چگونه یک انگیزه نامه تحصیلی موفق بنویسم؟

یکی از دغدغه‌های بسیاری از دانشجوهایی که قصد اپلای (Apply) به دانشگاه‌های خارج از کشور را دارند، نوشتن انگیزه نامه تحصیلی (SOP) است.

خیلی از افراد بر این باورند که با نوشتن یک متن ساده، بخش زیادی از مسیر پذیرش را طی کرده‌اند؛ اما مسئله‌ی انگیزه نامه تحصیلی و انگیزه نامه کاری فراتر تر از یک نامه دوستانه یا نامه به ارگان‌های کم اهمیت است و نیاز به دانش و مهارت خاصی دارد.

در واقع دانشگاه‌های مختلف، در کنار بررسی رزومه تحصیلی، بر اساس متن انگیزه نامه تحصیلی ، درخواست و میزان اشتیاق شما را مورد بررسی قرار‌داده و به آن پاسخ می‌دهند.

شما با مطالعه این‌ راهنما پاسخی‌ جامع برای سوال « انگیزه نامه تحصیلی چیست » پیدا می‌کنید و به تمامی زوایای نوشتن یک انگیزه نامه تحصیلی موفق دست پیدا می‌کنید.

همین‌طور با مطالعه بخش باید‌ها و نباید‌ها به نکات بسیار کابردی دست پیدا می‌کنید که کم‌تر راجع به آن‌ها صحبت‌شده و می‌تواند کمک جدی به پذیرش انگیزه نامه شما بکند.

مطالبی که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم :

• انگیزه نامه تحصیلی چیست ؟
• اهمیت و لزوم نوشتن انگیزه نامه تحصیلی
• مراحل نوشتن انگیزه نامه تحصیلی
• چگونه در رقابت با سایر افراد برتر باشیم؟ (بایدها و نبایدها)
  • اگر قبلا ریجکت شده‌ایم چه کاری باید انجام دهیم؟
• هزینه مشاوره برای نگارش انگیزه نامه تحصیلی

انگیزه نامه تحصیلی چیست

انگیزه نامه تحصیلی یا «Statement of Purpose» یکی از مدارک مهمی است که متقاضیان برای پذیرش درخواستشان در دانشگاه‌ها  در کنار دیگر اسناد ارسال می‌کنند.

اینکه شانس شما برای پذیرش افزایش پیدا کند به نحوه نوشتن، محتوای متن و موارد دیگری بستگی دارد، در واقع دانشگاه‌ها با مطالعه انگیزه نامه تحصیلی در کنار مدارک دیگر، اجازه ورود شما را صادر می‌کنند.

پس باید این موضوع اهمیت زیادی برای متقاضی داشته باشد.

اهمیت و لزوم نوشتن انگیزه نامه تحصیلی

از آن جایی که هیچ گونه ملاقات حضوری قبل از قبولی در دانشگاه مقصد، امکان‌پذیر نیست، انگیزه نامه تحصیلی جزو مهم‌ترین مدارکی است که شما باید از آن استفاده کنید.

این امر مهم، شما را با بخش پذیرش دانشگاه آشنا می‌سازد، شانس قبولی شما را بالا می‌برد و زمینه‌ساز شروع به تحصیل شما در خارج از کشور می‌شود.

مهم‌ترین نکته برای نوشتن انگیزه نامه تحصیلی این است که متنی مختص خودتان داشته باشید و تا می‌توانید از مشابه بودن دوری کنید.

در واقع شانس شما با رعایت متفاوت بودن متن، بالاتر می‌رود، اما متفاوت بودن تنها دلیل قبولی و مهاجرت تحصیلی شما نیست!

بیشتر بخوانید: بهترین کشورها برای مهاجرت تحصیلی

 مراحل نگارش انگیزه نامه تحصیلی

نگارش انگیزه نامه تحصیلی یا انگیزه نامه کاری با توصیه نامه تحصیلی یا توصیه نامه کاری (Cover Letter) تفاوت دارد.

بهتر است که  انگیزه نامه تحصیلی  را در چند بخش جدا بنویسید.

در واقع این کار باعث می‌شود که محتویات مطلب شما واضح‌تر و قابل درک‌تر باشد و موارد غیرمرتبط از هم تفکیک شوند.

در ادامه شما به ترتیب با بخش‌های مختلف نگارش یک انگیزه نامه تحصیلی آشنا می‌شوید.

