ضریب هوشی من چند است؟ (همراه با تست)

شاید برایتان پیش آمده باشد بعد از حل یک معمای پیچیده از خود بپرسید که ضریب هوشی من چند است؟ خب اول باید بدانید IQ چیست؟

«IQ» یا «ضریب هوشی» معیاری برای سنجش توانایی استدلال منطقی و حل مسئله است. ضریب هوشی به شما می‌گوید که در مقایسه با سایر افراد در چه سطحی قرار دارید.

تست‌های هوش به شما کمک می‌کنند تا به این پرسش پاسخ دهید که: «چگونه ضریب هوشی خود را بسنجیم؟».

انواع مختلف تست ضریب هوشی در دنیا وجود دارد، با این‌ حال در بسیاری از تست‌های استاندارد ضریب هوشی نرمال 100 است. با اینکه IQ می‌تواند پیش‌بینی‌کننده موفقیت تحصیلی باشد، اما متخصصان این حوزه عقیده دارند که لزوماً داشتن یک زندگی موفق را تضمین نمی‌کند.

در این مطلب به بررسی این موضوعات می‌پردازیم:

• بهره هوشی چیست؟
• تاریخچه‌ی آی‌کیو و تست هوش
• محاسبه ضریب هوشی چگونه است؟
• چگونه ضریب هوشی خود را بفهمیم؟
• تأثیر عوامل مختلف بر ضریب هوشی

ضریب هوشی چیست؟

IQ مخفف چیست؟

IQ مخفف عبارت Intelligence Quotient است که در زبان فارسی به آن «ضریب هوشی» یا «هوشبهر» گفته می‌شود. آی کیو معیاری برای سنجش هوش است و در قالب عددی بیان می‌شود.

ضریب هوشی معیاری برای سنجش بعضی از توانایی‌های شناختی انسان است. این معیار بیشتر توانایی‌های نیمکره‌ی چپ مغز را ارزیابی می‌کند؛ یعنی توانایی‌های مربوط به استفاده از استدلال منطقی برای حل مسائل.

آی کیو را به وسیله‌ی انواع تست‌ هوش استاندارد اندازه‌گیری می‌کنند. این تست‌ها توانایی‌های مختلفی را مثل حل مسائل ریاضی، دانش زبان، حافظه، استدلال و سرعت تجزیه و تحلیل اطلاعات اندازه می‌گیرند.

سپس همهه‌ی امتیازات به‌دست آمده در این تست‌ها، با هم جمع شده و نمره‌ی آی کیو به‌دست می‌آيد.

وقتی از موفقیت صحبت می‌کنیم، در کنار عوامل محیطی و هوش، باید از تلاش و پشتکار هم یاد کنیم. چیزی که «آنجلا داک ورث» در یک سخنرانی تد از آن صحبت می‌کند.

تاریخچه تست هوش

«پل بروکا» و «سر فرانسیس گالتون» از اولین دانشمندانی بودند که به فکر اندازه‌گیری هوش انسان افتادند. تصور آن‌ها این بود که اندازه‌ی جمجمه‌ی هر فرد، نشان‌دهنده‌ی میزان هوش او است و هر چه جمجمه‌ی فرد بزرگتر باشد، هوش بیشتری دارد.

این نظریه‌ها امروزه منسوخ شده‌اند و جایگاهی در اندازه‌گیری هوش ندارند. اما به هر حال شروعی برای ایجاد تست‌های هوش امروزی بودند.

اولین تست ضریب هوشی واقعی

‌اولین تست هوش استاندارد و واقعی در سال 1904 توسط دو روانشناس به نام «آلفرد بینه» و «تئودور سایمون» طراحی شد. در آن زمان وزارت آموزش و پرورش فرانسه از آن‌ها خواسته بود تستی را طراحی کنند تا به وسیله‌ی آن بتوانند دانش‌آموزان دارای مشکل ذهنی را از دانش‌آموزان تنبل، اما باهوش جدا کنند.

