آزمون هوش چیست؟ انواع تست هوش کدام است؟ اصلاً چرا تست هوش؟
تا حالا پیش اومده حسرت کسی رو که ریاضیش خوبه بخورید چون حس می‌کنید اون باهوشه و شما خنگ؟ یا یه فرمول سخت رو حل کنید و برای کسی که نتونسته این کارو بکنه، ژست انیشتین بگیرید؟ می‌دونید هوش چیه و چه اَشکالی داره؟ دوست دارید بدونید چقدر باهوشید یا چه نوع هوشی دارید؟ بنده این‌جا با کلی آزمون هوش در خدمتم تا جواب این سوالات رو بدم.
یعنی بقچه طاقچهٔ اینترنتِ بینوا رو زیرورو کردم. دل و رودهٔ سایت‌ها رو ریختم بیرون. هرچی تست و آزمون و مدل و تئوری درمورد هوش بوده براتون جمع کردم.
خدا شاهده این‌قدر کلکسیون مطلب‌مون تکمیله که هرجا هم برید دوراتون رو بزنید برگردید، چیز بیشتری پیدا نمی‌کنید.
من بَسی سرچ کردم، گوگل هم بَسی رنج برده و حرص خورده در این چند روز!
پس همراهی بفرمایید که هم خستگی ما در بیاد، هم اطلاعات و هوش شما بالا بره:
بخش اول: کوتاه، دربارهٔ هوش
معرفی هوش
هوش یه مفهوم کلی، عمومی و چندوجهی هست.
این قضاوت که من ۲۵۸۹×۹۶۸۳ رو سه سوت حساب می‌کنم پس من نخبه‌ام. ولی تو که نمی‌تونی این محاسبه رو ذهنی انجام بدی، هوش کمتری داری، با اجازه‌تون دیگه از نظر علمی مُد نیست!
هوش ریاضی یکی از وجوه و جنبه‌های هوشه و هنوز شاخه‌های دیگه‌ای از هوش باقی موندند که تو در اونا سنجیده بشی.
وِکسلِر، روانشناس مشهور آمریکایی، هوش رو این‌جوری تعریف میکنه:
“هوش، ظرفیت جامع یا سراسری فرد است برای هدفمند عمل کردن، منطقی فکر کردن و با محیط خود به طور موثر برخورد کردن.”
دکتر دیوید وکسلر
طبق این تعریف، هوش هم جنبهٔ ذهنی داره (فکر کردن)، هم جنبهٔ کُنِشی (عمل کردن)، و هم جنبهٔ واکنشی (برخورد کردن).
۳ دسته‌بندی کلی درمورد هوش:
- IQ ضریب هوشی یا هوش ذهنی: ظرفیت کلی هوش فرد.
- EQ هوش هیجانی: کنترل عملکرد هیجانی، احساسی و عاطفی.
- SQ هوش اجتماعی: ایجاد، مدیریت و توسعهٔ ارتباطات انسانی و اجتماعی.
- وقتی شما ۵۸۹۶×۷۶۱۹ رو حساب می‌کنی از یه زاویه باهوشی.
- رئیس شما وقتی توی لحظات حساس، یه تصمیم راهبردی برای برون‌رفت از بحران می‌گیره، از یه زاویه باهوشه.
- دوست شما وقتی برای اولین بار رفته پشت میکروفون سالن آمفی تئاتر دانشکده و چنان سخنرانی کرده که همه به وجد اومدند، از یه زاویه باهوشه.
- پدرتون که فقط روز اول تا دم در دانشگاه با شما اومده، اما چهار سال بعد وقتی حرفش میشه می‌گه: یه سوپرمارکت هم ضلع جنوب غربی میدونش بود. ایشون هم از یه زاویهٔ دیگه باهوشه!
بله، هوش مبحث عجیب غریب و به غایت جذاب و شگفت‌انگیزیه.
حالا در ادامهٔ مطلب، تئوری‌ها و انواع تست هوش رو که بررسی کنیم، با ابعاد مختلف این پدیدهٔ خارق‌العاده بیشتر آشنا می‌شید.
تاریخچهٔ پیدایش آزمون‌های هوش
در گذشته باورهای غلط و جاهلانهٔ زیادی دربارهٔ ماهیت انسان و رفتارش وجود داشته.
مثلاً دیدگاه‌های خرافی دربارهٔ بیماران ذهنی، رفتار خشن با مبتلایان به اختلالات روانی، و حتی نگاه مغرضانه و عجیب نسبت به نوابغ!
شرایط نسبتاً گل و بلبلی که ما الان توش به سر می‌بریم مرهون یک تاریخ تلاش و مجاهدت علمیه.
این بخش، ادای احترامیه نسبت به دانشمندانی که در حد توان‌شون، زحمت کشیدند و مبارزه کردند تا جهان جای بهتری برای انسان‌ها باشه.