پس حتماً قلم و کاغذ آماده‌ کنید و یادداشت‌برداری کنید.

بیشتر بخوانید: چگونه رزومه ارسال کنیم ؟ با رعایت این 13 مورد رزومه‌ات را به مقصد برسون

بخش اول: خودتان را معرفی کنید و از هدف‌هایتان بگویید.

در این بخش شما باید خیلی مختصر خودتان را معرفی کنید و هدفتان را بیان کنید.

نباید در معارفه، از موارد بی‌ربط صحبت کنید و محوریت مطالب شما فقط هدف و درخواست شما باشد، مثلاً:

شما نمی‌توانید زمانی که خواسته شما دانشکده پزشکی است، از علاقه به گل و گیاه صحبت کنید، این کار نه تنها کمکی به پذیرش شما نمی‌کند بلکه انگیزه نامه تحصیلی را از مسیر اصلی دور می‌کند.

بخش دوم: دلیل علاقه شما به این‌ رشته را بیان کنید.

این بخش پاسخ تمام سوالاتی است که خواننده انگیزه‌نامه یا بخش پذیرش دانشگاه در مورد علایق و دلایل شما می‌پرسد.

باز هم تاکید می‌شود باید در نظر داشته باشید که هیچ گونه ملاقات حضوری نخواهید داشت و بخش زیادی از شانس شما برای قبولی، نوشتن انگیزه نامه تحصیلی است.

نوشتن یک انگیزه نامه تحصیلی مناسب نه تنها شانس قبولی شما را در دانشگاه بیشتر می‌کند، بلکه می‌تواند کمک هزینه تحصیلی شما را نیز از دانشگاه دریافت کند، پس باید تمام تلاش خودتان را به کار بگیرید.

در این‌ بخش باید دلیل علاقه و نحوه‌ی آشنایی خودتان با رشته‌ انتخابی را شرح بدهید.

وقتی در انگیزه نامه تحصیلی خود، رشته‌ تحصیلی و علت علاقه‌تان به این‌ رشته را بیان کردید، باید به این‌ نکته هم توجه کنید که آیا پای‌بند و متعهد به این‌ رشته هستید یا خیر؟

در واقع باید متقاضی به گونه‌ای متن را نوشته باشد که خواننده انگیزه نامه یا بخش پذیرش دانشگاه این اعتماد را داشته باشد که تعهد جدی است و صرفاً نوشته خالی و بدون پشتوانه نیست.

این‌ها برخی از سوالاتی هستند که پاسخ به آن‌ها کمک بزرگی به بهتر شدن انگیزه نامه تحصیلی می‌کند:

• چرا این دانشگاه را انتخاب کرده‌اید؟

• به چه علت این دانشگاه نظر شما را جلب کرده است؟

• به چه دلایلی این کشور را به عنوان کشور مقصد برای تحصیل انتخاب کرده‌اید؟

• در این‌رشته چقدر سابقه دارید؟

• قصد کسب چه توانایی‌هایی را در این‌ رشته دارید؟

• بعد از فارغ‌التحصیلی چه هدف و برنامه‌ای دارید؟

• آیا قصد دارید درس‌ خواندن در آن‌ رشته را ادامه بدهید؟

• توقع شما از دانشگاه چیست؟

• چگونه می‌توانید به دانشگاه کمک کنید؟

• علایق و عادات و سرگرمی‌های شما چیست؟

• ویژگی‌های اخلاقی شما چیست؟

• درباره فرهنگ دانشجویی کشور مقصد چه می‌دانید؟

• آیا فکر می‌کنید می‌توانید خودتان را با آن کشور وفق دهید؟

بیشتر بخوانید: نحوه نوشتن رزومه برای پذیرش دانشگاه

بخش سوم: چرا فکر می‌کنید از سایر رقبا برتر هستید؟

در بخش سوم بیان کنید که چه تجربه و سابقه‌ای در حوزه تحصیلی خود دارید.

اگر مشغول به کار، در حال انجام پروژه و یا حتی کارآموز در حوزه تحصیلی خودتان بودید، همه آنها را در انگیزه نامه بنویسید.

با این کار، شما اطلاعات مهم‌تری برای دانشگاه ارسال کرده‌اید. اگر تا‌کنون در رشته‌ی مورد‌نظر خود تجربه مستقیمی نداشته‌اید، می‌توانید نزدیک‌ترین تجربه را نیز بنویسید و به ارتباط آن‌ها اشاره‌کنید.