نتیجه‌ی این کار تحقیقاتی، تست هوش استنفورد بینه بود. در این تست توانایی‌هایی مثل یافتن کلمات هم‌قافیه، نام‌گذاری اشیا و استدلال منطقی سنجیده می‌شد.

تست هوش بینه محبوبیت زیادی، به‌ویژه در اروپا و آمریکا، به‌دست آورد. در این تست، دانش‌آموز در مقایسه با همسالانش سنجیده می‌شود تا مشخص شود که سطح هوش او نسبت به آن‌ها در چه سطحی است.

فرمول محاسبه ضریب هوشی در این تست این‌گونه بود:

(سن عقلی تقسیم بر سن واقعی دانش‌آموز) ضرب در 100

امروزه معروف‌ترین تست‌های هوش استاندارد «تست هوش کتل» و «تست هوش ریون» هستند.

بیشتر بخوانید: تفسیر آزمون استنفورد بینه | نتایج به‌دست‌آمده از آزمون چه می‌گوید؟

ضریب هوشی چگونه محاسبه می‌شود؟

سال‌هاست که سنجش آی کیو به‌عنوان یک مبحث جذاب در روانشناسی مطرح شده است. تست‌های هوش یکی از پرطرفدارترین تست‌های روانشناسی هستند که امروزه مورد استفاده قرار می‌گیرند.

از همان زمانی که اولین تست‌های هوش ابداع شدند، تلاش برای دسته‌بندی ضریب هوشی‌های مختلف هم شروع شد.

انجام تست‌های هوش به شما در پاسخ به این سوال که ضریب هوشی من چند است کمک می‌کنند. «تست هوش Raven» یکی از انواع این تست‌ها است.

تست هوش ریون که نوعی تست هوش تصویری است، به شما در فهمیدن میزان بهره هوشی‌تان کمک می‌کند.

برای انجام این تست روی دکمه‌ی زیر کلیک کنید:

دو فرمول محاسبه هوشبهر (آی کیو) که بیشترین کاربرد را دارند عبارتند از:

1. مقایسه‌ی نمره‌ی به‌دست آمده در تست با سایر اعضای جامعه آماری
   
2. تقسیم سن عقلی بر سن واقعی ضرب در 100

چطور ضریب هوشی خود را بسنجیم؟

وقتی تست ضریب هوشی را انجام دادید، نیاز به یک راهنمای تفسیر تست هوش دارید. در غیر این صورت نمی‌توانید بفهمید که شما ضریب هوشی بالا ، پایین یا متوسط دارید.

‌معیار بهره هوشی به شما می‌گوید که در یک تست استاندارد هوش چه امتیازی به دست آورده‌اید. معمولاً این امتیاز را در مقایسه با یک جامعهٔ خاص (مثلاً گروه همسالان) ارزیابی می‌کنند.

نمودار هوش افراد جامعه، نموداری زنگی شکل (نرمال استاندارد) است که میانگینی برابر 100 و انحراف معیاری برابر با 15 دارد.

انحراف معیار 15 در نمودار هوش به این معنی است که 68 درصد افراد جامعه دارای آی کیوی بین 85 تا 115 هستند و 95 درصد افراد جامعه آي کیوی بین 70 تا 130 دارند.

براساس نتایج به دست آمده از تست‌های هوش انجام شده در جامعه آماری‌های مختلف، جدول ضریب هوشی زیر ایجاد شده است. این جدول، طبقه‌بندی افراد را بر اساس آی‌کیوی آن‌ها مشخص می‌کند.

بازهٔ بهره هوشی	طبقه‌بندی
بالاتر از 120	نابغه
بین 110 تا 120	تیزهوش
بین 90 تا 110	متوسط
بین 80 تا 90	کم هوش
بین 70 تا 80	مرزی
زیر 70	مرزی ضعیف

‌با انجام تست ضریب هوشی و پیدا کردن پیدا کردن بهره هوشی خود در جدول بالا، می‌توانید متوجه بشوید نسبت به سایر افراد جامعه در چه سطحی قرار دارید.