فیلیپ پنیل، بنیان‌گذار روانپزشکی نوین برای اولین بار در قرن ۱۸ در مرکز نگهداری از بیماران روانی، غل و زنجیر رو از دست و پای اونا برداشت. و شفقت و درمان اخلاقی رو جانشین تنبیه و شکنجه کرد.
ژان اتین دومینیک اسکیرول در قرن ۱۹ اختلالات روان (آسیب دیدن ظرفیت‌های هوش به دلیل بیماری) رو از عقب‌ماندگی هوشی (عدم رشد و تکامل درست مغز) تفکیک کرد. قبلاً همهٔ این افراد، برچسب دیوانه می‌خوردند.
سِر فرانسیس گالتون -پسرعموی داروین- به فکر اندازه‌گیری کمّی خصوصیات جسمی و روانی انسان افتاد. عده‌ای ایشون رو پدر آزمون هوش می‌دونند.
جیمز مک-کین کتل برای اولین بار اصطلاح تست و آزمون رو در روانشناسی و مطالعهٔ ذهن بکار برد.
تولد آزمون هوش
در قرن ۲۰ رشتهٔ تست‌سازی، رسماً کلید خورد و اتفاقات مهمی در این زمینه افتاد:
- آزمون فرافکن لکه‌های رورشاخ.
- آزمون اندریافت موضوع/ کریستینا مورگان و هنری موری.
- کنترل ترس به کمک اصول یادگیری/ مری کاور جونز.
- تحقیقات و تست‌های آرنولد گزل دربارهٔ رشد و تکامل کودکان.
در قرن بیستم محققین و دانشمندان زیادی مثل آلفرد بینه، یونگ، وودورث، ثرستون و… در زمینهٔ روانشناسی و ارزیابی و تست هوش اقدامات بزرگی انجام دادند.
انسان، این‌جوری به کمک علم، قدم به قدم در مسیر شناخت خودش پیش رفته.
اهالی دانش، خشت به خشت آجر چیدند و ما بالا رفتیم.
و البته که این داستان هم‌چنان ادامه داره!
بخش دوم: تئوری‌های هوش
۴ رویکرد کلی در تئوری‌های هوش
تئوری‌های هوش، شالودهٔ اصلی انواع تست هوش هستند. بنابراین باید کمی باهاشون آشنا بشیم.
نظریه‌هایی که هوش رو توصیف و تحلیل می‌کنن ۴ رویکرد کلی دارند:
رویکرد سایکولوژیکی:
نظریات مبتنی بر این رویکرد، هوش رو یک خصیصهٔ فردی می‌دونند. یعنی میزان هوش آدم‌ها و نحوهٔ عملکرد هوشی اونا با هم متفاوته.
این، باعث میشه هوش انسان‌ها قابلیت محاسبه، مقایسه و اندازه‌گیری داشته باشه. طرفداران رویکرد روان‌سنجی، معمولاً از آزمون‌های مختلف برای سنجش هوش و توانایی ذهنی استفاده می‌کنند.
رویکرد بیولوژیکی:
این رویکرد، هوش رو متاثر از زمینه‌های زیستی مثل خصوصیات سیستم عصبی، سیناپس‌های الکتروشیمیایی، اندازهٔ مغز و… می‌دونه.
شاید شنیده باشید که سایز مغز انیشتین بزرگ‌تر از مغز آدمای عادی بوده. من نمی‌دونم این ادعا صحت داره یا نه؟ اما هرچی هست، به نظر می‌رسه از رویکرد بیولوژیکی آب می‌خوره!
رویکرد شناختی:
این رویکرد ناظر بر فرآیندهای مربوط به عملکرد هوشمنده. تفکر، تکلم، حرکت، یادگیری اکتسابی و…
رشد و تکامل شناختی، روی ظرفیت هوش تاثیر داره. آدم‌ها توی مقاطع مختلف زندگی، عملکرد هوش متفاوتی دارن.
استاد‌برزگ این حوزه، عالیجناب پیاژه است!
علاوه بر نظریات پیاژه، نظریهٔ بازنمایی کرونر هم از نظریات مشهور با رویکرد شناختیه.
رویکرد شناختی-زمینه‌ای:
این رویکرد، هوش رو در یک بستر و زمینهٔ خاص (مثلاً یک محیط فرهنگی) بررسی میکنه.
عشایر بومی و شهرنشین‌های مهاجر، عملکرد هوشی متفاوتی دارند.
حتی سکونت توی نقاط مختلف یه شهر هم ممکنه توی ظرفیت و توانایی هوشی، تفاوت ایجاد کنه.
۴ تئوری مهم هوش
نظریات و تئوری‌های زیادی وجود دارند که به توضیح هوش می‌پردازند. من از بینشون گلچین کردم تا زیاد حاشیه نریم و زودتر برسیم سر اصل مطلب یعنی معرفی انواع تست هوش .
