شده فکر کنی شرایط تحصیل همزمان دو رشته در دانشگاه چیه؟
تو هم قرار بوده در رشته‌ای که خانواده ترجیح می‌ده درس بخونی و اونی رو که دوست داری در کنارش ادامه بدی؟
شنیدی می‌گن استارتاپ‌های موفق بین رشته‌ای کار میکنند؟
نکنه رشته‌ای که دوست داشتی رو توی کنکور قبول نشدی و هنوز آرزوش رو داری؟
تا حالا گفتی به جای این که توی آموزشگاه‌ها کلاس زبان و موسیقی برم، چرا توی دانشگاه اینا رو نخونم؟
اگه توی گوگل سر و گوشی آب داده باشی، احتمالاً به یه مشت آییننامه و سایت برخوردی که بعدش باید استامینوفن مصرف کنی. متأسفانه نبود یه منبع شسته رفته که با زبون ساده بگه آیا می شود دو رشته را به صورت همزمان در دانشگاه خواند یا خیر، خیلی‌ها رو توی هزار توی تصمیمات دوران جوانی سردرگم کرده‌ست.
اگه برات سؤال شده که چطور دو رشته را همزمان در دانشگاه بخوانم ، این مقاله خوراک خودته. این جا قراره از سیرِ سیر تا پیازِ پیاز شرایط تحصیل همزمان دو رشته در دانشگاه رو پوست کنده تقدیمت کنیم.
پس استامینوفن‌ها رو بنداز دور و حتماً تا انتها همراه ما باش.
- آن چه تمام مشتاقان رشته دوم باید بدانند
- تحصیل در رشته دوم در دوران کاردانی یا کارشناسی
- تحصیل در رشته دوم در دوران تحصیلات تکمیلی
- جمع‌بندی
- سؤالات متداول
- مطالب مرتبط
آن چه تمام مشتاقان رشته دوم باید بدانند
کسانی که میخوان با یه تیر دو نشون زده و با یه بار دانشگاه رفتن دو تا مدرک بگیرن، باید یه سری چیزا رو بهش دقت کنند.
هر دانشگاهی می‌تونه ساز خودش رو بزنه و برای این که دقیق بدونی به چه سازی باید برقصی بهتره شرایط تحصیل دو رشته در دانشگاه خودت رو از طریق سایت دانشگاهت چک کنی.
مثلاً بعضی دانشگاهها میگند اگه کسی دو رشته‌ای شد می‌تونه هر ترم 30 واحد برداره، و بعضی دیگه هم میگند بالا بری پایین بیای 27 تا آخرشه، خیرش رو ببینی. یا اصلاً بعضی دانشگاهها میگند اگه می‌خوای رشته دوم بخونی باید حتماً یه رشته از دانشگاه پیام‌نور برداری، ولی خب بعضی دانشگاهها چشم دیدن شما رو توی یه دانشگاه دیگه ندارند.
نکته دیگه اینه که نمیتونی توی مقطع بالاتر از رشته اولت، رشته دوم رو بخونی. یعنی اگه داری لیسانس میگیری، می‌تونی رشته دومت رو توی مقطع فوق‌دیپلم یا نهایت لیسانس برداری؛ و مسلماً نمی‌شه با رفیقات دور هم جمع بشین و بگین حالا یه دکترامون نشه؟!
اینم حواست باشه، اون که تا چهارتاش مجازه یه چیز دیگه است. تو دانشگاه از رشته سوم و چهارم و اینا خبری نیست و رشته دوم رو هم نمی‌شه تغییر داد. البته رشته دوم رو میشه طلاق داد، که خب مسلماً پول واحدهایی که پاس کردی رو باید جرینگی پرداخت کنی و نمراتش هم توی کارنامهات میاد. (انتظار دیگهای که نداشتی؟!)
توی بعضی دانشگاهها به شرطی می‌تونی رشته دوم رو توی یه دانشگاه سراسری دیگه بخونی که دانشگاه خودت اون رشته رو نداشته باشه. اما اگه بخوای رشته دوم رو توی دانشگاه آزاد بخونی به شرطی که شرایط تحصیلیت وفق مراد باشه می‌تونی دست در جیب مبارک کرده و بری سر کلاس بشینی.
هر گلی می‌خوای به سر خودت بزنی تا آخر مهلت رشته اولت وقت داری. مثلاً یه دانشجوی لیسانس 8 ترم سنوات مجاز داره. حالا اگه تو دو رشته‌ای هم شدی باید توی همون 8 ترم بارت رو ببندی.