بیشتر بخوانید: چگونه ضریب هوشی خود را بالا ببریم؟

ضریب هوشی خوب چند است؟

بعد از سوال “آی کیو من چنده” نوبت می‌رسد به این که “ضریب هوشی خوب چنده”.

واقعیت این است که چیزی به نام بهره هوشی خوب یا بد وجود ندارد! روانشناسان برای سنجش هوش افراد، سؤالات مختلفی را در یک تست می‌گنجانند. هر کدام از این سؤالات روی یک توانایی خاص متمرکز هستند.

ممکن است فردی در بخشی از سؤالات خوب عمل کند و در پاسخگویی به برخی دیگر از سؤالات خوب عملکرد خوبی نداشته باشد.

هر فردی دارای توانمندی‌های منحصربه‌فردی است. این توانایی‌ها آنقدر گسترده هستند که با یک تست نمی‌توان آن‌ها را سنجید.

با توجه به نظریه‌های مختلف هوش، انواع هوش برای انسان معرفی شده است. یکی از این نظریه‌ها، «نظریه‌ی تست هوش چندگانه گاردنر» است. در این نظریه 9 هوش برای انسان معرفی شده است.

هر فردی می‌تواند با تلاش و آموزش دیدن، در هر کدام از هوش‌های چندگانه پیشرفت کند و هوش خود را بالا ببرد.

برای آشنایی بیشتر با این نظریه روی دکمه‌ی زیر کلیک کنید:

بهره هوشی کشورهای جهان چند است؟

وقتی در حال نوشتن این مقاله بودم، به سایت World Population Review رسیدم که اطلاعات و داده‌های جالبی را درباره‌ی کشورهای مختلف ارائه می‌کند.

طبق اطلاعات این سایت، بهره هوشی کشورهای مختلف در سال 2020 به شکل زیر است:

بیشتر بخوانید: میانگین ضریب هوشی کشور‌های جهان چگونه اندازه‌گیری می‌شود؟

‌وقتی روی ایران کلیک کنید، ضریب هوشی ایرانیان را در سال 2020 نشان می‌دهد که برابر با 84 است.

همان‌طور که می‌بینید هوش ایرانیان در میان ملت‌های جهان در سطح پایین‌تری قرار دارد.

اختلاف‌نظرها در مورد تأثیر عوامل مختلف بر ضریب هوشی

از زمانی که تست‌های هوش ابداع شده‌اند، روانشناسان و محققان دانشگاهی، روی تأثیر عوامل مختلف (مثل نژاد، ملیت و جنسیت) بر مقدار بهره هوشی بحث و اختلاف‌ نظر داشته‌اند.

در دهه‌ٔ 1920 میلادی، ارتش آمریکا از تست‌های هوش در استخدام افراد استفاده کرد. بعد از مدتی اعلام شد که افراد از نژادهای مختلف ضریب هوشی‌های متفاوتی دارند. این مسئله باعث شد جنبش‌های نژادپرست با قدرت بیشتری به کار خود ادامه دهند.

با این‌ حال تحقیقات آتی نشان داد که اگر چه ژنتیک می‌تواند در میزان ضریب هوشی تعیین‌کننده باشد، اما عوامل محیطی هم نقش مهمی در تعیین آن بازی می‌کنند.

همچنین هیچ ارتباطی بین ضریب هوشی و نژاد (مثل نژاد سیاه و سفید) وجود ندارد.

بیشتر بخوانید: وراثت هوش چیست؟ | همه چیز دربارهٔ تاثیر ژنتیک و محیط بر هوش

نکته مهمی که باید به آن اشاره کرد، این است که، آی کیوی افراد در جهان به‌صورت خطی در حال افزایش است. این پدیده «اثر فلین» نام‌گذاری شده است.

