مهارت فن بیان؛ هنر بهترین بودن

مهارت فن بیان یک هنر است و تنها استفاده از آن در بهتر صحبت کردن نیست، بلکه با تقویت مهارت فن بیان می‌توانید بهترین ارتباط را برقرار کرده و به اهداف خود در زمینه‌های کاری و زندگی شخصی دست پیدا کنید.

مهارت فن بیان انگیزه شما را برای انجام کارهای مهم بالا می‌برد، با داشتن این مهارت می‌‌توانید بهترین مدیر، سخنران، معلم و حتی بهترین والدینی باشید که توانایی صحبت کردن در شرایط سخت و مدیریت آن را دارا هستید. نتیجه‌ای که اینگونه ایجاد می‌شود حس مثبت موفقیت است.

در این مقاله قواعد و تمرینات مورد نیاز برای داشتن مهارت فن بیان و تقویت آن به طور کامل بیان می‌شود. هم‌چنین کتاب‌های مورد نیاز برای بهبود مهارت در فن بیان نیز در بخش معرفی کتاب عنوان خواهد شد.

لیست مطالب عنوان شده به شرح زیر می‌باشد:

• مهارت فن بیان چیست؟
• مفهوم فن بیان
• عناصر فن بیان
• فن بیان چه چیزهایی نیست؟
• اهمیت فن بیان چیست؟
• روش‌های تقویت فن بیان
• تست فن بیان (چگونه بفهمیم فن بیان مناسب داریم؟)
• معرفی بهترین کتاب‌ها برای تقویت مهارت فن بیان
• حرف آخر

مهارت فن بیان چیست؟

 فن بیان یک مهارت ارتباطی است که نقش مهمی در زندگی شما بازی می‌کند. شما با کمک این مهارت می‌توانید در هر شرایط و زمانی به راحتی سخن بگویید. یک محتوای ارزشمند و مفید را با رعایت تکنیک‌های صحیح مهارت فن بیان در اختیار مخاطب قرار دهید.

 به طور خلاصه مهارت فن بیان به این معناست که چه چیزی را در چه زمانی به بهترین نحو بیان کنید.

مفهوم فن بیان

مفهوم فن بیان این است که شما توانایی انتقال افکار، ایده‌ها، نظرات و احساسات خود را به شکل مناسب و مؤثر داشته باشید. شما باید مخاطب را تحت تأثیر قرار دهید و با او ارتباطی عمیق برقرار کنید.

با داشتن مهارت فن بیان قوی نحوه ارتباط خود را درموقعیت‌های متفاوت مدیریت می‌کنید و اینگونه مخاطب از هم‌نشینی با شما لذت خواهد برد. مهارت فن بیان یکی از تکنیک‌های مؤثر در ارتباط با مخاطب می‌باشد.

عناصر فن بیان

مهارت فن بیان دارای قدمتی تاریخیست. بنابراین وقتی صحبت از عناصر فن بیان به‌میان می‌آید مثلث فن بیان یا مثلث بلاغی در تیتر اول به چشم می‌خورد.

 این مثلت مفهومی از ایده ارسطو فیلسوف یونانی است که می‌گوید، استدلال‌های متقاعد کننده شامل سه عنصر اصلی زیر می‌باشند:

• انعکاس شخصیت و اخلاق (Ethos)
• بروز احساسات (Pathos)
• استدلال بر اساس شواهد عینی (Logos)

این سه عنصر اصلی که زوایای مثلث بلاغ هستند توسط اضلاع این مثلث (عناصر فرعی) به هم متصل می‌شوند.

اگر بخواهیم این عناصر را به زبان ساده‌تر بیان کنیم شامل موارد زیر هستند:

• انتخاب کلمات: نقش مهمی در بیان منظور به مخاطب دارد.
• لحن صدا: تأثیر بسزایی در نحوه درک مخاطب دارد.
• زبان بدن :استفاده از زبان بدن مناسب موجب انتقال راحت‌تر مطلب می‌شود.

