انواع تست هوش : کنکور مغز

تست هوش چیست؟ انواع تست هوش کدام است؟ اصلاً چرا تست هوش؟

تا حالا پیش اومده حسرت کسی رو که ریاضیش خوبه بخورید چون حس می‌کنید اون باهوشه و شما نه؟ یا یه فرمول سخت رو حل کنید و برای کسی که نتونسته این کارو بکنه، ژست انیشتین بگیرید؟ می‌دونید هوش چیه و چه اَشکالی داره؟ با انواع هوش انسانی آشنا هستید؟ دوست دارید بدونید چقدر باهوشید یا چه نوع هوشی دارید؟ بنده این‌جا با کلی آزمون هوش در خدمتم تا جواب این سوالات رو بدم.

یعنی بقچه اینترنتِ بینوا رو زیرورو کردم. دل و رودهٔ سایت‌ها رو ریختم بیرون. هرچی تست و آزمون و مدل و تئوری درمورد هوش بوده براتون جمع کردم.

خدا شاهده انقدر کلکسیون مطلب‌مون تکمیله که هرجا هم برید، دوراتون رو بزنید برگردید، چیز بیشتری پیدا نمی‌کنید.

من بَسی سرچ کردم، گوگل هم بَسی رنج برده و حرص خورده در این چند روز!

پس همراهی بفرمایید که هم خستگی ما در بیاد، هم اطلاعات و هوش شما بالا بره:

بخش اول: کوتاه، دربارهٔ هوش

معرفی هوش

هوش یه مفهوم کلی، عمومی و چندوجهی هست.

این قضاوت که من 2589‌×9683 رو سه سوت حساب می‌کنم پس من نخبه‌ام، ولی تو که نمی‌تونی این محاسبه رو ذهنی انجام بدی، هوش کمتری داری، با اجازه‌تون دیگه از نظر علمی درست نیست!

هوش ریاضی یکی از وجوه و جنبه‌های هوشه و هنوز شاخه‌های دیگه‌ای از هوش باقی موندن که تو در اون‌ها سنجیده بشی.

وِکسلِر، روانشناس مشهور آمریکایی، هوش رو این‌جوری تعریف می‌کنه:

“هوش، ظرفیت جامع یا سراسری فرد برای هدفمند عمل کردن، منطقی فکر کردن و با محیط خود به طور موثر برخورد کردن است.”

دکتر دیوید وکسلر

طبق این تعریف، هوش هم جنبهٔ ذهنی داره (فکر کردن)، هم جنبهٔ کُنِشی (عمل کردن)، و هم جنبهٔ واکنشی (برخورد کردن).

3 دسته‌بندی‌ کلی درمورد هوش:

1. IQ ضریب هوشی یا هوش ذهنی: ظرفیت کلی هوش فرد.
2. EQ هوش هیجانی: کنترل عملکرد هیجانی، احساسی و عاطفی.
3. SQ هوش اجتماعی: ایجاد، مدیریت و توسعهٔ ارتباطات انسانی و اجتماعی.

• وقتی شما 5896×7619 رو حساب می‌کنی از یه زاویه باهوشی.
• رئیس شما وقتی توی لحظات حساس، یه تصمیم راهبردی برای برون‌رفت از بحران می‌گیره، از یه زاویه باهوشه.
• دوست شما وقتی برای اولین بار رفته پشت میکروفون سالن آمفی تئاتر دانشکده و چنان سخنرانی کرده که همه به وجد اومدن، از یه زاویه باهوشه.
• پدرتون که فقط روز اول تا دم در دانشگاه با شما اومده، اما چهار سال بعد وقتی حرفش می‌شه می‌گه: یه سوپرمارکت هم ضلع جنوب غربی میدونش بود، ایشون هم از یه زاویهٔ دیگه باهوشه!

بله، هوش مبحث عجیب غریب و به غایت جذاب و شگفت‌انگیزیه.

حالا در ادامهٔ مطلب، تئوری‌ها و انواع تست هوش رو که بررسی کنیم، با ابعاد مختلف این پدیدهٔ خارق‌العاده بیشتر آشنا می‌شید.

تاریخچهٔ پیدایش آزمون‌های هوش

در گذشته باورهای غلط و جاهلانهٔ زیادی دربارهٔ ماهیت انسان و رفتارش وجود داشته.

مثلاً دیدگاه‌های خرافی دربارهٔ بیماران ذهنی، رفتار خشن با مبتلایان به اختلالات روانی، و حتی نگاه مغرضانه و عجیب نسبت به نوابغ!

شرایط نسبتاً گل و بلبلی که ما الان توش به سر می‌بریم مرهون یک تاریخ تلاش و مجاهدت علمیه.

این بخش، ادای احترامیه نسبت به دانشمندانی که در حد توان‌شون، زحمت کشیدن و مبارزه کردن تا جهان جای بهتری برای انسان‌ها بشه.