برخی عوامل محیطی تعیین‌کننده در ضریب هوشی عبارت‌اند از:

• میزان تحصیلات
• نوع تغذیه‌ی افراد
• وضعیت سلامتی فرد
• شرایط خانوادگی
• شرایط اقتصادی و اجتماعی
• امید به زندگی
• میزان سواد
• خطای تست

ضریب هوشی من چند است آیا من نرمال هستم؟

بیش از نیمی از افراد در جهان از بهره هوشی نرمال برخوردار هستند. با اینکه در مورد ضریب هوشی چندان نمی‌توان کلی‌گویی کرد، اما نکات زیر را به یاد داشته باشید:

• بهره هوشی می‌تواند معیار کلی برای سنجش توانایی استدلال منطقی و حل مسئله باشد. بهره هوشی نرمال (متوسط) به این معنی است که توانایی شما در این زمینه‌ها متوسط است.
  
• بهره هوشی متوسط نمی‌تواند نشان‌دهنده همه‌ی قابلیت‌های شما باشد. فردی با بهره هوشی متوسط می‌تواند یک موزیسین نابغه، یک نقاش خلاق و یا یک خواننده درجه‌ یک باشد. «هوارد گاردنر» در این زمینه نظریه «هوش‌های چندگانه» را ارائه داده است.

همچنین جهت مطالعه بیشتر می توانید به مطلب زیر مراجعه نمایید. در این مطلب به طور مفصل در رابطه با ضریب هوشی نرمال و نشانه‌های آن توضیح داده شده است.

• تست‌های هوش نمی‌توانند بگویند شما چقدر در مورد دنیای اطرافتان کنجکاو هستید یا چقدر در درک و مدیریت احساسات توانمند هستید. برخی متخصصان از جمله «دنیل گلمن» معتقدند هوش عاطفی یا ای کیو (EQ) بسیار مهم‌تر از آی کیو است. با اینکه آی کیوی بالا می‌تواند در بسیاری از موقعیت‌ها اثرگذار باشد، اما تضمین‌کننده‌ی یک زندگی موفق نخواهد بود.
  
• طبق نتایج تحقیقات، آی کیو در طول زمان قابل‌تغییر است. در یک مطالعه که روی ضریب هوشی جوانان انجام شد، نتایج به‌ دست‌ آمده نشان می‌داد که ضریب هوشی افراد مورد آزمایش در طول چهار سال، تا 20 واحد تغییر یافته است.

بیشتر بخوانید: تست هوش هیجانی دانیل گلمن

بهره هوشی بالا: آیا من یک نابغه‌ام؟

بعد از دریافت نتیجه تست هوش و پاسخ به سوال “آی کیو من چنده” متوجه شده‌اید که دارای ضریب هوشی بالا هستید؛ اما آیا تیزهوش یا نابغه بودن به این معنی است که شما تحت هر شرایطی از افراد با هوش متوسط بهتر عمل می‌کنید و موفق‌تر هستید؟

جواب منفی است!

متخصصان عقیده دارند عوامل دیگری مثل هوش عاطفی هم مهم هستند. شاید حتی مهم‌تر از آی کیو. برای مثال هوش بالای 120 وقتی «هوش میان فردی» بالایی نداشته باشید چندان کمکی به شما نخواهد کرد.

در واقع تست‌های هوش، بیشتر توانایی‌های منطقی و حل مسئله شما را می‌سنجند. همان توانایی‌هایی که در موفقیت تحصیلی مهم هستند، اما زمینه‌های دیگری نیز در زندگی وجود دارند که شاید افراد با ضریب هوشی پایین‌تر در آن‌ها بهتر عمل می‌کنند و فردی با ضریب هوشی 125 در آن حوزه حرفی برای گفتن نداشته باشد.

