استارت آپ های خدماتی از ایده تا شروع

به نظر من استارت آپ های خدماتی یکی از متنوع‌ترین حوزه‌ها در دنیای استارتاپ‌هاست؛ چرا که تنوع خدمات می‌تونه خیلی گسترده باشه.

قبل از اینکه به این موضوع بپردازم، بهتره خود استارتاپ رو براتون تعریف کنم. استارتاپ تعریف‌های زیادی داره اما من به تعریف «اریک ریس» در کتاب «نوپای ناب» بسنده می‌کنم:

استارتاپ نهادی‌ست که توسط انسان به وجود آمده برای ارائه محصول یا خدمات، در شرایطی که ابهام بالایی وجود دارد.

برای مطالعه بیشتر در مورد خود استارتاپ پیشنهاد می‌کنم مقاله‌های هر آنچه باید در مورد انواع استارت آپ بدانید و استارتاپ چیست؟ رو سر فرصت مطالعه کنید.

در این مقاله سعی می‌کنم شما رو بیشتر با فضای استارتاپ های حوزه خدمات آشنا کنم، ریسک این نوع استارتاپ‌ها رو با استارتاپ‌های حوزه محصول مقایسه کنم و در ادامه به لیست استارتاپ‌های برتر خدماتی در دنیا و ایران گریزی بزنم تا با ایده های استارت آپ خدمات آشناتون کنم.

آنچه خواهید خواند:

• تعریف استارت آپ های خدماتی
• تعریف استارت آپ های محصولی
• استارتاپ های یونیکورن
• 10 تا از استارت آپ های خدماتی موفق دنیا
• 10 مورد از استارت آپ های خدماتی موفق در ایران
• توصیه برای شروع
• سه گام پیشنهادی اریک ریس
• معرفی کتاب

استارت آپ های خدماتی و تفاوت آن با استارتاپ محصولی

قبل از هر چیز لازمه تعریف استارت آپ های خدماتی و تفاوت آنها با استارتاپ‌های محصول‌محور رو بدونیم.

تعریف استارت آپ های خدماتی

خیلی ساده‌ست؛ استارتاپ‌هایی هستند که ایده خودشون رو در قالب یک خدمت خاص به جامعه ارائه میدند.

استارت آپ های خدماتی بیشتر در حوزه فناوری‌های دیجیتال تعریف میشند پس برای شروع، داشتن دانش فنی لازم برای کسی که ایده راه‌اندازی یک استارتاپ رو داره، ضروریه.

برای اینکه بدونید داشتن دانش فنی در یکی از اعضای تیم استارتاپی چقدر مهمه، پیشنهاد می‌کنم پادکست علی سریزدی بنیان‌گذار دکتر دکتر رو از دست ندید.

علی سریزدی در این پادکست از تجربه خودش میگه و از اشتباهی که به خاطر نداشتن دانش فنی براش به وجود اومد.

تعریف استارت آپ های محصول‌محور

استارتات آپ های محصول‌محور، ایده و محصول خود را در قالب یک محصول فیزیکی ارائه میدند.

این استارتاپها در مرحله ایده‌پردازی میتونند ایده رو تست کنند ولی بعد از ارائه محصول، برای تغییر ایده خود، با توجه به نیاز بازار هزینه زیادی باید بپردازند که این ریسک استارت آپ محصولی رو بیشتر میکنه.

استارت آپ های خدماتی با هزینه اولیه کمتری میتونند شروع کنند و ریسک کمتری نسبت به استارت آپ محصولی دارند. همچنین ایده های استارت آپ خدمات با هزینه کمتری نسبت به ایده های محصول، امکان سنجش و بررسی دارند.

بهترین راه برای شروع ایده‌پردازی اینه که نمونه استارتاپ های موفق دنیا رو بررسی کنیم و ایده بگیریم.

دیدن طرح استارت آپ خدماتی بین المللی موفق میتونه نقطه شروع ایده‌پردازی ما باشه، چون برای درست کردن ماشین، نیاز نیست چرخ رو از اول اختراع کنیم!

برای رسیدن به ایده های استارت آپ خدماتی بهتره بیایم نمونه‌های مشابهی که وجود داره رو بررسی کنیم.

برای اینکه اهمیت این موضوع رو متوجه بشید گفت‌وگو با حمید محمدزاده رو از دست ندین و تا پایان مطلب همراه من باشید.

