خود انگیزشی یا آدم خودانگیزش…! از اون کلمه‌‌ها محسوب میشن که خیلی مورد استفاده همه قرار نمی‌گیرن، پس برای آشنایی بیشتر، بهتره با یه داستان کوتاه شروع کنیم.
اگر مثل من طرفدار تنیس باشید؛ احتمالاً بازی سال 2019 ویمبلدون بین «نواک جکوویچ» و «راجر فدرر» رو به یاد میارید. توی اون مسابقه اکثر تماشاگرهای استادیوم، دوست داشتن فدرر ببره و حتی با قهرمانی فقط یک امتیاز فاصله داشت. اما در آخر جکوویچ به پنجمین قهرمانی ویمبلدون خودش رسید، بعد مسابقه از جکوویچ پرسیدن چطور تونستی انگیزه خودت رو حفظ کنی؟
جکوویچ گفت:
اول نسبت به محیط اطرافم ذهن‌آگاه بودم و اینجوری به خودم انگیزه دادم که هر موقع کل استادیوم داشتن فدرر رو تشویق می‌کردن، من به خودم می‌گفتم که تماشاگرا دارن من رو صدا می‌زنن.
این رو گفتم که راجعبه موضوع مهمی حرف بزنیم به اسم «خودانگیزشی». اصلاً خود انگیزشی یعنی چی و چرا مهمه که این مهارت رو بلد باشیم و چه راه‌هایی وجود داره که این مهارت رو در خودمون ارتقأ بدیم.
- تعریف خود انگیزشی
- پیش‌نیازهای مهارت خودانگیزشی
- چه عواملی باعث میشه مهارت خودانگیزشی در ما رشد کنه؟
- کلام آخر در بحث خودانگیزش‌بودن
- مطالب مرتبط
تعریف خود انگیزشی
خود انگیزشی چیست؟ شاید اگر بخوایم این مهارت رو خیلی ساده تعریف کنیم باید بگیم به مهارتی میگن که ما به خودمون انگیزه میدیم که مسیر مدنظرمون رو ادامه بدیم و به جلو حرکت‌کنیم.
چرا می‌گیم خودانگیزشی، مهارت به حساب میاد؟ به خاطر اینکه اگر بدونیم چه عواملی باعث افزایش خود انگیزشی میشه، برای اون اقدام میکنیم.
پیش‌نیازهای مهارت خود انگیزشی
1- چرا انگیزه نداریم؟
بی‌انگیزه‌بودن میتونه دلایل مختلفی داشته باشه اما شاید مهمترین دلیل اون از بی‌هدف‌بودن بیاد. ما آدم‌ها وقتی ندونیم مقصد و هدفمون چیه، احتمالاً دلیلی برای حرکت نداریم و در نتیجه انگیزه‌ای هم نداریم. اما خب قبل از بی‌هدف‌بودن آیا چیز دیگه‌ای هم هست؟
«دکتر جردن پیترسون» روانشناس معروف کانادایی معتقده که بی‌هدف‌بودن از نبود مسئولیت‌پذیری در زندگی میاد. ما اول باید مسئولیت زندگی خودمون رو بپذیریم، بعد هدف تعیین کنیم و در آخر با توجه به داشتن هدف، احساس انگیزه میکنیم. اما این همه‌ی جواب مدنظر ما نیست.
یه پارادوکسی وجود داره اون هم اینکه، با رشد فضای مجازی و نزدیک شدن آدم‌ها به همدیگه، به طور هم‌زمان هر انسانی انگار بیشتر احساس تنهایی و یا حتی احساس اضطراب میکنه. با دیدن عکس‌های دیگران انگار ما بیشتر خودمون رو قضاوت میکنیم. چه از لحاظ مالی، ظاهری، موقعیت خانواده، محیط کاری و… . به خاطر همین مقایسه‌کردن، انگار انگیزه کافی برای ادامه مسیر نداریم و از مسیر اصلی و هدفمون فاصله می‌گیریم.
