مشاغل خانگی زنان روستایی نیروی محرکهای برای ایجاد تحول در اقتصاد روستا است. این روزها نقش زنان فقط به کارهای خانه محدود نشده و مرز میان مشاغل برای خانمها و آقایان برداشته شدهاست. حتی خانمها به شغلهایی به اصطلاح مردانه مشغول هستند. این مسئله در روستاها هم بیش از پیش پررنگ شده است.
متاسفانه توانمندسازی زنان روستایی برای مشاغل خانگی در کشورهای توسعه نیافته دستکم گرفته شدهاست؛ اما اهمیت مشاغل خانگی برای زنان روستایی چیزی نیست که پوشیده بماند.
زنان روستایی به هر حال راه خود را پیدا میکنند و من در این مطلب تلاش خودم را خواهم کرد که کمک کوچکی به مسئله زنان و مشاغل خانگی و روستایی کنم.
در این مطلب ابتدا هفت ایده برای مشاغل خانگی زنان روستایی بیان کردم. بعد از آن در مورد بسترهایی که زنان روستایی میتوانند محصولات خود را بفروشند نوشتم.
همچنین در صورت انتخاب اینستاگرام برای فروش محصولات خود میتوانید از مطلب آموزش کسب درآمد از اینستاگرام دیدن کنید.
فهرست عناوین این مطلب:
- پرورش طیور
- تولید ورمی کمپوست
- تولید و پرورش کرم ابریشم (نوغانداری)
- کشت و پرورش گیاهان دارویی
- فرآوری میوههای جنگلی
- خشک کردن گوجهفرنگی
- صنایع دستی
- بسترهای فروش
پرورش طیور
اگر دقت کرده باشید این روزها مردم ارزش مواد غذایی ارگانیک را بیشتر از پیش درک میکنند و حاضرند با هزینه بیشتر مواد غذایی سالم تری را وارد سفره غذایی خود کنند.
همچنین طعم و ارزش غذایی، مواد ارگانیک مانند گوشت مرغ، ارک، بوقلمون، غاز و… محلی و تخم آنها بسیار متفاوت با مواد غذایی صنعتی است.
زنان روستایی با داشتن فضای زیاد میتوانند این پرندگان را در خانه خود پرورش دهند. و این محصولات باارزش و پرفروش را بفروشند.
تولید ورمی کمپوست
ورمی کمپوست یک تکنولوژی مدیریت بیولوژیکی مواد زاید است. که با تجزیه فضولات دامی و زبالههای تر توسط میکروارگانیسمها و کرمهای خاکی انجام میشود. محصول آن کودی تمیز، بیبو و مغذی با توانایی اصلاح خاک ایجاد میشود.
تولید ورمی کمپوست با:
- دانش فنی ساده
- امکانات بسیار کم
- فضای کوچک
قابل اجراست و جایگزین مناسبی برای کودهای شیمیایی میتواند باشد.
علاوه بر این که کودهای شیمیایی قیمت بالایی دارند؛ با مصرف زیاد کودهای شیمیایی خاکها شور و فشرده میشوند و حاصلخیزی خود را از دست میدهند. کمترین پیامد آن کاهش تولید محصول است.
زنان روستایی معتقدند با مصرف ورمی کمپوست:
- زمین جانی دوباره میگیرد؛
- کشاورزان میتوانند با تولید ورمی کمپوست، نیاز محصولات کشاورزی خود را به این نوع کود تأمین کنند؛
- کود اضافی را بفروشند.
تولید و استفاده از ورمی کمپوست مزایای دیگری دارد که به شرح زیر است:
- ورمی کمپوست به دلیل دارا بودن ظرفیت نگهداری آب بالا و قابلیت جذب رطوبت هوا، مانع از خشک شدن خاک و باعث صرفه جویی در مصرف آب میگردد.
- محصولات تولید شده در بستر ورمی کمپوست دارای رنگ، عطر و طعمی به مراتب بهتر از سایر محصولات پرورش یافته با کود شیمیایی هستند.
- فرآوری این نوع کود در هر نوع آبوهوایی امکانپذیر است.
- زمین کمتری نسبت به اماکن دفن نیاز داشته و آلودگی در محلهای دفن زبالههای روستایی نیز بسیار کاهش پیدا میکند.
- بیش از 80 درصد زبالههای روستایی را مواد آلی تشکیل میدهند و در نتیجه میتوانند بدین طریق بازیافت و مورد استفاده در مزارع قرار بگیرند.
این کار تاثیر بسیار مثبتی نیز بر بهداشت محیط روستاها و کاهش آلودگیها خواهد داشت. - از نظر زنان روستایی عضو تشکلهای تولید ورمی کمپوست، جمعآوری کودهای دامی از سطح روستا و جدا کردن زبالههای آلی تر از بقیه زبالهها، میتواند به طور موثری بیماریهای انسانی را کاهش دهد و سطح بهداشت در روستاها را بالاتر ببرد.