یونیکورن (UNICORN)

برای رسیدن به ایده های استارت آپ خدماتی، یکی از بهترین راه‌ها بررسی لیست استارتاپ‌های یونیکورن هست.

به استارتاپ‌هایی یونیکورن گفته میشه که ارزش تجاری بالای یک میلیارد دلار داشته باشند.

اگر ایده‌ای داری و میخوای شروع کنی، یا اینکه هنوز ایده نداری، بهترین کاری که میتونی انجام بدی اینه که سری به لیست استارتاپ های یونیکورن دنیا بزنی.

این کار دوتا مزیت داره. اول اینکه اگر هنوز ایده نداری بهت کمک میکنه تا بتونی ایده بگیری، دوم اینکه اگر ایده داری، بگردی ببینی ایده مشابه تو رو تا حالا تیم دیگه‌ای اجرا کرده؟ تا بتونی از تجربیات اون‌ها استفاده کنی.

بیشتر بخوانید: استارت آپ های آموزشی | معرفی 6+14 استارتاپ در زمینه‌ی آموزش

معرفی 10 تا از استارت آپ های خدماتی موفق دنیا

10 استارتاپی که در ادمه معرفی شده‌اند، از لیست استارت آپ‌های یونیکورن دنیا هستند.

این استارت‌آپ‌ها در شرایط مختلفی رشد کردند، مثلاً بعضی از اونها ممکنه از نمونه دیگه‌ای الگو گرفته باشند ولی به خاطر محدودیت‌های کشور سازنده، اینها تونستند رشد کنند.

در کل چیزی که می‌تونیم ازشون یاد بگیریم اینه که برای شروع، مهم‌تر از اینکه ایده از خودمون داشته باشیم، باید بتونیم از ایده‌های موفق الگو بگیریم. این کار کمک می‌کنه ریسک کارمون پایین‌تر بیاد.

1. بایت دانس (ByteDance)

این استارتاپ خدماتی توسط کارآفرین سریالی چینی Yiming Zhang تأسیس شد و چندین پلتفرم محتوا مانند Toutiao (یکی از محبوب‌ترین جمع‌آوری‌کننده‌ اخبار چین) و چندین برنامه ویدئویی کوتاه از جمله TikTok (یک سرویس اشتراک‌گذاری ویدئوهای کوتاه مدت) رو شامل میشه.

شرکت چینی ByteDance در زمینه هوش مصنوعی بر روی رشد جهانی و تنوع بخشیدن به محصولات و دسترسی خود متمرکز شده.

2. دی‌دی چاکسینگ (Didi Chuxing)

ارزش Didi Chuxing بیش از 62 میلیارد دلاره و رقیب جدی اوبر هست که بیشتر حوزه فعالیتش در چین قرار داره.

دی‌دی چاکسینگ یک پلتفرم حمل‌ونقل سیار پیشرو در جهانه. DiDi خدمات خودرویی از جمله فروش، لیزینگ، تأمین مالی، نگهداری، بهره‌برداری از ناوگان، شارژ وسایل نقلیه الکتریکی و توسعه مشترک وسایل نقلیه با خودروسازان رو ارائه می‌ده.

این استارتاپ از فناوری‌های هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی برای بهینه‌سازی سیستم اعزام و خدمات برنامه‌ریزی مسیر پلتفرم استفاده می‌کنه.

دی‌دی شبیه سرویس حمل‌ونقل Uber است، اما سواری ارزان‌تری نسبت به اوبر ارائه می‌کنه، پلتفرم DiDi سالانه بیش از 10 میلیارد خدمات سفر فراهم می‌کنه.

3. Stripe

یک بستر پردازش پرداخت آنلاین برای مشاغل اینترنتیه. Stripe یک API در اختیار توسعه‌دهندگان وب قرار می‌ده تا بتونند پردازش پرداخت را در وب‌سایت‌ها و برنامه‌های تلفن همراه خود یکپارچه کنند.

استرایپ، توسط «پاتریک کولیسون» و «جان کولیسون» در سال 2009 در سانفرانسیسکو کالیفرنیا و ایالات متحده تأسیس شد.

Stripe به شرکت‌های دیگه اجازه می‌ده تا با کمک پلتفرم خود از طریق اینترنت پرداخت‌ها رو دریافت کنند.

