«هوش منطقی ریاضی» (Logical Mathematical Intelligence) یکی از هوش‌های چندگانهٔ معرفی شده در نظریهٔ هوارد گاردنر است. هوش منطقی ریاضی گاردنر به قابلیت‌های استدلال منطقی، حل مسئله، یادگیری به کمک اعداد و تجزیه و تحلیل روابط علت معلولی اشاره دارد. افراد با هوش منطقی یا ریاضی غالباً ذهنی ساختاریافته دارند و به صورت منطقی فکر می‌کنند. آن‌ها در حل مسائل ریاضی به صورت ذهنی ماهرند و به بازی‌های استراتژیک و پازل‌ها علاقهٔ زیادی دارند.
در این مقاله می‌خوانیم:
- هوش منطقی چیست؟
- آشنایی با مفهوم منطق
- ویژگی‌های هوش منطقی ریاضی گاردنر
- چه کسانی هوش ریاضی دارند؟
- راه‌های تقویت هوش منطقی ریاضی
- افراد مشهور تاریخ با هوش منطقی ریاضی
- شغل‌های مناسب هوش منطقی ریاضی چیست؟
هوش منطقی ریاضی چیست؟
این هوش یکی از هوش‌های چندگانه‌ای است که توسط «هوارد گاردنر» روانشناس مشهور معرفی شده است. افرادی که هوش منطقی ریاضی در آن‌ها غالب است، در رویارویی با شرایط و مسائل مختلف از منطق خود بهره می‌برند.
گاردنر معتقد است چندین نوع هوش در انسان وجود دارد و اندازه‌گیری هوش تنها با استفاده از «ضریب هوشی» (IQ) صحیح نیست. ممکن است فردی در یک زمینهٔ خاص هوش بالایی نداشته باشد، اما در زمینهٔ دیگر قوی باشد.
اما از کجا بفهمیم که هوش ریاضی داریم؟
برای انجام تست هوش منطقی ریاضی و همچنین آشنایی با سایر هوش‌ها روی دکمهٔ زیر کلیک کنید:
از دید افراد با هوش منطقی ریاضی بالا، برای هر مسئله‌ای راه‌حلی منطقی وجود دارد. آن‌ها از ابهام و راه حل‌های ذهنی بیزارند، در عوض به داده‌های ملموس و روابط علت معلولی اعتماد می‌کنند.
ذهن افرادی که هوش منطقی ریاضی بالایی دارند مثل یک کامپیوتر قوی عمل می‌کند. آن‌ها قادر هستند معادلات منطقی و ریاضی را با سرعت حل کنند.
این نوع هوش به ما کمک می‌کند روابط منطقی بین اشکال و علائم را پیدا کنیم تا به کمک آن مسئله‌ای را حل کنیم. مثال زیر را ببینید:
اگر a=9 و b=10 باشد، حاصل ضرب a در b چند می‌شود؟
در این مسئله از ما خواسته شده از منطق، درک خود از علائم ریاضی، روابط، اعداد و حروف انگلیسی استفاده کنیم تا یک الگوی ریاضی را شناسایی کرده و به جواب مورد نظر مسئله برسیم.
معمارها، ریاضی‌دان‌ها و متخصصان آمار به این قابلیت بیش از هر فرد دیگری احتیاج دارند. اما همهٔ ما باید درجه‌ای از این هوش را در خود داشته باشیم تا بتوانیم مطالب جدید را بیاموزیم، به حل مسئله بپردازیم و تفکر انتقادی داشته باشیم.
منطق چیست؟
ذهن انسان همیشه به دنبال الگوها و روابط می‌گردد. ریاضیات تنها یکی از راه‌هایی است که برای پیدا کردن روابط از آن استفاده می‌کنیم. ولی حتی یک کودک هفت ساله هم می‌تواند از منطق خود برای یافتن الگوها استفاده کند.
