مهارت سخنرانی در 3 مرحله + 5 تمرین برای تقویت مهارت سخنرانی

مهارت سخنرانی در جمع، از آن دسته مهارت‌هایی است که همه ما به آن نیاز داشتیم. در مدرسه، دانشگاه، محیط کار و یا محیط‌های دوستانه و خانوادگی گاهی لازم بوده سخنرانی کنیم.

احتمالاً در این زمان‌ها با سوالاتی همچون: آیا فقط من از سخنرانی در جمع می‌ترسم؟ مهارت های سخنرانی چیست؟ چگونه می‌توانم یک سخنرانی خوب ارائه دهم؟ چگونه مهارت‌ سخنرانی خودم را افزایش دهم؟ مواجه شدیم.

البته خبر خوب اینجاست که برای این سوالات جواب‌هایی وجود دارد که من در این مطلب آنها را با شما در میان می‌گذارم.

اما ضروری‌ترین مهارت‌ برای سخنرانی، مهارت مدیریت زمان است. به همین جهت به شما پیشنهاد می‌کنم این مطلب را هم مطالعه کنید.

فهرست مطالب:

از سخنرانی در جمع می‌ترسم

قرار است در چند روز آینده برای جمعی سخنرانی کنید.

در تصوراتتان می‌بینید که وارد یک سالن شدید. همۀ افراد سالن ساکت، بر روی صندلی‌های خود نشسته‌اند و دارند به شما نگاه می‌کنند و منتظرند که شما سخنرانی را شروع کنید.

در همین لحظه‌ است که حس می‌کنید قلبتان تند تند میزند، پاهایتان شل شده، دهانتان خشک شده، پیشانیتان عرق کرده، چشم‌هایتان کمی تار می‌بیند و اصلاً یادتان رفته که در مورد چه چیزی می‌خواستید صحبت کنید!

ناگهان صدای پیامک گوشیتان، شما را به لحظۀ حال برمی‌گرداند. دوستتان پیام داده است ” سلام، خودتو واسه کنفرانس هفته بعد آماده کردی؟” و دقیقاً همین‌جاست که نشخوارهای فکری شما شروع می‌شود.

شروع می‌کنید به سرزنش خودتان و با خودتان می‌گویید «من که اینکاره نیستم، منو چه به سخنرانی، بعضیا مادرزادی سخنرانن، من مهارت سخنرانی ندارم، اگه تپق بزنم چی؟ اگه مطالب یادم بره چی؟ اگه سوتی بدم بقیه در مورد من چی فکر می‌کنن؟»

باید به شما بگویم که دست نگه دارید! (البته قبلش جواب پیامو بدید) 🙂

این فکرها به شما کمکی نمی‌کنند. پس بیایید کمی با دید بازتری به این قضیه نگاه کنیم.

شما اولین نفری نیستید که از سخنرانی می‌ترسید!

گلوسوفوبیا (Glossophobia) یا ترس از سخنرانی در جمع، یک فوبیای بسیار رایج است و بر اساس یافته‌ها تا 75٪ از جمعیت را شامل می‌شود.

سخنرانان حرفه‌ای هم می‌ترسند

حتی سخنرانان حرفه‌ای هم هنگام سخنرانی استرس دارند. اما آنها یاد گرفته‌اند استرس خودشان را مدیریت کنند.

پس اگر از سخنرانی در جمع می‌ترسید بدانید که تنها نیستید. و اگر دارید این مطلب را می‌خوانید احتمالاً می‌خواهید این مشکل را حل کنید.

اتفاقاً استرس مفید است!

یک باور اشتباه که در جامعه وجود دارد این است که می‌گویند من نباید استرس داشته باشم.

اتفاقاً شما باید استرس داشته باشید!

قانون یرکس دادسون (Yerkes-Dodson Law) که توسط دو روانشناس با نام‌های رابرت یرکس (Robert Yerkes) و جان دادسون (John Dodson) ساخته شده است، نشان می‌دهد که مقدار مناسبی از استرس می‌تواند میزان عملکرد شما را افزایش دهد.

نمودار استرس-عملکرد

همان‌طور که در نمودار مشاهده می‌کنید. منحنی استرس-عملکرد، ارتباط بین استرس و عملکرد را نشان می‌دهد.