Square ،Adyen ،PayPal ،WePay از رقبای Stripe هستند.

4. اسپیس‌ایکس (SpaceX) از معروف‌ترین استارت آپ های خدماتی دنیا

مگر می‌شه صحبت از استارت آپ های خدماتی معروف باشه و جای ایلان ماسک خالی باشه!؟

اسپیس ایکس یک شرکت خصوصی در زمینه هوافضا و خدمات حمل‌ونقل فضایی آمریکایی است که موتورهای موشک و رانشگرها را تولید می‌کند.

این شرکت چندین فضاپیما را توسعه داده و توسط «ایلان ماسک»؛ مالک تسلا و پی پال، بنیان گذاشته شده.

او اسپیس ایکس را در 6 می 2002 در هاثورن کالیفرنیا در ایالات متحده بنیان گذاشت.

اسپیس ایکس، اولین شرکت فضایی خصوصیه که انسان رو به فضا فرستاد. هدف اصلی SpaceX کاهش هزینه‌های حمل‌ونقل فضایی و سفر به مریخه.

5. ایربی‌ان‌بی (Airbnb)؛ از استارت آپ های خدماتی مورد علاقه گردشگران

Airbnb چیزی نیست جز یک بازار اقامتی که دسترسی به بیش از 6 میلیون مکان منحصر‌به‌فرد رو برای اقامت راحت و اوقات فراغت در نزدیک به 100000 شهر و 191 کشور فراهم می‌کنه.

این شرکت مالک هیچ یک از اقامتگاه‌های ثبت شده در اون نیست، فقط به عنوان یک کارگزار عمل می‌کند و از هر رزرو، پورسانت خودش رو دریافت می‌کنه.

Airbnb توسط Brian CheskyJoe, Gebbia Nathan, Blecharczyk در اوت 2008 تاسیس شد. ارزش فعلی Airbnb ، چیزی در حدود 130 میلیارد دلاره.

6. کواشو (Kvashu)

Kuaishou یکی از استارت آپ های خدماتی چینی هست که در کشورهای غربی چندان محبوب نیست!

این پلتفرم اشتراک‌گذاری ویدئوهای کوتاه، در سال 2019 بیش از 200 میلیون کاربر فعال داشت. کوآیشو اغلب به عنوان Kwai در بازارهای خارج از کشور چین شناخته می‌شه.

Kuaishou توسط Su Hua، Cheng Yixiao در مارس 2011 تأسیس شد و رقیب برنامه Tiktok است.

7. وان ۹۷ کامیونیکیشن (One 97)

Paytm، برند شاخص One97، پلتفرم تجارت موبایل و کالاهای دیجیتال پیشرو هند است.

این استارتاپ هندی تا آگوست 2019، حدود 450 میلیون کاربر ثبت شده داشته و به دنبال افزایش بیش از دو برابری حجم تراکنش‌های خود از 5.5 میلیارد در سال 2018-2019 به 12 میلیارد تا پایان سال 2020 است.

8. اپیک گیمز (Epic Games)

اپیک گیمز در سال 1991 تأسیس شد و سازنده سری بازی‌های Fortnite، Unreal، Gears of War، Shadow Complex و Infinity Blade است.

پس از انتشار بازی بسیار محبوب Fortnite Battle Royale در سال 2017، این شرکت سرمایه‌ هنگفتی به دست آورد که به گسترش پیشنهادات Unreal Engine خود، ایجاد رویدادهای ورزشی الکترونیکی در اطراف Fortnite و راه‌اندازی فروشگاه Epic Games کمک کرد.

9. دی‌جی‌آی اینوویشن (DJI)؛ استارتاپی که پهباد می‌سازد

تولیدکننده هواپیماهای بدون سرنشین چینی DJI، یکی ازسازندگان پیشرو در جهانه.

در می 2017، DJI اسپارک رو معرفی کرد، اولین پهپادی که کاربران می‌تونند به سادگی با حرکات دست اون رو کنترل کنند.

بعدها پهپادهای Mavic Air و Mavic 2 در سال 2018 وارد بازار شدند که دارای سیستم‌های تثبیت‌کننده بی‌نظیری هستند و می‌تونند با وضوح 4K عکسبرداری کنند.

