همه‌ی ما در برهه‌ای از زمان احساس کرده‌ایم که دیگر انگیزه‌ای برای درس‌خواندن نداریم، استعدا‌هایمان را نمی‌شناسیم، هدفی نداریم و سطح یادگیریمان نسبت به دوستانمان پایین‌تر است.
خبر خوب؛ این شرایط قابل تغییر است!
اگر در زمان دانش‌آموزی بتوانیم مهارت های نرم برای دانش آموزان را یاد بگیریم؛ می‌توانیم ظرفیت وجودی خودمان را ارتقا دهیم.
یادگیری مهارتهای نرم برای دبیرستانی‌ها دارای اهمیت بیشتری است؛ زیرا آنها به‌زودی با مسائل مهمی مانند کنکور، دانشگاه و پیداکردن شغل روبرو می‌شوند و باید بتوانند از سد این مشکلات عبور کنند.
یادگیری و توسعه مهارتهای نرم به دانش‌آموزان کمک می‌کند تا عقل را بر احساسات و عواطف‌شان حاکم کنند و منجر به شناسایی و هدایت استعداد‌های آنها در زمینه‌های مختلف می‌شود.
دانش‌آموزان بی‌بهره از این مهارت‌ها، توانایی پذیرش ارزش‌ها و باور‌های خود را ندارند.
در این مطلب قصد داریم با انواع مهارت های نرم دانش آموزان آشنا شویم.
۸ مهارت نرم برای دانش آموزان
اگر به‌عنوان یک دانش‌آموز به دنبال توسعه مهارتهای فردی خودتان هستید حتماً این مهارت‌ها را با دقت بخوانید و آنها را به کار ببرید.
و اگر به‌عنوان معلم یا والدینی دلسوز به‌دنبال راه‌هایی برای پیشرفت و کمک به نوجوانتان هستید این مطلب بسیار کمک‌کننده است زیرا به کار بردن و راهبردی کردن این مهارت‌ها از به‌هم‌ریختگی ذهنی در دانش‌آموزان جلوگیری می‌کند.
این مهارت‌ها نه تنها در زمان تحصیل، بلکه در آینده نیز بسیار مهم و کاربردی خواهد بود.
حالا که با اهمیت یادگیری مهارتهای نرم در زمان تحصیل بیشتر آشنا شدیم، بهتر است انواع مهارت های نرم دانش آموزان را یاد بگیریم و آنها را به کار ببریم.
1- کمالگرایی ممنوع!
- آیا شما هم برای نوشتن و مطالعه درس‌هایتان تنبلی می‌کنید و انجام آنها را به زمانی دیگر موکول می‌کنید؟
- یا همیشه احساس می‌کنید به اندازه کافی مطالعه نکرده‌اید؟
- یا زمانی‌که در امتحان ۱۹ می‌شوید ناراحت هستید که چرا ۲۰ نشده‌اید؟
- دائماً روند پیشرفت درسی خودتان را با دوستانتان مقایسه می‌کنید؟
اگر شما هم این مشکلات را دارید، احتمالاً یک آدم کمالگرا هستید.
حتماً ایده‌ها، برنامه‌ها و هدف‌های زیادی دارید که حتی یک قدم برای رسیدن به آنها برنداشته‌اید.
کنار گذاشتن کمالگرایی افراطی یکی از مهم‌ترین مهارت های نرم برای دانش آموزان است.
چرا می‌گوییم کمالگرایی ممنوع!
- باعث به‌وجود آمدن احساس ناتوانی در انجام امور می‌شود.
- استرس و اضطراب را به‌دنبال دارد.
- باعث ناامیدی و کاهش انگیزه می‌شود.
برای مقابله با کمالگرایی چه کنیم؟
- ایده‌هایتان را عملی کنید قبل از آنکه منصرف شوید.
- برنامه روزانه‌تان را اولویت‌بندی کنید و به ترتیب اولویت آنها را تکمیل کنید.
- هر روز با خودتان تکرار کنید برای بهترین بودن، ابتدا باید از سد معمولی بودن گذشت!
- موفقیت‌های کوچک‌تان را جشن بگیرید.
2- بنویسید تا اتفاق بیفتد
آیا تاکنون هدف‌های خودتان را به صورت مکتوب روی برگه نوشته‌اید؟
اگر جواب شما به این سوال “بله” می‌باشد، شما جزو ۳ درصدی هستید که هدف‌هایشان را می‌نویسند.
