آیا می‌دانستید، روانشناسی اجتماعی کاربردی قادر به تحلیل کوچکترین اتفاقات در زندگی روزمره است؟
به این مثال توجه کنید: فرض کنید به قصد خرید 1 کیلو گوشت وارد فروشگاه می‌شوید. بنظر شما دیدن عبارت “گوشت با 25 درصد چربی” در قفسه فروشگاه شما را تشویق به خرید می‌کند یا همان محصول با عبارت “75 درصد گوشت خالص”؟
با توجه به اینکه اکثر ما با دیدن چربی حس خوبی نمی‌گیریم و یادآور چاقی و اضافه وزن است، پس با دیدن 75 درصد گوشت خالص حس بهتری پیدا می‌کنیم.
دلایل رخ دادن رفتار و ارتباط آن با باورهای هر انسان، سوالاتی است که روانشناسی اجتماعی جواب می‌دهد و روانشناس در این حیطه به بررسی ارتباط موضوعات در جامعه می‌پردازد.
در ادامه با ما باشید تا شاهد کاربرد روانشناسی اجتماعی در جامعه و زندگی باشیم.
- تاریخچه (اولین مطالعه آزمایشگاهی)
- روانشناسی اجتماعی کاربردی چیست؟
- تحقیقات جالب کاربرد روانشناسی اجتماعی در جامعه
- رشد 2 میلیون برابری اینستاگرام
- روانشناسی اجتماعی یا جامعه‌شناسی
- معرفی کتاب
- مطالب مرتبط
تاریخچه (اولین مطالعه آزمایشگاهی)
روانشناسی اجتماعی از آغاز قرن بیستم رشته رسمی بوده‌است. روانشناسی اجتماعی سعی می‌کند دانش را از طریق آزمایش های آزمایشگاهی ایجاد کند، یک مطالعه اولیه در سال 1898 در مورد “تسهیل اجتماعی” توسط محقق روانشناسی دانشگاه ایندیانا «نورمن تریپلت» به دنبال توضیح این بود که چرا دوچرخه‌سواران وقتی مستقیماً با دیگران مسابقه می‌دهند از عملکرد انفرادی خود فراتر می‌روند. این آزمایش شاید اولین آزمایشی است که در حوزه روانشناسی اجتماعی صورت گرفته است.
آزمایش‌های بعدی به دنبال توضیح این بود که چگونه و چرا برخی از هنرمندان و اجراکنندگان در مقابل تماشاچیان می‌درخشند، در حالی که برخی دیگر دچار تزلزل می‌شوند.
همچنین در طول جنگ جهانی دوم، محققان مطالعاتی را در مورد تأثیرات تبلیغات بر رفتار کل جمعیت انجام دادند.
روانشناسی اجتماعی کاربردی چیست؟
ارائه یک تعریف رسمی از روانشناسی اجتماعی آسان نیست. این رشته جزو رشته هایی است که در ایران آنچنان فراگیر نیست، با این حال به طور کلی، روانشناسان اجتماعی به دنبال کسب دانش اساسی در مورد نحوه تفکر مردم هستند.
به عنوان مثال، روانشناسان اجتماعی سعی می‌کنند بفهمند که چرا مردم پرخاشگر می‌شوند، چرا مردم یکدیگر را دوست دارند یا چرا با وجود اینکه به نظر می‌رسد اوضاع خوب است، باز ناراضی هستند.
روانشناسی اجتماعی را می توان به 2 بخش کاربردی و پایه تقسیم کرد. روانشناسی اجتماعی پایه و کاربردی از جنبه های مختلف متفاوت هستند.
مهم ترین تفاوت در نگاه اول اینست که، روانشناسی اجتماعی کاربردی به درک مسائل بیشتر توجه دارد در حالی که روانشناسی اجتماعی پایه به مطالعات نظری و صرفا آزمایشگاهی توجه دارد.
یک روانشناس اجتماعی کاربردی در برنامه‌های آموزشی، بهره‌وری صنعتی و سازمانی، مسائل محیطی و مراقبت‌های بهداشتی، اصلاح نظام قضایی و انواع ارتباطات جمعی می تواند به بهبود ارتباطات منجر شود.
تحقیقات جالب کاربرد روانشناسی اجتماعی در جامعه
1- آدامس نعنایی
مطالعات روانشناسان اجتماعی کاربردی شامل زمینه های مختلفی می‌شود، از جمله مصرف رژیم غذایی کم‌چرب، مصرف موادمخدر و الکل، سیگار کشیدن، بازیافت، اقتصاد و آموزش.
به عنوان یک مطالعه در مجله روانشناسی اجتماعی کاربردی، محققان فهمیدند که پیشخدمت‌های رستوران‌ها می‌توانند با بازگشت سر میزها و ارائه‌ی آدامس نعنایی 23 درصد انعام خود را بیشتر کنند.
2- هری‌پاتر
از دیگر تحقیقات جالب در مجلات روانشناسی اجتماعی کاربردی، کودکانی است که هری پاتر می‌خوانند. محققان دریافتند این کودکان دیدگاه‌های مقبول و تعصب کمتری دارند و اساسا بچه‌هایی که هری پاتر می‌خوانند آدم‌های بهتری می‌شوند.