فیلیپ پنیل، بنیان‌گذار روانپزشکی نوین، برای اولین بار در قرن 18، در مرکز نگهداری از بیماران روانی، غل و زنجیر رو از دست و پای اون‌ها برداشت و شفقت و درمان اخلاقی رو جانشین تنبیه و شکنجه کرد.

ژان اتین دومینیک اسکیرول در قرن 19، اختلالات روان (آسیب دیدن ظرفیت‌های هوش به‌علت بیماری) رو از عقب‌ماندگی هوشی (عدم رشد و تکامل درست مغز) تفکیک کرد. قبلاً به همهٔ این افراد، برچسب دیوانه می‌خورد.

سِر فرانسیس گالتون -پسرعموی داروین- به فکر اندازه‌گیری کمّی خصوصیات جسمی و روانی انسان افتاد. عده‌ای ایشون رو پدر آزمون هوش می‌دونن.

جیمز مک-کین کتل برای اولین بار اصطلاح تست و آزمون رو در روانشناسی و مطالعهٔ ذهن به‌کار برد.

تولد آزمون هوش

در قرن 20 رشتهٔ تست‌سازی، رسماً کلید خورد و اتفاقات مهمی در این زمینه افتاد:

• آزمون فرافکن لکه‌های رورشاخ.
• آزمون اندریافت موضوع/ کریستینا مورگان و هنری موری.
• کنترل ترس به کمک اصول یادگیری/ مری کاور جونز.
• تحقیقات و تست‌های آرنولد گزل دربارهٔ رشد و تکامل کودکان.

در همین زمان محققین و دانشمندان زیادی مثل آلفرد بینه، یونگ، وودورث، ثرستون و… در زمینهٔ روانشناسی و ارزیابی و تست هوش اقدامات بزرگی انجام دادند.

انسان، این‌جوری به کمک علم، قدم‌به‌قدم در مسیر شناخت خودش پیش رفته.

اهالی دانش، خشت به خشت آجر چیدند و ما بالا رفتیم.

و البته که این داستان هم‌چنان ادامه داره!

بخش دوم: تئوری‌های هوش

4 رویکرد کلی در تئوری‌های هوش

تئوری‌های هوش، شالودهٔ اصلی انواع تست هوش هستن؛ بنابراین باید کمی باهاشون آشنا بشیم.

نظریه‌هایی که هوش رو توصیف و تحلیل می‌کنن چهار رویکرد کلی دارن:

رویکرد سایکولوژیکی:

نظریات مبتنی بر این رویکرد، هوش رو یک خصیصهٔ فردی می‌دونن؛ یعنی میزان هوش آدم‌ها و نحوهٔ عملکرد هوشی اون‌ها با هم متفاوته.

این موضوع باعث می‌شه هوش انسان‌ها قابلیت محاسبه، مقایسه و اندازه‌گیری داشته باشه. طرفداران رویکرد روان‌سنجی، معمولاً از آزمون‌های مختلف برای سنجش هوش و توانایی ذهنی استفاده می‌کنن.

رویکرد بیولوژیکی:

این رویکرد، هوش رو متاثر از زمینه‌های زیستی مثل خصوصیات سیستم عصبی، سیناپس‌های الکتروشیمیایی، اندازهٔ مغز و… می‌دونه.

شاید شنیده باشید که سایز مغز انیشتین بزرگ‌تر از مغز آدمای عادی بوده. من نمی‌دونم این ادعا صحت داره یا نه؟ اما هرچی هست، به نظر می‌رسه از رویکرد بیولوژیکی آب می‌خوره!

رویکرد شناختی:

این رویکرد ناظر بر فرآیندهای مربوط به عملکرد هوشمنده. تفکر، تکلم، حرکت، یادگیری اکتسابی و…

رشد و تکامل شناختی، روی ظرفیت هوش تأثیر داره. آدم‌ها توی مقاطع مختلف زندگی، عملکرد هوش متفاوتی دارن.

استاد‌بزرگ این حوزه، عالیجناب پیاژه است!

علاوه بر نظریات پیاژه، نظریهٔ بازنمایی کرونر هم از نظریات مشهور با رویکرد شناختیه.

رویکرد شناختی-زمینه‌ای:

این رویکرد، هوش رو در یک بستر و زمینهٔ خاص (مثلاً یک محیط فرهنگی) بررسی می‌کنه.

عشایر بومی و شهرنشین‌های مهاجر، عملکرد هوشی متفاوتی دارند.

حتی سکونت توی نقاط مختلف یه شهر هم ممکنه توی ظرفیت و توانایی هوشی، تفاوت ایجاد کنه.

4 تئوری مهم هوش

نظریات و تئوری‌های زیادی وجود دارن که به توضیح هوش می‌پردازن. من از بینشون گلچین کردم تا زیاد حاشیه نریم و زودتر برسیم سر اصل مطلب، یعنی معرفی انواع تست‌ هوش .

