شمایی که در حال مطالعه این مطلبین، شاید دانش آموز در مرحله سخت و حساس انتخاب رشته هستید و به این فکر می‌کنید که چی کاره بشین. (اگه دانش آموز ریاضی هستید پیشنهاد می‌کنم اینجا رو هم ببینید.) شاید هم الآن شاغل هستین، همه نکات درباره رضایت و نارضایتی شغلی رو خوندین و مصمم شدین که یه تغییر شغل اساسی بدین و دنبال شغلی هستین که با روحیه‌تون سازگارتر باشه (آشنا شدن با شغلهای مردانه برای زنان می‌تونه دید بهتری بهتون بده). حتی شاید آقایی باشین که داره در مورد جنسیت و شغل تحقیق می‌کنه و می‌خواد زنانی با شغلهای مردانه رو بشناسه. در هر صورت پیشنهاد می‌کنم که ادامه مطلب رو از دست ندین چون “کارنکن برای همه شما برنامه ویژه‌ای دارد!”
توی این مطلب قراره:
- با 6 نمونه از شغل های مردانه برای زنان آشنا بشیم.
- طبقه‌بندی جنسیتی در مشاغل و سهم خانم‌ها از بازار کار رو بشناسیم.
- ببینیم چطور می‌تونیم شغل مناسبمون رو انتخاب کنیم (تست استعدادیابی شغلی).
اگر شما هم دغدغه شغل و جنسیت رو دارید در ادامه متن همراه باشید.
شغل های مردانه برای زنان
طبق آمار، تعداد شاغلان مرد توی بعضی رشته‌ها بیشتره. در ادامه مطلب می‌خوام به 6 تا از این شغلهای مردانه و ارتباطش با زنان اشاره کنم و زنانی با شغلهای مردانه رو بهتون معرفی کنم. بریم سراغ این شغل‌ها:
1- مهندسی
همه دانش آموزان دختری که وارد رشته ریاضی فیزیک شدن حداقل یک بار با واکنشی شبیه به : «واه واه واه! دختر رو چه به مهندسی؟! این کارا برای یه دختر مناسب نیست.» از جانب اطرافیان مواجه شدن. درسته که آخرین سنگر سکوته ولی بیاین درباره شرایط رشته‌های مهندسی تو ایران حرف بزنیم.
علت شکایت خانم مهندس‌ها از کارشون معمولاً چند چیزه:
- حقوق کمتر در مقایسه با آقایون (کارفرماها با این استدلال که نان آور خونه نیستن حقوق کمتری به خانم‌ها میدن)
- محیط اخلاقی نامناسب (بووووووووق)
- دست کم گرفته شدن توسط همکاران مرد. (دست کم گرفته شدن بماند، روم به دیوار، دور از جون جمع، بعضی آقایون زیردست یه زن شدن رو مایه کسر شان می‌دونن!)
- امنیت شغلی ضعیف (متاسفانه بعضی مدیران بعد از اینکه خانمی ازدواج می کنه یا باردار میشه، اخراجش می‌کنن. چون فکر می‌کنن دیگه نمی‌تونه به وظایف شغلی‌ش رسیدگی کنه. در نتیجه تعداد زیادی از خانم‌ها مجبورن بین کار و فرزند یکی رو انتخاب کنن.)
به این دلایل و دلایل نانوشته دیگه، روز 23 ژوئن (دوم تیر) به عنوان روز جهانی زنان مهندس نام‌گذاری شده. البته همون طور که زنانی با شغلهای مردانه کم نیستن، مهندس‌های خانم خفن و موفق هم کم نداریم. دور و بر همه‌مون هستن و معمولاً بی ادعا و بی سر و صدا در حال طی کردن پله‌های ترقی ان. (دست راستشون رو سرم) مثل خانم مهندس مهناز میرزایی که یک بانوی مهندس معدن هستن.
2- رانندگی
رانندگی به دو دسته
- رانندگی ماشین‌های سنگین
- رانندگی ماشین‌های غیرسنگین
تقسیم میشه.