علاوه بر تولید کود حاصل از کرم خاکی، تولید، ازدیاد و پرورش کرم خاکی به دلیل بازدهی کوتاه مدت میتواند برای آنها درآمدزا باشد و در اشتغال زنان روستایی تاثیر مثبتی داشته باشد.
بیشتر بخوانید: نقشه راه کسب درآمد در روستا
تولید و پرورش کرم ابریشم (نوغانداری)
نوغانداری یا پرورش کرم ابریشم و تولید فرآوردههای ابریشمی از فعالیتهای جانبی است که زنان روستایی میتوانند در کنار کار کشاورزی انجام دهند.
انجام این فعالیت، موجب ایجاد اشتغال زنان روستایی میشود. همچنین با توجه به اینکه امکان پرورش کرم ابریشم به صورت خانگی نیز وجود دارد، به همین خاطر به اشتغال اعضای خانواده کمک میکند.
پرورش کرم ابریشم مزایای بسیاری دارد. که میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- تولید ابریشم وقت گیر نبوده.
- سرمایه زیادی هم نمیخواهد.
- بازگشت سرمایه سریع دارد.
- 45 روز کافی است تا تخمهای کوچک نوغان ثمربخش و به پیلههای ابریشم تبدیل شود.
- یک بار احداث توتستان، امکان بهرهبرداری طی پانزده تا بیست سال بعد فراهم خواهد کرد و هزینههای نگهداری سالانه زیاد نخواهد بود.
- این محصول نیاز کمی به آب دارد.
- به علت این که برای تغذیه کرم ابریشم به برگ توت نیاز است؛ با ایجاد توتستانها و گسترش فضای سبز، کمک بزرگی به سرسبزی روستا میشود.
در کنار صنعت نوغانداری، زنان روستایی میتوانند به هنر ابریشمبافی مشغول شوند و با تولید نخهای ابریشمی و دستبافتههای سنتی و هنری در قالب فرشها و تابلوفرشهای دستباف ابریشمی درآمد کسب کنند.
کشت و پرورش گیاهان دارویی
شاید برای شما جالب باشد که کشت و پرورش گیاهان دارویی به قدری پرسود است که حتی از آن به عنوان طلای سبز نام برده میشود. این اهمیت به قدری است که صادرات گیاهان دارویی به تجارتی پرسود تبدیل شده است.
کشور ایران با توجه به اقلیمهای متفاوتی که دارد؛ پتانسیل فراوانی برای کشت گیاهان دارویی دارد.
هر چند کشت زعفران و گل محمدی هم می تواند برای کشاورزان و به خصوص زنان روستایی درآمدزا باشد ولی از بقیه گیاهان دارویی که میتوانند درآمد پرسودی داشته باشند غفلت شده است.
مزایای کشت گیاهان دارویی
- گیاهان دارویی هزینهٔ تولیدی نسبتا کمی دارند؛
- کشت آنها صرفهٔ اقتصادی بالایی دارد؛
- تولید گیاهان دارویی در روستا میتواند ایجاد اشتغال کند و جلوی مهاجرت از روستا به شهر را بگیرد؛
- کشت گیاهان دارویی نیاز چندانی به آب ندارد؛
- با پرورش این گیاهان میتوان از تخریب جنگلها و مراتع جلوگیری میکند؛
- زنان روستایی به راحتی میتوانند از این طریق کسب درآمد کنند. برای مثال بانویی در استان گلستان که با برداشت گیاه دارویی خارمریم توانسته است درآمد میلیونی کسب کند.
اما اگر زنان روستایی امکان کشت گیاهان دارویی را ندارند؛ میتوانند گیاهانی که در جنگلها و مراتع وجود دارد را بچینند و آنها را به صورت خرد به فروش برسانند. البته انجام بیش از اندازه این کار میتواند به مراتع آسیب بزند. پس کشت گیاهان دارویی بهترین گزینه است.
فرآوری میوههای جنگلی
این یکی از مواردی است که خودم نمونهاش را بسیار دیدم.
زنان روستایی هر سال با رسیدن میوههای جنگلی که البته در نقاط مختلف ایران متفاوت است؛ به جنگلها میروند و میوهها را میچینند و آنها را در بازارهای محلی میفروشند. یا از از آن میوهها رب میگیرند یا ترشی و مربا و لواشک درست میکنند.
بیشتر اوقات این محصولات با قیمت بالایی به فروش میرسند.
همچنین تولید ترشی از محصولات باغی، یکی از راه های جلوگیری از هدر رفتن این محصولات است.
محصولات درختان در اثر وزش بادهای شدید پای درختان میریزند و از بین میروند. برای تولید این محصولات هزینهٔ زیادی صرف شده است. یکی از راههای برگشت این هزینهها تولید ترشی و فروش آنها توسط زنان روستایی است.
