آیا واقعاً رشته تحصیلی‌ات را دوست داری؟

اهمیت علاقه در انتخاب رشته چقدره؟ چرا مهمه که به رشته‌ای که قراره بخونیم، علاقه داشته باشیم؟

خیلی از ماها، در مقطع سرنوشت‌سازی از زندگی‌مون، باید تصمیم بگیریم انتخاب رشته کنیم. باید تصمیم بگیریم از بین رشته‌های علوم انسانی، رشته‌های علوم تجربی و ریاضی فیزیک، یک رشته رو انتخاب کنیم.

در این فرآیند انتخاب رشته، خیلی پارامترها تأثیر دارن. عواملی مثل:

• ترجیحات شخصی
• رتبۀ کنکور
• بازار کار

و موارد مشابه، تنها نمونه‌هایی از این عوامل مؤثر در انتخاب رشته هستن.

اما یکی از مهم‌ترین عوامل مؤثر در انتخاب رشته، موضوع علاقه هست.

می‌دونم که انتخاب رشته، کاری خیلی مهم و سخت توی زندگی دانش‌آموزان هست و پیدا کردن علایق شخصی از اون هم سخت‌تر.

توی این نوشته، قراره یک بررسی خیلی جامع در مورد موضوع علاقه در انتخاب رشته داشته باشیم و در قالب تجربه‌ها و داستان‌هایی، به این موضوع بپردازیم.

این مطلب حاصل کلی مشاهده و گردآوری اطلاعات و دیدن ناراحتی‌های آدم‌ها از انتخاب رشتۀ نادرست‌شون هست تا شما اشتباه نکنین، پس هیچ‌جا نرید و تا آخر مطلب و علی‌الخصوص بخش ویژه رو دنبال کنین. 😎

در ادامۀ نوشته، شما قراره در قالب سرفصل‌های پایین، در مورد تاثیر علاقه در انتخاب رشته ، اطلاعات بیشتری کسب کنین:

۱. داستان انتخاب رشته از کجا شروع می‌شه؟

بعد این‌که کنکور دادین و مصائبش رو پشت سر گذاشتین، نتیجۀ اعمال‌تون و تست‌هایی که زدین، در زمان اعلام نتایج کنکور، توی سایت سنجش منتشر می‌شه.

سایت رو باز می‌کنین و چندتا کد می‌زنین و وارد بخشی می‌شین که نتایج در اون‌جا قرار داره. کلی عدد و رقم و این جور چیزها توی بخش نتایج می‌بینین.

اما یک سری عددها از بین عددهای دیگری که اون‌جا هستن، مهم ترن. مثلاً رتبه در سهمیه یکی از اون عددهای مهم هست.

شما اون عدد رو می‌بینین و بعدش کلی اتفاق‌های دیگه، از اون لحظه شروع می‌شه. حالا باید با توجه به رتبه‌تون، شروع کنین به اینکه یک رشته‌ای رو انتخاب کنین.

البته اینجا در پرانتز بگم که یک حجم عظیمی از احساسات و علایق، توی همین فرآیندی که تعریف کردم، رد و بدل می‌شه که خواستم بگم در جریان‌شون هستم. (یعنی می‌دونم صرفاً 4 تا کار عادی نیستن این‌ها)

و اینجاست که یک بخش جدیدی در زندگی تحصیلی تون شکل می‌گیره! انتخاب رشته.

۲. انتخاب رشته؟ حالا باید چی کار کنم؟

سؤالی که بدون شک، در ذهن خیلی‌ها در زمان انتخاب رشته می‌گذره.

بعد از اینکه رتبه‌تون رو فهمیدین، بر اساس اون رتبه، خیلی واضحه که می‌تونین بعضی رشته‌ها رو انتخاب کنین و بعضی رشته‌ها رو هم نمی‌تونین.

و همین محدودیت، کار رو سخت می‌کنه. اینکه همه نمی‌تونن برن رشته دلخواه‌شون رو در دانشگاه مد نظرشون تحصیل کنن.