بنیان‌گذار سیستم تاکسیرانی در ایران خانمی بودن به اسم اشرف الملوک! اشرف خانم نهمین دختر مظفرالدین شاه قاجار بودن. ایشون سال 1325، ده دستگاه اتومبیل فورد خریدن و به عنوان تاکسی، انداختن زیر پای جوان‌ها. این طوری بود که اولین تاکسی‌ها در ایران شکل گرفتن. اما برای اینکه خانم‌ها بتونن میراث‌دار اشرف خانم بشن، دهه‌ها زمان لازم بود!
رانندگی ماشین‌های سبک با تأسیس آژانس‌های بانوان صورت رسمی به خودش گرفت. الآن کمتر کسی از دیدن یه راننده تاکسی خانم تعجب می‌کنه. تغییر تا جاییه که حتی خیلی از اولیاء ترجیح میدن از یک راننده خانم به عنوان سرویس مدرسه دخترهاشون کمک بگیرن. اما رانندگی ماشین سنگین هنوز جزو شغل های مردانه برای زنان به حساب میاد. البته خانم‌هایی هم هستند که تو همین محیط مردانه دارن کار می‌کنن. مثل اولین راننده زن ترانزیت بین‌المللی در ایران، خانم سودابه انسان نژاد.
3- نجاری
نجاری از اون نوع مشاغل قدیمیه که انگار سندش به اسم آقایون خورده! می‌گین نه؟ امتحان کنید. به پدربزرگتون یا یکی از هم‌نسل‌هاش بگین یه خانم نجار پیدا کردین و می‌خواین بهش سفارش بدین و بعد منتظر واکنششون بشین.
ولی قبل از این کار بیاین ببینیم که اصلاً چرا نجاری رو جزو شغل های مردانه برای زنان می‌دونن؟
- چون با ابزار سنگین و خطرناکی سر و کار داره.
- قدرت بدنی نسبتاً بالایی می‌خواد.
اما شاید براتون جالب باشه که بدونین توی ایران هم نجارهای خانم داریم. حتی آموزشگاه‌های نجاری مخصوص بانوان هم فعال شدن. توی قسمت اول کارنکن و قسمت دهم رادیو کارنکن، نگین نصیری که هم‌موسس “استودیو آن” و یه دختر نجاره، از تجربه کار با چوب برامون حرف زده.
لیلا آوخ و صدیقه مومن نیا هم دو تا دختر نجار رشتی هستن که کارشون رو از 11 سال پیش شروع کردن. اونا نمونه زنانی با شغلهای مردانه هستن. الآن هم “کارگاه دختران نجار” رو دارن و این روزها علاوه بر سفارش نجاری، آموزش هم میدن. حالا تعداد بانوان نجار روز به روز داره بیشتر میشه!
صفحه اینستاگرام کارگاه دختران نجار
4- مشاور املاک
مشاور املاک از اون دسته مشاغل پول سازه که توی ایران تا مدت‌ها آقایون قبضه‌ش کرده بودن. اما از دهه هشتاد زمزمه‌های حضور بانوان شنیده شد. البته به عنوان مشاور خرید و فروش ملک و به صورت غیررسمی! الآن شرایط تغییر کرده و خانم‌ها، در صورتی که مشتری خانم باشه، می‌تونن همراهی‌شون کنن.
در حال حاضر خانم‌ها می‌تونن مجوز بگیرن اما برای راهنمایی مشتری‌های مرد باید حتماً یه مباشر آقا در دفترشون داشته باشن. به قول معروف: کبوتر با کبوتر، باز با باز!
5- پلیس
شاید یکی از واضح‌ترین شغل های مردانه برای زنان، پلیس باشه! حضور خانم‌ها در تشکیلات پلیس فراز و نشیب‌های زیادی داشته. اما از سال 1378 حضور زنان در عرصه انتظامی به صورت رسمی آغاز شد که تا الآن هم ادامه داره. (اجازه بدید برم یه دور افتخار با پرچم بزنم و بیام!)