فن بیان چه چیزهایی نیست؟

بعضی از افراد در درک مهارت فن بیان دچار اشتباه می‌شوند، همان طور که می‌دانید فن بیان یعنی خوب و درست متناسب با مخاطب در هر زمان و مکانی بتوانیم صحبت کنیم. پس ضروری است که بدانیم مهارت فن بیان شامل چه چیز‌هایی نیست.

• پرحرفی
• چرب زبانی
• داشتن صدای خوب
• لفظ قلم صحبت کردن
• حاضرجوابی
• استفاده بیش از حد از کلمات بیگانه

اهمیت فن بیان چیست؟

کلمات آنچنان قدرتمندند که با استفاده از آن‌ها می‌توان بر افکار انسان‌ها تأثیر بسزائی گذاشت. فرقی نمی‌کند شما در چه جایگاه اجتماعی، شغلی و تحصیلی هستید.

مهم نیست شما در چه بازه سنی قرار دارید این را بدانید که شما بی‌نیاز از یادگیری مهارت‌ فن بیان و گفتمان نیستید، زیرا نتیجه یادگیری این مهارت بر جوانب مختلف زندگی شخصی و حرفه‌ای شما مؤثر است.

در موارد زیر به تأثیر مهارت فن بیان در هر کدام از این جوانب می‌پردازیم.

زندگی شخصی

زندگی روزانه شما مملوء از ارتباطات بین فردی است که در آن رابطه فن بیان و مهارت‌های ارتباطی اهمیت بسزائی دارد.

با استفاده از این مهارت می‌توانید درست صحبت کنید و به راحتی عقاید خود را بیان کنید، اینگونه از ایجاد سوء تفاهم کلامی جلوگیری می‌کنید و با دوری از احساسی عمل کردن و کنترل هیجانات، روابط اجتماعی و عاطفی خود را حفظ و یا بهبود می‌بخشید.

 می‌توان گفت این مهارت می‌تواند کمک کند تا بهترین خود را در زندگی شخصی به نمایش بگذارید.

فن بیان موجب ایجاد مهارت برقراری ارتباط مؤثر در کودکان می‌شود. کودک راحت‌تر نظرات خود را بیان می‌کند. توانایی نه گفتن در شرایط بحرانی را دارد. به نظر شما از چه تمرین و راهکاری برای افزایش این مهارت در کودکان می‌توان استفاده کرد؟ برای رسیدن به پاسخ این پرسش شما را به دیدن ویدئو زیر دعوت می‌کنیم.

زندگی حرفه ای

مهارت فن بیان در موارد مختلفی از زندگی حرفه‌ای مثل فروش، مدیریت، بازاریابی کاربرد دارد و بدون داشتن این مهارت برقراری ارتباط با دیگران می‌تواند کار سخت و دشواری باشد.

 با استفاده از فن بیان درست می‌توانید اعتماد مشتری را راحت‌تر جلب کنید. نتیجه این کار این است که شما فرایند فروش موفق خواهید داشت.

یک مدیر شایسته و لایق باید دارای توانایی‌های خاصی باشد که مهارت در فن بیان یکی ازاصلی‌ترین آن‌هاست.

 مدیر خوب می‌تواند با تقویت مهارت فن بیان به بهترین نحو کار خود را انجام دهد و بدون هیچ بحث و درگیری نیروی انسانی که با آن‌ها سر وکار دارد را متقاعد به انجام امور کرده و بازخورد مثبتی از آن‌ها دریافت کند.

سخنوری

ممکن است هر فردی در شرایطی قرار گیرد که باید در جمعی صحبت کند و ازعقاید خود بگوید. یکی از اهداف این فرد گذاشتن تأثیر مثبت و برقراری ارتباط درست با مخاطبینش است که این امر تنها با داشتن مهارت گفت و گو عالی و دانستن ارتباط مهارت فن بیان و سخنوری امکان پذیر است.