در ادامه، ۴ تا از مطرح‌ترین نظریه‌های هوش رو به اختصار بهتون معرفی می‌کنم:
تئوری هوش دوگانهٔ اسپیرمن
چارلز اسپیرمن -روانشناس انگلیسی- دو مفهوم هوش عمومی و هوش اختصاصی رو مطرح کرد. اسم‌شون رو هم گذاشت “فاکتور g” و “فاکتور s”.
- هوش عمومی یا g: پتانسیل کلی هوش فرد یا همون ضریب هوشی رو نشون می ده. مثلاً مشخص میکنه که یک نفر به طور کلی تیزهوشه یا کندذهن یا متوسط.
- هوش اختصاصی یا s: توانمندی‌های خاص و استعدادهای مختلف شخص رو ارزیابی میکنه.
تئوری هوش سه‌گانهٔ استرنبرگ
رابرت استرنبرگ معتقد بود که هوش فراتر از یه مفهوم عمومیه.
اون “هوش موفق” رو پدیده‌ای سه‌وجهی دونسته:
- هوش تحلیلی: مهارت حل مساله.
- هوش خلاق: مدیریت شرایط جدید با استفاده از تجارب قبلی و توانایی‌های فعلی.
- هوش عملی: قابلیت سازگاری با محیط در حال تغییر.
تئوری هوش چندگانهٔ گاردنر
این بزرگوار تقریباً آخرشه دیگه!
شاید بشه گفت مدل گاردنر مشهورترین و جامع‌ترین نظریهٰ هوش محسوب میشه. ایده‌ای نو که می‌گه کمّیت‌های عددی، مقیاس دقیقی برای سنجش هوش و توانایی آدما نیستند.
گاردنر بر اساس مهارت‌ها و ترجیحات مختلف افراد، ۸ نوع هوش رو طبقه‌بندی کرده:
- هوش تصویری – فضایی
- هوش کلامی – زبانی
- هوش اندامی – جنبشی
- هوش منطقی – ریاضی
- هوش میان فردی
- هوش موسیقیائی
- هوش درون فردی
- هوش طبیعت‌گرا
تئوری قابلیت‌های اولیهٔ ذهن
لوئیس ثرستون از پیشگامان و پیشکسوتان در زمینهٔ ارزیابی هوش به شمار میاد.
اون هفت قابلیت پایه‌ای رو برای ذهن در نظر گرفت:
- استدلال
- سرعت ادراک
- درک کلامی
- سیالی واژگانی (بیان شیوا)
- توانایی عددی
- حافظه تداعی
- تجسّم فضایی
بخش سوم: انواع تست هوش
تا امروز انواع تست هوش طراحی شده که هر کدوم رهیافت خودشونو دارند و از زوایا و ابعاد مختلفی هوش رو بررسی می‌کنند.
آزمون‌های هوش به صورت کلامی، عملی، فردی و گروهی در مراکز مشاوره و سنجش هوش و توسط متخصص مربوطه انجام می‌شن.
بعضی از تست‌ها رو هم می‌تونید توی اینترنت پیدا کنید و خودتون انجام بدید.
من سعی کردم تعدادی از مطرح‌ترین تست‌ها رو معرفی کنم. و از اون‌جا که خیلی گلم، اونایی که لینک آزمون آنلاین دارند رو هم براتون گذاشتم (لُپِ خودش را می‌کشد!)
پس برو بریم:
۱- تست هوش استنفورد-بینه:
نسخهٔ اولیهٔ این آزمون توسط آلفرد بینه و تئودور سیمون طراحی، و تا امروز چندین نوبت ویرایش و بازبینی شده. بینه اولین کسی بود که برای اندازه‌گیری هوش، آزمون طراحی کرد. تست هوش بینه ارتباط سن تقویمی و سن عقلی رو مورد بررسی قرار می‌ده.
شنیدید میگن فلانی هفتاد سالش هم بشه باز اندازهٔ یه بچهٔ هفت ساله نمی‌فهمه؟ یا این وروجک، پنج سالشه ولی مثل آدمای پنجاه ساله رفتار میکنه؟ آلفرد بینه این حرفای ما رو تبیین کرده!
این آزمون پنج توانایی رو مورد ارزیابی قرار می‌ده:
- پردازش دیداری – فضایی
- استدلال کمی
- استدلال سیال
- دانش
- حافظه کاری
متخصصین توی مراکز مربوطه، تست استنفورد-بینه رو براتون انجام می‌دن. اما اگه دوست دارید خودتون به این تست دسترسی داشته باشید، یه پیشنهاد عالی براتون دارم:
کتاب هوش‌آزمایی نوین تهران- استنفورد- بینه/ روش اجرا، نمره‌گذاری و تفسیر.