شاید شنیده باشید که ضریب هوشی افراد مشهور مثل «آلبرت انیشتین» و «استیون هاوکینگ» بالای 160 بوده است، اما واقعیت این است که این اعداد تنها تخمین هستند و هیچ شواهدی وجود ندارد که از آن‌ها واقعاً تست هوش گرفته شده باشد.

بنابراین به آنچه با عنوان «بهره هوشی افراد مشهور» در اینترنت می‌خوانید چندان اعتماد نکنید.

اگر می‌خواهید اطلاعات بیش‌تری در مورد هوش عاطفی یا همان هوش هیجانی کسب کنید، حتماً مطلب زیر را مطالعه کنید.

بیشترین ضریب هوشی متعلق به کیست؟

طبق جدول طبقه‌بندی هوش، می‌دانیم که که افرادی با ضریب هوشی زیر 70 دارای هوش کم هستند و افرادی که بهره هوشی بالای 120 دارند نابغه‌اند.

در این جدول بعد از 120 عدد دیگری آورده نشده است؛ ولی جالب است بدانید که بهره هوشی انسان تا مرز 200 هم می‌رود!

بیشترین ضریب هوشی دنیا متعلق به «ویلیام جیمز سیدیس» بود که بهره‌ی هوشی او را بین 250 تا 300 تخمین می‌زنند!

‌ویلیام در سن پنج سالگی به 5 زبان زنده‌ی دنیا مسلط بود و در سن یازده سالگی وارد دانشگاه هاروارد شد.

او در سن 46 سالگی از دنیا رفت. اما هنوز هم کسی نتوانسته است رکورد او را در هوش بزند. در حال حاضر باهوش‌ترین فرد جهان «ترنس تائو» است که آی کیو او 230 است.

او در سن بیست سالگی مدرک دکترای خود را دریافت کرد و در سن 24 سالگی به عنوان جوان‌ترین استاد UCLA شناخته شد.

ضریب هوشی پایین: آیا من اختلال ذهنی دارم؟

آی کیوی پایین می‌تواند با نقص در توانایی‌های ذهنی در ارتباط باشد. توانایی‌هایی که عملکرد تحصیلی و شغلی افراد را تحت تأثیر قرار می‌دهند. همچنین آی کیوی خیلی پایین می‌تواند بر استقلال فرد در زندگی روزمره اثرگذار باشد.

در گذشته آی کیوی زیر 70 نشانه اصلی عقب‌ماندگی ذهنی قلمداد می‌شد؛ اما امروزه معیارهای تشخیص این اختلال عبارت‌اند از:

• آی کیوی 70 به پایین
  
• علامت‌هایی از محدودیت‌های ذهنی قبل از سن 18 سالگی
  
• محدودیت جدی در استدلال و یادگیری
  
• محدودیت‌های جدی در ارتباطات و توانایی‌های خود مراقبتی

درواقع روانشناسان برای تشخیص اختلال ذهنی تنها به عدد IQ اکتفا نمی‌کنند. رویکردهای نوین روانشناسی، عملکرد فرد در زندگی روزمره را هم در نظر می‌گیرند.‌ چیزهایی مثل توانایی مراقبت از خود و ایجاد ارتباط و تعامل با دیگران.

حالا که بحث از اختلال ذهنی در مورد آی کیوی پایین شد، شاید جالب باشد بدانید که از طرف دیگر افراد باهوش ممکن است به مشکلات روانی دچار باشند.

بیشتر بخوانید: مشکلات روانی افراد باهوش | 5 نابغه مشهور با اختلالات روانی

کمترین ضریب هوشی که می‌توان به دست آورد چند است؟

قبل از هر چیز باید بگوییم بالا یا پایین بودن ضریب هوش، وابستگی زیادی به توانایی شما در حل تست‌های هوش دارد. بسیار مهم است که بدانید تست‌های هوش استاندارد فقط بخش کوچکی از قابلیت‌های شما را اندازه‌گیری می‌کنند.