توانایی خوب سخن گفتن تنها راهی است که می‌توان با آن مفهوم کلمات را به طور واضح به مخاطب منتقل گرداند. پس مهارت‌های فن بیان و سخنوری مهم‌ترین رکن در ارائه عقاید و داده‌های شما به مخاطب می‌باشد.

روش های تقویت مهارت‌های  فن بیان

برای رسیدن به پاسخ این سوأل که چگونه مهارت فن بیان قوی داشته باشیم، نکته‌های بسیار مفیدی در زیر مطرح می‌شوند که با اجرای آن‌ها مهارت فن بیان عالی خواهید داشت.

مطالب آموزشی را تئوری یاد بگیرید.

مدیریت استرس

بسیاری از شما هنگام صحبت کردن در یک جمع مهم ممکن است با نشانه‌هایی مثل تپش قلب، عرق کردن دست و خشک شدن دهان روبرو شده باشید.

این‌ها علائم استرس هستند که موجب کاهش تسلط شما می‌شوند. این استرس کیفیت ارائه شما را تحت تأثیر قرار می‌دهد و هر چقدر شما مطلب خوبی برای بیان داشته باشید نمی‌توانید آن را به خوبی به نمایش بگذارید.

شما نیاز به روشی برای مدیریت این استرس مضر خواهید داشت. در ابتدا باید بدانید این ترس و استرس یک مسئله طبیعی است و قابل حذف شدن نیست.

در این شرایط چشمان خود را ببندید، نفس عمیق بکشید و این استرس مضر را با خلاقیت به هیجان مثبت قابل انتقال به مخاطب تبدیل کنید، مثلا یک داستان هیجان انگیز تعریف کنید و مخاطب را در این هیجان با خودهمراه کنید. این کار به بهبود مهارت فن بیان شما کمک خواهد کرد.

مهارت تنفس

مواجهه با مشکل کمبود نفس در حین سخنرانی یکی از شایع‌ترین مشکلاتی می‌باشد که سخنران با آن روبرو می‌شود و کیفیت کار او را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

وقتی شما هنگام صحبت کردن نفس کم بیاورید حتما در بیان جملات با مشکل رو برو خواهید شد و کم کم توجه مخاطب را از دست خواهید داد و این اصلا خوب نیست.

 چند مورد کاربردی در زیر مطرح کردیم که با استفاده از آن‌ها تا حد زیادی می‌توانید مهارت تنفس و فن بیان خود را بهبود ببخشید.

• ترجیحا عمیق نفس بکشید.
• تمرینات مربوط به تقویت حجم ریه‌ها را انجام دهید. (بادکنک باد کنید)
• جملات را کوتاه بیان کنید.
• مابین جملات فرصت تنفس برای خود ایجاد کنید.
• حتما آب میل کنید.

زبان بدن

مجموعه نشانه‌ها و حرکاتی که ما با اعضای بدن خود انجام می‌دهیم، از حرکات دست و پا و دهان تا چشم و ابرو همگی زبان بدن هستند.

این سیگنال‌های غیر کلامی مکمل گفتار، موجب برقراری ارتباط مؤثر با دیگران و جلب اعتماد آن‌ها می‌شوند و این در فن بیان بسیار با اهمیت می‌باشد.

بهترین کار‌ها برای بهبود زبان بدن در مهارت فن بیان شامل موارد زیر می‌باشند:

• از حرکات دست استفاده کنید.
• ارتباط چشمی با مخاطب داشته باشید.
• حر کات غیر ضروری انجام ندهید.
• آراسته لباس بپوشید.
•  از حالات چهره در ارتباط با مخاطب استفاده کنید.
• در صحنه قدم‌های مطمئن بردارید و حالت ایستادن مؤثر داشته باشید.
• از نگاه کردن زیاد به ساعت بپرهیزید.
• مدام روی صندلی ننشینید.

کنترل حجم صدا

 به منظور انتقال احساسات و تأکید بر نکات مهم ارائه، شما باید کلمات را واضح تلفظ کرده و از حجم صدای درست، متناسب با نوع گفتار و محیطی که در آن صحبت می‌کنید استفاده کنید.