برای مشاهدٔ کتاب، روی لینک زیر کلیک کنید:
۲- تست هوش چندگانهٔ گاردنر
ذکر خیر ایشون توی بخش تئوری‌های هوش هم بود! حالا بزارید کمی بیشتر باهاش آشنا بشیم. گفتیم که گاردنر هشت طبقه‌بندی برای هوش در نظر گرفت:
هوش تصویری – فضایی:
درک و ثبت تصاویر، فضاها، اشکال و الگوها. نقاشان، مجسمه‌سازان، معماران و دیزاینرها هوش تصویری بالایی دارند. اونا توی مسیریابی، چیدمان و بازسازی صحنه رو دست ندارند! چون جزئیات تصاویر، رنگ‌ها، مکان‌ها و موقعیت‌ها خیلی خوب یادشون می‌مونه.
هوش کلامی – زبانی:
مهارت گفتاری و نوشتاری خفن! مثل سخنران‌ها، وکلا، نویسنده‌ها و… اونا می‌تونند اندیشه، احساس و منظورشون رو خیلی شیک و مجلسی بگن و بنویسند. قدرت اقناع و اثبات و شیرفهم کردن‌شون بالاست. جادوی کلام دارند و خوشگل با کلمات بازی می‌کنند. گنجینهٔ لغات غنی و وسیعی هم دارند.
هوش اندامی – جنبشی:
استفاده از بدن، قابلیت‌های حرکتی، ژست و بادی لنگوئج برای مقاصد و اهداف مختلف. ورزشکاران، رقصنده‌ها، مدل‌ها و مامان‌هایی که جلوی مهمون با چشم و ابرو و زبان بدن پیام‌رسانی می‌کردند، هوش حرکتی بالایی دارند!
هوش منطقی – ریاضی:
ایشون همون برداشت و تعریف غالب مردم از هوش هستند. مُخ‌ها، نُخبه‌ها، المپیادی‌ها، جهشی‌ها، تیزهوشانی‌ها و بچه‌های مردم که عمری پوست ما رو کندند که ازشون یاد بگیریم. قدرت تحلیل منطقی، استنتاج، درک و حل مساله با استفاده از روش علمی از خصوصیات بارز وی است!
هوش موسیقایی:
موسیقی‌دانان و آهنگسازان هوش موسیقایی بالایی دارند. اونا در درک لحن، ریتم و تن صداها قوی عمل می‌کنند. این یعنی گاردنر هم فهمیده که استاد شجریان و ناظری و انتظامی و… نابغه‌ان!
هوش میان‌فردی:
ارتباط با دیگران. اونایی که در درک و تعامل با دیگران مهارت دارند، هم کاریزماتیک و جذابن هم باهوش. رهبران، مشاورها، تراپیست‌ها، مربی‌ها، فروشنده‌ها و اونایی که می‌خوان مخِ نیمهٔ گمشده‌شون رو بدست بیارن! باید هوش میان‌فردی بالایی داشته باشند.
هوش درون فردی:
ارتباط با خود. درک، شناخت، کنترل و اِشراف بر احساسات و درونیات و خودشناسی. اندیشمندان، بازیگران، نویسندگان، شعرا و… خودآگاهی بالایی دارند. یه نکته که توی حلقم گیر کرده و باید بگم اینه که: درون‌گراها هوش درون‌فردی‌شون زیاده. دیگه بهشون نگیم از آدم به دور!
هوش طبیعت‌گرا:
ارتباط با طبیعت و محیط. فعالان محیط زیست و خوره‌های طبیعت‌گردی رو دیدید؟ اونا نابغه‌های هوش طبیعی‌ان! رشته‌ها و حوزه‌هایی مثل جهانگردی، ستاره‌شناسی، زیست‌شناسی و… مستلزم برخورداری از هوش طبیعت‌گرایانه است.
گاردنر بعدها دو نوع هوش دیگه رو هم به نظریه‌اش اضافه کرد:
هوش وجودی: تفکر و پرسش دربارهٔ وجود، جهان، خالق و… فلاسفه، پادشاهان بلامنازع این نوع از هوش هستند.
هوش اخلاقی: پایبندی به اخلاق و ارزش‌های انسانی و معنوی. بله، همهٔ آدمای خوب، نابغه‌ان!
این ویدیوی کوتاه ابعاد قضیه رو خیلی خوب براتون روشن میکنه:
اگه می‌خواین خودتون رو با تست چندگانهٔ گاردنر ارزیابی کنید، روی لینک زیر کلیک کنید:
۳- مقیاس هوشی وکسلر
مقیاس وکسلر سه مدل مقیاس هوشی کودکان پیش‌دبستانی، مقیاس هوشی کودکان و مقیاس هوشی بزرگسالان رو شامل میشه. این آزمون‌ها توسط دیوید وکسلر ابداع شده و خیلیا اون رو کامل‌ترین و بهترین مجموعهٔ سنجش هوش می‌دونند.