در ادامه، چهار تا از مطرح‌ترین نظریه‌های هوش رو به‌صورت خلاصه بهتون معرفی می‌کنم:

تئوری هوش دوگانهٔ اسپیرمن

چارلز اسپیرمن -روانشناس انگلیسی- دو مفهوم هوش عمومی و هوش اختصاصی رو مطرح کرد. اسم‌شون رو هم گذاشت “فاکتور g” و “فاکتور s”.

• هوش عمومی یا g: پتانسیل کلی هوش فرد یا همون ضریب هوشی رو نشون می‌ده. مثلاً مشخص می‌کنه که یک نفر به‌طور کلی تیزهوشه یا کندذهن یا متوسط.
• هوش اختصاصی یا s: توانمندی‌های خاص و استعدادهای مختلف شخص رو ارزیابی می‌کنه.

بیشتر بخوانید: مقاله در مورد هوش

تئوری هوش سه‌گانهٔ استرنبرگ

رابرت استرنبرگ معتقد بود که هوش فراتر از یه مفهوم عمومیه.

ایشون “هوش موفق” رو پدیده‌ای سه‌وجهی می‌دونسته:

• هوش تحلیلی: مهارت حل مساله.
• هوش خلاق: مدیریت شرایط جدید با استفاده از تجارب قبلی و توانایی‌های فعلی.
• هوش عملی: قابلیت سازگاری با محیط در حال تغییر.

تئوری هوش چندگانهٔ گاردنر

این بزرگوار تقریباً آخرشه دیگه!

شاید بشه گفت مدل گاردنر مشهورترین و جامع‌ترین نظریهٰ هوش محسوب می‌شه. ایده‌ای نو که می‌گه کمّیت‌های عددی، مقیاس دقیقی برای سنجش هوش و توانایی آدما نیستن.

گاردنر بر اساس مهارت‌ها و ترجیحات مختلف افراد، 8 نوع هوش رو طبقه‌بندی کرد:

• هوش تصویری – فضایی
• هوش کلامی – زبانی
• هوش اندامی – جنبشی
• هوش منطقی – ریاضی
• هوش میان‌فردی
• هوش موسیقیایی
• هوش درون‌فردی
• هوش طبیعت‌گرا
• هوش هستی‌گرا

تئوری قابلیت‌های اولیهٔ ذهن

لوئیس ثرستون از پیشگامان و پیشکسوتان در زمینهٔ ارزیابی هوش به‌شمار میاد.

ایشون هفت قابلیت پایه‌ای رو برای ذهن در نظر گرفت:

• استدلال
• سرعت ادراک
• درک کلامی
• سیالی واژگانی (بیان شیوا)
• توانایی عددی
• حافظه تداعی
• تجسّم فضایی

بخش سوم: انواع تست هوش

تا امروز انواع تست‌‌های هوش طراحی شده که هر کدوم رهیافت خودشون رو دارن و از زوایا و ابعاد مختلفی هوش رو بررسی می‌کنن.

آزمون‌های هوش به‌صورت کلامی، عملی، فردی و گروهی در مراکز مشاوره و سنجش هوش و توسط متخصص مربوطه انجام می‌شن.

بعضی‌ از تست‌ها رو هم می‌تونید توی اینترنت پیدا کنید و خودتون انجام بدید.

من سعی کردم تعدادی از مطرح‌ترین تست‌ها رو معرفی کنم و اونایی که لینک آزمون آنلاین دارن رو هم براتون گذاشتم (لُپِ خودش را می‌کشد!)

پس برو بریم:

1- تست هوش استنفورد-بینه:

نسخهٔ اولیهٔ این آزمون توسط آلفرد بینه و تئودور سیمون طراحی، و تا امروز چندین نوبت ویرایش و بازبینی شده. بینه اولین کسی بود که برای اندازه‌گیری هوش، آزمون طراحی کرد. تست بینه ارتباط سن تقویمی و سن عقلی رو مورد بررسی قرار می‌ده.

شنیدید میگن فلانی هفتاد سالش هم بشه باز اندازهٔ یه بچهٔ هفت ساله نمی‌فهمه؟ یا این وروجک، پنج سالشه ولی مثل آدمای پنجاه ساله رفتار می‌کنه؟ آلفرد بینه این حرفای ما رو تبیین کرده!

این آزمون پنج توانایی رو مورد ارزیابی قرار می‌ده:

• پردازش دیداری – فضایی
• استدلال کمی
• استدلال سیال
• دانش
• حافظه کاری

متخصصین توی مراکز مربوطه، تست استنفورد-بینه رو براتون انجام می‌دن. اما اگه دوست دارید خودتون به این تست دسترسی داشته باشید، یه پیشنهاد عالی براتون دارم:

کتاب هوش‌آزمایی نوین تهران- استنفورد- بینه/ روش اجرا، نمره‌گذاری و تفسیر.

برای مشاهدٔ کتاب، روی لینک زیر کلیک کنید:

2- تست هوش چندگانهٔ گاردنر

ذکر خیر ایشون توی بخش تئوری‌های هوش هم بود! حالا بذارید کمی بیشتر باهاش آشنا بشیم. گفتیم که گاردنر هشت طبقه‌بندی برای هوش در نظر گرفت:

هوش تصویری – فضایی:

درک و ثبت تصاویر، فضاها، اشکال و الگوها.