حالا این وسط، کلی عامل، این انتخاب رشته رو، از چیزی هم که فکر می‌کنین، سخت‌تر می‌کنن.

توی انتخاب رشته، خیلی پارامترها تأثیر دارن. بعضی اوقات به حدی سخت و پیچیده می‌شه ماجرا که حتی مسلط‌ترین و آسوده‌خاطرترین آدم‌ها هم، مرتکب اشتباه‌های بزرگی می‌شن.

۳. عوامل محیطی، وارد می‌شوند!

توی برهۀ زمانی انتخاب رشته، رتبه‌مون رو می‌دونیم و می‌دونیم که انتخاب‌های محدودی برای ورود به دانشگاه داریم.

حالا این وسط، عوامل محیطی هم وارد عمل می‌شن که چندتا از مهم‌ترین‌هاشون رو اینجا بررسی می‌کنیم. 😑

تأثیر خانواده

شوهرعمه پسرخالۀ پدرمون👴، زنگ می‌زنه که موفقیت ما رو در کنکور تبریک بگه. ما هم که اصلاً نمی‌دونیم چیه قضیه، به حرفاش گوش می‌دیم که داره هی پشت تلفن می‌گه ایشالا پس شیرینی شریف رفتنتو می‌گیریم ازت و طرف قطع هم نمی‌کنه!!

بالأخره تلفن رو که قطع می‌کنه، مامان‌مون از اونورِ خونه رو به ما داد می‌زنه که ماشالا چه مهندس کامپیوتر خوبی قراره بشی. قربونت بشم. پدر خونواده می‌گه: نخیرم! بچۀ گل دسته‌مون قراره مهندس مکانیک شه، ماشین باباش رو تعمیر کنه با مدرک مهندسی مکانیک.

ما هم اون وسط، گیج و مبهوتیم که اینا چی دارن می‌گن.

ولی این داستان‌ها تموم نمیشن. هر کی می‌خواد یه جوری ما رو بفرسته تو مسیری که دلش می‌خواد.

تأثیر دوستان

خب این وضع خونه، خیلی استرس‌زا هست.

تصمیم می‌گیریم از خونه بزنیم بیرون تا هوایی عوض کنیم. با رفقا هماهنگ می‌کنیم یک برنامه‌ای بریم.

اون‌جا هم رفقا شروع می‌کنن: وای بچه‌ها! یه چیز جالب بهتون بگم. پسرخالۀ من که الان لامبورگینی داره، اصلاً دانشگاه نرفته. اون یکی می‌گه فامیلای ما که پزشکی خوندن، میلیارد براشون پول خرده هست و اونا که مهندسن بیکارن و خلاصه هر کی یه چیزی می‌گه.

فشار بیشتر و بیشتر میشه. هیچ کسی حرفِ ما که می خوایم انتخاب رشته کنیم رو نمی‌فهمه انگار.

تأثیر جامعه

تلویزیون و کانال‌های تلگرام و پیج‌های اینستاگرام و همه و همه، شروع می کنن به اینکه کلیپ بسازن از اینکه رتبه برتر کنکور از پکیج ایران رادیاتور استفاده می‌کرده که همۀ درس‌های کنکورش رو 100 بزنه و الانم می‌خواد بره برق شریف!

هی همه می‌گن شریف. می‌گن برق شریف. اصلاً چه خبره؟ چی داره این شریف؟

هزاران سؤال در میان هست و هیچ پاسخی وجود نداره.

مشاورها

تصمیم می‌گیریم بریم پیش مشاور. مشاور اگر مشاور خوبی نباشه که اصلاً هیچی. حرفش رو نزنیم بهتره.

مشاورهای خوب، شروع می‌کنن به توضیح دادن خیلی چیزها. می‌گن تست شخصیت بده و مثلاً رتبه‌ات رو ببینیم و از این حرف‌ها.

حرف‌های خیلی خوبی هم ممکنه بزنن. مثلاً در مورد موضوعی مثل علاقه شخصی به رشته‌ها! اینجا تازه جرقه‌هایی ممکنه زده بشه.