خبر خوشحال‌کننده اینکه!
طبق تحقیقات دانشگاه هاروارد، افرادی که هدف‌هایشان را می‌نویسند به نسبت افرادی که اهدافشان را نمی‌نویسند موفق‌تر هستند.
چگونه نوشتن به ما کمک می‌کند:
- نوشتن تعهد را به دنبال دارد.
- با نوشتن می‌توانیم نقشه راهمان را پیدا کنیم و طبق آن پیش برویم.
- نوشتن به ما کمک می‌کند ترس‌ها و نگرانی‌هایمان را بشناسیم و آنها را کنار بگذاریم.
- و از همه مهم‌تر نوشتن، سیستم RAS مغز را فعال می‌کند.
سیستم RAS مغز چیست و چه وظیفه‌ای دارد؟
برای درک عملکرد سیستم RAS مغز با یک مثال شروع می‌کنم:
فرض کنید زمان برگزاری امتحانات پایانی است؛ نام دانش‌آموزان روی صندلی‌ها نصب شده‌است و شما به دنبال نام خودتان در بین اسامی می‌گردید. پس از پیدا کردن نام‌تان، دوستتان از شما می‌خواهد نام او را نیز پیدا کنید.
دوباره اسامی را چک می‌کنید و در کمال تعجب می‌بینید که نام او قبل از شما قرار گرفته بود ولی چرا متوجه آن نشده بودید؟ زیرا سیستم RAS مغزتان روی نام شما فعال شده بود.
سیستم RAS درواقع شبکه‌ی کوچکی از سلول‌ها است که وظیفه فیلترینگ مغز را به عهده دارد. RAS اطلاعات ضروری را به بخش فعال مغز و اطلاعات غیرضروری را به بخش نیمه‌فعال در مغز هدایت می‌کند.
این قسمت از مغز وظیفه‌ی فیلتر‌کردن و دسته‌بندی اطلاعات وارد شده به مغز را دارد.
با نوشتن ایده‌ها، اهداف و برنامه‌هایمان؛ مغر روی آنها تمرکز بیشتری می‌کند و ورودی‌های مرتبط با آنها را در قسمت فعال مغز ذخیره می‌کند.
درنهایت می‌توان گفت که این سیستم باعث هدفگذاری و برنامه‌ریزی ذهنی به صورت ناخودآگاه می‌شود و داده‌های مرتبط با آن را جمع‌آوری می‌کند.
3- هنر برنامه‌ریزی
یک هدف بدون برنامه‌ریزی تنها یک آرزو است.
آنتوان دوسنت اگزوپری
برای داشتن برنامه‌ریزی خوب ابتدا باید فهرستی از موارد زیر را تهیه کنید:
- هدف‌هایتان چیست؟ (روزانه/ ماهانه/ سالانه) هرکدام از این اهداف نیازمند برنامه جداگانه‌ای است.
- لیست یادگیری‌تان را بنویسید. (چه کتابی را می‌خواهید مطالعه کنید و یا چه مهارتی را می‌خواهید یاد بگیرید.)
- لیست کارهای ثابت روزانه را نیز در نظر بگیرید.
- فراموش نکنید که در برنامه‌ریزی، زمان‌هایی را برای تفریح و یا استراحت در نظر بگیرید.
- لیستی از کارهای نیمه‌رها شده تهیه کنید و آنها را در اولویت قرار دهید.
- برنامه‌ریزی روزانه‌تان را از شب قبل مشخص کنید.
می‌توانید برنامه شخصی خودتان را متناسب با اهدافتان بنویسید و یا از تکنیک‌های برنامه‌ریزی استفاده کنید.
تکنیک‌های معروف برنامه‌ریزی روزانه:
- تکنیک GTD
- تکنیک داوینچی
تکنیک GTD
- ابتدا تمامی کارهایی که باید در آن روز انجام بدهید را روی کاغذ بنویسید؛ به جای اینکه در مغزتان ذخیره کنید.
- اگر کاری کمتر از ۲ دقیقه طول می‌کشد، سریعاً انجامش دهید.
- اگر می‌توان کار را به شخص دیگری واگذار کرد، این کار را انجام دهید.