تست هوش وکسلر بر مبنای تئوری هوش عمومی و هوش اختصاصی طراحی شده. یعنی هم ضریب هوشی کلی (فاکتورg) رو اندازه‌گیری میکنه و هم توانایی‌های هوشی خاص رو(فاکتورs). همه فن حریفه خلاصه!
این تست، دو زمینهٔ اصلی داره و چندین آزمون مختلف فرعی:
- مقیاس کلامی: شامل آزمون‌های فرعی اطلاعات عمومی- حافظهٔ عددی- گنجینهٔ لغات- ریاضیات- شباهت‌ها- درک و فهم.
- مقیاس عملی: شامل آزمون‌های فرعی تکمیل تصاویر- تنظیم تصاویر- طراحی با مکعبات- الحاق قطعات- رمزگردانی.
براتون لینک دانلود رایگان تست هوش وکسلر رو گذاشتم. خرجش فقط یه کلیکه:
۴- تست هوش کتل
این تست توسط ریموند کتل طراحی شده و دو مفهوم هوش سیّال (جاری) و هوش متبلور (کریستالی) رو مطرح میکنه. این تست هم تحت‌تاثیر نظریهٔ هوش عمومی و اختصاصیه.
هوش سیّال، همون جنبهٔ عمومی و کلی هوش فرده که به خصوصیات زیستی و ژنتیکی وابسته است و تجربه و آموزش‌های قبلی تاثیر زیادی روش نداره. هوش سیّال توی اغلب شرایط و جنبه‌های زندگی به کار گرفته میشه و چون همیشه در جریان رفتار و عملکرد ما حضور داره، اسمش رو گذاشتن جاری. (قاعدتاً باید می‌ذاشتن مادرشوهر!)
هوش متبلور، قابلیت پرورشی و اکتسابی داره و تجربه، یادگیری، آموزش، فرهنگ و… روش تاثیرگذارند. همهٔ چیزایی که ما به تدریج یاد می‌گیریم و اصطلاحاً ملکهٔ ذهن‌مون می‌شن، هوش متبلور ما رو تشکیل می دن. یه ملکهٔ کریستالی!
تست کتل سه نوع داره:
- سطح یک: برای بچه‌های بین ۴-۸ سال یا بزرگسالانی که عقب‌ماندگی ذهنی دارند.
- سطح دو: برای بچه‌های بین ۸-۱۴ سال و بزرگسالان با هوش متوسط.
- سطح سه: برای بزرگسالان بالای ۱۴ سال.
برای انجام تست هوش iqرایگان روی لینک زیر کلیک کنید:
۵- تست هوش ریون
اسم باکلاس ایشون ماتریس‌های پیش‌روندهٔ ریون هست و توسط جان.سی ریون طراحی شده. تست ریون هم متاثر از تئوری اسپیرمن هست.
یعنی از اوناس که IQ یا همون ضریب هوش عمومی رو اندازه‌گیری میکنه.
ماتریس ریون یه آزمون هوش غیرکلامی گروهی محسوب میشه که فرد باید شکل کامل‌کنندهٔ یه تصویر یا الگو رو تشخیص بده. این تست سه نسخه داره:
- ماتریس پیش‌روندهٔ استاندارد: این فرم اصلی ماتریس‌هاست. شامل پنج مجموعه اصلی (ازA تا E) که هر مجموعه ۱۲ آیتم داره. این آزمون سیاه و سفیده و در یک شیب صعودی، به تدریج از ساده به دشوار پیش می‌ره. این نسخه، برای همهٔ افراد قابل اجراست.
- ماتریس پیش‌روندهٔ پیشرفته: فرم پیشرفتهٔ ماتریس، ۴۸ سوال داره در قالب دو مجموعه. مجموعهٔ اول ۱۲ تست. و مجموعهٔ دوم ۳۶ تست. این آزمون هم سیاه و سفیده و تدریجاً سخت‌تر میشه. تست پیشرفته ریون، برای بزرگسال‌ها و باهوش‌ترها مناسبه.
- ماتریس پیشرفتهٔ رنگی: برای بچه‌های ۵-۱۱ سال، افراد مسن یا مبتلایان به مشکلات ذهنی و جسمی مناسبه. دو مجموعهٔ A و B که هر کدوم ۱۲ آیتم دارن و سوالات، روی زمینهٔ رنگی ارائه می‌شن.
تست آنلاین ریون، از لینک زیر قابل دسترسیه:
۶- تست هوش هیجانی EQ بار-آن
خوب نوبتی هم باشه نوبت هوش هیجانی جذابه. به قول شاعر: از IQ کم کن و بر EQ افزا!
امروزه خیلیا معتقدن هوش هیجانی در پیشرفت و موفقیت، نقش کلیدی‌تری داره تا هوش ذهنی.
سنجش هوش هیجانی یکی از اولین و پرکاربردترین مراحل استخدام و ارزیابی منابع انسانیه. پس اگه دنبال کار می‌گردید ایشونو جدی بگیرید.