اگر از کودک هفت ساله‌ای که الفبا را می‌شناسد سوال کنید که بعد از حروف الف، ب، پ، ت، چه حرفی می‌آید، او قطعاً می‌تواند با استفاده از هوش منطقی خود، الگوی موجود را شناسایی کرده و به سوال شما پاسخ دهد.
در واقع این پرسش‌ها، در ذهن کودک ایجاد مسئله می‌کنند و ذهن انسان هم معمولاً برای حل مسئله، به دنبال ایجاد روابط منطقی است.
تفکر انتقادی بر پایهٔ منطق استوار است. اگر منطق دچار خطا شود، قضاوت و تصمیم‌گیری هم دقیق نخواهد بود. بنابراین منطق برای کشف خطاها و رسیدن به حقیقت ضروری است.
ویژگی‌های هوش منطقی ریاضی
۱- نظم: همه چیز به جای خود!
این افراد دوست دارند همه چیز منظم و سازمان‌یافته باشد. آن‌ها عاشق دسته‌بندی و مرتب کردن چیزها و کشف الگوها هستند. این توانایی در زمینه‌هایی مثل آمار، لجستیک، تئوری گراف و هندسه کاربرد زیادی دارد.
۲- استدلال منطقی
منطق حرف اول را در زندگی این افراد می‌زند. از دیدگاه آن‌ها پشت هر چیزی در جهان یک دلیل منطقی وجود دارد. آن‌ها برای حل مسئله، آن را ریشه‌یابی می‌کنند و با بررسی همهٔ جوانب و الگوهای موجود در مسئله تلاش می‌کنند علت منطقی برای ایجاد آن مسئله پیدا کنند تا به راه‌حل دست پیدا کنند. این افراد هیچ چیز را بدون وجود شواهد منطقی کافی قبول یا رد نمی‌کنند.
۳- ذهن علمی
این افراد به انجام پژوهش‌های علمی علاقه دارند. یعنی برای یافتن پاسخ پرسش‌های خود، یک فرآیند مشخص را دنبال کرده، مشاهدات خود را ثبت و نتیجه را ارائه می‌کنند. آن‌ها به مباحث مفهومی مثل شیمی، فیزیک و ریاضیات علاقه‌مند هستند.
۴- ریاضیات قوی
این افراد به اعداد و ریاضیات علاقه دارند و می‌توانند محاسبات ریاضی را به صورت ذهنی حل کنند. ذهن آن‌ها مانند یک کامپیوتر عمل می‌کند. آن ها برای حل مسائل، مرحله به مرحله محاسبات را انجام می‌دهند تا به پاسخ صحیح برسند.
۵- تفکر نقاد: چرا و چگونه؟!
این افراد به مسائل با دیدگاه انتقادی نگاه می‌کنند. این قابلیت در برنامه‌نویسی و حوزه‌های مشابه بسیار کاربرد دارد.
(سایت متمم در این زمینه اطلاعات خوبی دارد که می‌توانید در اینجا بخوانید: تفکر نقادانه)
۶- تفکر سیستمی
این افراد دوست دارند فرآیندهای منظم و منطقی را دنبال کرده و با قاعده کار کنند. آن‌ها ترجیح می‌دهند برای حل مسئله، آن را از بالا و با در نظر گرفتن همهٔ جزئیات ببینند.
چه کسانی هوش ریاضی دارند؟
فردی که به بازی‌های استراتژیک مثل شطرنج علاقه دارد، قطعاً هوش منطقی بالا دارد. شطرنج یک بازی فکری است. فردی که به این بازی علاقه‌مند است دوست دارد با تفکر منطقی به راه‌های تازه‌ای برای برنده شدن در بازی برسد.
- کودکانی که به پازل و حل معما علاقه‌مند هستند دارای هوش منطقی بالا هستند.
- افرادی که به خواندن رمان‌های کاراگاهی و تماشای سریال‌های معمایی پلیسی علاقه دارند.
- افرادی که به بازی‌های استراتژیک کامپیوتری مثل Solitaire و جدول سودوکو علاقه دارند.