عرض می‌کردم خدمتتون که در حال حاضر نيروی انتظامی در مواردی مثل:
- آزمون راهنمایی و رانندگی
- بازرسی بدنی بانوان
- صدور گذرنامه برای زنان
- مبارزه با مفاسد اجتماعی درخصوص جرایم زنان
- اداره زندان‌های زنان
- در مراکز مشاوره کلانتری‌ها (در موضوعات مرتبط به خانواده‌های شهدا و بانوان)
از نیروی زن استفاده می‌کنه. (کی میگه زنان در مشاغل مردانه نمی‌تونن موفق باشن؟!)
توضیحات بیشتر درباره خانم‌های پلیس رو اینجا بخونید.
6- آتش نشان
آخ آخ! موقعیت شغلی آتش‌نشان خانم این‌قدر داغ و جدیده که اصلاً… بفرما… دستم سوخت!
تا سال 81 خانم‌ها فقط به عنوان داوطلب با سازمان آتش‌نشانی همکاری داشتن. حقوقی هم نمی‌گرفتن. امـــــــــا… اون سال برای اولین بار فراخوان جذب آتش‌نشانی در کرج منتشر شد و 11 خانم علاقه‌مند، جذب شدن. یک سال بعد، اولین ایستگاه آتش‌نشانی زنان رسماً کارش رو شروع کرد! ایستگاهی که رئیس، فرمانده و نیروها، همگی زن هستن. حالا این موج توی شهرهای دیگه هم راه افتاده و قراره به تعداد زنان با شغل مردانه اضافه بشه. مثلاً اصفهان، شهریار و یاسوج تو سال 98 تعدادی آتش‌نشان زن استخدام کردن. تهران هم همین چند روز پیش 16 خانم رو در آتش نشانی جذب کرد.
از عملیات‌های اولین گروه آتش‌نشان زن ایران مستندی هم ساخته شده به اسم “ایستگاه 9” که می‌تونید در ادامه آنونسش رو ببینید.
من بودن یا man بودن؟ مسئله این است!
این روزا عطرها (که یه روزی نماینده هویت جنسیتی صاحبشون بودن) هم دسته بندی جنسیتی رو کنار گذاشتن و عطرهای تک جنسیتی به بازار اومدن. اما آیا این اتفاق توی دسته بندی مشاغل هم افتاده؟ آیا شغل مردانه یا زنانه دارد؟!
جوابش هم آره ست و هم نه!
- آره، چون تو بعضی مشاغل مثل رانندگی، نه تنها رانندگی خانم‌ها عجیب نیست بلکه تقاضا برای این نوع خدمات، روز به روز داره بیشتر میشه.
- نه، چون هنوز هم مشاغلی مثل جوشکاری مردونه حساب می‌شن.
مریخی یا ونوسی؟
همه ما کم و بیش تفاوت‌های جسمی مردان و زنان رو می‌شناسیم اما تفاوت‌های روحی چطور؟ آیا اصلاً روحیات خانم‌ها و آقایون با هم فرق داره؟ بیشتر تحقیقات می‌گن که زن و مرد از نظر بعضی صفات مهم واقعاً متفاوتن. اما اینکه این اختلافات نتیجه تفاوت‌های بیولوژیکه یا ناشی از فرهنگه؟ الله اعلم!
کلیشه‌های فرهنگی
توی فرهنگ ما معمولاً وظیفه خونه ساختن به عهده آقایونه و شغل‌هایی مثل بنّایی مردونه محسوب می‌شن. اما جالبه بدونید تو اتیوپی یه قبیله کوچ نشین به نام مُرسی زندگی می‌کنن که وظیفه ساختن خونه‌های چوبی و پوشالی‌شون کاملاً به عهده خانم هاست. پس، نقش فرهنگ رو توی تقسیم بندی مشاغل دست کم نگیرید!
