در دنیای پر چالش امروز مهارت حل تعارض یکی از ضروری‌ترین مهارت‌های زندگی برای انسان است. اما این مهارت دقیقا چگونه و به چه معناست؟
تا حالا به این فکر کرده‌‌اید که چرا بعضی از انسان‌ها به‌خاطر دلایلی ظاهرا کوچک و سطحی، برای سال‌های طولانی با نزدیک ترین افراد زندگی‌‌شان قطع ارتباط می‌کنند؟
یا تا به حال پیش آمده به محیطی پا بگذارید که کوچک‌ترین وجه تشابهی بین خودتان و آن‌ها احساس نکنید؟ و حس کنید هر لحظه تنش در آن جمع رو به افزایش است؟
اولین روزی که وارد خوابگاه شدم دقیقا چنین حسی داشتم. ورود به محیطی پر از تفاوت‌های فرهنگی برای نوجوانی 18 ساله تجربه‌ی به‌شدت دشواری بود. در بدو ورودم بر سر انتخاب اتاق بهتر با دختر دیگری که اتفاقا او هم ترم اولی بود بگو مگویی طولانی داشتم. من زودتر آمده بودم و حق با من بود ولی در انتها اتاق بهتر را به او باختم (راستش را بخواهید هنوز هم از او نفرت دارم) .
این تجربه‌ی بد در همان ساعات اول ورود به اجتماعی بزرگ و جدید باعث شد تا متوجه شوم برای رشد کردن در چنین جامعه‌ای نیاز به یادگیری یک سری مهارت‌های زندگی دارم تا هم بتوانم ارتباطات موثر داشته باشم و هم اختلافاتی این‌چنینی را راحت‌تر حل کنم و این‌گونه سرم کلاه نرود.
مهارت حل تعارض مهارتی بود که در ادامه‌ی آن سال‌ها کمک زیادی به من کرد و توانستم با دردسر کم‌‌تری با آدمهایی با فرهنگ‌ها و اخلاق‌های متفاوت زندگی کنم.
اگر شما هم به دنبال روش زندگی مسالمت‌آمیز تر و آموزش مهارت حل تعارض هستید، تبریک می‌گویم جای درستی آمده‌اید.
در ذیل به شما روش‌های مناسب و نامناسب این مهارت را می‌گویم و در ادامه تکنیک‌های دیگری هم برای شما قرار داده‌ام تا با دست پر به رویارویی با دنیا بروید.
فهرست مطالب
- مهارت حل تعارض چیست؟
- دلایل ایجاد تعارض و اختلال
- جایگاه حل تعارض در مهارت های زندگی چیست؟
- انواع مهارت‌های حل تعارض
- چند تکنیک تکمیلی دیگر
- سخن پایانی
- مطالب مرتبط
مهارت حل تعارض چیست؟
تعارض در لغت به معنای اختلاف و ناسازگاری بین دو یا چند نفر است. مهارت حل تعارض، مهارت حل این اختلافات و ناسازگاریها به گونهای مسالمت‌آمیز، موثر و با روشهایی منطقی و محترمانه است؛ به‌گونه‌ای که طرفین ماجرا به توافق و رضایت مورد نظر دست یابند.
روش مهارت حل تعارض می‌تواند سالم و یا ناسالم باشد که آموزش راه‌های مناسب این مهارت می‌تواند باعث بهبود و رشد روابط شود.
دلایل ایجاد تعارض و اختلاف
انسان موجودی منحصر‌به‌فرد است. این شیوه‌ی خلقت انسان باعث شده است هیچ‌گاه نتوانید دو نفر کاملا شبیه به‌هم را در هیچ کجای جهان پیدا کنید.
دوقلویی همسان را تصور کنید. احتمالا این دو نفر دارای چنان شباهتی‌اند که یکی به‌جای دیگری سر کلاس حاضر می‌شود. یا ممکن است یک کدامشان ظرف مورد علاقه‌ی مادر را بشکند، اما به اشتباه دیگری سرزنش شود.
اما بین همین دو نفر هم قطعا اختلافاتی یافت می‌شود. اختلافاتی که می‌تواند کوچک یا بزرگ باشد. و این تفاوت‌ها خاصه‌ی ذات انسانی اوست.
از تعارضات نترسیم
همه‌ی این تفاوت‌های ذاتی بشر باعث می‌شود تا هر انسانی هرازچندگاهی گرفتار یک سری تعارضات و ناسازگاریها در روابط خود شود. اما نترسید! با یادگیری مهارت حل تعارض می‌توانید به راحتی از پس تعارضات پیش آمده برآیید.