• وقتی کمی سطح استرس شما افزایش پیدا می‌کند توجه و تمرکز شما هم افزایش پیدا می‌کند، معمولاً کارهایی که خیلی برای شما چالش‌برانگیز نیست را با این سطح استرس انجام می‌دهید مانند رانندگی، دوچرخه‌سواری و…

• وقتی به مقدار مناسبی از استرس رسیدید شما به حداکثر عملکرد خودتان می‌رسید، مثل وقتی که قرار بوده پروژه‌ای را دقیقه نودی تحویل بدهید. یا شب قبل از امتحان تمام وقت درس خواندید.

• اما زمانی که استرس به بیش از مقدار مناسب خود می‌رسد شما دچار ضعف عملکرد به دلیل استرس بالا می‌شوید و عملکردتان کاهش پیدا می‌کند. مانند وقتی که به دلیل استرس بالا در آزمون رانندگی همان اول کار ماشین را خاموش کنید!

پس استرس شما در سخنرانی می‌تواند مفید باشد. اما اگر این استرس بیش از حد شود، می‌تواند برای شما مشکل‌آفرین شود.

اما خبر خوب این است که با تمرین کردن و چند راهکار ساده می‌توان استرس را کنترل کرد.

چند راهکار برای غلبه بر ترس از سخنرانی

تا اینجا در مورد ترس از سخنرانی صحبت کردیم. حالا وقت آن رسیده که کارهایی را جهت برطرف کردن این ترس انجام دهیم.

زودتر در محل سخنرانی حاضر شوید

سعی کنید قبل از شروع سخنرانی در محل سخنرانی حاضر شوید. با افراد حاضر خوش‌وبش کنید و تجهیزاتی که می‌خواهید با آنها سخنرانی کنید را بررسی کنید.

تسلط بر موضوع سخنرانی

هر چقدر بیشتر به موضوع تسلط داشته باشید، احتمال اینکه خطا کنید و یا از مسیر سخنرانی خارج شوید کمتر است. از قبل فکر کنید که مخاطب ممکن است چه سوالاتی بپرسد؟ جواب این سوال‌ها را از قبل آماده کنید.

تصویرسازی کنید

تک تک لحظات سخنرانی را در ذهنتان تصویرسازی کنید. از محیط گرفته تا رنگ‌ها و حتی لباسی که به تن دارید. اینکار حتی مهارت سخنرانی شما را هم افزایش می‌دهد.

شاید به نظر شما کمی احمقانه به نظر بیاید. اما نکته جالب اینجاست که ذهن انسان فرق بین واقعیت و تصور را متوجه نمی‌شود.

باور نمی‌کنید؟ همین الان به یک لیمو ترش آبدار که بر رویش کمی نمک ریخته‌اید فکر کنید. 😛

چه اتفاقی افتاد؟ فقط با تصور کردن، دهان شما شروع کرد به ترشح بزاق.

هنگام سخنرانی آب بنوشید

همیشه هنگام سخنرانی یک بطری آب کنار دستتان قرار دهید. نوشیدن آب باعث می‌شود تپش قلب و استرس کاهش پیدا کند و تسلط شما در سخنرانی افزایش پیدا کند.

اگر دقت کرده باشید، اکثر سخنرانان هنگام سخنرانی هر از گاهی سخنرانی را قطع می‌کنند و مقداری آب می‌نوشند.

با خودتان مثبت صحبت کنید

قبل از سخنرانی نقطه قوت‌های خودتان را یادآوری کنید و تصویر خوبی از خود ارائه دهید. با خودتان مهربان باشید و فقط بر روی نقاط ضعف‌تان متمرکز نباشید.

زبان بدن در سخنرانی

بخش عمده‌ای از ارتباطات ما از طریق زبان بدن انتقال پیدا می‌کند. و ما در هر ثانیه از طریق سبک پوشش، نحوه راه رفتن، حالت چهره، رنگ لباس، بوی‌ بدن و… در حال انتقال هزاران سیگنال غیرکلامی هستیم.

شما به عنوان یک سخنران باید یاد بگیرید که با چه زبان‌ بدنی سخنرانی کنید. زبان بدن خوب، مهارت سخنرانی شما را نشان می‌دهد. من در اینجا به چند نکته در خصوص زبان بدن در سخنرانی اشاره می‌کنم.

ارتباط چشمی

فرض کنید شخصی روبروی شما ایستاده و شما در حال توضیح مسئله‌ای برای او هستید. اما شما از چشم تو چشم شدن با ان فرد اجتناب می‌کنید، یا به کفش او نگاه می‌کنید یا به پشت سرش نگاه می‌کنید یا به شلوارش.

