هوش مالی چیست؟ احتمالاً این سوال تابه‌حال برایتان پیش آمده‌باشد. اگر با تعریف هوش هیجانی آشنایی داشته‌باشید، می‌دانید که با مفهوم هوش اقتصادی یا Financial Intelligence شباهت زیادی دارد.
تقویت هوش مالی آن چیزی است که برای:
- بهبود رابطه خود با پول و مدیریت آن،
- گرفتن تصمیم‌های مالی صحیح،
- یادگیری مهارت‌های لازم برای محافظت از خود در شرایط اضطراری،
- بالا بردن توان خرید
- و بالا بردن کیفیت زندگی
نیاز دارید.
اگر به تازگی شغل خود را عوض کرده‌اید یا منبع درآمد جدیدی بدست آورده‌اید و یا هدف‌های کوچک و بزرگ زیادی دارید ولی در مسیر تحقق گم شده‌اید، مطالعه‌ی این مقاله چند برابر بیشتر از دیگران بر شما واجب است. ما در اینجا در مورد انواع هوش مالی، ۶ مهارت لازم برای تقویت آن و روش های افزایش هوش مالی در ۱۲ قدم صحبت می‌کنیم. با ما همراه باشید.
سرفصل مطالب این مقاله به شرح زیرند:
هوش مالی چیست؟
توانایی درک و مدیریت درست امور مالی همان چیزی‌ست که به عنوان هوش مالی می‌شناسیم. به زبان ساده یعنی ترکیبی از دانش‌ها، مهارت‌ها و نگرش‌هایی که افراد را قادر می‌سازد تا به تصمیمات آگاهانه‌ای در مورد پول خودشان برسند. کلید رسیدن به رفاه مالی و رمز چشیدن طعم استقلال، در تقویت هوش مالی نهفته‌است.
اما راه تقویت هوش مالی چیست؟ روش های افزایش هوش مالی با سواد مالی تا حدودی از مرزهای مشترک برخوردارند. سواد مالی در واقع توانمندی است که در اثر هوش مالی ایجاد می‌شود. یکی از موضوعات مهمی که شرکت‌کنندگان دوره مدیریت مالی شخصی کارنکن به صورت تجربی یاد می‌گیرند، مفاهیم اولیه هوش مالی و آموزه‌های سواد مالی می‌باشند.
در طی ۸ هفته، بدون هیچ‌گونه پیش‌نیازی (البته به شرط تعهد خودتان) به سطح قابل‌قبولی از آگاهی در حوزه‌های مالی می‌رسید. برای اطلاعات بیشتر و مشاوره رایگان، به صفحه دوره مراجعه کنید.
انواع هوش مالی کدامند؟
هوش مالی بر ۸ ستون استوار شده:
- هوش مالی در درآمد
- هوش مالی در بودجه‌بندی
- هوش مالی در مدیریت هزینه
- هوش مالی در پس‌انداز
- هوش مالی در سرمایه‌گذاری
- هوش مالی در مدیریت ریسک مالی
- هوش مالی در مدیریت بدهی
- هوش مالی در برنامه‌های مالی
این ۸ رکن اصلی هوش اقتصادی، به طور مستقیم به هم مرتبط هستند و درک یکی به معنی بهبود و پیشرفت در دیگری است. عکس این قضیه نیز صادق است. یعنی مثلاً اگر در بخش مدیریت هزینه لنگ می‌زنید نباید انتظار داشته‌باشید پس‌اندازهای شما طبق برنامه پیش بروند.
ترکیبات هوش مالی چیست؟
اگر می‌خواهید به صورت کاربردی از روش های افزایش هوش مالی استفاده کنید، باید با ترکیبات آن نیز آشنا باشید. به گفته برخی منابع، هوش مالی از ترکیب سه مؤلفه زیر تشکیل می‌شود:
- هوش هیجانی: توانایی تشخیص، درک و کنترل احساسات در موقعیت‌های مالی. به عنوان مثال متعادل‌کردن عادت‌های خرج‌کردن، مدیریت اهمال‌کاری، استرس مالی و بهبود نگرش نسبت به پول.
- سواد مالی: توانایی درک و به‌کارگیری مفاهیم و آموخته‌های مالی در زندگی شخصی. این مؤلفه تمام اصول اولیه مدیریت مالی شخصی مثل بودجه‌بندی، پس‌انداز و سرمایه‌گذاری را دربر می‌گیرد.