نقاشان، مجسمه‌سازان، معماران و دیزاینرها هوش تصویری بالایی دارند. اون‌ها توی مسیریابی، چیدمان و بازسازی صحنه رو دست ندارن! چون جزئیات تصاویر، رنگ‌ها، مکان‌ها و موقعیت‌ها رو خیلی خوب یادشون می‌مونه.

بیشتر بخوانید: هوش فضایی چیست و به چه دردی می‌خورد؟

هوش کلامی – زبانی:

مهارت گفتاری و نوشتاری خفن! مثل سخنران‌ها، وکلا، نویسنده‌ها. اونا می‌تونن اندیشه‌، احساس و منظورشون رو خیلی شیک و مجلسی بگن و بنویسن، قدرت اقناع و اثبات و شیرفهم کردن‌شون بالاست.، جادوی کلام دارن و خوشگل با کلمات بازی می‌کنن. گنجینهٔ لغات غنی و وسیعی هم دارن.

هوش اندامی – جنبشی:

استفاده از بدن، قابلیت‌های حرکتی، ژست و بادی لنگوئج برای مقاصد و اهداف مختلف. ورزشکاران، رقصنده‌ها، مدل‌ها و مامان‌هایی که جلوی مهمون با چشم و ابرو و زبان بدن پیام‌رسانی می‌کنن، هوش حرکتی بالایی دارند!

هوش منطقی – ریاضی:

ایشون ( هوش منطقی ریاضی ) همون برداشت و تعریف غالب مردم از هوش هستند. مُخ‌ها، نُخبه‌ها، المپیادی‌ها، جهشی‌ها، تیزهوشانی‌ها و بچه‌های مردم که عمری پوست ما رو کندن که ازشون یاد بگیریم. قدرت تحلیل منطقی، استنتاج، درک و حل مساله با استفاده از روش علمی از خصوصیات بارز وی است!

بیشتر بخوانید:‌ راه‌های تقویت هوش ریاضی

هوش موسیقایی:

موسیقی‌دانان و آهنگسازان هوش موسیقایی بالایی دارند. اون‌ها در درک لحن، ریتم و تن صداها قوی عمل می‌کنن. این یعنی گاردنر هم فهمیده که استاد شجریان و ناظری و انتظامی و… نابغه‌ان!

هوش میان‌فردی:

ارتباط با دیگران. اونایی که در درک و تعامل با دیگران مهارت دارن، هم کاریزماتیک و جذابن، هم باهوش. رهبران، مشاورها، تراپیست‌ها، مربی‌ها، فروشنده‌ها و اونایی که می‌خوان مخِ نیمهٔ گمشده‌شون رو بزنن! باید هوش میان‌فردی بالایی داشته باشن.

هوش درون فردی:

ارتباط با خود. درک، شناخت، کنترل و اِشراف بر احساسات و درونیات و خودشناسی.

اندیشمندان، بازیگران، نویسندگان، شعرا و… خودآگاهی بالایی دارند. یه نکته که توی حلقم گیر کرده و باید بگم اینه که: درون‌گراها هوش درون‌فردی‌شون زیاده. دیگه بهشون نگیم از آدم به دور!

هوش طبیعت‌گرا:

ارتباط با طبیعت و محیط.

فعالان محیط زیست و خوره‌های طبیعت‌گردی رو دیدید؟ اون‌ها نابغه‌های هوش طبیعی‌ان! رشته‌ها و حوزه‌هایی مثل جهانگردی، ستاره‌شناسی، زیست‌شناسی و… مستلزم برخورداری از هوش طبیعت‌گرایانه است.

گاردنر بعدها دو نوع هوش دیگه رو هم به نظریه‌اش اضافه کرد:

هوش وجودی: تفکر و پرسش دربارهٔ وجود، جهان، خالق و… فلاسفه، پادشاهان بلامنازع این نوع از هوش‌ هستند.

هوش اخلاقی: پایبندی به اخلاق و ارزش‌های انسانی و معنوی. بله، همهٔ آدمای خوب، نابغه‌ان!

این ویدیوی کوتاه ابعاد قضیه رو خیلی خوب براتون مشخص می‌کنه:

اگه می‌خواین خودتون رو با تست چندگانهٔ گاردنر ارزیابی کنید، روی لینک زیر کلیک کنید:

3- مقیاس هوشی وکسلر

مقیاس وکسلر سه مدل مقیاس هوشی کودکان پیش‌دبستانی، مقیاس هوشی کودکان و مقیاس هوشی بزرگسالان رو شامل می‌شه. این آزمون‌ها توسط دیوید وکسلر ابداع شده و خیلی‌ها اون رو کامل‌ترین و بهترین مجموعهٔ سنجش هوش می‌دونن.