به نظر شما شخص مقابل چه حسی از شما می‌گیرد؟

به احتمال زیاد حس خوبی دریافت نمی‌کند یا حتی شاید فکر کند شلوارش مشکلی دارد. 🙂

در سخنرانی هم شما چنین وضعیتی را در پیش دارید.

برقراری ارتباط چشمی با مخاطبان باعث ایجاد ارتباط بین شما و آنها می شود و آنها احساس می‌کنند برای شما ارزشمندتر هستند. این باعث می‌شود که مخاطب بیشتر به شما احترام بگذارد و به شما گوش دهد زیرا احساس می‌کند مهم است. 

ارتباط چشمی از جانب شما باعث قوی‌تر شدن ارتباط شما با مخاطب می‌گردد و باعث می‌شود توجه مخاطب را جلب کنید و آنها را به گوش دادن به صحبتهای خودتان تشویق کنید.

حرکات دست معنی‎‌دار

حرکات دست و انگشتان سخنران را قانع‌کننده‌تر، قابل اعتمادتر می‌کند و به شنونده کمک می‌کند تا ارتباط بهتری برقرار کند. و اغلب می‌تواند به تأکید بر برخی نکات از سخنرانی شما کمک کند و پیام سخنرانی را تقویت کند.

پس سعی کنید با حرکات دست منظورتان را بهتر بیان کنید.

لبخند بزنید

هدیه دادن یک لبخند واقعی سریع‌ترین راه برای ورود به قلب مخاطب است و بیان مهربانانه، اعتماد به نفس و شخصیت شاد شما را نشان می‌دهد. همچنین، مردم شما را قابل نزدیک شدن می‌دانند. بنابراین، از لبخند زدن نترسید.

خمیدگی یا بی‌قراری نکنید

حرکت نگاه به سمت پایین روی زمین، احتمال خم شدن شما را افزایش می‌دهد. سعی کنید صاف بایستید. به چشمان افراد حاضر در سالن نگاه کنید. پیشنهاد می‌کنیم هنگام صحبت کردن، نگاه کردن به بالا را تمرین کنید زیرا به جلوگیری از خمیدگی کمک می‌کند.

حالا چگونه یک سخنرانی خوب ارائه دهیم؟

شاید برایتان سوال باشد که چرا در کلاس برخی معلم‌ها یا استادان می‌نشینیم، یا خوابمان می‌برد یا زمان دیر می‌گذرد. دلیلش می‌تواند این باشد که آنها طبق ساختار و الگوی سخنرانی پیش نمی‌روند.

سخنرانی هم مانند اکثر مهارت‌ها دارای الگو می‌باشد که این الگو از سه مرحله 1. شروع سخنرانی (یخ‌شکنی) 2. بدنه سخنرانی (ساختمان سخنرانی) 3. پایان سخنرانی (جمع بندی) تشکیل شده است.

1. شروع سخنرانی (یخ شکنی)

یکی از بزرگترین اشتباهاتی که یک سخنران می‌تواند انجام دهد این است که مستیقماً و بدون هیچ مقدمه‌ای وارد بحث اصلی شود.

در قدم اول شما باید به مخاطب بگویید که می‌خواهید درباره چه چیزی صحبت کنید و در قدم بعدی از تکنیک‌های یخ شکنی که به شما ارائه خواهم داد استفاده کنید.

چند تکنیک یخ‌شکنی در سخنرانی عبارتند از:

• سوال کنجکاوی‌برانگیز بپرسید

در مورد موضوعی که می‌خواهید مطرح کنید سوالات کنجکاوی‌برانگیز بپرسید. مثلاً فرض کنید می‌خواهید درباره اقتصاد صحبت کنید، می‌توانید با این نوع سوالات ذهن مخاطب را به چالش بکشید:

«به نظر شما چرا فقط 1 درصد جمعیت جهان نیمی از کل ثروت کره زمین را در اختیار دارند؟»

• حقایق جذاب بگویید

«در هر 24 ثانیه یک نفر بر اثر تصادفات جاده‌ای می‌میرد.»

«تخمین زده می‌شود که 95 درصد از خریدها تا سال 2040 به صورت آنلاین انجام شود.»

با گفتن حقایق جذاب شاخک‌های مخاطب تیز می‌شود و توجه‌شان به سمت شما جلب می‌شود.

• داستان‌سرایی کنید

مردم از داستان‌ها خوششان می‌آید و با داستان بهتر یاد می‌گیرند. محتوایی که می‌خواهید ارائه کنید را با داستان‌ها ادغام کنید یا خاطره‌ای از خودتان برای آنها تعریف کنید.