- سواد اعداد: توانایی تجزیه و تحلیل داده‌های عددی در محاسبات و جمع‌بندی‌ها مانند صورت‌های مالی و معیارهای عملکرد سرمایه‌گذاری. به عبارت دیگر درک کاربرد ریاضیات در مفاهیم مالی روزمره.
اگر بعد از خواندن این قسمت از مطلب این سوال را از خود پرسیده‌اید که « نمره هوش هیجانی من چند است؟» می‌توانید از طریق دکمه زیر در تست بار آن، که از مطرح‌ترین تست‌های سنجش هوش هیجانی است شرکت کنید.
مهارت‌های لازم برای تقویت هوش مالی چیست؟
یک‌سری مهارت‌های ذاتی در جهت تقویت هوش مالی عمل میکنند و به شما در به‌کار گرفتن دانشی که کسب می‌کنید، کمک میکنند. مهارت‌های قابل‌یادگیری که رشد آن‌ها به رشد هوش مالی می‌انجامد، عبارتند از:
- ارزیابی هزینه و سود: فهرست کردن و سنجش مزایا و معایب هر اقدامی در زمینه امور مالی. مثل فهرست‌کردن هزینه‌ها و سود سرمایه‌گذاری در بازار بورس.
- تفکر انتقادی: توانایی تجزیه و تحلیل داده برای اتخاذ تصمیم مالی آگاهانه.
- کنترل هزینه: مهارت کاهش هزینه‌ها و اختصاص بیشتر درآمد به سرمایه‌گذاری سودآور.
- برنامه‌ریزی: استفاده بهینه از منابع و تسهیل شرایط تحقق اهداف مالی.
- اولویت‌بندی: استفاده حداکثری از درآمد و کشف راههای افزایش آن.
- ارتباط: همکاری با دیگران برای رسیدن به اهداف مالی.
براساس گزارشی که در سال ۲۰۲۰ انجام شد، مهارت تفکر نقادانه به عنوان چهارمین مهارت مهم برای موفقیت در زندگی حرفه‌ای معرفی شد. در مورد ضرورت یادگیری تفکر انتقادی در مقاله زیر بخوانید.
روش های افزایش هوش مالی چیست؟
شناخت صحیح پول و روش‌های مدیریت آن هدف مطلقی است که راههای افزایش هوش مالی دنبال میکنند. زمانی که پول به‌درستی مدیریت شد، تغییرات اساسی در زندگی ظاهر می‌شود که رویاهای دوردست را به خاطرات شیرین تبدیل می‌کند.
اما بهترین زمان برای بهره‌وری از راهکارهای افزایش هوش مالی چیست؟ جواب همین حالاست. در ادامه ۱۲ مثال از روش های افزایش هوش مالی را باهم بررسی می‌کنیم.
۱- عوامل استرس‌زای مالی را شناسایی کنید.
وضعیت مالی خودتان را به دقت بررسی کنید و عادت‌های مالی خود را زیر نظر بگیرید. این کار به شما در شناسایی عوامل استرس‌زا کمک می‌کند.
کمی وقت بگذارید و ترسناک‌ترین موقعیت مالی محتمل را شناسایی کنید. بدهی‌ها، مخارج خارج از کنترل و بودجه‌بندی نادرست انواع موقعیت‌های استرس‌آوری هستند که هرکدام از ما می‌توانیم خود را در آن‌ها پیدا کنیم. بعد از شناسایی، در جهت رفع و پیشگیری آن‌ها تلاش کنید.
۲- از همین امروز بودجه‌بندی را شروع کنید.
برای تدوین بودجه‌های ماهانه زمان بگذارید و به آن متعهد باشید. در کنار هزینه‌های بزرگ و ثابتی که وجود دارند مثل اجاره خانه، سایر هزینه‌های هر ماه ممکن است با هم متفاوت باشند. هزینه‌های بزرگی مثل خدمات دندان‌پزشکی که مختص ماه‌های خاصی هستند، می‌توانند به عنوان هزینه‌های مرجع بودجه‌بندی شناخته شوند. بنابراین مهم است که در هر ماه به صورت جداگانه شرایط را بررسی کنیم و بودجه‌بندی مجزا بنویسیم.