یه کلیک همین جا بکن تا یه نکته در گوشی هم بهت بگم.
این که میگم بین خودمون بمونه. می‌تونی بری به کمیسیون موارد خاص درخواست افزایش سنوات تحصیل بدی. خیلی وقتا به دانشجویان دو رشته‌ای این افزایش سنوات رو می‌دند، البته پولش رو هم ازش می‌گیرند. (ناگفته نماند طبق جلسه 859 تاریخ 1393/12/16 شورای عالی برنامهریزی آموزشی، مؤسسات می‌تونند سنوات دانشجوی لیسانس رو تا 10 ترم بدون پرداخت شهریه افزایش بدند، ولی خب می‌تونند هم افزایش ندند و یا هزینهاش رو بگیرند و افزایش بدند. دوشواری ندارند!)
تحصیل در رشته دوم در دوران کاردانی یا کارشناسی
اگه توی دوران فوق‌دیپلم یا لیسانس به فکر افتادی آیا میشه دو رشته را همزمان بخونم ، باید خدمتت عرض کنم که بله، بر اساس سوابق تحصیلیت توی دانشگاه می‌تونند بهت این اجازه رو بدند.
شرایط تحصیل همزمان دو رشته در دانشگاه در مقطع کاردانی یا کارشناسی
اول از همه باید حداقل دو ترم دانشجوی خوبی باشی. در ادامه میگم دانشجو خوب یعنی کی. البته بعضی جاها میگند بین سه تا شش ترم باید نور به کارنامهات بباره. مسلماً دانشجوی ترم اول هنوز معلوم نیست چند مرده حلاجه و دانشجوی ترم هفت و هشت هم دیگه پیر میکده است و به قول حضرت حافظ:
چون پیر شدی حافظ از میکده بیرون آی
رندی و هوس‌ناکی در عهد شباب اولی
خب بریم سراغ این که یه دانشجو باید کدوم شرایط رو داشته باشه تا بتونه به نحوه خواندن دو رشته به صورت همزمان در دانشگاه فکر کنه. این دانشجو ضمن این که در زمان درخواست باید معدل کل 17 رو بدست آورده باشه، لازمه یکی از پنج شرط زیر رو هم داشته باشه تا اسمش بشه دانشجوی ممتاز و بتونه بره برای رشته دوم:
- کسانی که کنکورشون رو خیلی خوب دادند و سازمان سنجش تأیید کنه نمره کل آزمونشون 2.5 نمره انحراف معیار از میانگین نمره کسانی که در اون گروه آموزشی (ریاضی- تجربی- انسانی و …) کنکور دادند بیشتره.
- کسانی که مدالهای کشوری از المپیادهای علمی دانشآموزی کسب کردند و وزارت آموزش و پرورش این قضیه رو تأیید کنه.
- کسانی که در جشنواره خوارزمی و رازی در مرحله کشوری موفق به کسب رتبه یک شدند و دبیرخونه هر یک از این جشنوارهها این قضیه رو تأیید کنه.
- کسانی که تا آخر ترم سوم حداقل 50 واحد درسی رو با معدل حداقل 18 پاس کردند یا از نظر معدل جزو 10 درصد برتر بین دانشجویان ورودی رشته خودشون باشند (بعضی جاها میگند جزو 5 درصد برتر). البته ما می‌گیم 50 واحد برنداری همه عمومیها رو پشت سر هم بگیریا! از این 50 واحد حداکثر 10 واحدش می‌تونه عمومی باشه.
- کسانی که معدل کلشون حداقل 17.5 است و همچنین حداقل ده واحد از درسهای رشته دوم رو هم در رشته اولشون با معدل حداقل 17.5 پاس کردند.
مثلاً فرض بگیر یه دانشجوی مهندسی مکانیک، میخواد دستی بر آتش مهندسی عمران هم داشته باشه. خب درسهایی مثل ریاضی 1 و 2 و معادلات و فیزیک 1 و استاتیک و مقاومت مصالح 1 و 2 در هر دو رشته یکسانه. حالا اگه بتونه توی این دروس که مجموعشون حداقل ده واحد شده میانیگن نمره بالاتر از 17.5 رو بیاره و معدل کلش هم بالای 17.5 باشه می‌تونه بره و عمرانش رو هم بخونه. البته این شرط برای بعضی از دانشگاهها مثل دانشگاه صنعتی اصفهان است.
حالا اگه دیدی یکی از این شرایط بهت میخوره وقتشه ببینیم تحصیل دو رشته در دانشگاه توی فوق‌دیپلم یا لیسانس چه قواعدی داره.