پنج مولّفهٔ اصلی تست Bar-On که توسط روون بار-آن طراحی شده:
مهارت‌ها، ظرفیت‌ها و توانایی‌های فردی شامل:
۱٫ درون‌فردی:
- خودآگاهی هیجانی
- خودابرازی (استدلال / بیان احساسات)
- عزت‌نفس
- استقلال
- خودشکوفایی
۲٫ برون‌فردی:
عملکرد ارتباطی با دیگران شامل:
- همدلی
- مسئولیت‌پذیری اجتماعی
- روابط بین فردی
۳٫ قدرت سازگاری:
تطابق موثر با شرایط محیطی شامل:
- واقع‌گرایی
- انعطاف‌پذیری
- حل مسئله
۴٫ مدیریت اضطراب:
نحوهٔ برخورد با تنش و مدیریت موقعیت‌های پیچیده شامل:
- تحمل فشار روانی
- کنترل تکانش
۵٫ خلق‌وخوی عمومی:
توانایی لذت بردن از زندگی و مثبت‌اندیشی (همه چی آرومه من چقدر خوشحالم!) شامل:
- خوش‌بینی
- شادمانی
تست هوش بار-آن رو توی لینک می‌تونید رایگان انجام بدید:
۷- تست هوش هیجانی برادبری-گریوز
این تست هم هوش هیجانی رو ارزیابی میکنه و توسط دکتر تراویس برادبری و جین گریوز طراحی شده.
این تست، یک طیف از ضعیف تا عالی برای توصیف ظرفیت هوش هیجانی داره و با دادن یک عدد وضعیت شما رو در این زمینه مشخص میکنه.
افراد با هوش هیجانی بالا، روابط عمومی قوی دارند. اونا احساسات و هیجانات خودشون و دیگران رو درک می‌کنند، می‌تونن اونا رو مدیریت کنند و توی بزنگاه‌های هیجانی و حساس، تصمیمات درستی بگیرند.
به نظر من بهترین تعریف هوش هیجانی مال حضرت حافظه:
ستاره‌ای بدرخشید و ماه مجلس شد/ دل رمیدهٔ ما را انیس و مونس شد
سخت‌ترین کار برای یه نابغهٔ هوش هیجانی اینه که وقتی توی یه جمعی قرار می‌گیره، به چشم نیاد و ستارهٔ مجلس نشه.
این خارجیا هم که همش کشفیات ما رو کِش می‌رن. برو از خدا بترس آقای برادبری!
اگه می‌خواید تست برادبری- گریوز رو آنلاین و رایگان انجام بدید روی لینک زیر کلیک کنید:
۸- تست مدل ذهنی (ادوین لاکه)
اصطلاح مدل ذهنی اولین بار توسط کنث کریک مطرح شد.
این مدل به جهان شخصی هر فرد می‌پردازه. آدما دنیا رو مثل هم نمی‌بینند.
هر آدمی نگاه، تفکر، درک، برداشت و تصویر ذهنی خودش رو از محیط، پدیده‌ها و رویدادها داره.
مثلاً موقعیتی رو تصور کنید که یه سرمایهٔ زیاد به چند نفر برسه. پول، پدیدهٔ ثابت و یکسانی هست اما نحوهٔ عملکرد و تصمیم‌گیری اون آدما توی اون شرایط، ممکنه یکسان نباشه.
یکی استراتژی پس‌انداز رو در پیش می‌گیره.
یکی به سرمایه‌گزاری فکر میکنه.
یکی تصمیم می‌گیره ریسک کنه و کارای بلندپروازانه انجام بده.
(منم احتمالاً دور وبرم رو نگاه می‌کنم ببینم دوربین مخفیه یا چی؟ این مدل ذهنی، عمراً اگه به مخیّلهٔ جناب کریک رسیده باشه!)
تست ادوین لاکه ۲۴ فاکتور رو در آزمون‌شونده بررسی میکنه. که توی تصویر زیر ملاحظه می‌کنید:
خوب، مغزهای عزیزی که داوطلب کنکور هستید و اومدید تست بزنید، دفترچهٔ آزمون ادوین لاکه رو از لینک زیر بردارید و با نام و یاد خدا شروع کنید:
۹- تست چپ‌مغزی و راست‌مغزی
این تست رو راجر ولکات اسپری -برندهٔ جایزهٔ نوبل- طراحی کرده.
نیمکرهٔ چپ، نیمکرهٔ دیجیتالی مغزه. چپ‌مغزها جزئی‌نگر، محاسبه‌گر و تحلیلی‌ان.
نیمکرهٔ راست عملکرد آنالوگ داره. راست‌مغزها بیشتر دیداری هستن و نگاه کلی دارن.