اگر در مورد اثربخشی بودجه فعلی خود مطمئن نیستید، در مورد روش‌های آموزش بودجه‌بندی شخصی در مقاله زیر بخوانید.
۳- برای بدهی‌ها برنامه‌ریزی داشته‌باشید.
تمام بدهی‌های موجود را بشناسید و آن‌ها را روی کاغذ بیاورید. حتی قرض‌های کوچکی که از خانواده خود گرفته‌اید مهم هستند و باید در برنامه‌ریزی‌ها لحاظ بشوند. اما همواره اولویت خود را روی بدهی‌های بزرگ‌تر بگذارید.
همه‌ی بدهی‌ها بد نیستند. بدهی‌های خوب نوعی سرمایه‌گذاری برای آینده هستند و شرایط جدیدی را در زندگی ما ایجاد میکنند که بواسطه آن بسیاری از اهداف مالی محقق می‌شوند.
۴- الگوی پس‌انداز خود را ابداع کنید.
بعد از انجام هزینه‌های ضروری، برای مبلغ باقی‌مانده باید تصمیم بگیرید. پس‌انداز برای مقاصد گوناگونی انجام می‌شود و اهداف بلندمدت و کوتاه‌مدت زیادی را دنبال می‌کند.
اگر در این مسیر تازه‌وارد هستید، به پیشنهاد کارشناسان امور مالی اولین پس‌اندازی که باید درنظر بگیرید، صندوق‌های اضطراری پول هستند. این صندوق‌ها در واقع نوعی دارایی هستند که در زمان کوتاهی قابلیت نقدشدن دارند و برای مواقع ضروری استفاده می‌شوند. ابتدا با رقم‌های کوچک مثلاً ماهی یک تا سه میلیون شروع کنید. به‌مرور هم صندوق شما پر می‌شود و هم عادت پس‌انداز را در خود نهادینه می‌کنید.
روش‌های دیگری نیز برای تثبیت این عادت وجود دارند. در مقاله زیر ۱۲ روش پس‌انداز پول را به همراه قانون ۲۰-۳۰-۵۰ معرفی کرده‌ایم. برای مطالعه کلیک کنید.
۵- عاقلانه هزینه کنید.
برای خریدهای متفرقه و غیرضروری، حساب بانکی جداگانه داشته‌باشید. بودجه موردنظر را هرماه به موجودی حساب بریزید و در خرج کردن آن به هیچ‌وجه عجله نکنید.
سعی کنید در هر زمان از ماه لیستی از کالاهای موردنیاز و خرج‌های غیرضروری بنویسید. برای هر مورد زمان بگذارید و در مورد خرید قطعی آن فکر کنید. آیا واقعا به آن کالا نیاز دارید؟ خرید آن چه تأثیری بر روحیات و زندگی شما می‌گذارد؟
اگر برای جواب دادن به سوالات بالا درنگ کردید و پاسخی آنی به ذهنتان نرسید، به این معنی است که به وقت بیشتری برای فکر کردن نیاز دارید.
۶- تا می‌توانید مطالعه کنید.
اطلاعات مالی خود را از طریق مطالعه بالا ببرید. در این میان منابع گوناگونی وجود دارند که از بین آن‌ها باید منابع معتبر و قابل اطمینان را انتخاب کنید. کتاب، وبلاگ، پادکست، سمینار و ویدیوهای آموزشی که انتخاب می‌کنید باید:
- مطالب به‌روز را پوشش دهند.
- در مورد موضوعات مهم و اساسی صحبت کنند.
- از محتواهای زرد پشتیبانی نکنند.
- دسترسی به آن‌ها راحت باشد.
افراد با هوش مالی بالا هیچ وقت از یادگیری در مورد امور مالی مختلف دست نمی‌کشند. برای آن‌ها یادگیری مثل تنفس ضروری است و کم‌وبیش به یک غریزه تبدیل شده.
۷- به فکر دوران بازنشستگی خود باشید.
زمانی که عادت به پس‌انداز بعد از پرکردن صندوق‌های اضطراری در شما ایجاد شد، باید به فکر پس‌انداز برای دوران بازنشستگی باشید. در حالت ایده‌آل، صندوق بازنشستگی شما باید همزمان با صندوق اضطراری پر شود.