قاعده و قانون تحصیل همزمان دو رشته در دانشگاه در مقطع کاردانی یا کارشناسی
✔ دانشجو زمانی که دو رشته‌ای شد می‌تونه در هر ترم حداکثر 30 واحد (بعضی جاها میگند 27 واحد) برداره. حالا اگه معدل یک ترمش کمتر از 17 بشه، ترم بعد رو حداکثر 23 واحد می‌تونه برداره.
✔ خطری که دانشجوهای دو رشته‌ای رو تهدید میکنه اینه که معدل دو ترمش کمتر از 15 بشه یا معدل کلش پایین 16 بیاد. در این صورت دانشجو ضمن این که مجبوره رشته دوم رو ببوسه و بذاره کنار، باید شهریه واحدهای گذرونده شده رو هم مرحمت کنه. نمراتش هم توی کارنامهاش ثبت میشه. آش نخورده و دهن سوخته!
✔ دانشجوها برای انتخاب رشته دوم محدودیتی ندارند اما اولویت اینه که رشته دوم رو از گروه علوم انسانی، هنر، علوم پایه و رشته‌های مکمل رشته اول (مثل تربیت بدنی برای تغذیه؛ یا فیزیک برای رشته‌های مهندسی) انتخاب کنند. منظور اینه اگه به این ترتیب پیش برند کمتر سنگ جلو پاشون میاندازند.
مدرک دوگانه دانشگاه دولتی و فرهنگیان (طرح مشترک تربیت معلم و دولتی)
دانشگاه فرهنگیان طرحی رو به اسم «مدرک دوگانه دانشگاه دولتی و فرهنگیان» یا «طرح مشترک تربیت معلم و دولتی» راه انداخته‌ست. اینو میگم که قیمه دو رشته‌ای خوندن رو توی ماست مدرک دوگانه نریزی.
توی این طرح دانشجوها دو سال در یکی از رشته‌های مورد نیاز آموزش و پرورش در یکی از دانشگاههای دولتی درس میخونند و بعدش برای گذروندن دو سال دیگه وارد دانشگاه فرهنگیان میشند. با توجه به اینکه این موضوع ربطی به شرایط تحصیل دو رشته همزمان در دانشگاه نداره و بنابراین برای ما خارج از گود حساب میشه، بیشتر واردش نمیشیم.
تحصیل در رشته فرعی (طرح کهاد)
از جمله طرح‌هایی که نباید قیمهاش رو بریزی توی ماست تحصیل در رشته دوم، طرح «تحصیل در رشته فرعی» یا همون «طرح کهاد» است که از سال 98 به بعد در بعضی از دانشگاههای تاپ کشور مثل دانشگاه تهران کلید خورد.
داستان از این قراره که دانشجوهای لیسانس می‌تونند به عنوان قسمتی از 140 واحدی که باید پاس کنند، یه بسته از دروس رشته دیگهای که توی دانشگاه وجود داره رو بگذرونند. رشته‌های فرعی شامل رشتههایی مثل کشاورزی، زراعت، باغبانی، دامپروری، یا رشته‌های علوم انسانی و … است و بین 21 تا 25 واحد رو تشکیل می‌ده. گرفتن رشته فرعی اصلاً اجباری نیست و این طرح مخصوص دانشجوهای لیسانس است. بدیهی است که در نهایت به دانشجو دو تا مدرک نمیدن، چون مثل هر دانشجویی 140 واحد پاس کرده، اما برای این که حالا دلش نشکنه یه گواهی بسته آموزش فرعی می‌دند که دم کوزه بذاره. اینم حواست باشه که رشته فرعی رو از ترم سه به بعد میشه گرفت و نمراتش مثل مابقی واحدها توی کارنامه و معدل و … میاد.
همون‌طور که متوجه شدی این طرح هم کاری به موضوع شرایط تحصیل همزمان دو رشته در دانشگاه نداره اما تو اگه با طرح حال کردی، می‌تونی شیوه‌نامه‌اش رو از طریق لینک زیر دانلود کنی.
تحصیل در رشته دوم در دوران تحصیلات تکمیلی
خب داشتیم برای مقاطع مختلف نحوه خواندن دو رشته به صورت همزمان در دانشگاه رو بحث میکردیم. الان میرسیم به این که اگه یه دانشجوی فوق‌لیسانس یا دکتری بگه آیا میشه دو رشته را همزمان بخونم ، باید چی جوابش بدیم.