آزمون وکسلر بزرگسالان بر مبنای تئوری هوش عمومی و هوش اختصاصی طراحی شده. یعنی هم ضریب هوشی کلی (فاکتور g) رو اندازه‌گیری ‌می‌کنه و هم توانایی‌های هوشی خاص رو (فاکتور s). همه فن حریفه خلاصه!

این تست، دو زمینهٔ اصلی و چندین آزمون‌ مختلف فرعی داره:

• مقیاس کلامی: شامل آزمون‌های فرعی اطلاعات عمومی، حافظهٔ عددی، گنجینهٔ لغات، ریاضیات، شباهت‌ها، درک و فهم است.
• مقیاس عملی: شامل آزمون‌های فرعی تکمیل تصاویر، تنظیم تصاویر، طراحی با مکعبات، الحاق قطعات و رمزگردانی.

4- تست هوش کتل

این تست توسط ریموند کتل طراحی شده و دو مفهوم هوش سیّال (جاری) و هوش متبلور (کریستالی) رو مطرح می‌کنه. این تست هم تحت‌تأثیر نظریهٔ هوش عمومی و اختصاصیه.

هوش سیّال، همون جنبهٔ عمومی و کلی هوش فرده که به خصوصیات زیستی و ژنتیکی وابسته است و تجربه و آموزش‌های قبلی تأثیر زیادی روش نداره. هوش سیّال توی اغلب شرایط و جنبه‌های زندگی به‌کار گرفته می‌شه و چون همیشه در جریان رفتار و عملکرد ما حضور داره، اسمش رو گذاشتن جاری. (قاعدتاً باید می‌ذاشتن مادرشوهر!)

هوش متبلور، قابلیت پرورشی و اکتسابی داره و تجربه، یادگیری، آموزش، فرهنگ و… روش تأثیرگذارن. همهٔ چیزایی که ما به‌تدریج یاد می‌گیریم و اصطلاحاً ملکهٔ ذهن‌مون می‌شن، هوش متبلور ما رو تشکیل می‌دن. یه ملکهٔ کریستالی!

تست کتل سه نوع داره:

• سطح یک: برای بچه‌های بین 4-8 سال یا بزرگسالانی که عقب‌ماندگی ذهنی دارند.
• سطح دو: برای بچه‌های بین 8-14 سال و بزرگسالان با هوش متوسط.
• سطح سه: برای بزرگسالان بالای 14 سال.

برای انجام تست هوش روی لینک زیر کلیک کنید:

5- تست هوش ریون

اسم باکلاس ایشون، ماتریس‌های پیش‌روندهٔ ریون هست و توسط جان.سی ریون طراحی شده. تست ریون هم متاثر از تئوری اسپیرمن هست.

یعنی از اون‌هاست که IQ یا همون ضریب هوش عمومی رو اندازه‌گیری می‌کنه.

ماتریس ریون از انواع آزمون‌های هوش غیرکلامی گروهی محسوب می‌شه که فرد باید شکل کامل‌کنندهٔ یه تصویر یا الگو رو تشخیص بده. این تست سه نسخه داره:

• ماتریس‌‌ پیش‌روندهٔ استاندارد: این فرم اصلی ماتریس‌هاست. شامل پنج مجموعه اصلی (از A تا E) که هر مجموعه 12 آیتم داره. این آزمون سیاه و سفیده و در یک شیب صعودی، به‌تدریج از ساده به دشوار پیش می‌ره. این نسخه، برای همهٔ افراد قابل اجراست.
• ماتریس‌‌ پیش‌روندهٔ پیشرفته: فرم پیشرفتهٔ ماتریس، 48 سوال در قالب دو مجموعه است. مجموعهٔ اول ۱۲ تست، و مجموعهٔ دوم ۳۶ تست. این آزمون هم سیاه و سفیده و به‌تدریج سخت‌تر می‌شه. تست پیشرفته ریون، برای بزرگسال‌ها و باهوش‌ترها مناسبه.
• ماتریس پیشرفتهٔ رنگی: برای بچه‌های ۵-۱۱ سال، افراد مسن یا مبتلایان به مشکلات ذهنی و جسمی مناسبه. دو مجموعهٔ A و B که هر کدوم 12 آیتم دارن و سوالات، روی زمینهٔ رنگی ارائه می‌شن.

با استفاده از لینک زیر می‌تونید این تست هوش رو انجام بدید:

6- تست هوش هیجانی EQ بار-آن

خوب نوبتی هم باشه نوبت هوش هیجانی جذابه. به قول شاعر: از IQ کم کن و بر EQ افزا!

امروزه خیلی‌ها معتقدن هوش هیجانی در پیشرفت و موفقیت، نقش کلیدی‌تری داره تا هوش ذهنی.

سنجش هوش هیجانی یکی از اولین و پرکاربردترین مراحل استخدام و ارزیابی منابع انسانیه. پس اگه دنبال کار می‌گردید، ایشون رو جدی بگیرید.

