‌خواه خود را روی سفال اجرا کنید.
قلم‌مو: گاهی بخشی از سطح کار که خشک شده است نیاز به چکاندن آب دارد. برای این کار قلم‌مو را داخل آب زده و روی نقطه مورد نظر می‌ریزید. از قلم‌مو برای رنگ کردن سفال نیز استفاده می‌شود.
چاقو: از چاقو برای زاویه‌دادن و ایجاد برش‌های منحنی روی سفال استفاده می‌شود.
سنگ گل فشاری: سطحی هموار است که گل را روی آن ورز می‌دهند. این تخته سنگ در سمت راست یا چپ او قرار می‌گیرد.
کارتراش: کارتراش با تیغه آهنی و پهن مثل کاردک عمل می‌کند. سفالگر گل‌های چسبیده و خشک شده روی سنگ گل فشاری را با آن پاک می‌کند.
چرخ سفالگری: برای ورود به این شغل یکی از مهم‌ترین ابزارها است. در ابتدای مقاله معرفی شغل سفالگری به انواع آن اشاره کردیم.
ویدیوی ساخت یک ظرف سفالی با چرخ:
اندازه‌گیر: به منظور متقارن بودن و تنظیم ابعاد ظروف و سفالینهها از ابزاری برای اندازه‌گیری مثل خط‌کش استفاده می‌شود.
مشته: سطح بیرونی سفال را به وسیله مشته صاف یا فرم‌دهی می‌کنند. این ابزار به شکل نیم‌دایره یا مثلثی شکل با گوشه‌های گرد است.
کاسه آب: برای اینکه گل خشک نشود و به دست سفالگر نچسبد باید کاسه آبی در کنار دست خود قرار دهد. تا در صورت نیاز دستان خود را در حین کار تر کند.
تخته: برای جابجایی سفالینه‌های کوچک از تخته استفاده می‌شود. این تخته‌ها حدود 30 تا 40 سانتی‌متر طول و عرض دارند.
قفسه: برای اینکه بتوانید کارهای سفالی خود را نگه دارید لازم است قفسه‌ای برای این کار تهیه کنید.
قالب: وقتی سفالگر اشیای بزرگ مثل گلدان‌های کوزه‌ای بزرگ بسازد حمل آن پس از ساخت مشکل می‌شود. برای همین لازم است بر روی صفحه چرخشی چرخ سفالگری قالبی بگذارد تا جابه‌جایی آن راحت باشد.
کاردک: برای پیرایش و تمیزکاری سطح سفال از آن استفاده می‌شود.
اسفنج: برای اینکه آب اضافی را در حین ساخت سفال جذب کنید باید یک تکه اسفنج نیز داشته باشید.
سیم قطع‌کننده: سیمی نازک است که دو طرف آن به تکه‌های چوبی وصل است. این سیم برای بریدن گل و جدا کردن سفال ساخته شده از روی سطح چرخ، کاربرد دارد.
رنگ و لعاب: در آخرین مرحله برای درخشان شدن و رنگ‌آمیزی سفالینهها به کار برده می‌شود.
کوره: اجسام سفالی را پس از ساخت و قبل از لعاب‌کاری و رنگ‌آمیزی باید درون کوره قرار داد.
کوره سفالگری را از کجا تهیه کنیم؟
امروزه کوره‌ها به صورت برقی و المنتی ساخته شده‌اند. در این کوزه‌ها می‌توان سفال و سرامیک ساخته شده را حرارت داد.
برای تهیه کوره با توجه به حجم تولیدات خود می‌توانید آن را خریداری یا اجاره کنید.
اجاره کردن کوره امری متداول در بین سفالگران است. پس اگر امکان خرید یا نگهداری کوره را ندارید می‌توانید از طریق موسسات آموزش سفالگری، کارگاه‌ها و حتی افراد، این کوره‌ها را اجاره کنید.
برای تولید انبوه و فعالیت در این حرفه به منظور کسب درآمد، بهتر است به فکر پیدا کردن کوره باشید.
اما اگر به دنبال روشی هستید که بتوانید در خانه و بدون کوره، وسایل سفالی را رنگ و لعاب کنید آموزش آن را در ویدیوی زیر ببینید:
یکی از هنرمندان سفالگر ایرانی که در پیج خود به آموزش و معرفی شغل سفالگری می‌پردازد با انتشار فراخوانی خودمانی در یک پست اینستاگرامی، امکان پیدا کردن کوره‌های اجاره‌ای را در شهرهای مختلف فراهم کرده است.
به پیج او سری بزنید و کوره‌های اجاره‌ای شهر خود را از میان کامنت‌ها پیدا کنید.
آموزش‌هایی برای ساخت کوره نیز وجود دارد اما اگر قصد خرید آن را دارید در این لینک نیز می‌توانید درباره انواع کوره‌ها و میزان برق مصرفی آن‌ها بیشتر بخوانید.
برای خرید کوره و سرامیک نیز می‌توانید وارد این پیج شوید و کوره‌های مختلف را ببینید و بعد از تحقیق کامل اقدام به خرید نمایید:
وظایف سفالگر چیست و به چه مهارت‌هایی نیاز دارد؟
اگر به دنبال این هستید که بدانید وظایف و کار سفالگر چیست ؟ بهتر است این وظایف را به دو حوزه تخصصی و مهارت‌های جانبی تقسیم کنید.
وظایف تخصصی
- با تنظیمات اولیه چرخ و کوره آشنا باشد.
- قدرت ایده‌پردازی بالایی داشته و خلاق باشد.
- اصول خشک کردن سازه‌های سفالی را بلد باشد.