خشک کردن گوجهفرنگی
هر ساله آب فراوانی صرف کشت گوجه فرنگی، آن هم به بدترین شیوه میگردد. از هدر دادن آب گرفته تا مصرف بیرویه کود و سم که موجب افت کیفیت محصولات و بالا رفتن هزینههای کشت میشود.
علیرغم این سرمایهگذاری به دلایل مختلف کشاورزان خرد با چالشهای جدی مواجهاند. ازجمله:
- نبود الگوی کشت مناسب
- عدم توان مالی و آموزشی کشاورزان برای احداث گلخانه
- ضعف ساختار بازار کشاورزی
- دلالیگری
- نبود صنایع تبدیلی در مجاورت مناطق کشت گوجه، درفصل برداشت
خشک کردن گوجه فرنگی یک راه حل سودآور، ساده، کمهزینه و موثر برای جلوگیری هدررفتن آب و تبدیل به یک محصول کاربردی و ماندگاراست.
گوجههای رسیده با نمک پوشانده شده و با پهن کردن زیر آفتاب برای چهار تا ده روز بیشترین مقدار آب خود را از دست داده و در بستهبندیهای بهداشتی و زیبا عرضه میشود.
این محصول ساده، با مدیریت زنان روستایی و با اشتغالزایی زیاد، علاوه بر منفعت داشتن برای کشاورزان و روستاها، در بسیاری از کشورها به یک محصول صادراتی مهم تبدیل شده است.
با وجود مشکلات گوجهکاری، خشک کردن گوجه میتواند یکی از مشاغل خانگی برای زنان روستایی باشد. /مهتا بذرافکن
صنایع دستی
کشور ایران با توجه به فرهنگهای متفاوتی که دارد؛ صنایع دستی متفاوتی نیز دارد. هر کدام از این صنایع زیباییهای خاص خود را دارند.
متاسفانه بسیاری از این هنرها فراموش شده اند، اما با تلاشش و همت جوانان هنرمند نسل امروز میتوان آنها را دوباره به شکل نوین به کار گرفت.
سوزندوزی
یکی از هنرهای اصیل ایرانی که مرا هم شیفتهٔ خود کرده هنر سوزندوزی است. هنری که در چندین نقطه از ایران رواج دارد ولی مهد آن سیستان و بلوچستان است.
این هنر پتانسیل بسیاری برای استفاده و کسب درآمد دارد.
از هنرمندان به نام این حوزه میتوان از خانم مهتاب نوروزی نام برد که پیشنهاد میشود حتما زندگینامهٔ کوتاه ایشان را بخوانید.
همچنین میتوانید در ویدئوی زیر گزارشی را در مورد زنان روستایی بلوچی ببینید که طرحی جدید به نام کرونا روی لباسهای خود سوزندوزی میکنند. و این گونه ایستادگی خود در برابر این بیماری را نشان میدهند. خلاقیتی که قابلیت جهانی شدن دارد.
حصیربافی
حصیربافی هنری است که از شمال تا جنوب رواج دارد. این هنر یکی از قدیمیترین مصنوعات ساخت بشر است.
زنان روستایی در کنار هم حصیر میبافند و علاوه بر کسب درآمد روحیه همکاری و همبستگی را حفظ میکنند.
نکتهٔ جالب این است که حصیر در دنیای مدرن جای خود را پیدا کرده است. به تازگی سبدهای حصیری به عنوان گلدان در دکوراسیون داخلی به وفور استفاده میشوند.
بافت جاجیم و گلیم
جاجیم دستبافتهای است که با استفاده از نخهای رنگارنگ و ظریف پشمی و پنبهای بافته میشود. جاجیمبافی یکی از صنایع دستی رایج در ایران است.
بافت جاجیم شبیه گلیم است ولی تفاوتهایی با هم دارند.
این هنر طرفداران خاص خود را دارد و میتواند به عنوان منبع درآمدی برای زنان روستایی باشد.
سایر صنایع دستی
هنر زنان ایرانی آنقدر زیاد و متنوع است که به تفصیل شرح دادن هر کدام بسیار زمانبر است.
اما از معروفترین آنها میتوان از جوراببافی، گيوه بافی، چاروق دوزی، طراحی و دوخت لباس محلی، گيوه دوزی، قلاب بافی، عروسک بافی، توربافی، شال بافی و قالیبافی نام برد.
بسترهای فروش
بازارهای محلی گزینهای مطلوب برای کسبوکارهای خرد زنان
دسترسی زنان به بازارهای محلی برای فروش محصولات خانگی و کشاورزی یکی از مهمترین ابزارهای توسعهٔ پایدار است.