فوق‌لیسانسه‌های دو رشته‌ای
همون‌طور که گفتیم کسی نمیتونه در مقطعی بالاتر از مقطع فعلیش یه رشته دیگه بخونه، اما پایینترش میشه. به هر صورت برای تحصیل در رشته دیگه همزمان با تحصیل در دوران ارشد، رضایت استاد راهنما نیازه (در کل اینو یادت باشه، توی تحصیلات تکمیلی بعد رضایت خدا، رضایت استاد شرطه). وقتی هم که دو تا فوق‌لیسانس داری میگیری نمیتونی بیشتر از 18 واحد در هر ترم برداری. البته 18 واحد توی ارشد بچه‌بازی نیست! اگه هم می‌خوای رشته دومت رو به عنوان لیسانس بگیری نهایت تا 28 واحد رو می‌تونند بهت اجازه بدند.
دانشجویان دکترای دو رشته‌ای
دانشجویان دکتری اگه بخواند یه رشته رو در مقطع لیسانس به عنوان رشته دوم بخونند، باید شرایطی رو که پیش‌تر برای دانشجویان لیسانس و فوق‌لیسانس گفتیم رو داشته باشند، با این تفاوت که گفتیم دانشجوهای لیسانس باید حداقل دو ترم صبر کنند، اما دانشجویان کارشناسی ارشد پیوسته و دکتری حرفهای بعد چهار ترم می‌تونند هوو سر رشته اولشون بیارند.
همچنین این عزیزان اگه رشته دوم رو لیسانس دارند می‌گیرند، نباید بیشتر از 28 واحد در هر ترم سر خودشون رو شلوغ کنند.
مهم‌تر از همه این که هیچ رشته‌ای رو نمی‌شه در مقطع دکتری به عنوان رشته دوم انتخاب کرد. واقعاً هم دکتری خوندن یه شغل 24 ساعته است و هیچ کس نمیتونه توی یه شبانهروز دو تا شغل 24 ساعته داشته باشه. پس میشه این نتیجه رو گرفت که رشته پزشکی رو هیچ وقت نمی‌تونیم به عنوان رشته دوم انتخاب کنیم.
جمع‌بندی
خب احتمالاً الان اشک از چشمات سرازیر شده چون از سیر سیر تا پیاز پیاز شرایط تحصیل همزمان دو رشته در دانشگاه رو ریز ریز کردیم. در کل اینو متوجه شدیم که اگه بخوایم رشته دوم بخونیم، باید سفت بچسبیم به رشته اول و معدل‌مون رو بالا نگه داریم. در ادامه فرق دو رشته‌ای خوندن با طرح‌هایی مثل طرح مشترک دانشگاه تربیت معلم و دولتی و همچنین طرح تحصیل در رشته فرعی رو بررسی کردیم. علاوه بر این‌ها دونستیم که در مقطع بالاتر از مقطع رشته اول‌مون نمی‌تونیم رشته دوم انتخاب کنیم و بر اساس این که رشته اول و دوم‌مون در چه مقاطعی هستند تعداد واحد مجاز به انتخاب‌مون در هر ترم متفاوت میشه. در آخر این تعداد واحد رو به صورت یه جدول شسته رفته می‌تونی داشته باشی.
| رشته اول/ رشته دوم | کاردانی | کارشناسی | کارشناسی ارشد |
|---|---|---|---|
| کاردانی | 30 | – | – |
| کارشناسی | 30 | 30 | – |
| کارشناسی ارشد | 28 | 28 | 18 |
| دکتری | 28 | 28 | 18 |
سؤالات متداول
بله، شما اگه یکی از دو رشته رو تموم کرده باشی می‌تونی برای فوق‌لیسانس مرتبط با اون رشته ثبتنام کنی و دو ترم (البته بعضی جاها میگند یک ترم) فرصت داری در حین این که داری فوقت رو میخونی اون یکی رشته لیسانس رو هم تموم کنی؛ وگرنه مجبوری انصراف بدی.
اگه رشته دوم رو توی یکی از دانشگاههای آزاد یا غیرانتفاعی یا پیام‌نور خوندی باید طبق شهریه اون دانشگاهها پول پرداخت کنی. اگه هم رشته اولت رو شبانه سراسری داری میخونی، برای رشته دوم در صورتی که دانشگاه سراسری باشی باید شهریه شبانه پرداخت کنی. اما اگه رشته اولت رو داری روزانه سراسری میخونی، رشته دومت هم توی دانشگاههای سراسری، روزانه در نظر گرفته میشه.
نوچ، در مدت زمان معافیتی که برای رشته اول بهت دادند باید هر دو رشته رو تموم کنی.
نه بابا، درسهای مشترک از جمله عمومیها تطبیق داده میشه و یه نمره برای هر دو رشته لحاظ میشه.