جایگاه مهارت حل تعارض در زندگی چیست؟
اگر سری به دادگاه‌های حل اختلاف بزنید؛ بسیاری از افرادی را می‌بینید که حل تعارض در مهارت‌های زندگی را نادیده گرفته‌اند، یا هیچ اقدامی برای یادگیری آن انجام نداده‌اند. اهمیت این مهارت‌ها زمانی مشخص می‌شود که یک اختلاف کوچک تبدیل به مشکلی بزرگ شود و دیگر کار از کار گذشته باشد.
آموزش مهارت حل تعارض
یادگیری این مهارت‌ها باعث می‌شود تا بسیاری از تعارضات را در همان ابتدای کار حل کنید و از پیش آمدن نتایح فاجعه بار که منجر به هزینه‌های گزاف مالی و روانی می‌شود جلوگیری کنید، ولی باید مراقب باشید تا در این راه از روشهایی مناسب و سالم بهره مند شوید. روش‌های ناسالم نه تنها باعث بهبود روابط نمی‌شود، بلکه می‌تواند زمینه ساز اختلافات گسترده‌تری هم باشد.
با ما همراه باشید تا شماری از روش‌های سالم و ناسالم مهارت حل تعارضات را مرور کنیم.
انواع مهارت های حل تعارض
روش‌های مهارت حل تعارض به دسته‌های گوناگونی قابل تقسیم است که در اینجا به بررسی تعدادی از آن‌ها می‌پردازیم و در ادامه روش‌های مخرب مهارت حل تعارضات را نیز بیان می‌کنیم.
بهترین مهارت های زندگی حل تعارض
1. شنونده‌ی خوبی باشید
هنگام حل یک مسئله در قدم اول باید حس احترام را در مخاطب خود ایجاد کنید. نشان دهید که برای او اهمیت قائلید و متوجه اوضاع پیش آمده هستید. توجه دقیق به حرفهای طرف مقابل نه تنها باعث ایجاد فضایی آرام و محترمانه می‌شود، بلکه کمک می‌کند تا آسان‌تر ریشه‌ی تعارض پیش‌آمده را پیدا کنید.
2. محیط مناسب را پیدا کنید
محیط فیزیکی اطراف بر روی روان ما تاثیر زیادی می‌گذارد و می‌تواند عواطف گوناگونی را تحریک کند. بهتر است هنگام حل یک تعارض توجه ویژه‌ای به محیط اطراف خود داشته و محیطی آرام و بدون تنش را برای پیدا کردن راه حل مسئله فراهم کنید.
3. تعصب بی‌جا ممنوع!
بیش از حد بر روی موضع خود پافشاری نکنید و انتقاد‌پذیر باشید. بدانید که حل یک اختلاف نیاز به فداکاری دارد. سعی کنید بدون هیچ‌گونه سوگیری قبلی وارد بحث و گفتوگو شوید. پافشاری بر روی عقاید قبلی به دل‌سرد شدن طرف مقابل منجر می‌شود و مانعی بزرگ بر سر حل تعارضات است.
4. تعارض را ریشه‌یابی کنید
سعی کنید علل تعارض را پیدا کنید. عوامل گوناگونی می‌توانند باعث درگیری بین افراد شود. استرس و فشار روانی از جمله عواملی هستند که فرد را تحت‌تأثیر قرار می‌دهند و ممکن است تعارضات و مشکلاتی را در بر‌داشته‌باشد.
بنویسید
کاغذ و قلمی برداشته و تک تک عواملی را که باعث درگیری می‌شوند یادداشت کنید. نوشتن باعث می‌شود تا منسجم تر عمل کرده و سریع‌تر به ریشه‌ی مشکل دست یابید.
5. کمال‌گرایی را رها کنید
تعارضات را یکی یکی حل کنید و مسائل دیگر را وارد مبحث پیش آمده نکنید. ممکن است دچار کمال‌گرایی شوید و تصمیم بگیرید در یک زمان به تمام تعارضات موجود بپردازید. این موضوع باعث گیج شدن هر چه بیشتر شده و کمکی به بهبود اوضاع نمی‌کند. علاوه بر آن تمرکز بر روی صرفا یک موضوع سرعت پیشرفت را هم افزایش خواهد داد.