ولی خب. در کل توی این فرآیند انگار یک چیزی کم هست. خودِ خودِ ما! اون خودِ اصلیِ ما!

میون این همه حرف راجع به تست و نمره و بازار کار و این چیزها، ما خود واقعی‌مون رو باید مدنظر بذاریم. اصلاً این حرف‌ها، زمانی معنی پیدا می‌کنن که ما محوریت داریم. وگرنه هیچ اهمیتی ندارن.

پس یک موضوع خیلی مهم می‌شه این وسط! اون هم چیزی نیست جز خودِ ما و نقش علاقه در انتخاب رشته توسط ما!

بیشتر بخوانید: تست آنلاین رغبت سنج تحصیلی – شغلی استرانگ و تفسیر تست رغبت سنج استرانگ

۴. تاثیر علاقه در انتخاب رشته

اینجا تازه اولین جایی می‌شه که تصمیم می‌گیریم به اون خودِ واقعی‌مون هم فرصت ابراز وجود بدیم.

ماها همون‌جور که خودتون می‌دونین، زیاد دیدیم امثال این داستان‌ها رو که آدم‌ها اصلاً حواسشون نیست که انتخاب رشته چقدر مهمه.

واقعاً زیادن افرادی که رو حساب شیک و باکلاس بودن کلمۀ مهندس یا دکتر، روی حساب اینکه پدرشون یک رشته‌ای رو در دانشگاه خونده، به خاطر اینکه همه دوستان صمیمی‌شون می‌خوان یک رشته‌ای رو بخونن، انتخاب رشته می‌کنن.

ولی خیلی خیلی خطرناکه این قضیه. ما عموماً به اهمیت علاقه در انتخاب رشته توجهی نداریم و انتخاب رشته بر اساس علاقه نمی‌کنیم، درحالی‌که انتخاب رشته، قراره سرنوشت خودِ خودِ ما رو رقم بزنه و نه سرنوشت دوستان و مادر و پدر و شوهرعمۀ پسرخالۀ پدرمون رو!

۵. اهمیت علاقه در انتخاب رشته و توجه به خودتان

خیلی ساده بگم. ببینین، من به یک جمله‌ای ایمان دارم. هر انسانی، یک گونه هست!

معنی حرفم این هست که یعنی همون جور که مثلاً گونۀ میمون‌ها با گونۀ مورچه‌ها، تفاوت داره، هر یک انسانی، خودش یک گونۀ خاص هست.

من یک سری ویژگی‌ها دارم که با اون‌ها کاملاً از همه افراد دیگه، جدا می‌شم.  من یک موجود مستقل هستم با ترجیحات ویژۀ خودم و هیچ‌ کسی نمی‌تونه به جز من، نقش من رو در این عالم بازی کنه!

 برای فهم بهتر این قضیه، سری به آزمون‌های شناخت شخصیت و ویژگی‌های افراد بزنین تا ببینین چقدر گونه‌های مختلف رفتاری و شخصیتی داریم.

علاقه و ترجیحات، خیلی خیلی در این که ما چه کار کنیم و چه کار نکنیم، تاثیر دارن. حالا می‌دونین اگر به این موضوع توجه نکنین چه اتفاقی ممکنه براتون بیفته؟

چشمتونو ببندین و فرض کنین یک نفری که اصلاً حالش بهم می‌خوره از کدنویسی کامپیوتر، 10 سال سرِ کلاس‌های آموزش برنامه‌نویسی کامپیوتر بشینه. اصلاً می‌شه تحمل کرد؟ شما جاش بودین چطوری می‌شدین؟

علاقه در انتخاب رشته یعنی اینکه آقا جان! من انتخابی که می‌خوام انجام بدم، مطلوب وجود خودمه! خودِ خودم واقعاً ازش متنفر نیستم و می‌تونم تحملش کنم و یا اینکه اصلاً دیوانه‌وار اون انتخاب رو دوست دارم.