برای آشنایی با نحوه تست‌ها در آزمون استخدامی می‌توانید مقاله تست هوش استخدامی افق کوروش را مطالعه کنید.

پنج مولّفهٔ اصلی تست Bar-On که توسط روون بار-آن طراحی شده:

مهارت‌ها، ظرفیت‌ها و توانایی‌های فردی شامل:

1. درون‌فردی: 

• خودآگاهی هیجانی
• خودابرازی (استدلال / بیان احساسات)
• عزت‌نفس
• استقلال
• خودشکوفایی

2. برون‌فردی: 

عملکرد ارتباطی با دیگران شامل:

• همدلی
• مسئولیت‌پذیری اجتماعی
• روابط بین‌فردی

3. قدرت سازگاری:

تطابق موثر با شرایط محیطی شامل:

• واقع‌گرایی
• انعطاف‌پذیری
• حل مسئله

4. مدیریت اضطراب:

نحوهٔ برخورد با تنش و مدیریت موقعیت‌های پیچیده شامل:

• تحمل فشار روانی
• کنترل تکانش

5. خلق‌وخوی عمومی:

توانایی لذت بردن از زندگی و مثبت‌اندیشی (همه چی آرومه من چقدر خوشحالم!) شامل:

• خوش‌بینی
• شادمانی

تست هوش بار-آن رو از طریق لینک زیر می‌تونید رایگان انجام بدید:

7- تست هوش هیجانی برادبری-گریوز

این تست هم هوش هیجانی رو ارزیابی می‌کنه و توسط دکتر تراویس برادبری و جین گریوز طراحی شده.

این تست، یک طیف از ضعیف تا عالی برای توصیف ظرفیت هوش هیجانی داره و با دادن یک عدد وضعیت شما رو در این زمینه مشخص می‌کنه.

افراد با هوش هیجانی بالا، روابط عمومی قوی دارند. اون‌ها احساسات و هیجانات خودشون و دیگران رو درک می‌کنن، می‌تونن اون‌ها رو مدیریت کنن و توی بزنگاه‌های هیجانی و حساس، تصمیمات درستی بگیرن.

به نظر من بهترین تعریف هوش هیجانی مال حضرت حافظه:

ستاره‌ای بدرخشید و ماه مجلس شد/ دل رمیدهٔ ما را انیس و مونس شد

سخت‌ترین کار برای یه نابغهٔ هوش هیجانی اینه که وقتی توی یه جمعی قرار می‌گیره، به چشم نیاد و ستارهٔ مجلس نشه.

این خارجیا هم که همش کشفیات ما رو کِش می‌رن. برو از خدا بترس آقای برادبری!

8- تست مدل ذهنی (ادوین لاکه)

اصطلاح «مدل ذهنی» اولین بار توسط کنث کریک مطرح شد.

این مدل به جهان شخصی هر فرد می‌پردازه و معتقده آدما دنیا رو مثل هم نمی‌بینن.

هر آدمی نگاه، تفکر، درک، برداشت و تصویر ذهنی خودش رو از محیط، پدیده‌ها و رویدادها داره.

مثلاً موقعیتی رو تصور کنید که یه سرمایهٔ زیاد به چند نفر برسه. پول، پدیدهٔ ثابت و یکسانیه اما نحوهٔ عملکرد و تصمیم‌گیری اون آدما توی اون شرایط، ممکنه یکسان نباشه.

یه نفر استراتژی پس‌انداز رو در پیش می‌گیره، یکی به سرمایه‌گزاری فکر می‌کنه، یکی هم تصمیم می‌گیره ریسک کنه و کارای بلندپروازانه انجام بده.

(منم احتمالاً دور وبرم رو نگاه می‌کنم ببینم دوربین مخفیه یا چی؟ این مدل ذهنی، عمراً اگه به مخیّلهٔ جناب کریک رسیده باشه!)

تست ادوین لاکه 24 فاکتور رو در فرد آزمون‌شونده بررسی می‌کنه که توی تصویر زیر ملاحظه می‌کنید:

9- تست چپ‌مغزی و راست‌مغزی

این تست رو راجر ولکات اسپری -برندهٔ جایزهٔ نوبل- طراحی کرده.

نیمکرهٔ چپ، نیمکرهٔ دیجیتالی مغزه. چپ‌مغزها جزئی‌نگر، محاسبه‌گر و تحلیلی‌ان.

نیمکرهٔ راست عملکرد آنالوگ داره. راست‌مغزها بیشتر دیداری هستن و نگاه کلی دارن.

به نسبت این‌که افراد از نیمکرهٔ چپ مغزشون بیشتر استفاده می‌کنن یا نیمکرهٔ راست، پنج دسته‌بندی به‌وجود میاد:

• چپ‌مغز
• چپ‌مغز افراطی
• میان‌مغز
• راست‌مغز
• راست‌مغز افراطی

چرا شبیه جناح‌بندی‌های سیاسی شد؟ گویا مغزها هم مناسبات سیاسی دارند. (هرگونه تشابه اسمی اتفاقی بوده و نویسنده، ارتباط چپ‌مغزها و راست‌مغزهای افراطی را با گروهک‌های تکفیری-تروریستی قویّاً تکذیب می‌نماید!)