اگر کنجکاو هستید بدانید که کمترین ضریب هوشی جهان چند است؟ باید بگوییم پاسخ به این سؤال کار ساده‌ای نیست.

ما تنها می‌دانیم که متوسط ضریب هوشی 100 است و افرادی که آی کیوی زیر 70 دارند هوش کمی دارند.

بهره‌ی هوشی زیر 70 که کمترین ضریب هوشی است، معمولاً توسط افرادی با معلولیت‌ ذهنی کسب می‌شود.

ضریب هوشی صفر یعنی چه؟

ضریب هوشی صفر، از لحاظ تئوری کمترین عددی است که فرد می‌تواند به دست آورد. اما این عدد فقط در تئوری ممکن است و در عمل تاکنون کسی با بهره هوشی صفر دیده نشده است.

آی کیو مرزی چیست؟

آی کیوی بین 70 تا 80 رابه افرادی با «هوش مرزی» نسبت می‌دهند. دلیل اینکه به آن مرزی گفته می‌شود این است که این ضریب هوشی، مرزی بین تشخیص معلولیت ذهنی و سلامت ذهن است.

ضریب هوشی زیر 70 به چه معناست؟

ضریب هوشی زیر 70 (مرزی ضعیف) را می‌توان به مشکلات شناختی و معلولیت‌های ذهنی نسبت داد. البته دارا بودن ضریب هوشی 70 و پایین‌تر تنها یک دلیل برای شک کردن به مشکلات ذهنی است.

امروزه می‌دانیم که برای تشخیص معلولیت‌های ذهنی موارد دیگری را هم باید بررسی کرد.

بنابراین بهره هوشی تنها یک راه سنجش توانایی‌های ذهنی است و پزشک برای تشخیص اختلال‌های جدی، موارد دیگری را هم بررسی می‌کند. دانستن مقدار این معیار به فرد در درک نیازهایش کمک می‌کند، اما به‌تنهایی تعیین‌کننده‌ی موفقیت او در زندگی نیست.

جمع‌بندی

‌همانطور که گفته شد، ضریب هوشی نمی‌تواند تنها معیار شکست یا موفقیت در زندگی باشد. ممکن است فردی با بهره هوشی پایین در زندگی‌اش به موفقیت‌های زیادی دست پیدا کند و برعکس، فردی با بهره هوشی بالا دستاورد چندانی نداشته باشد.

همان‌طور که ابتدای مطلب گفتیم، وقتی از موفقیت صحبت می‌کنیم، در کنار تمام عوامل محیطی و هوش، نباید نقش کلیدی و پررنگ تلاش و پشتکار را فراموش کنیم.

مطالب مرتبط

همان‌طور که در این مطلب متوجه شدید، تنها دلیل موفقیت هوش نیست. در کنار هوش، فاکتورهای دیگری نیز وجود دارند که می توانند به ما در راه شناخت خود کمک نمایند. یکی از این موارد استعداد است. مطالب زیر نیز در همین راستا در سایت کارنکن نوشته شده و در اختیار شما قرار داده شده‌اند.

یک مورد مهم دیگر در خودشناسی، شناخت شخصیت خودمان است. ما با شناخت شخصیت خود و دیگران می‌توانیم تعاملات بهتری چه در محیط کار و چه در محیط خانواده، دوستان و آشنایان داشته باشیم. همچنین درک بهتر نسبت به شخصیت، می‌تواند به ما کمک شایانی در انتخاب شغل و رشته تحصیلی نماید. در مطلب زیر، مجموعه‌ای بهترین و معتبرترین تست‌های خودشناسی برای شما گردآوری شده.

آیا می‌دانید بهره هوشی شما چند است؟
به نظر شما ضریب هوشی تا چه اندازه در زندگی افراد موفق نقش دارد؟