اهمیت برنامه‌ریزی برای دوران از کارافتادگی حتی در اولین روزهای کاری نیز حس می‌شود. اما اگر عادت به پس‌انداز ندارید، می‌توانید با قدم‌های کوچک شروع کنید و کم‌کم اهداف مالی دوران پیری خود را برآورده کنید.
۸- شروع به یادگیری الفبای سرمایه‌گذاری کنید.
با درآمد اضافی خود سرمایه‌گذاری در پروژه‌های کوچک را شروع کنید. اگر تازه‌کار هستید خود را برای مواجهه با شکست‌های متعدد آماده کنید. موفقیت در این راه یک شبه بدست نمی‌آید و حتی به سال‌ها آزمون و خطا نیاز دارد. از گرفتن تصمیمات عجولانه خودداری کنید و به‌دنبال اطلاعات درست از منابع معتبر باشید.
۹- با الگوهای موفق در این زمینه هم‌نشینی کنید.
در مورد ویژگی‌های شخصی، رفتاری و عادت‌های مالی افراد ثروتمند بپرسید. اگر در اطرافیان خود کسی را سراغ دارید، حتماً شرایط یک گفتگوی دوستانه را فراهم کنید و با سوالات خود سعی کنید بینش آن‌ها نسبت به مسائل روز کشور را بسنجید.
۱۰- اهداف همسویی را با شریک زندگی خود دنبال کنید.
در زمان تأهل، شما دیگر آزادی‌عمل دوران مجردی را ندارید و قبل از گرفتن هرگونه تصمیمی باید نظر و مشورت همسر خود را بخواهید. در مورد امور مالی با صداقت کامل با هم صحبت کنید و مشکلاتتان را در میان بگذارید. با این کار فضای صمیمی بین خود را حفظ می‌کنید و با انگیزه و آرامش بیشتری به استقبال مشکلات می‌روید.
اگر در مدیریت مسائل مالی با شریک زندگی خود اختلاف دارید و به‌دنبال راهکاری برای همسو کردن اهداف خود می‌گردید، مقاله زیر را مطالعه کنید.
۱۱- همواره از خطرات کلاه‌برداری آگاه باشید.
سرقت هویت یک تهدید واقعی است که می‌تواند بر اعتبار شما تأثیر بگذارد و مشکلاتی فراتر از تصور را ایجاد کند. اطلاعات بانکی و شماره ملی شما جز اطلاعات حساس هویتی محسوب می‌شوند. بنابراین در حفظ و نگهداری آن‌ها باید نهایت دقت را داشته‌باشید.
۱۲- از پولتان لذت ببرید.
اگر چه ممکن است غیرمنطقی به‌نظر برسد، اما یکی از راههای تقویت هوش مالی، لذت بردن از ثمره تلاش‌های روزانه است. خرج کردن پول برای نیازهای شخصی، تأثیر شگفت‌انگیزی را بر سلامت روان می‌گذارد و حس قدردانی شما را نسبت به خودتان دوچندان می‌کند.
فقط یادتان باشد که همیشه به حد و اندازه خرج کنید تا بدهکار بودجه‌بندی خود نشوید.
سخن پایانی
در این مقاله سعی کردیم در مورد اینکه راهکارهای افزایش هوش مالی چیست و هوش مالی به چه معناست، صحبت کنیم. از هر کجای ایران و هر سطح درآمدی که باشید، می‌توانید روش‌های ذکرشده را برای تقویت هوش مالی خود به‌کار بگیرید و فردای جدیدی را برای خود رقم بزنید.
مطالب مرتبط
الفبای سرمایه‌گذاری ایمن و مطمئن با پول کم را از مقالات زیر بخواهید.
در مورد اهمیت مطالعه و آشنایی با طرز فکر ثروتمندان صحبت کردیم. در مقاله زیر در مورد مهم‌ترین عناوین مدیریت مالی شخصی بخوانید.
مدیریت مالی در خانواده نیز از خط مشی نسبتاً یکسانی پیروی می‌کند. در مورد ۷ روش آن و راهکارهای صرفه‌جویی برای خانواده‌ها در لینک زیر بخوانید.
کسب درآمد بیشتر یک ایده راهگشا برای بسیاری از مشکلات مالی است. اما طبق نظر کارشناسان، در همه شرایط کافی نیست.
به نظر شما آیا تقویت هوش مالی می‌تواند شاه‌کلید تمام مشکلات باشد؟
محصولات آموزشی