10- تست هوش هیجانی شات

یه کنکور دیگه برای هوش هیجانی عزیز!

این تست رو آقای شات و همکارانش در سال 1998 بر پایهٔ طرح هوش هیجانی مایر و سالووی تهیه کردن.

آزمون هوش هیجانی شات که مقیاس سنجش‌های زیادی قرار گرفته، شامل 33 پرسش توصیفی برای ارزیابی وضعیت هوش هیجانی شماست.

فکر می‌کنید چقدر در این زمینه باهوشید؟ تست رو انجام بدید اما اگه نتیجه‌اش راضی‌کننده نبود، هیچ ناراحت نباشید.

هوش هیجانی به‌طور چشمگیری یه فرآیند اکتسابیه. یعنی شما با آموزش و تمرین، به‌راحتی می‌تونید اون رو بهبود و ارتقاء بدید.

برای دسترسی به پرسش‌نامهٔ رایگان این تست، روی لینک زیر کلیک کنید:

11- تست هوش آدمک گودیناف

در بین انواع تست هوش ، «گودیناف» یه تست اختصاصی برای بچه‌هاست.

پرسش‌نامه و وسایل خاصی هم نداره؛ جز یه نقاشی چشم چشم دو ابروی بچگونه!

شما از بچه می‌خواید یه آدم رو هرچقدر که بلده خوب و خوشگل نقاشی کنه. اول باید یه مرد رو بکشه، بعد یه زن، و بعد هم خودش رو.

با تحلیل نقاشی و فرم و جزئیاتش، ضریب هوشی و سن عقلی بچه، اندازه‌گیری می‌شه.

12- دیگر انواع آزمون‌های هوش

از خدا که پنهون نیست، از شما چه پنهون حمله کرده بودم که همهٔ انواع تست‌ هوش رو براتون به خط کنم!

اما به دل ماجرا که زدم دیدم نامردا خیلی زیادن، چند نفر به یه نفر آخه؟!

تست هوش کافمن، آزمون آلفا-بتای ارتش آمریکا، جور کردن کارت های ویسکانسین، تست دیترویت، هالستد-ریتان، لوریا نبراسکا، وودکاک جانسون، بوناردل، توانایی غیرکلامی ناگلیری، مقیاس عملکرد بین‌المللی لایتر، آزمون منسا، رینالدز، دلیس کاپلان، برازلتون، مقیاس رشدی گزل، بوهلر، بیلی، مک کارتی، مریل-پالمر و…

یعنی فقط اسماشونم ببرم میشه مثنوی هفتاد مَن، چه برسه به این‌که بخوام توضیح هم بدم.

بیشتر بخوانید: تست هوش غیرکلامی بورنادل

اینه که گفتم علی‌الحساب مهم‌‌ترها و معروف‌ترها رو بیارم، بقیه رو اشاره کنم خودتون برید ته‌وتوشو دربیارید.

کلام آخر

در طول تاریخ همیشه کی خوشگل‌تره؟ کی پولدارتره؟ کی زرنگ‌تره؟ کی باهوش‌تره؟ و… جزء پرسش‌ها و رقابت‌های متداول بین آدما بوده.

انواع آزمون‌های هوش ، شوهای استعدادیابی، مسابقات زیبایی و متد‌های دیگه‌ای که امروزه برای رده‌بندی و انتخاب “تَرین‌ها” به‌وجود اومده هم در همین راستاست.

از فستیوال کن و‌ اسکار و جایزهٔ نوبل و فهرست بیلیونرهای غول جهان به انتخاب موسسهٔ فوربز بگیر، تا جشنوارهٔ فجر و بنیاد خوارزمی و لیست اَبَربدهکاران بانکی و ب.ز های عزیز خودمون!

همهٔ این سازوکارها طراحی شدن تا به نوعی، دغدغهٔ ارزیابی و مقایسه رو در انسان پاسخ بدن.

انواع تست‌ هوش هم جزء همین ابزارها هستند. استفادهٔ معقول و مناسب از اون‌ها خیلی هم خوب و مفیده. اما آسیب‌هایی هم دارن که نباید ازشون غافل شد.

آسیب‌های تست هوش

ما نباید مرعوب نتایج‌ این تست‌ها بشیم و اون‌ها رو وحی منزل بدونیم. یا توی سیکل معیوب مقایسهٔ افراطی بیفتیم و سر از ناامیدی، سرخوردگی و نارضایتی از خودمون دربیاریم. خلاصه شورش رو درنیاریم دیگه!