- کارها را به ۲ دسته (کار و پروژه) تقسیم‌بندی کنید. پروژه کاری است که باید آن را به کارهای کوچک تبدیل کنید.
- کارها را دوباره بررسی کنید که به درستی انجام می‌دهید.
تکنیک داوینچی
- روزتان را آن طور که دوست دارید شروع کنید؛ برای مثال اگر با پیاده‌روی صبح انرژی شما بیشتر می‌شود این کار را انجام دهید یا مثلاً صبحانه مورد علاقه‌تان را میل کنید.
- کارهایتان را به دو دسته (کار سخت و کار نرم) تقسیم کنید. کارهای سخت؛ کارهایی هستند که چالش‌برانگیزتر هستند و زمان بیشتری از شما می‌گیرند. برای هرکدام زمان و روز دقیقی را تعیین کنید.
- برای کارهای روزمره‌تان نیز زمانی را اختصاص دهید.
- برای جلوگیری از بی‌حوصلگی، زمانی را برای تفریح و سرگرمی اختصاص دهید.
4- خلاقیت؛ ضرورت زندگی
تا اینجا ۳ تا از مهم‌ترین مهارت های نرم برای دانش آموزان را یاد گرفتیم.
چهارمین مهارت ضروری، خلاقیت است. آیا شما فردی خلاق هستید؟
خلاقیت یعنی:
- برای هر مشکلی راه‌حلی دارم.
- هیچ چیز غیر‌ممکنی برای من وجود ندارد.
- با زوایای دید متفاوت به مسائل نگاه می‌کنم.
- با نو‌آوری در کارها هرگز احساس خستگی و بی‌انگیزگی نمی‌کنم.
اهمیت و ضرورت خلاقیت
خلاقیت تنها یک مهارت نیست؛ بلکه مجموعه‌ای از مهارت‌ها را در خود جای داده است. خلاقیت دربردارنده‌‌ی
اکتشاف، حل مسأله و چالش‌انگیزی است و شخص خلاق دارای شخصیت ریسک‌پذیری معقول، انعطاف، جست‌و‌جو‌گری، تخیل و قدرت تحلیل و تجسم می‌باشد. به این دلیل خلاقیت را می‌توان از مهم‌ترین مهارت های نرم برای دانش آموزان به شمار آورد.
خلاقیت استعدادی ویژه افراد خاص نیست و می‌توان آن را رشد و پرورش داد.
چگونه می‌توانیم خلاقیت را رشد و یا پرورش دهیم؟
- خودتان را با کارها و مهارتهای جدید به چالش بکشید.
- کارهای روزمره‌تان را به‌طور متفاوت انجام دهید.
- برای حل مسائل درسی به روش‌های مختلف فکر کنید.
- از بازی‌های فکری برای پرورش خلاقیت‌تان استفاده کنید.
بیشتر بخوانید: چگونه خلاق باشیم و خلاقیتمان را پرورش دهیم.
5- مدیریت صحیح زمان
از مهم‌ترین مهارت های نرم برای دانش آموزان
یک دقیقه چند ثانیه است؟
بهتر است بگویم؛ یک دقیقه‌ی شما چند ثانیه است؟
یک دقیقه برای یک نفر ۲۰ ثانیه و برای یک نفر ۶۰ ثانیه است؛ به عنوان مثال شخصی در ۱۰ دقیقه اتاقش را مرتب می‌کند و شخص دیگر همان کار را در ۱ ساعت انجام می‌دهد. ارزش زمان برای افراد مختلف با یکدیگر تفاوت دارد.
چگونه زمان را مدیریت کنیم:
- اولویت‌بندی کنیم؛ کاری که بیشتر ذهنمان را مشغول کرده و یا سخت‌تر است را در اولویت قرار دهیم.
- برای کارهایمان محدوده‌ی زمانی مشخص کنیم و تا قبل از اتمام زمان مشخص، کار را به سرانجام برسانیم.
- کارهای امروز را به فردا موکول نکنیم.
- طبق ظرفیت وجودی خودمان برای کارها زمانبندی کنیم.
- مراقب زمان‌های خاکستری باشیم!
زمان‌های خاکستری اما طلایی!