به نسبت این‌که افراد از نیمکرهٔ چپ مغزشون بیشتر استفاده می‌کنند یا نیمکرهٔ راست، ۵ دسته‌بندی بوجود میاد:
- چپ‌مغز
- چپ‌مغز افراطی
- میان‌مغز
- راست‌مغز
- راست‌مغز افراطی
چرا شبیه جناح‌بندی‌های سیاسی شد؟ گویا مغزها هم مناسبات سیاسی دارند. (هرگونه تشابه اسمی اتفاقی بوده و نویسنده، ارتباط چپ‌مغزها و راست‌مغزهای افراطی را با گروهک‌های تکفیری-تروریستی قویّاً تکذیب می‌نماید!)
اگه دوست دارید بدونید جزء جناح چپ اصلاح‌طلبی هستید یا راست اصولگرایی، روی لینک زیر کلیک کنید:
۱۰- تست هوش هیجانی شات
یه کنکور دیگه برای هوش هیجانی عزیز!
این تست رو آقای شات و همکارانش در سال ۱۹۹۸ بر پایهٔ طرح هوش هیجانی مایر و سالووی تهیه کردند.
آزمون هوش هیجانی شات که مقیاس سنجش‌های زیادی قرار گرفته، شامل ۳۳ پرسش توصیفیه برای ارزیابی وضعیت هوش هیجانی شما.
فکر می‌کنید چقدر در این زمینه باهوشید؟ تست رو انجام بدید اما اگه نتیجه‌اش راضی‌کننده نبود، هیچ ناراحت نباشید.
هوش هیجانی به طور چشمگیری یه فرآیند اکتسابیه. یعنی شما با آموزش و تمرین، به راحتی می‌تونید اونو بهبود و ارتقاء بدید.
برای دسترسی به پرسشنامهٔ رایگان این تست، روی لینک زیر کلیک کنید:
۱۱- تست هوش آدمک گودیناف
در بین انواع تست هوش ، گودیناف یه تست اختصاصی برای بچه‌هاست.
پرسش‌نامه و وسایل خاصی هم نداره جز یه نقاشی چشم چشم دو ابروی بچگونه!
شما از بچه می‌خواید یه آدم رو هرچقدر که بلده خوب و خوشگل نقاشی کنه. اول باید یه مرد رو بکشه، بعد یه زن، و بعد هم خودشو.
با تحلیل نقاشی و فرم و جزئیاتش، ضریب هوشی و سن عقلی بچه، اندازه‌گیری میشه.
توی این مطلب می‌تونید دستورالعمل کامل محاسبهٔ تست گودیناف رو بخونید. این آزمون یه نرم‌افزار هم داره که می‌تونید روی گوشی‌تون نصب کنید. برای دانلود اپلیکیشن اندروید، روی لینک زیر کلیک کنید:
۱۲- دیگر انواع تست هوش
از خدا که پنهون نیست، از شما چه پنهون حمله کرده بودم که همهٔ انواع تست هوش رو براتون به خط کنم!
اما به دل ماجرا که زدم دیدم نامردا خیلی زیادن، چند نفر به یه نفر آخه؟!
تست هوش کافمن، آزمون آلفا-بتای ارتش آمریکا، جور کردن کارت های ویسکانسین، تست دیترویت، هالستد-ریتان، لوریا نبراسکا، وودکاک جانسون، بوناردل، توانایی غیرکلامی ناگلیری، مقیاس عملکرد بین‌المللی لایتر، آزمون منسا، رینالدز، دلیس کاپلان، برازلتون، مقیاس رشدی گزل، بوهلر، بیلی، مک کارتی، مریل-پالمر و…
یعنی فقط اسماشونم ببرم میشه مثنوی هفتاد مَن کاغذ. چه برسه به این‌که بخوام توضیح هم بدم. هیچی دیگه باید هزار و یک شب، قصهٔ حسین کرد شبستری تعریف کنم!
اینه که گفتم مهم‌‌ترها و معروف‌ترها رو علی‌الحساب بیارم، بقیه رو اشاره کنم خودتون برید ته و توشو دربیارید.
از طریق صفحهٔ زیر می‌تونید فایل PDF معرفی انواع تست هوش در طعم‌ها و رنگ‌های مختلف رو به صورت رایگان، دانلود کنید:
کلام آخر
در طول تاریخ همیشه کی خوشگل‌تره؟ کی پولدارتره؟ کی زرنگ‌تره؟ کی باهوش‌تره؟ و… جزء پرسش‌ها و رقابت‌های متداول بین آدما بوده.
انواع تست هوش ، شوهای استعدادیابی، مسابقات زیبایی و متُد‌های دیگه‌ای که امروزه برای رده‌بندی و انتخاب “تَرین‌ها” بوجود اومده هم در همین راستاست.
از فستیوال کن و اسکار و جایزهٔ نوبل و فهرست بیلیونرهای غول جهان به انتخاب موسسهٔ فوربز بگیر، تا جشنوارهٔ فجر و بنیاد خوارزمی و لیست اَبَربدهکاران بانکی و ب.ز های عزیز خودمون!