یه سری فاکتورها می‌تونه روی نتیجهٔ تست‌ اثر بذاره و باعث عملکرد بهتر یا بدتر آزمون‌دهنده بشه. به این موارد توجه کنید:

پیشگویی برآورده کنندهٔ خود: این همون اثر تلقینه و به طرز اعجاب‌آوری کار می‌کنه! بعضی تحقیقات نشون داده این پیش‌فرض که سیاهان عموماً کمتر باهوش هستن، روی عملکرد هوشی دانش‌آموزان و بچه‌های سیاه پوست تأثیر داشته. یا شما اگه باور داشته باشی که من خنگم، دست و پا چلفتی‌ام، یاد نمی‌گیرم، نمی‌فهمم، نمی‌تونم و… مغزت هم طبق همین الگو عمل می‌کنه. (در واقع گند می زنه!)

تهدید کلیشه: یعنی ترس از برچسب خوردن و قضاوت شدن به‌خاطر ویژگی‌ها یا تعلقات خاص. توی مثال قبلی در مورد سیاه‌پوست‌ها، تهدید کلیشه هم به شکلی وجود داره. کسانی که جزء گروه یا قشر خاصی در جامعه هستن که کلیشه‌های منفی در موردشون رایجه، معمولاً اعتمادبه‌نفس‌شون آسیب می‌بینه و این، ناخودآگاه روی عملکردشون هم اثر می‌گذاره.

یکی دیگه از آسیب‌ها و معایب تست‌های هوش هم اینه که هر کدومشون، فاکتورهای محدودی رو اندازه‌گیری می‌کنن. تقصیری هم ندارند بندگان خدا‌. لحاظ کردن همهٔ ابعاد وجود انسان توی یه سنجش، واقعاً غیرممکنه.

یادتون باشه اون‌ها محدودیت دارند نه ما!

ممکنه ما عاشق کاری باشیم که هوش و استعداد زیادی توش نداریم. یه تست، جوابای ما رو می‌بینه اما عشق ما رو نه. پس جا نزن عزیز من. جا نزن!

از همراهی‌تون بی‌نهایت ممنونم.

مطالب مرتبط با موضوع انواع تست هوش

1- حضرت IQ؛ ضریب هوشی من چند است؟

اگه دوست دارید بدونید ضریب هوشی‌تون چنده؟ (البته بر منکرش لعنت که شما همه نابغه‌اید، خاک بر دهان من!) تفسیر عددی و کمّی ضرائب هوشی چجوریه؟ و خلاصه با IQ بیشتر آشنا بشید، این مطلب برای شماست. روی لینک زیر کلیک کنید:

2- خونه‌دار و بچه‌دار؛ صفر تا صد انواع هوش و استعداد

تیتر خودش گویای مطلبه دیگه من چی بگم؟

هر چی که دربارهٔ هوش و استعداد دنبالشی این‌جا پیدا می‌کنی. پس کلیک کن جانِ دل!

3- ارثیه‌ای از جنس نبوغ؛ همه چیز دربارهٔ وراثت هوش

آیا هوش ارثیه؟ تا چه حد زمینهٔ وراثتی داره؟

والا تا باشه از این ارث و میراث‌ها! به ما که مثل تو فیلما ارثیهٔ میلیاردی نرسید، بریم ببینیم سهم ارث هوشی داریم یا نه؟

برای اطلاع از سهم‌الارث، کلیک بفرمایید:

4- تست هوش تصویری استراتژیک!

اینم یه مطلب کنکوری دیگه واسه اونایی که عاشق تست زدن و معما حل کردن هستن.

اگه یادتون باشه، هوش تصویری یکی از بچه‌های تست هوش گاردنر بود. (به قول باباها: کوچیک شماست البته!)

اگه دوست دارید با این تست، هوش تصویری‌ خودتونو محک بزنید روی لینک زیر کلیک کنید:

اگه دوست دارید تا درک و استدلال فضایی خودتونو ارتقا بدین، بازی‌هایی در مقاله زیر معرفی شده، که در تقویت هوش فضایی و دیداری به شما کمک می‌کنه.

۵- تست هوش هیجانی دنیل گلمن

در این مطلب با نمونه‌های مختلفی از تست هوش هیجانی آشنا شدیم. در این قسمت هم می‌تونید یک تست هوش هیجانی دیگه که به تست هوش هیجانی دنیل گلمن معروف است رو بشناسید و به‌صورت رایگان تست رو انجام بدید.

6- تست هوش انتخاب شغل

یادداشت زیر درباره‌ی انواع تست هوش برای انتخاب شغل است. اگر می‌خواهید که شغل خودتون رو آگاهانه انتخاب کنید، مطلب زیر رو از دست ندین.

7- تست هوش منسا

تا حالا اسم انجمن منسا رو شنیدید؟ اگر با این انجمن آشنا نیستید، پیشنهاد می‌کنم حتماً به مطلب زیر برید. اون‌جا به‌صورت کامل در مورد این انجمن و نحوه انجام این تست هوش توضیح دادیم.

خوب! کنکور چطور بود؟ تست‌ها رو زدید؟
مغزتون توی کدوم زمینه‌های هوشی، قوی‌تر بود؟
تجربه و نظرتون رو دربارهٔ انواع تست‌های هوش برامون بنویسید.