اگر فکر می‌کنید اطلاعات دیگری دارید که در این‌ بند باید بنویسید، حتماً اشاره کنید و تأکید داشته‌ باشید که حتماً این‌ اطلاعات خوانده‌ شود.

بخش چهارم: از اهدف شغلی خود بنویسید

بخش مهمی که در آن شما از اهدافتان در آینده و انگیزه‌های شغلی بلند مدت صحبت می‌کنید.

هدف شغلی خود را واضح بیان کنید و به این بپردازید که چه راهی را انتخاب کردید، برنامه‌ریزی خودتان را بنویسید، در مسیر شغلی‌تان چه مشکلاتی وجود خواهد داشت و برای رفع این موارد چه راهکاری ارائه می‌دهید.

باید خواننده را متقاعد کنید که کاملاً به حوزه‌ شغلی مرتبط با رشته‌ی خود مسلط هستید و اطلاعات کاملی دارید.

این بخش باید با بخش اول متفاوت باشد.

شما در بخش اول در رابطه با هدف تحصیلی صحبت می‌کنید. مثلاً می‌خواهید تا چه مقطعی ادامه دهید، ارشد یا دکترا؟
اما در این بخش شما به هدف شغلی بعد از پایان تحصیلات اشاره می‌کنید.

کجا مشغول به کار خواهید شد؟

آیا به دنبال عنوان مدیریت هستید یا کار در بخش ساده؟

این‌ها مواردی است که شما در رابطه با آن می‌نویسید.

بیشتر بخوانید: نحوه گرفتن توصیه نامه از اساتید

چگونه در رقابت با سایر افراد برتر باشیم؟ (بایدها و نبایدها)

بسیاری از انگیزه نامه‌های تحصیلی، شروع مشخص و مشابه هم دارند، مثلاً شروع یکی از آن‌ها را در زیر آورده‌ام:

“I am applying to the Master of Science program in Civil Engineering at the University of York because I believe my technical skills are matched with  your program“

شاید بیش از 90% افرادی که قصد نوشتن انگیزه نامه تحصیلی دارند متن خودشان را به این شکل شروع کنند.

این دقیقاً همان فرصتی است که شما می‌توانید برای برتری نسبت به رقبا، بهره‌ی لازم را ببرید.

ما برای قبولی در دانشگاه‌های مختلف به یک انگیزه نامه تحصیلی متفاوت و در عین حال قوی نیاز داریم، پس شرط اساسی، متفاوت بودن و منحصربه‌فرد بودن است.

بایدهای کاربردی در برتری نسبت به دیگر افراد:

• شما باید از 800 تا 1000 کلمه (حدوداً 3 یا 4 صفحه A4) استفاده کنید.
  
  بر اساس شرایط دانشگاه ممکن است 500 تا 800 کلمه هم باشد، شاید این مقادیر در هر دانشگاه تغییر کند اما در کل، حداکثر کلماتی که شما می‌توانید از آن بهره ببرید 1200 کلمه است.

• باید از اعداد و ارقام به خوبی در متن خودتان استفاده کنید.
  
  شاید برایتان عجیب باشد که چرا اعداد و ارقام تاثیرگذار است. به مثال زیر توجه  کنید :
  
  • من بعد از اینکه از دانشگاه فارغ‌التحصیل شدم مدتی را کنار استادی کار کردم و بعد از مدتی، شروع به تدریس همان درس برای دانش‌آموزان کردم.
    
  • بعد از فارغ التحصیل شدن از دانشگاه به عنوان استادیار مشغول به کار داوطلبانه در کنار شخصی شدم.
    به همین دلیل 10-12 ماه را در کنار استاد گذراندم. بعد از اتمام این دوره یک ساله، به 15 دانش آموز 17 ساله شروع به تدریس کردم که بازدهی مناسبی داشت.

در اصل، کمیت گذاری کمک بزرگی به شما خواهد کرد.

کافیست چند بار دو مثال بالا را بخوانید. حتماً اگر شما هم خودتان را جای خواننده بگذارید متن دوم را انتخاب خواهید کرد.

• اطلاعات کافی از دانشگاه مقصد داشته باشید.
  
  هنگامی که برای یک دانشگاه در آلمان انگیزه نامه تحصیلی ارسال می‌کنید، نباید همان انگیزه نامه تحصیلی را برای دانشگاهی در کشور متفاوتی ارسال کنید و فقط به تغییر نام دانشگاه اکتفا کنید.