2- آیا میشه با وجود نداشتن حس خوب، انگیزه داشت؟
بله، می‌تونیم حتی زمان‌هایی که احساس خوبی نداریم انگیزه‌ی زیادی داشته باشیم. مثل زمانی که تیم ورزشی مورد علاقه شما توی یه مسابقه مهم از رقیب خودش عقب باشه اما انگیزه‌ی بالایی برای جبران نتیجه داشته باشه. پس احساسات و انگیزه رو باید جدا از هم بدونیم. برای دادن انگیزه به خودمون باید یک سری عوامل رو در نظر بگیریم که میتونه انگیزه ما رو بالا نگه داره. قبل از هر چیز باید یاد بگیریم که احساسات همیشگی نیستن و میان و میرن.
«مارک منسون» نویسنده‌ی کتاب «هنر رهایی از دغدغه‌ها» میگه که ما باید با وجود داشتن احساسات منفی، کار درست رو انجام بدیم. چون عملکرد منفی باعث میشه احساسات منفی بیشتر بشه و ما توی یه چرخه گیر بکنیم.
3- چرا مهمه به خودمون انگیزه بدیم؟
احتمالاً جواب سوال رو بهتر از من بدونید، اما اگر بخوام توضیحی بدم، باید بگم که پیش میاد که شما چه زمانی که دانشجو، جایی شاغل یا اینکه حتی خانه‌دار هستید، احساس می‌کنید که اونجوری که باید، از کار شما قدردانی نمیشه، انگار کسی به زحمات شما توجه نمی‌کنه ، یا حتی بدتر از اون، انگار شما رو نمی‌بینه.
خب آیا ما باید تمام تلاش‌هامون بخاطر دیگران نادیده بگیریم و به عملکرد خودمون بی‌اعتنا باشیم؟ یا اینکه بخاطر اینکه به اون شکل که ما دوست داریم مورد توجه قراربگیریم کسی توجه نکرد، پس باید بیخیال مسیرمون بشیم؟ قطعاً جواب “نه” هست. توی زندگی همه‌ی ماها پیش میاد که احساس تنهایی میکنیم و کسی رو نداریم به ما انگیزه بده، اما خب دلیل نمیشه که از خودمون انگیزه رو دریغ کنیم و نسبت به خودمون خودانگیزش نباشیم. پس هر نفر نیازه که خود انگیزش باشه.
4- از کجا شروع کنیم؟ قدم اول ما در بحث خود انگیزشی چیه؟
پیشنهاد من، اول دوره هدف‌گذاری سایت بیشترازیک که رایگان هست رو ببینید.
دوره رایگان «هدف‌گذاری» بیشترازیک نفر
همچنین کتاب «فراتر از نظم» جردن پیترسون انتشارات نشرنوین هم میتونه خیلی توی این مسیر کمک شما بکنه. این کتاب به طور دقیق به شما میگه که چرا داشتن هدف و مسئولیت‌پذیری دو عنصر اصلی هر زندگی هستند. خود من هم، از همین دو منبع استفاده کردم و به من خیلی کمک‌کرده. در قسمت بیشتر بخوانید همین بخش مقاله مربوط به مسئولیت‌پذیری رو از دست ندید.
خرید کتاب «فراتر از نظم» از فیدیبو
بیشتر بخوانید: مسئولیت‌پذیری
چه عواملی باعث میشه مهارت خود انگیزشی در ما رشد کنه؟
داشتن معنی در زندگی:
«سایمون سینک» نویسنده کتاب «با چرا شروع کنید» ما رو راهنمایی میکنه و میگه: «چرای خودتون رو پیدا کنید. بدونید که برای چی می‌خواید شروع به کاری کنید». حالا من پیشنهاد میکنم چرای زندگیتون رو پیدا کنید.