علت مردانه بودن بعضی از مشاغل برای خانم‌ها
- .تعداد شاغل‌ها بر حسب جنسیت: بعضی خانم‌ها به دلایل شخصی یا مذهبی، ترجیح میدن جایی کار کنن که کمتر با آقایون سروکار داشته باشه.
- ابزار کار: یکی از دلایلی که بعضی مشاغل از قدیم مردونه بودن؛ ابزار کاری سنگین و کار یدی بوده. تصور اینکه هیچ زنی نمی‌تونه از پس این کارها بربیاد باعث شد تا مدت‌ها این مشاغل به کل دست آقایون باشه. مثل نجاری.
- ساعت کاری: خانم‌هایی که مادر یا همسر هستن، معمولاً ترجیح میدن سراغ کارهایی برن که ساعت کاری منعطفی داشته باشه. مشاغل پاره وقت هم که نور علی نورن! از این نظر شغلی مثل آتش نشانی مردونه محسوب میشه.
سهم خانم‌ها از بازار کار
وقتی کسی شاغله یا به دنبال شغل می‌گرده به عنوان یه نیروی کار محسوب میشه. طبق آمار سازمان جهانیِ کار، حدود 49 % از خانم ها و 75% از آقایون در کل دنیا نیروی کار هستن. در ایران 16.8 % از خانم‌ها و 71.4 % از آقایون نیروی کارن. البته افزایش تعداد زنان شاغل لزوماً نشونه شرایط فرهنگی خوب جامعه نیست. مثلاً تو این نقشه، کشورهای آفریقایی که اقتصاد ضعیف‌تری دارن، بانوان شاغل بیشتری هم دارن؛ چون همه مجبورن واسه زنده موندن تلاش کنن!
حالا که صحبت از شغل خانم‌هاست اجازه بدین یه پادکست هم معرفی کنم! “روزن” یه پادکست جالب در حوزه زنانه که از جنبه‌های مختلف مسائل مربوط به زنان رو بررسی می‌کنه. قسمت 15 این پادکست با عنوان زنان، شغل، خانواده رو از اینجا می‌تونین بشنوین. بعد از شنیدن این قسمت، زنان با شغل مردانه رو بیشتر خواهید شناخت و برای تصمیم‌گیری در مورد انتخاب شغل و رشته هم اطلاعات بیشتری خواهید داشت.
بهم میاد چی کاره باشم؟
یکی از راه‌های تشخیص اینکه شغلی براتون مناسبه و به روحیاتتون می‌خوره یا نه، نتیجه تست‌های استعدادیابی شغلی‌تونه؛ به این صورت که ویژگی‌های اصلی‌تون بهتون نشون داده میشه و به کمک اون‌ها می‌تونین تصمیمات شغلی بهتری بگیرین.
خانمی/ آقایی که شما باشین:
به طور کلی نمی‌شه یه نسخه واحد برای همه پیچید و گفت که این مشاغل مردونه هستند یا زنونه. انتخاب شغل به فاکتورهای زیادی بستگی داره. از همه مهم‌تر هم، علاقه خود اشخاص و توانایی‌های جسمی و روحی اوناست. چه بسا زنان در مشاغل مردانه از مردها هم موفق‌تر باشن!
اصلاً به قول حافظ:
پند عاشقان بشو و از در طرب بازآ
کاین همه نمی‌ارزد شغل عالم فانی
راستی شما چه زنانی با شغلهای مردانه رو می‌شناسید؟
مطالب مرتبط
- مشاغل پردرآمد برای خانم‌ها
- مشاغل زنان روستایی و عشایر ایران
- واقعیت هایی در مورد خلبانی برای خانم‌ها
- کار در منزل دخترانه
- بهترین شغل مغازه داری برای زنان چیست؟
محصولات آموزشی
به نظرم الان هیچ کاری دیگه جنسیت نداره و خوشحال ترین خونه مال ازواجی که تیمی کار می کنن