همهٔ این سازوکارها طراحی شدن تا به نوعی، دغدغهٔ ارزیابی و مقایسه رو در انسان پاسخ بدن.
انواع تست هوش هم جزء همین ابزارها هستند. استفادهٔ معقول و مناسب از اونا خیلی هم خوب و مفیده. اما آسیب‌هایی هم دارند که نباید ازشون غافل شد.
آسیب‌های انواع تست هوش
ما نباید مرعوب نتایج این تست‌ها بشیم و اونا رو وحی منزل بدونیم. یا توی سیکل معیوب مقایسهٔ افراطی بیفتیم و سر از ناامیدی، سرخوردگی و نارضایتی از خودمون دربیاریم. خلاصه شورش رو درنیاریم دیگه!
یه سری فاکتورها می‌تونه روی نتیجهٔ تست اثر بزاره و باعث عملکرد بهتر یا بدتر آزمون‌دهنده بشه. به این موارد توجه کنید:
پیشگویی برآورده کنندهٔ خود: این همون اثر تلقینه و به طرز اعجاب‌آوری کار میکنه! بعضی تحقیقات نشون داده این پیش‌فرض که سیاهان عموماً کمتر باهوش هستند، روی عملکرد هوشی دانش‌آموزان و بچه‌های سیاه پوست تاثیر داشته. یا شما اگه باور داشته باشی که من خنگم، دست و پا چلفتی‌ام، یاد نمی‌گیرم، نمی‌فهمم، نمی‌تونم و… مغزت هم طبق همین الگو عمل میکنه. (در واقع گند می زنه!)
تهدید کلیشه: یعنی ترس از برچسب خوردن و قضاوت شدن به خاطر ویژگی‌ها یا تعلقات خاص. توی مثال قبلی در مورد سیاه‌پوست‌ها، تهدید کلیشه هم به شکلی وجود داره. کسانی که جزء گروه یا قشر خاصی در جامعه هستند که کلیشه‌های منفی در موردشون رایجه، معمولاً اعتماد به نفس شون آسیب می‌بینه و این، ناخودآگاه روی عملکردشون هم اثر می‌گذاره.
(این مطلب در مورد اثر پیگمالیون در رابطه با همین موضوعاته.)
یکی دیگه از آسیب‌ها و معایب تست‌های هوش هم اینه که هر کدومشون، فاکتورهای محدودی رو اندازه‌گیری می‌کنند. تقصیری هم ندارند بندگان خدا. لحاظ کردن همهٔ ابعاد وجود انسان توی یه سنجش، واقعاً غیرممکنه.
یادتون باشه اونا محدودیت دارند نه ما.
ممکنه ما عاشق کاری باشیم که هوش و استعداد زیادی توش نداریم. یه تست، جوابای ما رو می‌بینه اما عشق ما رو نه. پس جا نزن عزیز من. جا نزن!
از همراهی‌تون بی‌نهایت ممنونم.
مطالب مرتبط با موضوع انواع تست هوش
۱- حضرت IQ؛ ضریب هوشی من چند است؟
اگه دوست دارید بدونید ضریب هوشی‌تون چنده؟ (البته بر منکرش لعنت که شما همه نابغه‌اید، خاک بر دهان من!) تفسیر عددی و کمّی ضرائب هوشی چجوریه؟ و خلاصه با IQ بیشتر آشنا بشید، این مطلب برای شماست. روی لینک زیر کلیک کنید:
۲- خونه‌دار و بچه‌دار؛ صفر تا صد انواع هوش و استعداد
تیتر خودش گویای مطلبه دیگه من چی بگم؟
هر چی که دربارهٔ هوش و استعداد دنبالشی این‌جا پیدا می‌کنی. پس کلیک کن جانِ دل!
۳- ارثیه‌ای از جنس نبوغ؛ همه چیز دربارهٔ وراثت هوش
آیا هوش ارثیه؟ تا چه حد زمینهٔ وراثتی داره؟
والا تا باشه از این ارث و میراث‌ها! به ما که مثل تو فیلما ارثیهٔ میلیاردی نرسید، بریم ببینیم سهم ارث هوشی داریم یا نه؟
برای اطلاع از سهم‌الارث، کلیک بفرمایید:
۴- تست هوش تصویری استراتژیک!
اینم یه مطلب کنکوری دیگه واسه اونایی که عاشق تست زدن و معما حل کردن هستند.
اگه یادتون باشه، هوش تصویری یکی از بچه‌های تست هوش گاردنر بود. (به قول باباها: کوچیک شماست البته!)
اگه دوست دارید با این تست، هوش تصویری خودتونو محک بزنید روی لینک زیر کلیک کنید:
خوب! کنکور چطور بود؟ تست‌ها رو زدید؟
مغزتون توی کدوم زمینه‌های هوشی، قوی‌تر بود؟
تجربه و نظرتون رو دربارهٔ انواع تست هوش برامون بنویسید.