کسبوکارهای کوچک موجب گردش پول در سطح محلی بین مردم میشود. نه تنها در پایدارسازی جوامع موثر هستند، بلکه یک کنش اجتماعی مفید برای حمایت از محیط زیست و تولید محصولات پایدار نیز است.
زنان برای ایجاد این مشاغل و اتصال به این بازارها به تسهیلات و کمکهایی نیاز دارند که از این راهها می تواند برآورده شود:
- کمک دولتها
- کنشگری و مشارکت خود زنان با ایجاد صندوقهای خرد محلی
- اعطای تسهیلات بدون سود و یا بلاعوض از طریق نهادهای مسئول
- سرمایهگذاریهای کارآفرینان اجتماعی غیردولتی
اینگونه کسبوکارها علاوه بر ایجاد درآمد و تعاملات اجتماعی بین جوامع محلی و مردم اطراف شهرها، میتوانند بستر تغییر الگوی مصرف شوند. بین جامعهٔ مصرف کنندهٔ شهری و روستایی ارتباطی انسانی فراهم میکنند و تاب آوری و پایداری اجتماعی را تحقق میبخشد. البته برای ورود به هر بازاری زنان باید آموزشهای مالی ابتدایی را خوب فرا گیرند. /مهتا بذرافکن
شبکه سازی خویشاوندی، سرمایهٔ کسبوکارهای خرد و خانگی
خویشاوندان و نزدیکان از همسایهها گرفته تا اقوام، همگی برای مشاغل خانگی زنان روستایی سرمایهاند.
نکته جالب ماجرا آنجاست که این شبکه ظرفیت انواع سرمایهها را دارد.
- با خرید اقلام میتوانند در موفقیت مادی موثر باشند.
- میتوانند کسبوکارها را به دیگران معرفی کنند.
- با زنجیرهای از ارتباطات، یک شبکهٔ اجتماعی قوی ایجاد میکنند که در ثروتآفرینی به ویژه برای کسب درآمد مشاغل نوپا بسیار موثرند.
هر کدام از ما به عنوان خویشاوند یک کارآفرین میتوانیم بازویی برای پایداری کسب و کارش شویم.
با خریدهای کوچک از محصولات خویشاوندان، همسایگان و دوستانمان و معرفی کسبوکارشان به آشنایان، کسبوکارشان رونق گرفته و با گسترش شبکهٔ اجتماعی پایدار میشود.
فروش در باسلام
باسلام یک بازار اینترنتی است. در باسلام هر کسی میتواند غرفهای داشته باشد و محصولات ارگانیک، طبیعی و سنتی خود را بفروشد.
باسلام یک نمونه اپلیکیشن عالی برای توانمندسازی زنان روستایی برای مشاغل خانگی است. که مشاغل خانگی زنان روستایی را حمایت میکند. البته این اپلیکیشن مختص به زنان روستایی نیست.
بدون شک ایجاد مشاغل خانگی برای زنان روستایی مزایای بسیاری دارد. علاوه بر این که میتواند به اوضاع اقتصادی خانوادههای روستایی کمک کند، میتواند یکی از عوامل پیشگیری کننده از مهاجرت روستاییان به شهرها شود.
بنابراین نیاز است مسئولان توجه ویژهای به زنان و مشاغل خانگی و روستایی داشته باشند.
مطالبی مرتبط با مشاغل خانگی و روستایی زنان
کسب ثروت در روستا
اگر دوست دارید در مورد زنان و مشاغل خانگی و روستایی بیشتر بدانید، میتوانید از این دو مطلب هم دیدن کنید:
مشاغل زنان روستایی و عشایر ایران
برای خانمها در هر کجا:
فرقی نمیکند در روستا هستید یا در شهر. بد نیست بدانید چه مشاغلی پردرآمدترین برای خانمها هستند و اگر سرمایۀ کم دارید، بهتر است به سراغ چه شغلهایی بروید. در چهار نوشتۀ زیر پاسخ به این سوالها را پیدا میکنید:
لیست مشاغل خانگی پردرآمد برای خانمها
خانمها بخوانند! (مشاغل پردرآمد برای خانمها)
شغل پردرآمد با سرمایه کم برای خانمها
برای هر کس و در هر جایی…
اگر دغدغه ثروتمند شدن دارید خواندن مطالب زیر به شما پیشنهاد میشود:
آیا شما تجربه کار خانگی در روستا را دارید؟ چه موانعی را در مسیر خود داشتید؟
چه پیشنهاداتی را برای زنان و مشاغل خانگی و روستایی دارید؟
هم من و هم بقیه خانمها از شنیدن تجربیات شما خوشحال میشویم.
پس در کامنتها منتظر شنیدن تجربیات ارزشمند شما هستیم ؛)
باسلام خوب بودتونستم تاحدودی اطلات بگیرم کاش میزان هزینه درآمدهرشغل روهم بطورمختصربیان میکردین.