• سعی کنید در نوشتن انگیزه نامه تحصیلی خاص باشید.
  
  نوشتن این که تنها به یک‌ رشته علاقه دارید کار ساده‌ای است و تأثیر چندانی روی انگیزه نامه ندارد، مهم این است که چرا علاقه‌ دارید.
  به عبارت ساده‌تر، خاص‌ بودن زمانی اتفاق‌ می‌افتد که شما پاسخ کاملی به تمامی “چرا‌”ها داده‌ باشید.

نبایدهای کاربردی در برتری نسبت به دیگر افراد:

• نباید خودتان را از آنچه که هستید فراتر نشان دهید.
  
  بهتر است نواقص خود را بیان کنید و اطلاعات کافی از مشکلتان را در اختیار پذیرش قرار دهید.
  بهتر است به جای ارائه دلایل محکم برای نواقص، خود نقص را توصیف کنید.

• از اشاره به نمرات پایین خود در برخی مقاطع بپرهیزید.
  
  چرا که هیچ دانشگاهی به نمرات پایین شما در گذشته، اشاره نخواهد کرد. پس هر نقصی را نیز به کار نبرید.

• سعی نکنید که خیلی رسمی باشید.
  
  قرار نیست نامه اداری برای سازمان‌های دولتی یا پیامی در جواب دادگاه ارسال کنید.
  
  استفاده کردن از کلمات رسمی و کمی‌ سخت نه تنها مناسب نیست، بلکه مطالعه انگیزه نامه را برای پذیرش سخت‌تر می‌کند.
  
  در مقابل، باید از به کارگیری بسیاری از کلماتی که در گفتگوهای عامیانه از آن‌ها استفاده می‌کنیم بپرهیزیم و یا به اصطلاح از خودمانی بودن بیش از حد نوشته جلوگیری کنیم.

• در استفاده از نام شرکت یا مؤسسه‌ای که قصد شروع به‌ کار در آن دارید، خود‌داری کنید.
  
  پس فقط ذکر عنوان شغلی در انگیزه نامه تحصیلی کافیست.

• از وارد کردن اطلاعات شخصی مانند نام و نام خانوادگی و یا شماره تماس، خودداری کنید.
  
  چرا که بخش پذیرش تمامی اطلاعات شما را در بخش رزومه خواهد داشت.

اگر قبلاً ریجکت (Reject) شده‌ایم چه کاری باید انجام دهیم؟

اگر قبلاً ریجکت (Reject) یا رد شده‌اید هیچ نگران نباشید و دست از تلاش برندارید.

شاید شانس‌تان در اخذ تأیید از مقصد دشوارتر شده‌ باشد در حالی‌که روزنه‌های امید برای قبولی همچنان پا‌بر‌جا هستند.

از اینکه خودتان دوباره دست به کار شوید، جداً خودداری کنید چرا که هر بار اشتباه در مرحله نوشتن انگیزه نامه تحصیلی، درصد قبولی شما را به شدت پایین می‌آورد.

بهتر است در صورت ریجکت شدن، نوشتن انگیزه نامه تحصیلی خود را به فردی متخصص بسپارید.

با کمی جست‌وجو در وب و اینترنت می‌توانید به این افراد دسترسی داشته باشید. بهتر است کمی بیشتر هزینه کنید اما محکم‌تر و قوی‌تر از قبل شانس‌تان را امتحان کنید.

پیشنهادات مهم:

• سعی کنید به زبانی که در کشور مقصد قالب است، مسلط باشید.
  
  چرا که نداشتن مدرک معتبر زبان، شانس قبولی شما را کاهش می‌دهد. قبولی در آزمون‌های دولینگو می‌تواند به شما کمک بزرگی کند.

• باید به نقطه‌گذاری و استفاده از علامت‌ها در نوشته و همچنین به گرامر نوشته توجه خاصی داشته باشید.
  
  زیرا که هر گونه اشتباه در نوشته، به معنی نداشتن تسلط کافی بر زبان انگلیسی یا زبان کشور مورد نظر است که این موضوع نمره منفی برای شما خواهد داشت.

• از تکرار کردن بیش از حد کلمات برای اثبات اینکه شما تمایل زیادی به قبولی دارید، جداً خودداری کنید.
  
  چون این کار باعث خستگی خواننده خواهد شد.