• نقل‌قولی از بزرگان بگویید

افراد دوست دارند از افراد موفق پند و اندرز بگیرند پس می‌توانید مرتبط با موضوع خود نقل‌قولی از شخصی مشهور پیدا کنید و در شروع سخنرانی از آن استفاده کنید.

• لبخند بزنید

هیچ چیز به اندازه یک لبخند نمی‌تواند یخ شما را با انسان‌های دیگر بشکند. پس با یک لبخند واقعی وارد شوید. حواستان باشد که لبخندتان واقعی باشد چون لبخند مصنوعی توسط مخاطب قابل تشخیص است.

2. بدنه سخنرانی (ساختمان سخنرانی)

بدنه سخنرانی بیشترین زمان را برای ارائه صرف می‌کند و این فرصتی است برای شما که در مورد نکات، حقایق، شواهد، مثال‌ها، نظرات و محتواهایی که آماده کرده‌اید صحبت کنید.

اما قبل از طراحی بدنه و ارائه آن به نکات زیر توجه کنید:

• مخاطب را بمباران اطلاعاتی نکنید!

حجم عظیمی از اطلاعات ذهن مخاطب را خسته می‌کند، پس سعی کنید محتوای باکیفیت‌تر و با حجم کم‌تر اما با ارائه مثال‌ها، داستان‌ها، منابع، پرسش و پاسخ کردن و ارائه راهکارهای کاربردی ارائه دهید.

• از پاورپوینت استفاده کنید

اگر مکان مورد نظر مجهز به ویدئوپروژکتور می‌باشد، مطالب خودتان را در قالب اسلاید‌های پاورپوینت ارائه بدهید. انسان‌ها از تصاویر مطالب را راحت‌تر متوجه می‌شوند.

همچنین تصاویر متحرک تا 10 برابر بیشتر از تصاویر ثابت تاثیرگذاری دارند. پس اسلایدهای خود را با متن‌های کم و تصاویر زیاد ارائه بدهید.

• کلمات تخصصی به کار نبرید

مگر در شرایطی که مخاطبان خود را می‌شناسید و می‌دانید که نسبت به این کلمات اِشراف کامل دارند. در غیر این صورت این کار را انجام ندهید. این کار شما را حرفه‌ای جلوه نمی‌دهد و بین شما و مخاطب فاصله می‌اندازد.

• موضوع جذاب انتخاب کنید

«آلفا قِنطورِس نام ستاره‌ای در صورت فلکی قنطورس است و فاصلهٔ آن از خورشید، ۴٫۳۷ سالِ نوری است.»

خب! به چه دردمان می‌خورد؟

اگر شما دانشجوی نجوم نباشید این اطلاعات بدرد شما نمی‌خورد.

پس اگر موضوع سخنرانی دست خودتان است حتماً یک موضوع جذاب و کاربردی انتخاب کنید، وگرنه انتظار این را داشته باشید مانند کلاس ریاضی با شما برخورد شود. 🙂

• از طنز استفاده کنید

می‌توانید کمی چاشنی طنز به ارائه خود اضافه کنید. اما این را هم در نظر داشته باشید که در هر محیطی طنز جایز نیست.

اگر در محیط رسمی می‌خواهید سخنرانی کنید شاید استفاده از طنز بی‌احترامی تلقی شود. اما در محیط‌های غیررسمی مثل کلاس، طنز می‌تواند سخنرانی شما را جذاب‌تر کند.

3. پایان سخنرانی (جمع بندی)

شروع و پایان سخنرانی مهم‌ترین بخش‌های هر سخنرانی هستند. اگر خود سخنرانی را 5 بار تمرین می‌کنید شروع و پایان را 10 بار تمرین کنید.

در ادامه به چند ترفند در خصوص چگونه به پایان رساندن سخنرانی اشاره می‌کنم:

• نشان دهید که سخنرانی رو به پایان است

در پایان باید بگویم که……….

آخرین نکته‌ای که می‌خواهم به آن اشاره کنم ………

و اما نکته آخر این است که……..

این جملات سیگنال‌هایی را به مخاطب می‌دهد که سخنرانی رو به پایان است. البته این را هم در نظر داشته باشید این سه جمله فقط مثال بود شما می‌توانید از جملات دلخواه خود استفاده کنید.