- اون معنی که دوست داریم، زندگیمون داشته باشه چی هست؟
- ما میخوایم به کدوم سمت بریم؟
- میخوایم چه چیزی از خودمون برای آینده‌گان به جا بزاریم؟
- دوست داریم از ما چطوری یاد بشه؟
یه کم به این سوالات فکر کنید شاید بهتون کمک کرد که یه قدم کوچیک به سمت پیداکردن معنی زندگیتون بردارید. خیلی از ما ممکنه دنبال شغل برای شروع فعالیت کاری و یا حتی شغل جدید که مناسب خصوصیات ما باشه و برای ما معنی‌دار باشه، می‌گردیم. پیشنهاد میکنم این مقاله مربوط رو از دست ندید.
بیشتر بخوانید: تست شخصیت‌شناسی شغلی
پیداکردن ارزشهای زندگی برای تقویت خود انگیزشی:
ارزش به چیزی میگن که اگر هر اتفاقی بیوفته شما این ارزش رو انجام می‌دید.
نکته
«ارزش چیزی نیست که از دیگران انتظار داشته باشید، ارزش چیزی هست که شما از خودتون انتظار دارید».
به طور مثال اگر ارزش شما صداقت است، یعنی اگر حتی در بدترین شرایط هم بودید باز هم صداقت رو حفظ می‌کنید چون صداقت برای شما ارزش به حساب میاد. البته شما میتونید ارزشهای زندگیتون رو بعد مدتی تغییر بدید پس به خودتون سخت نگیرید.
ارزشهای زیادی وجود داره که میشه به تعدادی از اون‌ها اشاره‌کرد مثل :
- صداقت
- خانواده
- مهربانی
- شغل
- موفقیت
- دانش
- یادگیری
- پول
- شوخ طبعی
- احترام
- لذت‌بردن
- کنترل خشم
- ایمان داشتن
- زیبایی
- کارآفرینی
- آرامش
- و…
ممکنه پیداکردن ارزش‌ها سخت باشه. سوالی که ممکنه براتون پیش بیاد اینکه «خب من که خودم رو درست نمیشناسم، چطور ارزشهای زندگیم رو مشخص کنم؟». توی قسمت زیر انواع تستهای شخصیت‌شناسی وجود داره که میتونه توی این مسیر به شما کمک کنه.
بیشتر بخوانید: تستهای شخصیت‌شناسی
پیداکردن هدف در زندگی:
همونطور که قبلاً هم بارها بهش اشاره کردیم، داشتن هدف در زندگی میتونه به ما کمک کنه که مسیرمون رو مشخص‌کنیم و تمرکزمون روی یک مسئله خاص بگذاریم. توی قدم اول که پیش‌تر توضیح داده‌شده، نکات مختلفی در مورد هدف‌داشتن اشاره‌شده که میتونه توی این مسیر به ما کمک کنه.
مدیریت زمان:
توی دنیای شلوغ امروز که ما درگیر مسائل و مشکلات زندگی و از طرفی درگیر اینترنت و فضای مجازی هستیم، احتمالاً زمان‌های زیادی رو صرف چیزهای بیهوده میکنیم، الکی توی شبکه‌های اجتماعی می‌گردیم یا توی یوتیوب ساعت‌ها می‌چرخیم. مدیریت زمان به ما کمک میکنه که انرژی خودمون رو برای کارهای مهم‌تر نگه‌داریم. باید یادبگیریم چطور استراحت کنیم. پیشنهاد میکنم این مقاله مربوط به مدیریت زمان رو از دست ندید.
ورزش‌کردن و ارتباط آن با خود انگیزشی:
شاید بخواید از این مرحله بگذرید اما چند دقیقه ورزش‌کردن میتونه به شما کمک کنه که سلامت جسم رو نگه دارید. چند دقیقه پیاده‌روی کردن یا ورزش‌های سبک توی خونه میتونه برای شروع هم خوب باشه. ورزش یکی از مهمترین روش‌های خود انگیزشی به حساب میاد. این روش رو اصلاً دست کم نگیرید. تا زمانی که از لحاظ جسمی همیشه خسته یا بی‌حوصله باشید، فکر خود انگیزشی رو از سرتون بیرون کنید.