- افرادی که هوش بورسی بالایی دارند و می‌دانند چه زمانی باید چه سهامی را بخرند و چقدر سرمایه‌گذاری کند.
- افرادی که برنامه‌نویس‌های ماهری هستند و می‌دانند چطور کد بنویسند و باگ‌های برنامه‌هایشان را رفع کنند.
- دانش‌آموزانی که به مباحث ریاضی، فیزیک، کامپیوتر، برق، آزمایش‌های علمی و حسابداری علاقهٔ بیشتری نشان می‌دهند.
- افرادی که به مباحث مالی و برنامه‌ریزی بودجه علاقه دارند. آن‌ها می‌توانند با مطالعهٔ صورت‌های مالی و نمودارها آيندهٔ یک سازمان را پیش‌بینی کنند.
راه های تقویت هوش منطقی ریاضی چیست؟
تصور اغلب افراد این است که برای ایجاد هوش منطقی ریاضی، باید ریاضیات قوی داشته باشند. اما این تصور کاملاً درست نیست.
این هوش تنها در ریاضیات به کار نمی‌آید. توانایی شناخت الگوهای منطقی و ساختاریافته به شما کمک می‌کند تا یادگیری دقیق‌تری داشته باشید.
تفکر و تحلیل نقادانه هم کمک می‌کند تا سطحی‌نگر نباشید و برای حل مسئله به عمق آن بروید و با همهٔ لایه‌های آن آشنا شوید.
در ویدئوی زیر هم می‌توانید با ۵ راهکار افزایش هوش منطقی و تفکر نقاد آشنا شوید:
تست‌های هوش ریاضی یکی از راه‌های تقویت این هوش هستند. ما برای شما مجموعه‌ای از این تست‌ها را فراهم کرده‌ایم که با کلیک روی تصویر زیر می‌توانید به آن ها دسترسی داشته باشید.
افراد مشهور با هوش منطقی ریاضی بالا
- انیشتین
- نیوتن
- کپلر
- ادیسون
- مارک زاکربرگ
- بیل گیتس
- مریم میرزاخانی
- استفن هاوکینگ
- برتراند راسل
- شرلوک هلمز
شغل مناسب هوش منطقی ریاضی
- مهندسی معماری
- حسابدار
- فیزیک
- نجوم
- برنامه‌نویس کامپیوتر
- تحلیل‌گر مالی
- معلم ریاضی
- مدیر پروژه
- مهندس برق
- پلیس
- تحلیل‌گر سیستم
- طراح پایگاه داده
- تحلیل‌گر شبکه
- مشاور بورس و سرمایه‌گذاری
- مهندس شیمی
- وکیل/قاضی
- پزشک
- مهندسی پزشکی
- پژوهش‌گر
- تحلیل‌گر داده و هوش تجاری
همانطور که گفتیم هوش منطقی ریاضی تنها برای حل مسائل ریاضی و فیزیک سودمند نیست. این هوش پایهٔ تفکر انتقادی است که در بسیاری از مسائل زندگی استفاده می‌شود.
همهٔ ما درجاتی از این هوش را در وجود خود داریم. اما هوش هم مانند عضلات بدن برای ورزیده شدن نیاز به تمرین دارد.
بنابراین با انجام تمریناتی که مناسب پرورش هوش منطقی ریاضی هستند، می‌توانید آن را بهبود دهید.
به یاد داشته باشید که موفقیت در هر شغلی به استفاده از تمام هوش‌ها بستگی دارد. اگر هوش ریاضی بالایی دارید لزوماً نباید یک برنامه‌نویس کامپیوتر یا ریاضی‌دان شوید. بلکه می‌توانید از این هوش در بسیاری از زمینه‌های شغلی غیرمرتبط با ریاضی هم استفاده کنید.
شما چه تمریناتی را برای پرورش هوش منطقی ریاضی می‌شناسید؟