خب از همون اول این دو درس رو نباید با هم برداری. هیچ راهحل خاصی نداره.
بهتره این سوال رو از آموزش دانشکده بپرسی چون برای هر دانشگاه متفاوته، اما نگرانش نباش چون چیزهای خیلی معمولی مثل فتوکپی شناسنامه و دو قطعه عکس و این چیزاست. راستی اگه دانشگاه رشته اول و دومت متفاوته باید هر ترم گواهی اشتغال به تحصیل رو از دانشگاه رشته اول برای دانشگاه رشته دوم ببری.
مطالب مرتبط
اگه نمی‌دونی رشته دومت رو بهتره توی دانشگاه آزاد بگیری یا پیام‌نور، بنظرم سری به مطلب دانشگاه آزاد بهتره یا پیام‌نور بزن.
اگه هم بین دانشگاه آزاد و پردیس خودگردان شک داری، بهتره دانشگاه آزاد بهتره یا پردیس رو بخونی.
بعضی‌ها هم هستن که میگند “آقا فقط بگو آزاد یا دولتی؟”، ما هم یه مطلب در باب مقایسه دانشگاه آزاد و دولتی برای ارشدها داریم که می‌تونه به همه مقاطع کمک کنه.
دل بچه‌هایی که بین آزاد و غیرانتفاعی گیر افتادند رو هم که نمی‌شه شکست. میشه؟!
یه پیشنهاد خفن هم دارم مخصوص دوستانی که طرفدار مجازی درس‌خوندن هستند. اگه به فکر اینی که رشته دومت رو به صورت مجازی بخونی، قطعاً مطلب نحوه تحصیل در دانشگاه مجازی رو نباید از دست بدی.
شرط می‌بندم خیلی از شماهایی که علاقه به دو رشته‌ای خوندن دارید، نمی‌دونید کدوم رشته رو انتخاب کنید. انتخاب رشته دوم برای خیلی‌ها به مراتب سخت‌تر از انتخاب رشته اوله، چون انتظار می‌ره عاقلانه‌تر انتخاب بشه. پیشنهادی که من دارم اینه که قبل از انتخاب رشته دوم شغل آینده‌ات رو بر اساس رشته اول انتخاب کن. این انتخاب باید دقیق و با جزئیات باشه. حالا برو ببین کدوم رشته به عنوان مکمل رشته اولت می‌تونه توی این شغل بهت کمک کنه، و اون رو به عنوان رشته دوم انتخاب کن. مثلاً ممکنه رشته اولت مهندسی باشه و بری بشینی فکر کنی ببینی دوست داری یه شرکت تولیدی تأسیس کنی. خب در این صورت انتخاب رشته مدیریت کارآفرینی می‌تونه انتخاب خیلی خوبی باشه.
حالا ممکنه بگی آقا من اصلاً مشکل اصلیم اینه که دقیق نمی‌دونم می‌خوام در آینده چکاره بشم. این سردرگمی رو اکثر دانشجوها و حتی پسادانشجوها دارند. طبیعی هم هست چون اکثر افراد برای این انتخاب آموزش ندیدند. راهکاری که من می‌تونم بهت بدم اینه که قبل از انتخاب رشته دوم برو و برای تعیین شغلت تحقیق کن. از مشاور و آدمایی که توی این زمینه کار میکنند راهنمایی بگیر.
ما هم توی «کار نکن» یه دوره توپ به اسم دوره جامع طراحی مسیر شغلی داریم که مثل چی بین دانشجوها صدا کرده. این طور برات بگم که چهارچوب این دوره بر اساس دوره Life Design Lab دانشگاه استنفورد پایه‌ریزی شده و دانشی فراتر از 30 جلد کتاب پشتشه. بله این طوریاست، تازه این دوره تمرین محوره و حتی کتابچه تمرین داری که دیگه خیالت راحت باشه داری می‌زنی تو خال. خلاصه دوره‌ای است که می‌تونه تو رو از این سردرگمی روی اعصابی که اکثر همسن و سال‌هات دارند، خارج کنه. اگه مشتاقی بیشتر راجع بهش بدونی حتماً یه سری به صفحه‌ای که برات می‌ذارم بزن.
خب این یادداشت هم تموم شد. می‌تونی مرورگرت رو ببندی و بری، نه خانی اومده و نه خانی رفته، ولی خب می‌تونی یه کامنت بذاری و تیم کار نکن و مخاطبین این مطلب رو خوشحال کنی. تصمیم با خودته 😉 🙂
محصولات آموزشی