یادگیری مهارت جدید:
ما داریم توی دنیایی زندگی میکنیم که کم و بیش هوش مصنوعی داره شغل‌های مختلف رو توی خطر میندازه. راهکار درست اینکه سعی‌کنیم چندتا مهارت مختلف رو یادبگیریم. قرار نیست به خودمون فشار بیاریم و خودمون رو اذیت‌کنیم اما یادگیری مهارت جدید میتونه به اعتماد به نفس ما کمک کنه و اعتماد به نفس بیشتر، انگیزه بیشتری با خودش به همراه داره.
در لینک زیر به طور اصولی، یادگیری موثر توضیح داده‌شده. پیشنهاد میکنم از دستش ندید.
تاب‌آوری:
یکی از مهمترین مهارت‌هایی که باید یادبگیریم و در خودمون نهادینه کنیم، تاب‌آوری است، تاب‌آوری به ما کمک میکنه که در مقابل مشکلات سریع نشکنیم و به راهمون ادامه بدیم. به هر حال توی زندگی لحظاتی هست که ما ممکنه عزیزی رو از دست بدیم، از کار اخراج بشیم، پدر یا مادر مریضی داشته باشیم و خیلی مسائل دیگه که میتونه هر کسی رو اذیت کنه و باعث بشه از تلاش‌کردن دست بر‌داره. تاب‌آوری به ما کمک‌میکنه که با وجود شرایط سخت، خودمون رو نبازیم و با وجود اینکه ناراحت و یا سوگوار هستیم، به مسیر ادامه بدیم.
پیشنهاد میکنم برای آشنایی بیشتر با این مهارت مهم مقاله زیر رو از دست ندید.
بیشتر بخوانید: مهارت تاب‌آوری
قدم‌های کوچیک:
برای اینکه شروع بکنید بهترین راهکار اینکه از قدم‌های کوچیک شروع بکنید. می‌خواید کتاب بخونید، از روزی یک خط خوندن شروع بکنید. شاید عجیب به نظر بیاد اما هر کاری که احساس می‌کنید برای شما سخت هست رو با برداشتن قدم‌های خیلی کوچیک شروع بکنید. چون اگر بخواید قدم‌های بزرگ بردارید احتمالاً بعد چند روز به کاری که می‌خواستید انجام بدید پایبند نمی‌مونید و بیخیال می‌شید.
با خودتون مهربان باشید:
خیلی وقت‌ها یادمون‌میره که با خودمون مهربون باشیم، همین الان که دارید این متن رو می‌خونید نشون میده شما به دنبال تغییر و موفقیت هستید. بهتون تبریک میگم که اینقدر به خودتون احترام می‌گذارید. گاهی وقت‌ها برای خودتون هدیه بگیرید.
نکته
لازم نیست منتظرباشید که کسی شما رو شادبکنه، مسئولیت‌پذیرباشید و مسئولیت شادکردن خودتون رو برعهده بگیرید. از خودتون تشکرکنید که دنبال پیشرفت هستید و می‌خواید به خودتون انگیزه بدید.
برای روزایی که قرار نیست طبق برنامه پیش بره، برنامه بریزید:
زندگی قرار نیست طبق برنامه ما پیش‌بره، هواپیما تأخیر میخوره، جلسه مهم کاری کنسل‌میشه، موقع ارائه کلاسی پروژکتور خراب‌میشه و… باید یاد بگیریم از قبل یه برنامه برای اینجور مواقع داشته‌باشیم. درسته که ما نمی‌تونیم کنترل روی تمام اتفاقات داشته‌باشیم اما برنامه جایگزین یا همون Plan B داشتن میتونه بهمون کمک‌کنه.
نکته
هدف ما اینکه آستانه تحمل و صبر خودمون رو بالا ببریم که اگر اون اتفاق طبق خواسته ما پیش نرفت، به‌هم‌نریزیم و روزمون رو با تصمیمات اشتباه بعدی خراب نکنیم.