- دقت و ظرافت زیادی برای ساخت اجسام به خرج دهد.
- بتواند قبل از ساخت اجسام آن‌ها را به خوبی تجسم کند.
- در حین کار با چرخ سفالگری بتواند کنترل بدن و دستان خود را حفظ کند.
- استفاده از ابزارهای مختلف را بداند و بر اساس کاربرد، آن‌ها را در دسترس خود قرار دهد.
- محیط کارگاه و ابزار را تمیز نگه دارد و از کاردک و اسفنج نم‌دار برای پاک‌سازی سطوح استفاده کند.
مهم‌ترین وظایف سفالگر برای کسب مهارت‌های جانبی
- روابط موثر خود را بهبود دهد تا بتواند مشتریان بیشتری از طریق آشنایان، مشتریان فعلی، نمایشگاه‌ها و… به دست آورد.
- اصول بازاریابی را بداند و سلیقه و نیاز روز مردم را بشناسد و اطلاعات خود را به روز کند.
- باید مهارت مدیریت زمان و مدیریت تیم و کار تیمی را کسب کند.
- کار با شبکه‌های اجتماعی پرطرفدار مثل اینستاگرام و وب‌سایت را بلد باشد.
راه‌های درآمد شغل سفالگری
درآمد این حرفه معمولاً از روش‌های زیر کسب می‌شود:
1- فروش اجسام سفالی به صورت تک و عمده
شما می‌توانید ظروف و وسایل دکوری ساخته شده را به صورت تک یا عمده یا قبول سفارش، بفروشید.
یک سفالگر می‌تواند این کار را از طریق زیر انجام دهد:
- وب‌سایت شخصی، شبکه‌های اجتماعی مثل اینستاگرام و فروشگاه‌های آنلاین پرطرفدار مثل دیجی‌کالا و ترب
- شرکت حضوری در نمایشگاه‌ها
- راه‌اندازی غرفه یا مغازه
2- انجام سفارش نقش برجسته
در طول این مقاله که درباره این شغل خواندیم یادمان بود که هنر سفالگری در ایران فقط به ساخت ظروف ختم نمی‌شود.
و حالا به شما می‌گوییم اگر می‌خواهید این شغل را انتخاب کنید از هنر زیبای نقش برجسته‌های سفالی روی تابلو و دیوار غافل نشوید.
یکی از نمونه‌های موفق نقش برجسته‌های سفالی را می‌توانید از پیج اینستاگرام یک هنرمند خوش‌ذوق ایرانی ببینید.
3- آموزش سفالگری
تدریس در موسسه‌های هنری و دانشگاه‌ها و همچنین برگزاری دوره‌های آنلاین و حضوری راه دیگری برای کسب درآمد شغل سفالگری است.
راه ورود به این شغل
برای ورود به این حرفه می‌توانید از طریق دیدن ویدیوهای آموزشی در منزل، موسسات هنری اطراف خود، دوره‌های آنلاین یا دانشگاه اقدام کنید.
نمونه دوره‌های آنلاین سفالگری با چرخ و دست و سایر تکنیک‌های آن را در همین لینک ببینید.
سایت مکتب‌خونه آموزش ویدیویی رایگانی را ارائه داده است. اگر ابتدای کار هستید این ویدیوها برای شما مناسب است:
در حال حاضر رشته سفالگری در دو دانشگاه و فقط در مقطع کاردانی پذیرش دارد.
- موسسه غیرانتفاعی هگمتانه در همدان
- موسسه غیرانتفاعی هنر در شیراز
اگر می‌خواهید درباره دروس این رشته و به طور کلی از جنبه آکادمیک آن، اطلاعات بیشتری کسب کنید، به لینک زیر مراجعه کنید:
سخن پایانی
در این مقاله سعی کردیم از هر آن‌چه که به سفال و سفالگر مربوط است بنویسیم.
با اینکه شغل جدیدی نیست و شاید تعداد افراد قدیمی‌کار در این حوزه بسیار باشد، اما چیزی که در کسب درآمد مهم است موارد زیر است:
- استفاده از روش‌های بازاریابی به‌روز و دیجیتال مارکتینگ
- خلاقیت در خلق محصولات و ترکیب خلاقانه آن‌ها با هنرهای مدرن و سنتی
پس حتماً در این دو حوزه خود را تقویت کنید. به جرات می‌گوییم در صورتی که خلاقیت را در نظر بگیرید موفقیت چشم‌گیری در انتظار شماست.
مطلب زیر درباه خلاقیت را در سایت کارنکن از دست ندهید:
برای این کار از ترکیب هنرها و خلق ایده‌های سنتی و مدرن غافل نشوید. شاید مشتریان به دنبال محصولی فراتر باشند. پس شما آن را خلق کنید.
ضمناً پیشنهاد می‌کنیم برای اینکه مطمئن شوید در کارهای هنری و کار با دست دارای استعداد هستید می‌توانید از تست‌های استعدادیابی و شخصیت‌شناسی معتبر در همین سایت استفاده کنید:
همچنین اگر به کارهای هنری علاقه‌مند هستید احتمالاً بقیه مشاغل هنری هم برای شما جذابیت دارد. پس می‌توانید در همین سایت درباره سایر ایده‌های پولساز هنری بخوانید:
همین الان چند ترکیب خلاقانه از این هنر با سایر هنرها، مثل کاشی‌کاری به ذهن شما می‌رسد؟
به نظر شما اصلی‌ترین وظایف یک سفالگر چیست ؟
منتظر ثبت دیدگاه‌های ارزشمند شما هستیم.
محصولات آموزشی