3- 35 درصد باشید
آزمایش روانشناسی اجتماعی میلگرام در سال 1961 به ما آموخت که 65 درصد از مردم حاضرند یک دکمه را فشار دهند. و یک نفر را بکشند اگر یک شخصیت معتبر با کت سفید به او بگوید که این کار را انجام دهد.
رشد 2 میلیون برابری اینستاگرام
با استفاده از ابزارهای جستجوگر در اینترنت مثل گوگل یا شبکه‌های اجتماعی میتوان رفتارهای اجتماعی را تحلیل کرد. روانشناسان اجتماعی کاربردی از طریق میزان و نوع جستجو افراد در این موتورهای جستجوگر به مطالعه و تحلیل رفتارها می‌پردازند و به بازاریابی و تبلیغات هر سازمانی کمک می‌کنند.
روانشناسی تبلیغات هم می‌تواند به طراحی تبلیغات موثر کمک کرده و یه بهبود تمایلات اجتماعی کمک کند.
رسانه اجتماعی اینستاگرام را در نظر بگیرید که در ابتدا در آن ویژگی به اشتراک‌گذاری عکس اختیاری بود که اینستاگرام توانست گروهی مخاطب و بیش از 500 هزار دلار سرمایه جمع کند.
در مراحل بعد بنیان‌گذاران متوجه شدند که کاربران تنها جذب یکی از بخش‌های این برنامه، یعنی عکس‌ها و فیلترهای عکاسی می‌شوند. برای همین با هم جلسه‌ای تشکیل دادند و در پی این بودند که این محصول تبدیل به چیزی شود که میلیون‌ها انسان از آن استفاده کنند. و به اینستاگرامی تبدیل شد که ما اکنون می‌شناسیم؛ یک برنامه کاربردی موبایل برای انتشار تصویر با فیلترهای مختلف.
نتیجه چه شد؟ 100 هزار کاربر جدید در مدت زمان 1 هفته پس از عرضه مجدد به کاربران اضافه شدند. و پس از 18 ماه بنیان‌گذاران اینستاگرام آن را به قیمت 1میلیارد دلار فروختند.
به وجودآورنده این تغیرات در نتیجه مطالعات روانشناسان اجتماعی کاربردی این گروه بود.
روانشناسی اجتماعی یا جامعه‌شناسی؟
روانشناسی اجتماعی رشته ای است، که با چند رشته ارتباط دارد. دو تا از مهم‌ترین این رشته‌ها جامعه‌شناسی و روانشناسی است.
گاهی روانشناسی اجتماعی با جامعه‌شناسی اشتباه گرفته می‌شود.
نقطه مشترک آن با جامعه‌شناسی اینست که هر دو به رفتار های شکل‌گرفته از جامعه توجه دارد و تفاوت مهم اینکه: روانشناسان اجتماعی افراد را در یک گروه مطالعه می‌کنند. جامعه شناسان گروه‌هایی از مردم را مطالعه می‌کنند.
جامعه‌شناسی غالباً با نهادهای اجتماعی سروکار دارد؛ مثل خانواده، سازمان‌ها و دولت. اما روانشناسی اجتماعی رابطه بین فرد و محیط و تاثیر این دو را بر هم بررسی می‌کند.
در اوایل سال 1924، چارلز ای. الوود، محقق دانشگاه میسوری، به دنبال ساده کردن تفاوت بین این دو بود.
به این نتیجه رسید که:
جامعه‌شناسی «علم پیدایش، توسعه، ساختار و عملکرد گروه‌ها» است.
روانشناسی اجتماعی «مطالعه منشأهای [روانشناختی فردی] است که در توسعه، ساختار و عملکرد گروه‌های اجتماعی نقش دارد».
به عنوان مثال، یک جامعه‌شناس ممکن است بر تأثیرات گسترده یک قانون جدید بر جامعه تمرکز کند، در حالی که یک روانشناس اجتماعی بر چگونگی تأثیر قانون جدید بر یک فرد خاص در کوتاه‌مدت و بلندمدت تمرکز کند.
در این مثال جامعه‌شناسی به دنبال تاثیرات قانون بر جامعه است در حالی که روانشناسی اجتماعی تاثیراتی که جامعه بر یک فرد از آن یا گروهی از آن دارد مطالعه می‌کند.
معرفی کتاب
در این بخش با 3 کتاب در حوزه روانشناسی اجتماعی کاربردی آشنا می‌شویم.
راهنمای کاربردی روانشناسی اجتماعی SAGE
این کتاب، یک نمای کلی از این رشته و رویکردهای متفاوت و در حال تحول ارائه می‌دهد.
کتاب روانشناسی اجتماعی کاربردی: درک و پرداختن به مشکلات اجتماعی و عملی
کتاب روانشناسی اجتماعی كاربردی
مطالب مرتبط با روانشناسی اجتماعی کاربردی
برای آشنایی بیشتر با روانشناسی اجتماعی کاربردی و انواع دیگری از روانشناسی، پیشنهاد میکنم به مطلب زیر سری بزنید.
اگر به روانشناسی اجتماعی کاربردی علاقه‌مندید، بنظرم خواندن مطلب زیر را از دست ندهید.
ما در این مقاله سعی کردیم به بخش‌های کاربردی رشته روانشناسی اجتماعی اشاره کنیم که کمتر به آن توجه شده است و حال مشتاق نظرات شما هستیم.
لطفاً نظرات و انتقادات خود را با ما در بخش کامنت‌‌ها در میان بگذارید.
محصولات آموزشی