کنترل حجم صدا تنها به معنای کاهش یا افزایش بلندی صدا نیست بلکه شامل تنوع زیر و بمی صدا، لحن درست و سرعت بیان مناسب کلمات نیز می‌باشد.

 با داشتن صدای رسا و واضح، راحت‌تر می‌توانید منظور خود را منتقل کرده و این موضوع موجب بهبود مهارت فن بیان و افزایش اعتماد به نفس می‌شود و شما را به فردی تأثیرگذار تبدیل می‌کند.

تسلط کامل بر موضوع

داشتن اطلاعات کافی از موضوع مورد بحث یکی از مسائلی است که باعث می‌شود شما به راحتی صحبت کنید.

لازمه این امر دیدن فیلم‌های خوب و مطالعه زیاد در زمینه‌های مرتبط می‌باشد. با انجام این کار شما می‌توانید دایره لغات خود را افزایش داده و به راحتی به سوال‌های مخاطب پاسخ دهید.

تمرین مناسب و کافی داشته باشید.

صحبت درباره تصویر

 برای انجام این تمرین تصویری را انتخاب کرده و تنها 30 ثانیه به آن نگاه می‌کنید. سپس 3 دقیقه بدون وقفه درباره آن صحبت کنید و با جزئیاتی از تصویر که به ذهن سپردید، بهترین شکل تصویر را در ذهن مخاطب مجسم کنید.

این کار را می‌توانید در حضور فرد دیگر و یا ضبط تصویر خود در تلفن همراه‌تان انجام دهید.

تمرین با کش

تمرین با کش به این صورت است که یک کش ساده به دور دست خود می‌بنید. شروع به حرف زدن می‌کنید. هر وقت از کلمات اشتباه و نامفهوم استفاده کردید کش را می‌کشید و رها می‌کنید. حس درد ایجاد شده، باعث شرطی شدن مغز شما در هنگام استفاده از کلمات نادرست و عدم استفاده از آن‌ها می‌شود.

مشدد خوانی

متنی را انتخاب کرده و تک تک حروف آن را با شدت بسیار بالا بیان کنید. شما باید متن را طوری بخوانید انگار روی همه حروف تشدید قرار داده شده است.

برای مثال جمله‌های زیر:

• فّنّ بّیّاّنّ قّوّیّ عّاّمّلّ مّوّفّقّیّتّ مّنّ اّسّتّ.
• مّنّ فّنّ بّیّاّنّ قّوّیّ دّاّرّمّ.
• مّنّ دّرّ حّاّلّ بّهّبّوّدّ فّنّ بّیّاّنّ خّوّدّ هّسّتّمّ.

تکرار جملات سخت

با تکرار جملات سخت راحت‌تر و روان‌تر صحبت می‌کنید. شما با اجرای این تمرین از تپق زدن و ادای کلمات اشتباه جلوگیری می‌کنید.

چند مثال از جمله‌هایی که در این زمینه کمک کننده هستند را بیان می‌کنیم:

• کشتم شپش شپش کش شش پا را
• سپر عقب ماشین جلویی زد به سپر جلو ماشین عقبی
• تاجر تو چه تجارت میکنی، تو را چه که چه تجارت می‌کنم؟
• شیخ شمس علی در شمس آباد

تمرین با مداد

این تمرین کمک می‌کند شما در هنگام صحبت کردن دهان خود را به خوبی باز کنید و کلمات را به صورت درست و کامل ادا کنید.

مداد را بین دندان‌های جلویی قرار دهید و شروع به خواندن متن کنید این کار باید بگونه‌ای انجام شود که مداد از دهان نیافتد.

تند خوانی و کند خوانی

یک متن مشابه را با بیان کامل و درست کلمات یک بار با سرعت بالا و یک بار با سرعت پایین بخوانید.

این تمرین کمک می‌کند سرعت بیان‌تان را متناسب با محیط و مخاطب تنظیم کنید.