کارهایی در زندگی وجود دارند که ما به‌طور روزانه آنها را انجام می‌دهیم و فکر می‌کنیم زمان بسیار کوتاهی را از ما می‌گیرند اما اینطور نیست؛ یک دفعه سر بلند می‌کنیم و می‌بینیم ساعت‌ها زمان را از دست داده‌ایم.
برای مثال:
- تماشای تلویزیون
- استفاده از شبکه‌های اجتماعی
- بازی‌های کامپیوتری و آنلاین
- خواب بعدازظهر و …
- همه‌ی ما در طول روز درگیر این زمان‌های خاکستری هستیم، ولی با مدیریت صحیح زمان می‌توانیم آنها را به زمان‌های طلایی زندگی‌مان تبدیل کنیم.
تکنیک پومودورو
یکی از راه‌های استفاده درست از زمان حین مطالعه، تکنیک پومودورو است. این تکنیک تأکید زیادی بر استراحت بین فواصل زمانی مطالعه دارد.
این تکنیک بسیار ساده و کاربردی است، بعد از هر ۲۵ دقیقه مطالعه، ۵ دقیقه استراحت می‌کنید.
این تقسیم‌بندی زمان باعث می‌شود شما ۲۵ دقیقه روی کارتان تمرکز داشته باشید و ۵ دقیقه هم به ذهن خود استراحت می‌دهید و برای ۲۵ دقیقه بعدی آماده می‌شوید.
تعداد پومودوروهایی که در طول روز با آن می‌توانید درس بخوانید و یا کارهایتان را انجام بدهید؛ بستگی به برنامه‌ریزی خودتان دارد.
تنها چیزی که برای این تکنیک نیاز دارید یک تایمر است.
می‌توانید برنامه آن را روی گوشی یا لپتاپ خود داشته باشید.
6- کار گروهی
کار گروهی یکی از مهارتهای ضروری زندگی است که دارای جنبه‌های مختلفی مانند مهارت برقراری ارتباط موثر، فن‌بیان، گوش‌دادن فعال، همکاری و تعامل، حل تعارض و مشکلات می‌باشد.
مهارت برقراری ارتباط موثر اولین اصل کار گروهی است.
برای آشنایی بیشتر با مهارت برقراری ارتباط موثر، تقویت و بهبود این مهارت به شما توصیه می‌کنم حتماً مطلب زیر را مطالعه کنید.
کار گروهی در زمان دانش‌آموزی منجر به مباحثه علمی می‌شود که باعث افزایش آگاهی و به وجودآمدن حس رقابت بین دانش‌آموزان می‌گردد.
اما مزیت‌های دیگر کارگروهی برای دانش‌آموزان چیست؟
- در زمان کوتاه‌تر نتیجه مطلوب‌تری خواهید گرفت.
- فشار و استرس در بین همه افراد تقسیم می‌شود.
- باعث ایجاد ارتباط و در نتیجه اعتماد می‌شود.
- باعث پیشرفت تحصیلی می‌شود.
- اعتماد‌به‌نفس را بالا می‌برد.
- باعث ایجاد انگیزه برای درس‌خواندن می‌شود.
- هوش اجتماعی‌مان را بالا می‌برد.
موارد گفته‌شده تنها بخشی از مزیت‌های بی‌شمار کارگروهی است.
7- کنترل استرس
آیا کنترل استرس جزو مهارت های نرم برای دانش آموزان به حساب می‌آید؟ قطعاً بله.
اکثرمان در زمان دانش‌آموزی لحظات پراسترسی را تجربه می‌کنیم، زمانی‌که معلم از روی لیست نام چند دانش‌آموز را به طور اتفاقی صدا می‌کند تا درس را مرور کند.
با وجود اینکه درس را کامل بلدیم ولی مضطربیم، دچار استرس و تپش قلب می‌شویم و احتمالاً با اینکه جواب سوالات را می‌دانیم ولی پاسخ‌های خوب و کاملی به سوالات نمی‌دهیم.
و بعداً حسرت می‌خوریم که چرا نتوانستیم بهترین خودمان باشیم!
عوارض استرس و عدم کنترل آن:
- استرس باعث می‌شود توانایی‌هایمان دیده نشود.
- غمگینی و افسردگی را به دنبال دارد.
- باعث به‌وجود آمدن اختلالات خواب و فراموشی می‌شود.
- عوارض جسمانی بسیاری را به وجود می‌آورد. (بر ضربان قلب و فشار خون نیز تاثیر نامطلوبی دارد.)