۶. حتماً باید عاشق یک رشته باشم تا اون رو انتخاب کنم؟

ما همۀ کارهایی که در زندگی انجام می‌دیم رو لزوماً عاشقانه و از ته دل انجام نمی‌دیم. هیچ‌ کسی با علاقه و میل عاشقانه نمیره آمپول چرک خشک کن بزنه که سوزن فرو کنن تو بدنش.

عاشقانه نیست این قضیه. ولی خب لازمه.

نقش علاقه در انتخاب رشته ، معنیش این نیست که شما حتماً بدونین کشته مردۀ چه چیزی هستین که فقط اون رو انتخاب کنین. خیلی‌ها ممکنه مسائل مهم دیگری به علاوه علاقه‌شون رو در انتخاب رشته لحاظ کرده باشن.

حرف اینجاست که شما باید حواس‌تون باشه که حتی اگر یک رشته‌ای رو مجبوری هم انتخاب کردین، حالتون ازش بهم نخوره. توحه به بحث علاقه در انتخاب رشته و انتخاب رشته مورد علاقه ، بی‌نهایت مهم هست.

در بدترین حالت، اگر نتونستین رشته‌ای رو بخونین که دوسش دارین، حداقل رشته‌ای که دوسش ندارین هم رو نخونین.

بیشتر بخوانید: تست روانشناسی انتخاب رشته مورد علاقه

۷. از اون‌ورِ بوم هم نیفتین

درسته که علاقه خیلی مهمه. توی این متن هم خیلی سعی کردم این قضیه رو پررنگ جلوه بدم، اما حقیقت اینه که مراقب افراط و تفریط باید باشین.

نباید توی انتخاب رشته تحصیلی مورد علاقه تون، خیلی دیگه وسواس به خرج بدین. بعضی وقت‌ها علایقتون، مثل اولین باریه که یه غذایی رو می‌خورین. یه قاشق که از اون غذا می‌خورین، تازه می‌فهمین چقدر هم خوب بود اون غذا!

ترجمان یک مقاله خیلی جالب داره تحت این عنوان که علاقه ات را پیدا کن، توصیه مزخرفی است. توی این مقاله دقیقاً به همین موضوع اشاره می‌کنه که این وسواس در انتخاب‌ها بر اساس علاقه، خیلی نمی‌تونه همه جا مفید و به سود ما باشه.

از طرفی هم اگر موندین بین اینکه در انتخاب رشته علاقه مهم است یا بازار کار، صرفاً به خاطر پول بیشتر، یک رشته رو انتخاب نکنین.

ما مهندسی داریم که توی فیلدهایی که خیلی از مهندساش بیکارن، داره میلیاردی پول در میاره و مهندسی هم داریم که توی رشته‌ای که خیلی‌ها دارن ازش پول درمیارن (مثلاً کامپیوتر)، بیکار مونده! پزشک‌ها همین طور…

بیشتر بخوانید: مشاوره استعدادیابی شغلی

یک داستان عبرت‌آموز دربارۀ نقش علاقه در انتخاب رشته

خواهر من، رشته لیسانسش کامپیوتر بود. اون اوایل فکر می‌کرد از این رشته متنفره و یادمه که از صبح تا شب، سه ترم اول گریه می‌کرد که من این رشته رو دوست ندارم.

هرچی که گذشت، ولی فهمید اون قدرها هم بد نیست کامپیوتر. هرچند که بازم از ته دلش بیشتر رشته‌های با ته مایه شیمی و یا علوم انسانی رو دوست داشت.

به هرحال که گذشت و گذشت. لیسانسشم گرفت. با معدل خیلی خوب هم گرفت. ولی خب، برای ارشد، تصمیم گرفت بره دنبال علاقه‌اش.

رفت باستان‌شناسی خوند برای ارشد. رتبه اش هم خیلی خوب شد و دانشگاه تهران قبول شد.

ارشدش رو کلاً توی محیط های کاوش و حفاری باستان‌شناسی بود. ولی تموم که شد ارشدش، باور کنین حتی یک پیشنهاد کاری درست و درمون هم نداشت.