• خلاصه‌ای از مطالبی را که گفتید جمع‌بندی کنید

من تا اینجای کار از سه مرحله از مهارت سخنرانی که شامل 1. شروع سخنرانی 2. بدنه سخنرانی 3. جمع‌بندی می‌باشد صحبت کردم.

این یک نمونه از جمع‌بندی است. در جمع‌بندی چکیده‌ای از مطالبی را که بیان کردید ارائه کنید. دقت کنید که فقط عناوین مطالب خودتان را به صورت خلاصه و کوتاه برای مخاطب مرور کنید.

• از مخاطب تشکر کنید

ساده‌ترین راه برای پایان دادن به یک سخنرانی، پس از پایان ارائه محتوا، گفتن «متشکرم» است. این مزیت را دارد که همه آن را درک می‌کنند.

این بهترین راه برای هر کسی است که به مخاطب نشان دهد که وقت آن است که دست بزنند و سپس به خانه بروند.

تمرین؛ کلید تقویت مهارت سخنرانی

احتمالاً اکثر شماهایی که این مطلب را می‌خوانید این شخص را می‌شناسید. (آدولف هیتلر دیکتاتور آلمانی در حال تمرین سخنرانی)

برخی می‌گویند که او یک سخنران بالفطره بود اما وزیر تبلیغات نازی‌ها جوزف گوبلز چیز دیگری می‌گوید:

هیتلر شب‌ها با دقت مشغول نوشتن و طراحی سخنرانی خود بود. سخنرانی‌ها را بارها تمرین می‌کرد. متن‌های سخنرانی به قدری برایش مهم بود که برای نوشتنش به کسی اعتماد نداشت.

چه درسی می‌توان از این داستان هیتلر گرفت؟

اینکه شما حتی اگر هم هیتلر باشید، باز هم نیاز دارید، تمرین کنید و اتفاقاً افراد حرفه‌ای بیشترین تمرین را می‌کنند.

شما صرفاً با خواندن این مطلب سخنران نمی‌شوید. شما زمانی سخنران می‌شوید که تمرینات سخنرانی را انجام دهید.

من اینجا 5 تمرین برای تقویت مهارت در سخنرانی به شما پیشنهاد می‌دهم.

1. تمرین تک نفره

همان لباسی که می‌خواهید با آن سخنرانی کنید را بپوشید. به محل سخنرانی بروید، در سالن یا کلاس خالی سخنرانی کنید.

سعی کنید هر چقدر می‌توانید شرایط را به شرایط سخنرانی نزدیک کنید. اگر هم برایتان مقدور نیست که به کلاس یا سالن سخنرانی بروید، می‌توانید در اتاق و سالن خانه خودتان سخنرانی کنید.

2. روبروی آینه تمرین کنید

روزی چندبار و به مدت چند دقیقه روبروی آینه بایستید سخنرانی کنید. هنگام سخنرانی حالت چهره، حرکات بدن و رفتارهای خود را زیر نظر بگیرید. تا اگر ایرادی دیدید آن را اصلاح کنید.

3. از خودتان فیلم بگیرید

از خودتان فیلم بگیرید و سخنرانی انجام بدهید و در انتها فیلم را نگاه کنید.

مشاهده کنید چه نواقصی هنگام سخنرانی دارید؟ چه شکلی به نظر می‌آیید؟ آیا خوب صحبت می‌کنید؟ آیا صدای شما رسا است؟ زبان بدن مناسبی دارید؟ آیا به دوربین نگاه می‌کنید؟

این تمرین را بارها و بارها انجام دهید و سعی کنید بعد از هر بار تمرین، نواقص خود را بپوشانید.

4. جلوی نزدیکان یا دوستان خود سخنرانی کنید

هنگامی که در یک جمع دوستانه یا خانوادگی هستید، سعی کنید کمی برایشان سخنرانی کنید. این کار باعث افزایش اعتماد به نفس و تقویت مهارت سخنرانی شما می‌شود.

5. تمرین تنفس انجام دهید

یک نفس عمیق بکشید و هوا را در سینه‌های خود حبس کنید، تا یک بشمارید، حالا نفس را به بیرون هدایت کنید.

دوباره یک نفس عمیق بکشید، هوا را در سینه‌های خود حبس کنید تا دو بشمارید و حالا نفس را به بیرون هدایت کنید همین تمرین را روزی چند دقیقه تا شماره ده انجام دهید.

این تمرین سبب افزایش حجم ریه‌های شما می‌گردد و باعث می‌شود صدای شما کمی بازتر می‌شود و هنگام سخنرانی نفس کم نیاورید.