6. دنبال مقصر نباشید و مسئولیت خود را بپذیرید
اولین نکته در حل یک مسئله قبول مسئولیت است. دنبال مقصر نباشید و بپذیرید که اوضاع پیش آمده نتیجه سلسله رفتار‌های گوناگونی بوده که هر دو طرف در آن نقش داشته‌اند. با پذیرش مسئولیت، مسیر حل مسئله را هموارتر می‌کنید و عزم خود را برای برطرف ساختن اختلاف نشان می‌دهید. دنبال مقصر بودن یکی از موانع بزرگ بر سر حل تعارض است.
7. به احساسات دیگران توجه کنید
خودتان را جای طرف مقابل بگذارید و موقعیت را از دید او بررسی کنید. این‌کار باعث شده تا احساسات طرف مقابل را راحت‌تر متوجه شوید و حس همدلی در شما پدیدار شود. این احساس باعث می‌شود تا هنگام حل مسئله توجه بیشتری به منافع شخص مقابل داشته باشید.
8. گر صبر کنی ز غوره حلوا سازی
به خودتان زمان بدهید. اگر احساس می‌کنید که بیش از این توان ادامه‌ی بحث و گفتوگو را ندارید، به زمان دیگری موکول کنید. علاوه بر این زمان به شما فرصتی برای تفکر و بررسی بیشتر می‌دهد و می‌توانید تمام جوانب موجود برای یافتن حل مسئله را پیدا کنید.
9. در حل مسئله خلاق باشید
اگر قبلا دچار این تعارض شده‌اید، بهتر است این بار از روش دیگری برای بهبود اوضاع استفاده کنید. تخیل خود را به‌کار بیندازید و با توجه به امکانات موجود، راه حلی خلاقانه پیدا کنید. برای مثال اگر در شرکتی مشغول به کار هستید می‌توانید بر اساس شخصیت‌‌های متفاوت افراد مقابل روش حل متفاوتی برگزینید.
همچنین بخوانید: خلاقیت چیست؟
10. از نفر سوم کمک بگیرید
ممکن است روند حل مشکل به گونهای پیش برود که باعث شدت درگیری شود. یا ممکن است درمیانه‌‌ی راه متوجه عدم همکاری فرد یا افراد مقابل شوید. در چنین شرایطی از یک شخص بی‌طرف درخواست کمک کنید. چنین شخصی می‌تواند متخصص یا غیر متخصص باشد. اما حتما از بی طرفی و آگاهی کامل او به اوضاع اطمینان حاصل کنید.
11. تاس بیندازید
اگر نمی‌توانید بین راه‌های موجود یک کدام را انتخاب کنید، خودتان را به دست بخت و اقبال بسپارید. برای مثال اگر با همکار خود بر سر جای پارک اختلاف دارید؛ یا با همسر خود بر سر شستن ظرف‌ها دچار تعارض شده‌اید، تاس انداختن و قرعه کشی می‌تواند مشکل شما را حل کند.
اکنون که با روش‌های سالم مهارت حل تعارض آشنا شده‌اید بهتر است نگاهی هم به روش‌های آسیب‌زای آن بیندازید تا با هوشیاری بیشتری پیش‌روید.
نبایدها: چه روشهایی مناسب نیست؟
فرار کردن
عدم دانش کافی از مهارت حل تعارض باعث می‌شود تا فرد از بحث و یافتن راه‌حل اجتناب کند. همچنین ممکن است شخص از افزایش شدت و تعارض بترسد که در چنین مواقعی بهترین کار تسلط بر خود و کنترل ترس و اضطراب است.
همچنین بخوانید: چگونه کنترل احساسات داشته باشیم؟
پرخاشگری
آرامش خود را حفظ کنید و بر اعصاب خود مسلط باشید. پرخاشگری و خشونت باعث متشنج شدن شرایط می‌شود. می‌توانید از روش‌های زیر برای کنترل خشم استفاده کنید.
- آب بنوشید
- چند نفس عمیق بکشید
- احساسات خود را بر روی کاغذ بنویسید
- طبیعت‌گردی کنید
- دوش بگیرید
- به آهنگ مورد علاقه‌ی خود گوش کنید
- جملات مثبت را با خود تکرار کنید
- به تمرینات یوگا بپردازید. تمرینات یوگا نه تنها کمک می‌کند تا خشم خود را کنترل کنید، بلکه باعث آرامش ذهنی شما نیز می‌شود.
با دیدن ویدیوی کوتاه زیر می‌توانید به راحتی در محیط منزل به انجام تمرینات یوگا بپردازید. پیشنهاد می‌شود در صورت علاقه در محیطی آرام همراه با ویدیو پیش بروید و گامی بلند به سوی کنترل خشم و بهبود مهارت حل تعارضات بردارید.