به گفته شرکت مشاوره خرده‌فروشی، DJI از نظر درآمد، دو سوم بازار هواپیماهای بدون سرنشین ایالات متحده رو در اختیار داره.

بیشتر بخوانید: برترین استارت آپ صنایع غذایی در حوزه غذا و آشامیدنی در ایران

10. گرب (Grab)

Grab یکی از استارت آپ های خدماتی و یک شرکت چندملیتی سواری مستقر در سنگاپوره.

این شرکت در کشورهای جنوب آسیا فعالیت می‌کنه و به عنوان اولین یونیکورن منطقه (استارت آپی با ارزش بیش از 10 میلیارد دلار) شناخته می‌شه.

Grab، خدماتی مانند حمل‌ونقل، تحویل بر اساس تقاضا و خدمات مالی را بر روی یک پلتفرم تلفن همراه ارائه می‌کند.

بیشتر بخوانید: استارتاپ های حوزه گردشگری

10 مورد از استارت آپ های خدماتی موفق در ایران

1. دیجی کالا

موفق‌ترین فروشگاه خرید اینترنتی ایرانه که همین باعث شده کمتر کسی تو ایران باشه و اسم دیجی کالا رو نشنیده باشه.

استارتاپ دیجی کالا توسط دو برادر حمید و سعید محمدی در سال 1384 راه‌اندازه شد و الان تقریباً همه ما قبل از خرید یک سری به دیجی کالا می‌زنیم تا از اطلاعات کالا و نظرات افرادی که کالای مورد نظر ما رو خریدند باخبر بشیم.

2. اسنپ؛ از پرمخاطب‌ترین استارت آپ های خدماتی ایرانی

اسنپ کار خودش رو از سال 1393 از حوزه حمل‌ونقل درون شهری شروع کرد. این شرکت هم مشابه نمونه خارجی خودش؛ اوبر، مالکیت وسیله‌ای برای حمل‌ونقل نداره.

در حال حاضر اسنپ یک سوپر اپلیکیشن و یکی از پرمخاطب‌ترین استارت آپ های خدماتی ایران هست که خدماتی مثل: اسنپ مارکت و اسنپ فود و اسنپ دکتر و … رو ارائه میده.

3. کافه بازار

بعد از اینکه گوگل به دلیل تحریم‌ها دسترسی کاربران ایرانی رو به گوگل پلی محدود کرد، شرکت آوای هوشمند با بومی‌سازی گوگل پلی بخشی از نیازهای کاربران اندروید رو تونست با این استارت آپ خدماتی رفع کنه.

4. دیوار

یکی از موفق‌ترین استارتاپ های حوزه خدمات و خرید و فروش محصولات دسته دوم هست.

قرار دادن آگهی در سایت دیوار هزینه‌ای برای مخاطب نداره ولی زمان محدودی آگهی در دسترس عموم هست، بعد از این مدت باید آگهی رو تمدید کنی.

همچنین میشه با پرداخت هزینه، آگهی رو در بالای لیست قرار داد یا اون رو ستاره‌دار کرد تا به مخاطبین بیشتری نشون داده بشه.

5. نوین هاب

پلتفرم اشتراک‌گذاری محتواست که به شما کمک میکنه به راختی انتشار محتوای خودتون رو مدیریت کنید.

در ابتدا نوین هاب برای شبکه اجتماعی اینستاگرام و پیام‌رسان تلگرام خدمات ارائه میداد، اما با گسترش خدماتش، امروزه از پلتفرم‌های بیشتری پشتیبانی میکنه.

6. رایچت

سرویس ارائه خدمات چت آنلاین هست که کمک میکنه در وبسایت خودتون با کاربران، چت آنلاین داشته باشید. رایچت تونسته با ارائه خدمات باکیفیت و هزینه مناسب برای خودش بازار خوبی به وجود بیاره.

7. ای سمینار

پلتفرمی برای برگزاری وبینار هست که به شما این امکان رو میده از هر کجا که باشید به راحتی وبینار آنلاین‌تون رو برگزار کنید.

با پرداخت هزینه جداگانه می‌تونید برای وبینار خودتون تبلیغ هم بکنید.

8. ترب

ترب امکان مقایسه قیمت در فروشگاه‌های اینترنتی رو به کاربران میده تا کاربران بهترین قیمت رو پیدا و اقدام به خرید کنند.