5 بهانۀ رایج در سخنرانی

بهانه‌ها را دست‌کم نگیرید. آن‌ها خیلی قوی‌اند. می‌توانند شما را در منطقه امن خود نگه‌دارند و شما را از تلاش کردن بازدارند. این بهانه‌ها برای یادگیری مهارت سخنرانی هم ممکن است به سراغ‌تان بیاید.

من در این پاراگراف، 5 بهانه رایج را توضیح می‌دهم و در برطرف کردنشان به شما کمک می‌کنم.

1. ممکنه تپق بزنم!

ضرب‌المثلی هست که می‌گوید: «ماهی به آب زندس، سخنران به تپق زدن». حتی سخنرانان حرفه‌ای هم گاهی اوقات تپق می‌زنند.

اما خب ما می‌توانیم با انجام یک سری راهکارها احتمال تپق زدن را به حداقل برسانیم.

• راهکار اول: روزی چند دقیقه تمرین بلندخوانی انجام دهید. متن سخنرانی را در دست بگیرید و بلند بخوانید.

• راهکار دوم: تمرین تکرار جملات سخت را روزی چند دقیقه انجام دهید. مثلاً 5 بار بگویید ««چه ژست زشتی»» (البته اگه 2 بار هم بگید، هنر کردید) 🙂

• راهکار سوم: خواب کافی داشته باشید. اگر شب قبل از سخنرانی دو ساعت خوابیده باشید، احتمال اینکه تپق بزنید زیاد است. پس سعی کنید قبل از سخنرانی حداقل هفت ساعت خواب داشته باشید.

2. ممکنه مطالب یادم بره!

اگر در مکانی که می‌خواهید سخنرانی کنید، ویدئو پروژکتور وجود دارد، می‌توانید مطالبتان را در اسلاید‌های پاورپوینت قرار دهید و اگر این امکان وجود ندارد می‌توانید داخل کاغذ بنویسید.

هرگز کل متن سخنرانی را در کاغذ یا اسلاید‌های پاورپوینت ننویسید. فقط تیترها را بنویسید که یادتان بیاورد راجع به چه چیزی می‌خواستید صحبت کنید.

این را هم در نظر داشته باشید که اگر قرار است بالای ده دقیقه سخنرانی کنید هرگز متن کل سخنرانی را حفظ نکنید.

3. من ظاهر مناسبی ندارم!

این یکی را توضیح نمی‌دهم. کلیپ 30 ثانیه‌ای زیر پیام من را به شما می‌رساند.

نیک وویچیچ یکی از گران‌ترین سخنرانان دنیا

4. من درونگرام پس نمی‌تونم سخنرانی کنم!

یک تصور غلط رایج وجود دارد که درونگراها سخنرانان خوبی نیستند، شما می‌توانید با تقویت مهارت های سخنرانی خود، به خوبی در جمع سخنرانی کنید.

هزاران درونگرا در سازمان تدکس سخنرانی انجام داده‌اند پس شما هم می‌توانید.

5. من مهارت سخنرانی ندارم!

بهانه رایج دیگری که مردم اغلب به آن متوسل می‌شوند این است که می‌گویند: “من مهارت سخنرانی ندارم.” طبیعی است که وقتی با چالشی روبرو می‌شوید به توانایی هایی نیاز دارد که هنوز یاد نگرفته‌اید.

آقای بنجامین بلوم روانشناس آمریکایی می‌گوید:

چهل سال از عمر خود را گذاشتم تا فهمیدم همه انسان‌ها می‌توانند همه چیز را یاد بگیرند و فقط مسأله زمان است.

کلام آخر

پیشنهاد می‌کنم جهت خواندن مطالب تکمیلی‌تر، کتاب الکترونیکی زیر را به صورت رایگان دانلود و مطالعه نمایید.

یکی از مواردی که می‌تواند در سخنرانی کمک‌کننده باشد، مهارت ارتباط موثر با دیگران است. به همین جهت توصیه می‌کنم مطلب زیر را هم مطالعه کنید.

کتاب‌های روانشناسی در حوزه ارتباط با دیگران هم بسیار می‌تواند در سخنرانی شما مفید باشد. در مطلب زیر 8 کتاب در این حوزه به شما پیشنهاد می‌شود.

شما چه بهانه‌هایی قبل از سخنرانی دارید که در این مطلب مطرح نشد؟
خوشحال می‌شوم در قسمت کامنت‌ها به شما پاسخ دهم.