خواهر من مثالیه از این که نه فقط به خاطر پول و نه فقط به خاطر علاقه صرف، نباید انتخاب رشته کرد. تعادل بین علاقه و بازار کار مسئله مهم‌تری هست که بهش اشاره می‌کنیم.

امروز خواهر من آدم خوشحالی هست و از زندگی واقعاً راضی هست، ولی خب همیشه تعریف می‌کنه که نباید تو ایران، باستان‌شناسی می‌خوندم!

۸. بالأخره در انتخاب رشته علاقه مهم است یا بازار کار ؟

من یک باوری دارم که الان براتون تعریف می‌کنم چیه، نمی‌دونم شما باهاش موافقین یا نه؟

من فکر می‌کنم آدم‌ها همه علایق و موضوعات مرتبط بهشون، در قالب یک طیف قابل‌بررسی هستن.  اهمیت علاقه در انتخاب رشته یک عدد خاص نیست. یک کلید روشن و خاموش نیست. یک طیفه.

شما موقع انتخاب باید حواستون باشه که گزینۀ مناسب، قراره ترکیبی باشه از تمامی عوامل به صورت کاملاً مؤثر.

یک انتخاب رشته خوب، انتخاب رشته‌ای هست که:

• به رشته علاقه داشته باشین
• بازار کار خوبی داشته باشه
• شخصیت اجتماعی خوبی به شما بده
• با روحیاتتون سازگار باشه
• درآمد خوبی بتونین ازش کسب کنین

و چندتا چیز مهم دیگه.

انتخاب‌های انسان، صفر و یک نیستن. طیف هستن.

۹. سبک‌سنگین کردن علاقه در انتخاب رشته

ما یک مفهومی می‌خوندیم در رشتۀ مدیریت به اسم Trade Off! شما باید بین پارامترها یک تعادلی برقرار کنین. یک‌جوری که نه سیخ بسوزه و نه کباب.

براتون مثال بزنم، هیچ فوتبالیستی، نمی‌گه که من حاضر بودم دست نداشته باشم ولی پام قوی‌تر بود. تعادله که زیباست.

تاثیر علاقه در انتخاب رشته غیر قابل انکاره، ولی تعادل از همه چی در زندگی مهم‌تره. در دوراهی انتخاب رشته پول یا علاقه ، هیچ‌کدوم رو الکی دور نندازین.

علاقه در انتخاب رشته نباید به قیمت بی‌پول موندن یا بیکار موندن شما تموم شه و همچنین پولدار شدن به هر قیمتی، خیلی دل‌چسب نیست.

به هر قیمتی پول دار شدن، خیلی انتخاب جذابی نیست. قراره از زندگی لذت ببرید. نه اینکه بردۀ زندگی باشین!

بیشتر بخوانید: استعدادهای فطری انسان

۱۰. یک بخش ویژه! مصاحبه با چند دانشجوی موفق

نوبت به بخش ویژۀ 🌟 این متن رسید. من در مورد اهمیت علاقه در انتخاب رشته از چندتا از دانشجوهای موفقی که می‌شناختم سؤالاتی پرسیدم که شنیدن جواباشون، حتماً می‌تونه مفید و راهگشا باشه.

چند پیشنهاد برای جمع بندی

امیدوارم مطالب مربوط به موضوع نقش علاقه در انتخاب رشته ، بتونه شما رو در راه انتخاب مسیر درست، کمک کنه.

حالا که این نوشته رو خوندین و تا اینجا همراه بودین، شاید خوب باشه که درمورد استعدادیابی از طریق لینک زیر مطالعه کنین:

راستی! من یک مطلب در مورد مقایسۀ بین رشته‌های ریاضی یا تجربی نوشته‌ام که توصیه می‌کنم اون رو هم یه نگاهی بندازین:

موضوع این نوشته، دغدغۀ خیلی از آدم‌ها بوده و هست و خواهد بود.
مطمئنم شما هم خیلی حرف‌های خوب دارید که در این مورد می‌تونه مفید باشه.
پس تجربه‌ها و نظرات ارزشمندتون رو برامون همینجا بنویسین.
ممنون از همراهی‌تون🎩