درگیر کمال گرایی نشید:
خیلی از ما، خودمون رو درگیر کمالگرایی میکنیم. استاندارد بالا داشتن بسیار هم خوبه، اما زمانی که این استاندارد باعث اهمال کاری و ترس بشه اصلا نمی‌تونه اتفاق خوبی باشه. زمانی که کمالگرایی پیش بیاد با خودتون بدمی‌شید و همین مسئله باعث میشه انگیزه کافی برای ادامه مسیر نداشته باشید، و در نتیجه قدمی به سمت جلو برنمی‌دارید.
کلام آخر در بحث خود انگیزش بودن
به خودتون سخت نگیرید؛ در آخر باید به دوتا نکته اشاره کرد.
نکته‌ی اول
قرار نیست تمام مهارت‌هایی که باعث افزایش خود انگیزشی میشن رو به‌صورت یکجا در زندگیتون اعمال بکنید. شما لازمه که هر دفعه یک بخش رو انجام بدید یا اگر توی زندگی اعمال کرده بودید، اصلاحش بکنید.
نکته‌ی دوم
یادمون‌نره که روزهایی توی زندگی پیش میاد که انگار روز ما نیست. همه‌ی ما هم همچین روزی رو تجربه کردیم و قطعاً باز هم تجربه خواهیم کرد. شاید این‌ها یک نشونه است که به خودتون استراحت بدید و با عزیزان و خانواده یا دوستاتون وقت بگذورنید و چند ساعتی به فکر موفقیت و پول نباشید.
مطالب مرتبط
اینجا می‌خواییم به چندتا مطلب که میتونه به ما توی بحث خود انگیزشی به‌طور مستقیم و غیرمستقیم کمک بکنه رو عنوان کنیم:
یکی از چیزهایی که اکثر آدم‌ها توش مشکل دارند اینکه بلد نیستن سوال خوب بپرسن. توی مقاله زیر خیلی خوب این مهارت توضیح داده شده. سوال خوب پرسیدن باعث میشه انگیزه شما برای یادگیری بیشتر بشه.
مهارت سخنرانی یکی از مهمترین و در عین حال چالشی‌ترین مهارت‌ها برای اکثر افراد به حساب میاد. یکی از مهمترین نکات در بحث خود انگیزشی، داشتن اعتمادبه‌نفس هست که با یادگیری مهارت سخنرانی می‌تونیم این ویژگی رو در خودمون افزایش بدیم.
خیلی از ما، همیشه دوست داریم زبان جدیدی یادبگیریم اما انگیزه کافی برای این کار رو نداریم. توی مقاله زیر قراره یادبگیریم که بدون کلاس رفتن زبان انگلیسی رو یاد بگیریم.
اگر دنبال شغل دوم یا حتی زمانی که دنبال شغل می‌گردید، اما دوست‌دارید در کنارش منبع درآمدی داشته باشید، فریلنسری میتونه گزینه خیلی خوبی باشه. اما کدوم شغل‌های فریلنسری بهترین گزینه است؟
مقاله زیر رو از دست ندید.
حالا که صحبت از شغل شد، بهتره که اگر دنبال شغل می‌گردیم یک‌سری اصول رو رعایت کنیم که زمان استخدام، شانس موفقیت خودمون رو بالا ببریم.
توی زندگی هر شخص، تجربه‌های متفاوتی از خود انگیزشی وجود داره، پس الان ما می‌خواییم از شما یاد بگیریم. به نظر شما،
«دیگه چه روش‌هایی وجود داره که انگیزه خودمون رو بالا ببریم؟»
خوشحال می‌شیم نظرات شما رو توی همین باکس پایین بخونیم…
محصولات آموزشی
خیلی ممنون از مقاله خوب شما اطلاعات مفید و ارزشمندی داره
مرسی از نگاه و پیامتون آقای افتخار، خیلی خوشحالیم که این مقاله رو دوست داشتید.