ضبط صدا و صحبت در آینه

هر دو این تمرین‌ها نتیجه مشابه هم دارند. یک موضوع را انتخاب کرده و درباره آن جلوی آینه یا دوربین گوشی صحبت کنید. این کار باعث می‌شود مانند یک مخاطب رفتار، حرکات، لحن صدا و گفتار خود را بررسی کنید و به نقاط قوت و ضعف خود پی ببرید.

تست فن بیان (چگونه بفهمیم فن بیان مناسب داریم؟)

بعد از بیان تمام موارد بالا اکنون به عنوان یک سخنران چگونه بفهمید که فن بیان خوبی دارید؟

یااینکه درچه سطحی از این مهارت قرار دارید؟

برای اطلاع از این موضوع به سوال‌های زیر پاسخ دهید.

• چند بار موفق شدید مسیر گفت‌و‌گو را به سمت دلخواه خود تمایل دهید؟
• آیا هنگام صحبت کردن دچار استرس می‌شوید؟
• در هنگام صحبت با فردی که نظر مخالف شما دارد، چه انداره می‌توانید خود را کنترل کنید؟
• آیا دیگران از هم‌صحبتی با شما لذت می‌برند؟
• آیا شما از شنیدن سخنرانی خود لذت می‌برید؟

برای شما تست کامل مهارت فن بیان را در لینک زیر قرار داده‌ایم.

معرفی بهترین کتاب‌ها برای تقویت مهارت فن بیان

برای کمک به بهبود مهارت فن بیان مطالعه کتاب‌های مرتبط تأثیر بسزایی دارد پس به سراغ معرفی چند کتاب مطرح در این زمینه می‌رویم.

امیدوارم مطالعه این کتاب‌ها روند ارتقاء شما در این زمینه را تسریع بخشد.

• آیین سخنرانی
• ارتباط مؤثر به زبان آدمیزاد
• فن بیان
• جادوی بداهه گویی
• فن بیان را قورت بده
• اصول سخنرانی و فن بیان به روش تد
• قدرت بیان
• ابراز وجود

حرف آخر

آموزش مهارت فن بیان از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. مهارت فن بیان موجب می‌شود شما خوب صحبت کنید، اعتماد به نفس‌تان افزایش پیدا کند و به نتایج دلخواه در امور کاری و روزمره زندگی دست خواهید یافت. شما نیاز به تجربه و تمرین بسیار دارید تا به عالی‌ترین سطح از مهارت در فن بیان دست یابید.

امیدوارم مطالبی که در این مقاله عنوان شده است برای شما مفید و کاربردی بوده باشد. شما با انجام تمرینات ذکر شده به نتایج دلخواه خود دست خواهید یافت.

مطالب مرتبط

بعد از بیان ویژگی‌های مهارت فن بیان و راهکارهای تقویت آن می‌خواهیم ببینیم آیا مهارت‌های دیگری هم وجود دارند که بتوانند در این زمینه کمک کننده باشند.

برای متقاعد کردن بهتر مخاطب، شما نیاز دارید با مهارت‌ها و فنون این کار آشنا باشید. حتما مطلب کاربردی کتاب متقاعد سازی را بخوانید.

کتاب متقاعد سازی

برای گفت‌و‌گو درست و اصولی علاوه بر داشتن فن بیان مناسب شما باید طریقه چگونه صحبت کردن و ارتباط مؤثر را هم بلد باشید. تکنیک‌های مهارت گفت‌و‌گو در مطلب زیر به طور کامل بیان شده است.

مهارت گفت‌وگو

تقویت مهارت ارتباط مؤثر

سعی کردیم در این مطلب بهترین راهکار‌ها برای بهبود مهارت فن بیان را برای شما ارائه کنیم.
نظر شما چیست؟ آیا راهکار‌های بیشتری برای تقویت مهارت فن بیان وجود دارد؟ منتظر نظرات کاربردی شما هستیم.