عدم شفافیت کافی
عدم شفافیت کافی در بیان مسئله باعث پیچیدگی شرایط می‌شود و هیچ کمکی به شما نخواهد کرد. مشکلات خود را به طور صریح و کامل بیان کنید و از قضاوت شدن توسط دیگران نترسید.
فراموشی و سپردن به گذر زمان
مشکلتان را همان ابتدا حل کنید. این گمان که زمان همه‌چیز را درست می‌کند و فراموش کردن اوضاع پیش آمده باعث می‌شود تا زمان زیادی از زندگی‌تان را به‌خاطر قهر و مشکلات از دست بدهید و همچنین داشتن چنین دغدغه‌ای می‌تواند جلوی رشد و پیشرفت شما را بگیرد.
چند تکنیک تکمیلی دیگر
پادکست گوش کنید
پادکست چیست؟ به زبان ساده فایل صوتی‌ای متشمل از موضوعات گوناگون و جذاب است که در اینترنت منتشر شده و می‌توانید به راحتی در مکان‌ها و زمان‌های مختلف به آن گوش فرا دهید.
یکی از بهترین روش‌های مهارت حل تعارض در زندگی، گوش دادن به پادکست‌هایی در این زمینه است. در ذیل تعدادی از آن‌ها را نام خواهم برد.
اطلاعات خود را به‌روز کنید
اطلاعات خود را در تمام زمینه‌های مربوط به مهارت حل تعارض در زندگی گسترش دهید. مهارت‌هایی مانند گفتوگو، مسئولیت پذیری و… .
یکی از راه‌های پیشگیری از تعارضات برقراری ارتباطات موثر و انسانی است. یادگیری این مهارت کمک می‌کند تا سطح روابط اجتماعی خود را ارتقا و بهبود دهید.
نکته‌ی طلایی مهارت حل تعارضات گفتوگو و مذاکره است. اگر می‌خواهید تا توانایی خود را هنگام برقراری ارتباط برای حل مسئله و انجام صحیح مذاکرات افزایش دهید، خوب است مطلب زیر را مطالعه نمایید.
همانطور که پیش‌تر بیان کردیم یکی دیگر از مهارت‌های حل تعارض عدم پافشاری بر موضع فعلی و انتقاد پذیر بودن است. لازمه‌ی این مهارت تقویت تفکر انتقادی و تجزیه و تحلیل درست از حقایق و اطلاعات است. مقاله‌ی زیر می‌تواند در تقویت این مهارت کمک کند.
اگر شما هم به تازگی مسئولیتی جدید در محل کار خود به‌دست آورده‌اید و به‌دنبال روشهایی برای مدیریت اختلافات موجود می‌باشید، خواندن مقاله‌ی زیر به‌شدت توصیه می‌شود.
سخن پایانی
اختلاف‌نظر و درگیری در هر نوع رابطه‌ای امری طبیعی است. اما نکته‌ی کلیدی این امر این است که از راهکارهایی مناسب برای حل تعارضات استفاده کنیم. تعارضات حل نشده زمینه‌ساز شکل‌گیری تعارضات بزرگ‌تر خواهند بود و مانند مردابی کثیف، آرامش موجود در رابطه را می‌بلعند.
مطالب مرتبط
در اینجا با چند مهارت نرم مهم دیگر آشنا می‌شوید که یادگیری آن‌ها خالی از لطف نیست.
آیا به دنبال داشتن تفکری خلاق و انتقادی هستید؟ آیا می‌خواهید به کمک این ترکیب قدرتمند استعداد خود را شکوفا کنید؟ مقاله‌ی زیر اینجاست تا به شما کمک کند.
خوب حرف زدن مهارتی است که می‌تواند شما را در مراحل مختلف زندگی چندین پله جلو بیندازد. از آن غافل نشوید!
با همکار خود به مشکل برخورده‌اید؟ نمی‌توانید با اخلاق همکلاسی خود کنار بیائید؟ به دنبال یافتن راهی مناسب برای گوشزد کردن ایرادات آن‌ها هستید اما نمی‌دانید چطور؟ نگران نباشید! مطلب زیر برای شماست.
حالا که تا اینجای مطلب همراهمون بودید بهمون بگید چندتا از این روش‌های مهارت حل تعارض براتون مفید بوده؟ چه روش‌های سالم دیگه‌ای می‌شناسید؟ تجربه‌ای از تعارض حل نشده یا استفاده از روش‌های غلط این مهارت دارید؟
خوشحال می‌شیم نظرات و تجربه‌های خودتون رو با ما به اشتراک بذارید.
محصولات آموزشی