• اگر می‌خواهید وارد یک مجموعه‌ای بشوید باید بدانید که آداب و فرهنگ آن مجموعه به چه صورت است.
  
  نقاط ضعف و قوت مجموعه، آینده و برنامه‌ها‌یی که برای آینده در‌نظر گرفته‌ شده، شعار و متد‌ به‌ کار‌‌ رفته در آن‌ مجموعه مختص همان‌ مجموعه است و دلیل بر این نمی‌شود که در همه‌جا شرایط یکسان‌باشد.
  
  پس باید در نظر داشته باشید که هر دانشگاه باید متن متفاوتی داشته باشد.

• شاید در نگاه اول، انگیزه نامه ی شما کامل و بی نقص باشد اما بهتر است از دیگران بخواهید که به متن شما نمره دهند.
  
  این کار شما را در شرایط پذیرش قرار می‌دهد و باعث می‌شود که نواقص نوشته را از افکار متفاوت بشنوید.
  
  شاید خودتان درک درستی از رفتارهایتان نداشته باشید و برای ارائه آن نیاز به افرادی باشد که شما را بهتر می‌شناسند.

هزینه مشاوره برای نگارش انگیزه نامه تحصیلی

اگر شما انگیزه نامه تحصیلی ریجکت‌ شده دارید، یا اینکه احساس می‌کنید نمی‌توانید خودتان برای نگارش دست به کار شوید،
احتمالاً به گزینه مشاوره‌ گرفتن و سپردن نگارش انگیزه نامه به مجموعه‌ای تخصصی فکر کرده‌اید.

هزینه‌هایی که شما بابت مشاوره و نگارش انگیزه نامه تحصیلی باید پرداخت کنید، به موارد مختلفی بستگی دارد :

• دانشگاه مقصد
• مقطع تحصیلی
• رشته‌ی تحصیلی
• زبان مد نظر شما که باید انگیزه نامه نوشته شود.
• داشتن سابقه ریجکت شدن
• 0 تا 100 نگارش یا ویرایش انگیزه‌ نامه‌ تحصیلی که خودتان آماده‌ کردید.

و موارد دیگری که هر نویسنده‌ای در این زمینه برای نوشتن انگیزه نامه نیاز دارد.

اما با توجه به آمار موجود می‌توان هزینه نوشتن انگیزه نامه تحصیلی را ما بین 600 هزار تومان تا 2 میلیون تومان در نظر گرفت.

در نهایت بهتر است برای مشاهده قیمت‌ها و شرایط مختلف نوشتن انگیزه نامه تحصیلی، با مشاورین و متخصصین در این زمینه صحبت کنید.

کافیست جستجوی کوچکی در وب انجام دهید تا این مجموعه‌ها و افراد را بیابید، اما پیشنهاد ما اینست که حتماً شانس خود را برای نگارش انگیزه نامه تحصیلی امتحان کنید.

مطالب دیگری که می‌تواند به انگیزه نامه تحصیلی شما کمک کند:

اگر بر سر دوراهی اپلای کردن یا نکردن مانده‌اید یا می‌خواهید بدانید مزایا یا معایب مهاجرت تحصیلی چیست، بهتر است مطلبی که ما در کار نکن در این‌باره منتشر کرده‌ایم را از دست ندهید.

اگر به این می‌اندیشید که کاور‌لتر و انگیزه‌نامه یکی هستند، باید بدانید که اینطور نیست. حال برای ارسال ررزومه کاری یا تحصیلی به دانشگاه‌ها، به کدام یک از این دو نیاز دارید؟

برای مهاجرت کردن به هر دانشگاهی در خارج از کشور شما به یک رزومه تحصیلی خوب نیاز دارید که ما در کارنکن برای شما نحوه نگارش یک رزومه تحصیلی قوی را توضیح داده‌ایم.

مهاجرت تحصیلی و دغدغه تأمین مالی آن، اگر باعث نگرانی شماست، شاید از بین کشورهایی که شرایط مناسبی برای تحصیل رایگان دارند بتوانید مقصد مورد نظرتان را پیدا کنید.

سپاس‌گزارم که این مطلب را خواندید و وقت‌ گذاشتید.

اگر راهکار و تجربه‌ای درباره نوشتن انگیزه نامه تحصیلی دارید، خوشحال می‌شویم که در بخش نظرات در میان بگذارید.

اگر هم که درباره این مطلب، سوال یا پیشنهادی در ذهنتان هست حتماً به ما بگویید.