9. علی بابا؛ از مفیدترین استارت آپ های خدماتی

معتبرترین و موفق‌ترین سایت فروش بلیط هواپیما و قطار به صورت اینترنتی در ایران هست.

علی بابا، با امکانات جذابی که تونسته بده از جمله امکان خرید بلیط چارتری و استرداد هزینه کنسلی به صورت آنلاین، تونسته سهم بزرگی از این بازار رو کسب کنه.

10. آپارات از استارت آپ های خدماتی ویدئویی

نمونه موفق داخلی یوتیوب هست که به دلیل عدم دسترسی ایرانی‌ها به یوتیوب، تونسته رشد خوبی داشته باشه.

آپارات زیرمجموعه شرکت صبا ایده‌ست که در سال 1380 تاسیس شد ولی در سال 1393 به صورت رسمی وارد دنیای پخش ویدئوی آنلاین شد.

توصیه‌هایی برای شروع استارت آپ

اگر یک ایده داری و میخوای شروع کنی به ساختن، از قبل حتماً براش برنامه‌ریزی کن. از تجربیات دیگران استفاده کن. سعی کن پادکست گوش کنی، کتاب مطالعه کنی و نوشته‌های افراد موفق در اون زمینه رو دنبال کنی.

کتابی که خودم خیلی دوست دارم در این زمینه، کتاب نوپای ناب نوشته اریک ریس هست.

تو این کتاب از یک چرخه میگه برای گرفتن نظرات در مورد ایده که به نظرم خیلی مهم هست بهش توجه کنی.

سه گامی که اریک به اون اشاره میکنه:

ساختن: اگر ایده داری سعی کن در موردش تحقیق کنی و با یک نمونه اولیه کم‌هزینه، اون رو به بازار عرضه کن.

اندازه گیری: تعامل مشتری و بازار رو با محصول ارزیابی کن، دلایل موفقیت و شکست رو بشناس.

آموزش: تو این مرحله در مورد دلایلی که باعث شد در مرحله قبل موفق نشی تحقیق کن، ازشون یاد بگیر و این چرخه رو ادامه بده.

معرفی کتاب

برای راه‌اندازی استارت آپ های خدماتی یا هر نوع استارتاپ دیگه‌‌ای باید کتاب بخونیم.

به شدت توصیه میشه قبل از شروع، مطالعه خودتون رو بالا ببرید، این به شما کمک میکنه ضریب ریسک رو پایین نگه دارید و از خطاهای واضحی که ممکنه رخ بده جلوگیری کنید.

لیستی از کتاب‌هایی که برای شروع نیاز هست:

• نوپای ناب، نوشته اریک ریس
  
• تست مامان، نوشته راب فیتز پاتریک
  
• آزمودن ایده‌های کسب‌وکار، نوشته دیوید جی.بلند و الکساندر استروالدر
  
• تفکر نامطئن، نوشته آنی دوک
  
• خلق مدل کسب‌وکار، نوشته الکساندر استروالدر و ایو پیگنیور
  
• طراحی ارزش پیشنهادی، نوشته الکساندر اوستروالدر، ایو پیگنیور، گرگ برنارد، آلن اسمیت
  
• راه‌اندازی کسب و کار نوشته بیل اولت
  
• سختی کارهای سخت، نوشته بن هاروویتز
  

مطالب مرتبط

اگر به سفر و توریسم علاقه‌مندی، آشنایی با استارتاپ های حوزه گردشگری، میتونه بهت ایده بده، شاید بتونی ایده های استارت آپ خدماتی خودت رو توی این حوزه پیدا کنی.

آیا می‌دونستی در حوزه کشاورزی هم تعداد زیادی استارت آپ های خدماتی وجود داره که میشه کلی ازشون ایده گرفت؟ مطلب زیر رو بخون تا با این ایده‌های خفن آشنا بشی.

اگر ایده‌تون رو پیدا کردید، دیگه وقتشه شروع کنید. اما قبل از اون، مطالعه این مقاله خیلی میتونه کمک‌کننده باشه.

در این مقاله سعی کردم به طور خلاصه از استارت آپ های خدماتی برات بگم، به نظرت ایده های استارت آپ خدمات با همه ریسک‌هایی که ممکنه داشته باشن، چقدر میتونن محقق بشن و جزو استارتاپ‌های یونیکورن بشن؟