چگونه استرس را کنترل کنیم:
- داشتن خواب خوب و کافی می‌تواند استرس روزمان را کم کند.
- ورزش کردن با تأثیری که روی گیرنده‌های ناقل عصبی می‌گذارد در طولانی مدت استرس و اضطراب را کاهش می‌دهد.
- زمانی‌که کار ناتمام داریم استرس‌مان بیشتر می‌شود، پس سعی کنیم طبق برنامه‌ریزی‌مان پیش برویم.
- سریعترین راه برای کاهش استرس استفاده از حواس پنجگانه است؛ برای مثال نفس عمیق بکشید، آب بنوشید و یا به یک موزیک آرامش‌بخش گوش دهید.
8- توجه به جزئیات
مهارت توجه به جزئیات، مهارت نرم بسیار مهمی است که به آن بی‌توجهی شده‌است. این مهارت برای همه سنین مخصوصاً برای دانش‌آموزان دارای اهمیت است.
حتماً برای شما هم پیش آمده که بعد از امتحان کتابتان را باز کرده‌اید و به دنبال پاسخ سوالات بگردید ناگهان متوجه می‌شوید که جواب یکی از سوالات که شما به آن جواب نداده‌اید دقیقاً در صفحه‌ای بوده که شما چندین بار آن را خوانده‌اید ولی چرا به آن توجه نکرده بودید؟
چگونه جزئی‌نگر باشیم؟
- از عوامل حواس‌پرتی دوری کنید. (برای مثال در زمان مطالعه، تلویزیون را خاموش کنید.)
- بین کارهایتان استراحت کنید تا عملکردتان را بالا ببرید.
- کارهای مهم و بزرگ را به کارهای کوچک تبدیل کنید.
- کارها را به ترتیب انجام دهید؛ چند کار را با هم انجام ندهید تا بتوانید تمرکز داشته‌باشید.
- بعد از اتمام کار دوباره آن را بررسی کنید تا مطمئن شوید چیزی را از قلم نینداخته‌اید.
- کیفیت را فدای کمیت نکنید.
تحقیقات جدید ثابت کرده که گوش دادن به آهنگ‌های کلاسیک و بی‌کلام درحین درس خواندن به شما کمک می‌کند تا تمرکزتان افزایش پیدا کند.
البته که در افراد مختلف می‌تواند نتایج متفاوتی داشته باشد.
مطالب مرتبط
تعداد مهارت های نرم برای دانش آموزان که می‌تواند به آنها در رسیدن به موفقیت کمک کند بسیار زیاد است؛ در این مطلب ما به صورت گلچین انواع مهارت های نرم را ذکر کرده‌ایم.
شما می‌توانید با مطالعه مطالب زیر با مهارتهای بیشتری آشنا شوید.
برای برقراری ارتباط بهتر، یادگیری مهارت گفتگو بسیار اهمیت دارد؛ این مهارت باعث افزایش اعتماد‌به‌نفس ما در جمع می‌شود.
این مهارت تنها شامل تکلم نمی‌شود بلکه زبان بدن را هم شامل می‌شود.
درباره‌ی هوش هیجانی چه می‌دانید؟
تاکنون در شرایط ناگهانی قرارگرفته‌اید؟ عکس‌العمل شما نسبت به اتفاق به‌وجود آمده منطقی بوده است؟
هوش هیجانی یک مهارت است و می‌توان آن را افزایش داد.
مهارت ادراکی به شما کمک می‌کند تا همه چیز را به درستی ببینید، بفهمید و با آنها برخورد کنید.
درنتیجه در تصمیم‌گیری و حل مسئله هوشیارانه عمل می‌کنید.
ممنون که این مطلب را تا انتها مطالعه کردید؛ امیدوارم که برایتان مفید واقع شده باشد.
اگر مهارت نرم دیگری را می‌شناسید که از قلم افتاده‌است؛ لطفاً با ما و دوستانتان به اشتراک بگذارید.
محصولات آموزشی
سلام میخواستم از تیم کارنکن و خضوصا آقای آرامش تشکر کنم که دید من رو واقعا تغییر دادن و انگیزه ام رو بالا بردن
سلام خیلی خوشحالم که مطالب برات مفید بوده.
امیدوارم با انگیزه‌ای که داری به اهدافت برسی.